TVP Kultura Poniedziałek, 08.08.2022 09:05 BO OSZALAŁEM DLA NIEJ Komedia, 98 min, Polska 1980 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Zdzisław Wardejn, Gabriela Kownacka, Ignacy Gogolewski, Witold Pyrkosz, Wiesław Drzewicz, Małgorzata Zajączkowska, Alicja Jachiewicz, Witold Skaruch i inni Adaptacja opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego pod tym samym tytułem. Główna postać filmu to Roman Kolatowski - skromny, prowincjonalny buchalter o aktorskich skłonnościach, marzący o stolicy, Teatrze Wielkim i pracy z Hanuszkiewiczem. Podczas występu w amatorskim teatrze zwraca na niego uwagę szef zaopatrzenia zakładów odzieżowych. Jego zdaniem uzdolnienia aktorskie Kolatowskiego znakomicie się przydadzą do pracy zaopatrzeniowca. I rzeczywiście. Pan Roman jest znakomity. Wyczuwając nastroje dostawców, raz zjednuje ich uśmiechem, raz jest bliski płaczu. Swój kunszt wspiera ofiarowywanymi "po kosztach własnych" najmodniejszymi garniturami. W efekcie do zakładów zaczyna płynąć strumień podszewek, guzików i innych niezbędnych artykułów. Niepostrzeżenie świat przemienia się w oczach Kolatowskiego w wielką teatralną scenę. W domu przykładny mąż i ojciec, w pracy szybko z zahukanego urzędnika przedzierzga się w ustosunkowanego fachmana, bywalca stołecznych restauracji i hoteli. Od tego już tylko krok do wykorzystania aktorskich umiejętności do podbojów miłosnych. Po pierwszych sukcesach Kolatowski wpada w pułapkę. Poderwawszy atrakcyjną blondynkę, zakochuje się w niej bez pamięci. Osadzony we współczesnych realiach film Chęcińskiego balansuje na granicy między satyryczną komedią a dramatem psychologicznym. Kpiąc z wynaturzeń i absurdów rzeczywistości, jest również poruszającą opowieścią o tęsknocie za czymś wielkim, szlachetnym i prawdziwym. 11:00 POLSKIE DROGI - ODC. 8/11 - BEZ PRZYDZIAŁU Serial wojenno - obyczajowy, 88 min, Polska 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Zofia Mrozowska, Piotr Pawłowski, Marek Walczewski, Henryk Bąk, JadwigaJankowska - Cieślak, Włodzimierz Boruński, Franciszek Trzeciak, Bronisław Pawlik, Aleksander Bardini, Beata Tyszkiewicz, Zygmunt Kęstowicz, Jan Englert, Leszek Herdegen, Barbara Sołtysik, Roman Stankiewicz, Bohdan Ejmont, Stanisław Zaczyk, Piotr Fronczewski, Maciej Góraj, Henryk Talar, Mieczysław Milecki, Zbigniew Zapasiewicz, Anna Nehrebecka, Arkadiusz Bazak, Stanisław Mikulski, Jan Machulski i inni Druga połowa 1941 roku. Władysław Niwiński poznaje Kasię, córkę mecenasa Kozakiewicza. Przebywając coraz częściej w jej środowisku, ma okazję zapoznać się z poglądami polskiej młodzieży komunistycznej. Na polecenie Rządu Londyńskiego należy niezwłocznie odzyskać dokumenty, które przewoził kapitan Miszczyk. Propozycję przeprowadzenia akcji otrzymuje Niwiński. Realizuje plan, korzystając z pomocy wdowy po Tadeuszu Miszczyku. Jednak po wykonaniu zadania zostaje odsunięty od dalszej współpracy z podziemiem z powodu podejrzanych kontaktów z komunistami. Kurasiowie przeżywają osobistą tragedię. Po śmierci ukochanej córeczki Bożenki, którą pochowali jeszcze na Pomorzu, bardzo chcieli mieć drugie dziecko, tymczasem Urszula poroniła. Nie wiedząc, jak żona przyjmie jego decyzję, Leon przygarnia małą Noemi, wnuczkę starego Żyda Sommera. 12:40 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać, ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako Dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. (www. studiomunka. pl) 13:30 REŻYSERZY S.V - DAVID LYNCH 6/10 SEZON 5 (DAVID LYNCH 6/10 SEZON 5) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Davida Lyncha, autora takich filmów jak "Człowiek słoń", "Mulholland Drive" czy serialu "Miasteczko Twin Peaks". 14:30 DRZAZGI Film obyczajowy, komediowy, 105 min, Polska, 2008 Reżyseria: Maciej Pieprzyca Scenariusz: Maciej Pieprzyca, Bartosz Kurowski Zdjęcia: Marek Traskowski Aktorzy: Karolina Piechota, Antoni Pawlicki, Marcin Hycnar, Krzysztof Ogłoza, Michał Pieczatowski, Marcin Łuczak, Agnieszka Judycka, Jacek Braciak, Krzysztof Globisz, Tomasz Karolak Film Macieja Pieprzycy zrealizowany w 2008 roku ma już na swoim koncie liczne nagrody: na FPFF w Gdyni w 2008 roku Maciej Pieprzyca zdobył nagrodę za debiut reżyserski, Karolina Piechota nagrodę Prezydenta Gdyni za debiut aktorski, Leszek Starzyński za montaż. Karolina Piechota otrzymała także nagrodę na MFF w Kairze w 2009 r. a Maciej Pieprzyca nagrodę Silver Remi na festiwalu w Houston w 2010 r. Jest to optymistyczna ballada o Śląsku przedstawiająca kilka dni z życia trojga młodych ludzi. Bartek właśnie kończy studia, Marta planuje ślub, Robert żyje sobotnim meczem ukochanego klubu. Ich życie wydaje się uporządkowane i przewidywalne. Jednak każdemu z bohaterów przydarzy się coś, co każe mu poważnie zrewidować dotychczasowy sposób myślenia o sobie i swojej przyszłości. Na pozór dzieli ich wszystko: status materialny, wykształcenie, aspiracje. Łączy jedno - każdy z nich szuka miłości. 16:30 SALTO Komediodramat psychologiczny, 100 min, Polska 1965 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Konwicki Zdjęcia: Kurt Weber Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Zbigniew Cybulski, Gustaw Holoubek, Marta Lipińska, Irena Laskowska, Wojciech Siemion, Andrzej Łapicki, Wojciech Boruński, Zdzisław Maklakiewicz, Iga Cembrzyńska, Jerzy Block, Krystyna Ciemniak, Krystyna Walczak i inni "Podczas seansów rozlegają się gwizdy i tupanie, zaś z drugiej strony oklaski zwolenników. Słyszy się zarzuty, że film jest "osobisty, prywatny, tyczy własnych kompleksów autora i nie powinien być finansowany przez instytucję publiczną", na co inni odpowiadają, że przeciwnie, "Salto" sięga głęboko w życie polskie i właśnie dlatego wzrusza, jak może żaden inny film, i to od dawna" - komentował recepcję utworu Konwickiego jeden z krytyków. Trzeci po "Ostatnim dniu lata" i "Zaduszkach" film autora "Rojstów" wywołał wiele kontrowersji. Jedno wszak nie ulegało wątpliwości. Konwicki po raz kolejny zmierzył się w nim z własnymi obsesjami, fascynacjami i urazami. Znalazły się wśród nich zarówno wojna, romantyczno-martyrologiczna tradycja polskiej kultury, jak i utracony świat dzieciństwa na Wileńszczyźnie. "Salto" było też interpretowane jako polemika ze "szkołą polską" i dzieło autotematyczne - wyraz wahań i niepewności artysty, dotyczących możliwości i pułapek sztuki. Reżyserowi udało się zgromadzić na planie czołówkę polskich aktorów, co może nieco dziwić w wypadku filmu z założenia trudnego i niekasowego. "Salto" bowiem najbliższe jest kinu poetyckiemu, nastrojowemu, obfitującemu w zagadki i niedomówienia. Akcja posuwa się wolno, wielką wagę odgrywa słowo. Po latach owa literackość może nieco razić. Współczesny widz przyzwyczajony do tempa kina akcji uzna "Salto" za przegadane. Akcja filmu rozgrywa się w prowincjonalnym miasteczku, bardzo podobnym do tego, które Konwicki opisywał w wydanej dwa lata wcześniej powieści "Sennik współczesny". Podobnie jak tam, także i tu sprawia ono wrażenie położonego na pograniczu jawy i snu, surrealistycznej fantazji i rzeczywistości. Pewnego dnia w miasteczku pojawia się tajemniczy mężczyzna. Przedstawia się jako Kowalski - Malinowski. Zdumionym mieszkańcom przedstawia różne wersje swej biografii. Jednym mówi, że walczył na wojnie, innym, że się ukrywa i grozi mu niebezpieczeństwo. Niepostrzeżenie jego fałszywa legenda burzy senne życie odludnej osady. Kowalski - Malinowski obejmuje "rząd dusz" nad mieszkańcami. Jego żałosne kabotyństwo i mitomańskie skłonności trafiają na podatny grunt. Każdy z miejscowych jest bowiem groteskowym ucieleśnieniem jakiegoś polskiego stereotypu - niestrudzonego, wiernego przysiędze wojaka (Rotmistrz), Żyda (Blumenfeld), wieszcza (Poeta). Wszystkich cechuje niezmierna podatność na górnolotne frazesy i romantyczne zaklęcia. Ich kwintesencją staje się finałowe "salto" - rodzaj dziwacznego tańca, którego rodowód sięga do "Wesela". Jednak podobnie jak u Wyspiańskiego, tak u Konwickiego następuje przebudzenie. Nie ma w nim jednak tragizmu, jest szyderstwo. Dyplom Honorowy na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Edynburgu. 18:55 SERIALOWA NOSTALGIA - DZIEWCZYNA I CHŁOPAK - TOMEK I TOSIA Serial przygodowy dla młodych widzów, 44 min, Polska, 1977 Reżyseria: Stanisław Loth Scenariusz: Hanna Ożogowska, Anette Olsen Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Aktorzy: Anna Sieniawska, Wojciech Sieniawski, Stanisław Mikulski, Barbara Sołtysik, Leonard Andrzejewski, Bogusz Bilewski, Teresa Lipowska, Marian Łącz, Jerzy Łukaszewicz, Zygmunt Maciejewski, Anna Milewska, Tadeusz Pluciński, Michał Sumiński, Jerzy Turek, Dariusz Biskupski Kończą się wakacje i bliźniaki wracają do domu. Czeka ich jeszcze jedna trudna próba. Tomek i Tosia zastanawiają się, co robić, by nie zdradzić się przed rodzicami. Nawet nie przychodzi im do głowy myśl, że mama i tata mogliby wiedzieć o wszystkim od początku, ale zgodzili się dać dzieciom szansę sprawdzenia się w karkołomnej sytuacji. Bliźniaki przygotowują się do pierwszego spotkania na dworcu. 20:00 KULTURA JEST KOBIETĄ - KOCHANICA FRANCUZA (THE FRENCH LIEUTENANT'S WOMAN) Melodramat, 120 min, Wielka Brytania 1981 Reżyseria: Karel Reisz Scenariusz na podstawie powieści Johna Fowlesa: Harold Pinter Aktorzy: Meryl Streep, Jeremy Irons, Hilton McRae, Emily Morgan, Charlotte Mitchell, Lynsey Baxter, Jean Faulds, Peter Vaughan i inni Opublikowana w 1970 r. powieść Johna Fowlesa "Kochanica Francuza" niemal natychmiast stała się bestsellerem, przełożonym na kilkanaście języków i wydanym w wielu krajach (polskie wydanie ukazało się w 1973 r.). Rychło też pojawiła się myśl o jej sfilmowaniu. Z trudności tego przedsięwzięcia najlepiej zdawał sobie sprawę jej autor, pomny nie najlepszych doświadczeń z ekranizacją swych dwóch wcześniejszych książek: "Kolekcjonera" i "Maga". Tym razem postanowił sam wybrać reżysera. Jego wybór padł na Karela Reisza. Ale temu nie przypadł do gustu scenariusz Dennisa Pottera. Fred Zinnemann, który zastąpił Reisza, nie zgodził się z kolei, by główną rolę kobiecą zagrała proponowana przez Fowlesa Vanessa Redgrave. Ponownie wezwany Reisz zaprosił do współpracy znakomitego brytyjskiego dramaturga Harolda Pintera. Idealną odtwórczynię głównej roli - Meryl Streep - znalazł w USA, a jej partnerem został Brytyjczyk Jeremy Irons, aktor Royal Shakespeare Company, który w "Kochanicy Francuza" zagrał swą pierwszą dużą rolę filmową. Zdjęcia kręcono w naturalnych plenerach południowej Anglii. Początkowe trudności nagrodziło całemu zespołowi entuzjastyczne przyjęcie dzieła nawet na trudnym rynku amerykańskim. Film otrzymał w 1981 r. 5 nominacji do Oscara: dla najlepszej aktorki, za scenariusz, kierownictwo artystyczne, kostiumy i montaż. Meryl Streep uhonorowano ponadto Złotym Globem za najlepszą rolę kobiecą. "Kochanica Francuza" okazała się nadzwyczaj twórczą i oryginalną adaptacją filmową równie nieszablonowej książki Fowlesa, który pokusił się o rodzaj pastiszu wiktoriańskiego romansu, przefiltrowanego przez wiedzę i świadomość pisarza II połowy XX w. Chcąc oddać na ekranie ten dzisiejszy tok refleksji oceniającej staromodną fabułę, Pinter oprawił część kostiumową filmu we współczesną ramę. Pozornie ma ona kształt banalny: stanowi rodzaj reportażu o pracy ekipy filmowej ekranizującej właśnie historię Sary Woodruff, "kochanicy Francuza". Ale, wbrew przeświadczeniu widzów, to nie rozwój wydarzeń "realnych" zaczyna oddziaływać na filmowy obraz fikcyjnych bohaterów, ale odwrotnie: fikcyjna akcja i fikcyjne postaci powodują przemianę duchową pary wykonawców głównych ról, a ich życie zmienia się pod wpływem dramatu odgrywanego przed kamerą. Jest rok 1980. W Dorset trwają zdjęcia do "Kochanicy Francuza". Amerykanka Anne i Anglik Mike, grający w tym filmie główne role, niemal odruchowo nawiązują ze sobą romans. Wiedzą, że nie potrwa on długo: oboje mają rodziny, do których wrócą po zakończeniu pracy. Ich spotkania, rozmowy nie mają zresztą w sobie żaru wielkiej namiętności. Co innego na planie, który przenosi ich do roku 1867... W miejscowości Lyme Regis młody archeolog Charles Smithson stara się o rękę Ernestine Freeman, córki bogatego kupca. Podczas spaceru z narzeczoną spotyka tajemniczą kobietę wystającą godzinami na falochronie i wpatrującą się we wzburzone morze. To Sara Woodruff, była guwernantka, porzucona przed kilkoma laty przez francuskiego porucznika marynarki i bezskutecznie czekająca na jego powrót. Charles zaczyna spotykać się z Sarą, ale nie potrafi przełamać muru, jakim odgrodziła się od otoczenia, ani skłonić jej do opuszczenia miasteczka. Sarah jest przekonana, że gdzie indziej może zostać jedynie prostytutką, za którą bezpodstawnie uważają ją mieszkańcy miasteczka. Godność osobista nie pozwala jej jednak dementować plotek krążących w środowisku. W końcu Charlesowi udaje się przekonać Sarę, aby wyjechała do Exeter, dokąd będzie jej przekazywać fundusze na utrzymanie. Na planie filmowym w 1980 r. Anne, korzystając z przerwy w zdjęciach, wyjeżdża do Londynu, do męża, obiecując Mike'owi rychły powrót. Filmowy Charles odwiedza tymczasem Sarę w Exeter. Jest w niej zakochany bez pamięci. Gdy dochodzi między nimi do zbliżenia, Charles odkrywa ze zdumieniem, że Sarah była dziewicą i wszystkie pogłoski na jej temat były złośliwymi kalumniami dewotek z Lyme Regis. Głęboko tym poruszony, postanawia poślubić Sarę. Wraca do Lyme Regis i zrywa zaręczyny z Ernestine. Po powrocie do Exeter nie zastaje już jednak Sary, która zniknęła bez śladu. Mike cierpi głęboko wskutek rozłąki z Anne. Uświadamia sobie, że jego znajomość z nią to coś znacznie poważniejszego niż przelotny romans z koleżanką z planu. 22:10 POWIDOKI - JERZY WALDORFF. DYKTATURA Dysk./wywiad/debata, 11 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadząca), Piotr Nowak (prowadzący) "Powidoki" to program publicystyczny poruszający istotne zagadnienia z zakresu filozofii, etyki i socjologii. Dwoje prowadzących: dziennikarka Barbara Schabowska i filozof prof. Piotr Nowak na przykładach wybranych przez siebie książek podejmą dyskusję nad zawartością tych dzieł i ich społeczną recepcją. W tym odcinku przedmiotem dyskusji jest książka Jerzego Waldorffa "Sztuka pod dyktaturą". Książka opublikowana w 1939 roku, poświęcona jest sztuce faszystowskich Włoszech. Jerzy Waldorff został uznany za zwolennika polityki Benito Mussoliniego. 23:55 ALEKSANDER WIELKI (ALEXANDER THE GREAT) Dramat historyczny, biograficzny, 130 min, USA, 1956 Reżyseria: Robert Rossen Scenariusz: Robert Rossen Aktorzy: Richard Burton, Frederic March, Claire Bloom Zrealizowana z epickim rozmachem historia Aleksandra Wielkiego (Macedońskiego). Historia jego życia i licznych podbojów to historia rozdarcia wewnętrznego między poczuciem boskiej mocy a świadomością przepowiedzianej mu wczesnej śmierci. 05:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - MAJA KOMOROWSKA Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem o swoim dzieciństwie i dorastaniu opowiada wybitna aktorka filmowa i teatralna, Maja Komorowska. Artystka wspomina lata dzieciństwa spędzone w rodzinnym domu w Komorowie pod Warszawą, zabawy z bratem bliźniakiem, a także młodzieńcze fascynacje teatrem lalkowym oraz pierwsze doświadczenia na scenie Jerzego Grotowskiego.