TVP Dokument Niedziela, 21.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - POPIELATE ŻYCIE Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Trudno powiedzieć, gdzie jest. Trudno dociec, czy w ogóle jest. Niełatwo komukolwiek wytłumaczyć, kim jest. Popielica - jedno z najbardziej tajemniczych i nieznanych zwierząt rodzimej fauny. Przedstawicielka równie mało znanej rodziny pilchów - gryzoni, w których jedni dopatrują się raczej myszy, inni raczej wiewiórek. Prawdę o nich stara się poznać dr Mirosław Jurczyszyn, dla którego te zagadkowe ssaki stały się życiowym wyzwaniem. Nie tylko stara się odkryć, gdzie są, ale zabiega o to, by były wszędzie, gdzie być powinny. Ku chwale bukowych lasów, które stanowią ich najprawdziwszą ojczyznę. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 18 RADEK WSTĘPUJE DO ZAKONU Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski potrafi zrobić wiele, aby poznać prawdę o dawnych czasach. Tym razem niemal dosłownie wstępuje do zakonu. Dzięki temu jest w stanie z perspektywy mnisiego habitu opowiedzieć o codziennym życiu średniowiecznych zakonów. Razem z cysterskimi braćmi opowiada o pracy, rozrywkach i kuchni odległych czasów. Jaką funkcję znajdą dla niego mnisi? 07:00 NOTACJE - BARBARA WACHOWICZ. MOJE PODRÓŻE KRESOWE Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Barbara Wachowicz, autorka biografii wielu Polaków, scenarzystka, fotografik, twórca widowisk i filmów. Ta opowieść odnosi się do czasów jej studiów i pracy w "Ekranie". Dzięki temu miała okazję przeprowadzić wywiady z wielkimi gwiazdami, takimi jak Peter O'Toole czy Kirk Douglas. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 70 STRZEGOM Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W gminie Strzegom we wsi Rogoźnica warto odwiedzić Muzeum Gross-Rosen, upamiętniające ofiary byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego, gdzie życie straciło 40 tysięcy osób. 07:35 PRZYRODNIK NA TROPIE - /29/ - SÓJKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny, a swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. Są bardzo inteligentne, gadatliwe i sprytne. I wcale nie wybierają się za morze. O sójkach, ale nie tylko, bo i o krukach, myszołowach i ich powiązaniach w przyrodzie, opowie znający ptasie zwyczaje "Przyrodnik na tropie". 08:05 KRÓLESTWO. JAK GRZYBY STWORZYŁY NASZ ŚWIAT (THE KINGDOM: HOW FUNGI MADE OUR WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Australia, 2018 Reżyseria: Annamaria Talas, Simon Nasht Wykonawcy: Paweł Straszewski Film dokumentalny o królestwie grzybów. Są jednymi z najtrwalszych i najstarszych form życia na naszej planecie. Łączą całe lasy za pośrednictwem swoistej sieci jakby internetu natury. Poza zasięgiem naszego wzroku istnieje królestwo, które rządzi życiem na ziemi. To obcy świat potężnych pradawnych form. Ukształtowały nasz świat i mogą zdecydować o naszej przyszłości. Grzyby nie są roślinami ani zwierzętami. Tworzą własne królestwo. Wielu ludzi uważa je za rośliny. Może dlatego, że się nie poruszają? Tak naprawdę są bliżej spokrewnione ze zwierzętami, bo tak jak zwierzęta, żywią się innymi organizmami. Myśląc o grzybach, zwykle myślimy o owocnikach grzybów kapeluszowych, a one są tylko małą częścią otaczającego nas grzybowego świata. Mają już miliard lat i rozpoczęły ewolucję na lądzie. Grzybnia to ciało grzyba. Rozrasta się w glebie, pochłaniając wszystko na swoim szlaku. Przebija się nawet przez twarde drewno. Enzymy pełnią funkcję zębów i pazurów. Ciało grzyba wciąż zmienia kształt w ciągłym poszukiwaniu pożywienia. Zjada nawet skały, które stworzyły ziemię, a ta pozwoliła roślinom na rozwój, w wyniku którego doszło do zmian atmosfery, co z kolei umożliwiło ewolucję ssaków - w tym homo sapiens. To grzyby przywróciły życie po każdym masowym wyginięciu w historii Ziemi. Bez grzybów nie mielibyśmy dzisiaj Ziemi w jej obecnym biologicznym kształcie. Są one jednak mało znane, pomimo ich kluczowego znaczenia. Używamy grzybów nie tylko do wytwarzania pożywienia, np. piwa, chleba, kawy i czekolady, ale także do wielu najważniejszych i ratujących życie leków. Patrząc na grzyby jako epicką historię ewolucyjną, naukowcy dokonują odkryć, które odmienią nasze życie. Niektóre grzyby ocalą nas, inne nam zagrożą i dopiero zaczynamy rozumieć, co jest czym. To jest historia naturalna, która ma ogromne znaczenie. W ciągu miliarda lat ewolucji grzyby stały się mistrzami przetrwania. Musimy się o nich wciąż jeszcze wiele nauczyć. Jak dotąd znamy niecały jeden procent z prawdopodobnie pięciu milionów gatunków. Badając królestwo grzybów, możemy liczyć na kolejne ekscytujące odkrycia. 09:05 GWADALKIWIR. WIELKA RZEKA HISZPANII (GUADALQUIVIR THE GREAT RIVER) Film dokumentalny, 51 min, Austria, 2014 Reżyseria: Joaquin Gutierrez Acha Filmowa opowieść o przyrodzie okalającej hiszpańską wielką rzekę Gwadalkiwir, o długości około 680 km. Jej źródła znajdują się na stokach Canada de las Fuentes na wysokości ok. 1400 m. n.p.m. , na terenie Parku Narodowego Sierra de Cazorla i Las Villas. Ekipa filmowa podąża z kamerą jej biegiem aż do Zatoki Kadyksu, zatoki Oceanu Atlantyckiego. 10:00 PERŁY ADRIATYKU (SECRETS OF THE ADRIATIC) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2013 Reżyseria: Michael Schlamberger Morze Adriatyckie było przez długi czas jedynym łącznikiem Europy Środkowej ze Wschodem, dlatego stało się symbolem wspaniałego, wielkiego i egzotycznego świata. Dzięki niemu Wenecji nadano przydomek "Królowej Siedmiu Mórz". Wędrując wzdłuż wybrzeży Morza Adriatyckiego, spotkamy niezwykłe świadectwa bogactwa kulturowego tego regionu, położone w otoczeniu niesamowitych zasobów naturalnych. Bo natura tutaj jest nierozerwalnie związana z kulturą i historią: homary zamieszkują stare wraki austriackiej marynarki wojennej, sokoły skalne polują na czarne jaskółczaki nad szczytami Dubrownika, a w gajach oliwnych można znaleźć żmije piaskowe i greckie żółwie. 11:00 BOSCO BOYS Reportaż, 24 min, Polska, 2018 Od ponad 30 lat salezjanie zapewniają edukację zawodową i wychowanie ludziom młodym w Kenii. Salezjanie z Nairobi tworzą dom dla dzieci, których codziennością była ulica. Pomagają młodym ludziom, pozbawionym domu rodzinnego lub przebywającym z dala od niego w poszukiwaniu pracy i lepszego życia, których przyciąga stolica kraju. W stolicy Kenii, Nairobi, zakonnicy prowadzą dwa duże dzieła wychowawcze: Bosco Boys - Dom dla Chłopców Ulicy, w którym znajdują schronienie dzieci i młodzież, głównie z pobliskiego slumsu Kuwinda; a także Don Bosco Boys Town, czyli Szkołę Techniczną z internatem, która kształci spawaczy, mechaników, murarzy, stolarzy, sekretarki. W obu placówkach przez ubiegłe lata pracowali polscy misjonarze i wolontariusze. 11:30 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - MADE IN USSR Program kameralno-studyjny, 8 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk To było epokowe wydarzenie! 8 grudnia 1991 roku przywódcy Rosji, Białorusi i Ukrainy podpisali dokument o likwidacji Związku Radzieckiego. Wtedy wydawało się, że sowiecka epoka bezpowrotnie przechodzi do historii. Że mało kto będzie tęsknił za systemem, w którym były łagry, cenzura, zamknięte granice i deficyt towarów. Tymczasem rozpadu imperium wciąż żałuje ponad połowa Rosjan! Dlaczego tak się dzieje? I jaka jest wiedza na temat realiów życia w tamtych czasach? Zapraszamy na film "Made in USRR", ale przedtem jeszcze krótkie wprowadzenie. 11:40 MADE IN USSR Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Barbara Włodarczyk W grudniu 2016 r. minęło 25 lat od rozpadu radzieckiego imperium. To było wydarzenie epokowe! Punkt zwrotny w politycznej historii Europy, ale także w skali globalnej. Upadek ZSRR oznaczał koniec dwubiegunowego porządku międzynarodowego i całkowitą zmianę układu sił w świecie. W jednej chwili na mapie pojawiło się aż 15 nowych państw. Celem filmu jest pokazanie, w czym się przejawia powrót do radzieckiej epoki w Rosji, która uważa się za spadkobierczynię ZSRR. Jaka jest wiedza na temat rzeczywistości tamtych czasów, jakie są przyczyny odradzania się ideałów radzieckiego imperium, oraz jakie wynikają z tego konsekwencje i zagrożenia dla Rosji i świata. Zrozumienie sposobu myślenia Rosjan w tej kwestii jest niezwykle ważne dla zgłębienia ich postaw wobec konfliktu na Ukrainie i stosunku do państw Europy Zachodniej, w tym Polski. 12:35 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - ANTONI I ALEKSANDER Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Jankowski W Żywcu prawdopodobnie założono pierwsze kino w Polsce. Wybudował je rzeźnik w tajemnicy przed żoną, która wyjechała na wakacje. Nasza opowieść będzie historią jego 18-letniego prapraprawnuka, który jest pasjonatem X Muzy. Będzie kręcił dokument o swoim przodku, pytał o rodzinę i historię kina, utrwalał kamerą rzeczy, które zostały, a są to m.in. fotele, projektor, haki rzeźnickie, fragmenty taśm. 13:10 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (110) - PERU. INKOWIE Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Cejrowski Zdjęcia: Dariusz Bassel Muzyka: Wojciech Cejrowski, Cezary Makiewicz Święta Dolina Inków. Wojciech Cejrowski pokaże, co pozostało z tego potężnego imperium i objaśni, jak funkcjonowało. Przyjrzymy się inkaskiej twierdzy, by dowiedzieć się, jak wyglądało życie codzienne Inków. WC tak pokazuje i objaśnia, że po obejrzeniu tego odcinka studenci z marszu zaliczają semestr. 13:50 ŻYCIE W POWIETRZU. WBREW GRAWITACJI (LIFE IN THE AIR. DEFYING GRAVITY) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: James Brickell Serial BBC Worldwide o lataniu i życiu zwierząt w przestworzach. Życie ponad ziemią nie jest łatwe. Tymczasem na całym świecie rozmaite zwierzęta robią coś, o czym my możemy tylko pomarzyć. Niektóre spędzają tam całe życie, inne tylko chwilę. Wznoszą się w powietrze. Przekonamy się, jak wiele niezwykłych zwierząt świetnie radzi sobie w powietrzu; jakie stosują sztuczki, by oderwać się od ziemi. Z pomocą specjalnie przeszkolonych zwierząt, wykorzystując nowoczesny sprzęt i efekty specjalne, postaramy się poznać i wyjaśnić, w jaki sposób zwierzęta wznoszą się nad ziemię. Poznamy niezwykłe gatunki, stosujące rozmaite techniki. By osiągnąć cel, wszystkie muszą pokonać jedno z najpotężniejszych zjawisk naturalnych naszej planety - siłę ciężkości. Tylko nieliczne i odpowiednio przystosowane gatunki potrafią ją pokonać. W Namibii, w południowej Afryce, żyje przedstawiciel fauny, który radzi sobie z tym doskonale. Karakal z rodziny kotowatych potrafi odbić się od ziemi i łapać ptaki w locie. Gazele skaczą, by pokazać drapieżnikom, że niełatwo będzie je złapać. Żyjące głównie na drzewach lemury skaczą po ziemi, by jak najszybciej pokonać otwartą przestrzeń. U kangurów rozwinęła się chyba najbardziej efektywna forma przemieszczania się po gruncie. W następnym filmie przekonamy się, jak natura stworzyła strukturę ciała idealnie nadającą się do lotu. Jak najcięższe zwierzęta wzlatują w powietrze, a najszybsze wykorzystują swoje umiejętności w czasie łowów i jak pół miliona osobników potrafi uniknąć karambolu w powietrzu w zupełnej ciemności. 14:45 KTO CHCE ZOSTAĆ ASTRONAUTĄ? - ODC. 1 (ASTRONAUTS TOUGHETS JOB IN THE UNIVERSE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tom Coveney Seria dokumentalna opowiadająca o pracy i życiu astronautów. Życie w kosmosie jest ekstremalne i bezlitosne, a przetrwanie wymaga niezwykłych zdolności fizycznych i psychicznych. 12 zwykłych ludzi, którzy przechodzą wymagający program szkolenia, aby udowodnić, że mają wszystko, czego potrzeba, aby zostać astronautą. Kto będzie miał siłę, by przezwyciężyć wyczerpujący harmonogram treningów i podjąć najtrudniejszą pracę we wszechświecie? W pierwszym odcinku poznamy głównych bohaterów. Astronauta Chris Hadfield, były badacz medyczny NASA dr Kevin Fong i psycholog dr Iya Whiteley poddadzą 12 wyjątkowych kandydatów seriom wyczerpujących testów fizycznych i psychologicznych, żeby dowiedzieć się, kto ma wszystkie potrzebne cechy i talenty, aby zostać astronautą. Stosując wymagające kryteria agencji kosmicznych, muszą między innymi zawisnąć w helikopterze, pobrać własną krew i przejść przez testy na klaustrofobię, wykazać się niezwykłą sprawnością fizyczną i umysłową. Osoby, które nie zdadzą kolejnych egzaminów, mogą zostać poproszone o opuszczenie szkoły w dowolnym momencie. 15:45 OPOWIEŚĆ O CHINACH - ZŁOTY WIEK ODC. 3/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Wykonawcy: Janusz Szydłowski Przez ostatnich 30 lat w Chinach kształtowało się społeczeństwo konsumpcyjne. Po zerwaniu z rewolucyjnym komunizmem Mao, Chiny rozpoczęły marsz ku przyszłości. Wolni Chińczycy przeobrazili swój świat. Sięgnęli po pradawne wierzenia i ideały, które przez wieki dawały im siłę. Okazuje się, że to, co nowe, jest mało kuszące, a to, co stare - bardzo trwałe. Przeszłość Chin to parę tysięcy lat. Tak daleko wstecz, że nie istnieją żadne teksty pisane, dokumentujące narodziny cywilizacji. Lecz istnieją mity i legendy przekazywane od stuleci. Prowadzą nas one do centrum niziny Żółtej Rzeki, od której Chiny wzięły nazwę: Zhongguo, Kraj Środka. Tam można odnaleźć ślady początków. A kwestią zasadniczą w dziejach chińskiej państwowości było zapanowanie nad niszczycielską Żółtą Rzeką. Archeolodzy odnaleźli ślady wielkiej powodzi sprzed roku 1900 p.n.e. Można ją powiązać z mitem o pochodzeniu państwa chińskiego, bo do dziś opowiada się o królu, który jako pierwszy, skanalizował wody rzeki po wielkiej powodzi. 16:50 SIMON REEVE ODKRYWA KARAIBY - ODC. 2 (CARIBBEAN WITH SIMON REEVE) Cykl dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Bagnall Simon Reeve wyrusza w podróż po Morzu Karaibskim, gdzie znajdują się jedne z najbardziej egzotycznych i kuszących miejsc na Ziemi. Region ten to tysiące wysp i tropikalne wybrzeże kontynentalne; jest on pełen historii, konfliktów, ciekawych kultur, przygód, dzikiej przyrody, uroku i kolorowych postaci. 18:00 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2021 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 2 JAK ZOSTAĆ HUSARZEM? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Czy w ciągu zaledwie paru dni treningu ze zwykłego człowieka można zrobić husarza? Aby się o tym przekonać na własnej skórze prowadzący program, Radosław Kotarski, podróżuje do Zamku Gniew, gdzie spotyka jeźdźców kultywujących pamięć o husarii, piekielnie skutecznej formacji zbrojnej. Po zaznajomieniu się z teorią oraz po przeprowadzeniu treningu z kopią, koncerzem i szablą przystępuje do ostatecznego testu, w którym będzie musiał wykonać husarskie ewolucje. Poza tym rozprawia się z wieloma mitami na temat tej słynnej polskiej jazdy i razem z widzami odkrywa prawdę. 19:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 145 NIEPOŁOMICE Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Niepołomice mogą pochwalić się zabytkami datowanymi na połowę XIV w. Wtedy to Kazimierz Wielki zarządził budowę zamku oraz kościoła. Jan Długosz w swoich kronikach nazywał to miejsce drugą po Krakowie stolicą Polski, a zamek drugim Wawelem. Przyczynili się do tego przede wszystkim Jagiellonowie, obierając zamek na swoją ulubioną rezydencję. Bona Sforza, energiczna i przedsiębiorcza królowa, miała świetny gust i dużą wiedzę. To jej zawdzięczamy m.in. budowę ogrodów w myśl ówczesnych europejskich trendów włoskiej szkoły ogrodniczej. Założyła ogrody pełne kwiatów i ozdobnych krzewów oraz parcele warzywne. Dzisiejsza forma i kształt przyzamkowej zieleni to luźne nawiązanie do renesansowego układu ogrodów kwaterowych. W mieście ciekawe są również budynki współczesne. Małopolskie Centrum Dźwięku i Słowa zostało otwarte w 2011 roku i od razu stało się głównym punktem na kulturalnej mapie miasta. To ośrodek, który spełnia zarazem funkcje edukacyjne, rozrywkowe, szkoleniowe i artystyczne. A w jego podziemiach mieści się Muzeum Fonografii. Zaledwie 6 km. od centrum Niepołomic leży najstarszy polski klasztor żeńskiego zakonu klauzurowego - Opactwo Benedyktynek w Staniątkach. Historycy przyjmują, że założenie klasztoru miało miejsce w roku 1216. Ta gotycka budowla sakralna wzniesiona w halowym systemie przestrzennym, w XVII wieku przebudowana została w duchu stylu barokowego. W 2016 roku kilkanaście obecnie mieszkających w opactwie mniszek obchodziło 800-lecie klasztoru. 19:35 RODZINA CZŁOWIECZA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1966 Reżyseria: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bronisław Baraniecki Inspirowany ideą słynnej wystawy fotografii "Family of Man", surowy zapis jednego dnia z życia chłopskiej rodziny na Pojezierzu Augustowskim. Rytm filmu wyznacza praca ludzi. Obrazowi towarzyszą tylko dźwięki naturalne. 20:10 LA CHANA - KRÓLOWA FLAMENCO (LA CHANA) Film dokumentalny, 82 min, Hiszpania/USA, 2016 Reżyseria: Lucija Stojevic Zdjęcia: Samuel Navarrete Filmowa opowieść o Antoninie Santiago Amador zwanej "La Chaną", legendarnej cygańskiej tancerce, jednej z największych gwiazd flamenco. Za sprawą niezwykłego poczucia rytmu, oryginalnych pomysłów choreograficznych i przede wszystkich pasji, z którą wykonywała swoje tańce zyskała ogromną popularność w latach 60. i 70. ubiegłego wieku. Autorka filmu kreśli intymny portret tej wielkiej artystki, przedstawiając tragiczne przyczyny jej zejścia ze sceny i wielki powrót po niemal dwóch dekadach nieobecności. "Urodziłam się, aby tańczyć" - mówi La Chana. Jednak realizacja tego marzenia w patriarchalnej społeczności cygańskiej od początku nie była łatwa. Najpierw występów na scenie zabronił jej ojciec. Później wbrew jej oczekiwaniom także w małżeństwie miała sporo problemów z rozwijaniem swego talentu. Tradycyjny podział ról i niepisane prawo podporządkowania kobiety mężczyźnie ograniczyło wybory życiowe artystki. Jednak kiedy udawało jej się wreszcie stanąć na scenie, taniec był dla niej przestrzenią wolności, chwilą, w której mogła nareszcie poczuć się naprawdę sobą. "La Chaną" zachwycił się m.in. Peter Sellers. Królowa flamenco zagrała w jego filmie "The Bobo" (1967). Reżyser chciał pomóc jej w karierze w Hollywood. Jednak artystka niespodziewanie zeszła ze sceny u szczytu swojej kariery. Przyczyny tej decyzji odkrywa Lucija Stojevic w swoim filmie, wykorzystując bogaty materiał archiwalnych nagrań tańca cygańskiej królowej. W filmie uczestniczymy w przygotowaniach La Chany do powrotu na scenę. Poznajemy tajniki jej stylu, przekazywane podczas lekcji dawanych adeptkom flamenco i obserwujemy relacje z najbliższymi, a także społecznością cygańską, z której tradycji czerpała przez całą karierę. Podziwiamy niezwykłą siłę charakteru "La Chany", kiedy jej ponad osiemdziesięcioletnie ciało musi przełamać związane z wiekiem ograniczenia, by móc zatańczyć tak jak przed laty. 21:40 PSYCHODRAMA Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1969 Scenariusz: Janusz Głowacki, Marek Piwowski Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk "Psychodrama", czyli bajka o księciu i kopciuszku, wystawiona w Zakładzie dla Nieletnich Kryminalistek w D. Uczestniczki psychodramy w inscenizowanym w schronisku przedstawieniu doświadczają uczuć, których były pozbawione w domach rodzinnych: marzą o cieple i miłości. 22:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ KORZYŃSKI Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadząca: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć-Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Tym razem odwiedzimy wybitnego kompozytora muzyki filmowej i rozrywkowej, Andrzeja Korzyńskiego. Dowiemy się więcej o wyjątkowej relacji, która łączyła go z reżyserem Andrzejem Żuławskim. Poznamy kulisy powstania największych hitów, m.in. "Żółtych kalendarzy", "Kochać", muzyki do filmu "Ziemia obiecana", "Człowiek z żelaza" czy kultowej "Akademii Pana Kleksa", jak również muzyczną kreację "Franka Kimono" czy "Mydełko Fa". 22:50 NOWY JORK NA PIECHOTĘ (THE WORLD BEFORE YOUR FEET) Film dokumentalny, 91 min, USA, 2018 Reżyseria: Jeremy Workman Bohaterem filmu jest człowiek, który przemierzył Nowy Jork na piechotę. Ulica po ulicy. Przez ponad sześć lat i z powodów, których nie potrafi wyjaśnić, 37-letni Matt Green przemierzył każdą przecznicę, na każdej ulicy w Nowym Jorku, pokonując ponad 8000 mil. Film opowiada historię niezwykłych, osobistych poszukiwań jednego człowieka i nieoczekiwanej podróży odkrywczej i pełnej zachwytu. 00:25 NOTACJE - GUSTAW HOLOUBEK. OŚWIADCZYNY Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Opowieść o młodości w czasie wojny. Gustaw Holoubek (ur. 21 kwietnia 1923 w Krakowie) - polski aktor filmowy i teatralny, reżyser i pedagog. Absolwent PWST w Krakowie. Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie. Wieloletni dyrektor Teatru Dramatycznego w Warszawie. Odwołano go z tej funkcji dopiero w styczniu 1983 roku z powodu konfliktu z komunistycznymi władzami. Debiut filmowy to rola Feliksa Dzierżyńskiego w filmie Żołnierz zwycięstwa (1953). Znany jest między innymi z takich filmów jak "Prawo i pięść", "Klub profesora Tutki", "Marysia i Napoleon". W 1967 roku zagrał rolę Gustawa-Konrada w przedstawieniu "Dziady", reżyserowanym przez Kazimierza Dejmka. Był reżyserem "Spóźnionych przechodniów", a także reżyserem i scenarzystą "Mazepy" (1975). W roku 1980 wybrany do Sejmu PRL. W roku 1982 po ogłoszeniu Stanu Wojennego zrzekł się mandatu posła. W latach 1989-1991 był senatorem RP, następnie od 1992 do 1993 zasiadał w Radzie d/s Kultury przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie. Od 1994 roku jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W filmie wykorzystano materiały autorstwa Ryszarda Kaczyńskiego 00:35 KINIARZE Z KALKUTY (KINIARZE Z KALKUTY) Film dokumentalny, 59 min, Polska/Niemcy, 1998 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Fidyk Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz Kaleki Mama, który po trzydziestu latach pracy porzucił niegdyś zakład fryzjerski, by jeździć z kinem pana Battu, ma 80 lat i żywi głębokie przekonanie, że po jego śmierci umrze też kino objazdowe, zamordowane przez telewizję. Pan Battu nie zgadza się ze swoim współpracownikiem. Jest przekonany, że w Indiach kino objazdowe będzie istniało zawsze, bo milionów ludzi żyjących w biednych wioskach nie stać na kupno telewizora, a kochają filmy do tego stopnia, że przybywają na pokazy, pokonując pieszo wiele kilometrów. Pomocnik tych dwóch, młody Amit, nie ma zdania w tej kwestii. Robi, co do niego należy: rozwiesza białe płótno ekranu na wysokim rusztowaniu, obsługuje projektor i pozostaje w cieniu pryncypałów, którzy zresztą nie zgadzają się nie tylko w tej sprawie. Są jak ogień i woda. Pan Battu, powściągliwy i oszczędny abstynent, nie może znieść, że Mama - malutki, niemal bezzębny kaleka - wcale nie myśli o przyszłości, wydaje, co zarobi i chętnie zagląda do butelki. Pan Battu z Kalkuty jest właścicielem jednego z 2 tysięcy objazdowych kin pokazujących ludziom efekt głównie rodzimej, nawiększej na świecie produkcji filmowej. Zarabia na tym, lecz zarazem wypełnia swą własną misję: jest przekonany, że film może zmieniać ludzkie życie na lepsze, a oglądające go dzieci stają się mądrzejsze. Jeździ po Indiach również dlatego, że szuka swej żony, którą jakiś czas temu porwali mu Dalaici. Największym jednak marzeniem pana Battu jest pokazanie filmu mieszkańcom odległych wiosek, żyjącym w pierwotnych, niezmiennych od tysięcy lat wspólnotach, którzy w ogóle nie wiedzą, że wynaleziono kino i istnieją filmy. O zgodę na taki pokaz zabiegał przez trzy lata w Ministerstwie Opieki Społecznej, zgodnie bowiem z obowiązującymi w Indiach przepisami plemiona te należy zostawić w spokoju i w żaden sposób nie wpływać na zmianę ich stylu życia. W końcu pan Battu zgodę dostał, i oto w grudniu 1997 roku wraz z Mamą i Amitem wyruszył, by zrealizować swoje marzenie. Andrzej Fidyk z ekipą towarzyszył jego zdezelowanej ciężarówce w tej długiej podróży. W efekcie wyprawy powstał film dokumentalny, lecz z fabułą. Trzej bohaterowie przeżywają w drodze przeróżne, niepozbawione dramatyzmu perypetie, prowadzące do zaskakującego zakończenia. Śledząc ich przygody, widz ogląda fragmenty prezentowanych przez pana Battu i Mamę filmów, reakcje widzów, dostrzeżone podczas jazdy sceny z życia codziennego, obyczaje, ogrom i egzotykę Indii. Poznaje też niesamowitą społeczną i polityczną rolę kina w tym kraju. Dokument powstał w koprodukcji Telewizji Polskiej z telewizjami Westdeutsche Rundfunk i Arte. W 1998 roku zdobył Grand Prix podczas I Tygodnia Europejskiego Filmu Dokumentalnego w Strasburgu i jedną z trzech nagród publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Filmu Dokumentalnego w Amsterdamie. W 1999 roku "Kiniarzy z Kalkuty" uhonorowano nagrodą "Golden Spire" na 42. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Francisco. 01:40 GENIUSZE I MARZYCIELE. JAN SZCZEPANIK Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Bohaterem filmu jest niezwykły polski wynalazca - Jan Szczepanik, którego dokonania z przełomu XIX i XX wieku miały ogromny wpływ na rozwój takich dziedzin, jak tkactwo oparte na technikach fotograficznych, film i fotografia barwna, telewizja, jak również energetyka, technika rolnicza i wojskowa. 02:40 MIŁOŚĆ W CIENIU BIG BROTHERA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2004 Scenariusz i reżyseria: Leszek Wosiewicz Kasię i Marcina połączyła wspólna pasja, taniec. Od czterech lat są parą nie tylko na parkiecie. Chcąc przeżyć coś niezwykłego, godzą się, by ich codziennemu życiu towarzyszyła ekipa dokumentalistów. Kamera rejestruje ich prywatne rozmowy, zwierzenia w gronie przyjaciół, spotkanie z rodziną, a nawet scenę zerwania podczas treningu. Kasia i Marcin przyznają, że podczas zdjęć nie zawsze są spontaniczni, pozostawiają ocenie widzów swoje wypowiedzi, zachowania, uczucia i emocje, odróżnienie prawdy od autokreacji. Twórcy filmu ujawniają, że niektóre sytuacje zostały wyreżyserowane. Dokument potwierdza tezę, że popularne programy reality show nie rejestrują typowych zachowań, ich uczestnicy starają się sprostać oczekiwaniom widzów i realizatorów.