TVP Historia Wtorek, 16.08.2022 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 16 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1943 - wybuchło powstanie w getcie białostockim; 1944 - zginął w Powstaniu Warszawskim Tadeusz Gajcy; 1980 - trwał trzeci dzień polskiego Sierpnia; 2002 - rozpoczęła ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny; 06:45 W PUSTYNI I W PUSZCZY - CZ. 2 Film przygodowy, 92 min, Polska, 1973 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Tomasz Mędrzak, Monika Rosca, Stanisław Jasiukiewicz, Edmund Fetting, Zygmunt Hobot, Ahmed Marei, Ahmet Hegazi, Ibrahim Shemi, Emos Bango, Malija Mekki Dalszy ciąg opowieści o przygodach Stasia i Nel - bohaterów popularnej powieści Henryka Sienkiewicza i zrealizowanego na jej podstawie filmu. W czasie wędrówki przez sawannę pełną dzikich zwierząt pewnej burzliwej nocy lwy pożerają konie. W zawalonym skałami wąwozie dzieci znajdują wygłodniałego słonia, na którym będą dalej podróżować. Nadają mu imię King. W ogromnym baobabie przeczekują porę deszczową. Nel zapada na malarię. Staś odnajduje obóz umierającego podróżnika i geografa Samuela Lindego, który oddaje mu zapasy lekarstw i amunicji oraz instruuje, w którym kierunku wędrować. Na wioskę murzyńską napadają handlarze niewolników, Staś pomaga pokonać napastników. Wdzięczni mieszkańcy wioski wyprawiają dzieci w dalszą drogę. Kiedy wyczerpana brakiem wody i wędrówką gromadka błądzi po pustyni - Staś dostrzega na horyzoncie sylwetki ludzi. Daje znaki strzałami ze sztucera. W odpowiedzi widzi wystrzelone race. 08:25 HISTORIA POLSKI - BITWA NIEMEŃSKA 1920 Film dokumentalny, 62 min, Polska, 2020 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak Film opowiada o bitwie nad Niemnem, decydującej bitwie wojny polsko - bolszewickiej, stoczonej w dniach 20 - 26 września 1920 roku. Był to drugi zasadniczy sukces militarny wojska polskiego w kontrofensywie przeciw Armii Czerwonej, po Bitwie Warszawskiej. (Film zrealizowany w ramach konkursu dla OTV.) 09:50 SENSACJE XX WIEKU - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA 1920 ROK Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Aktorzy: Krzysztof Globisz, Tadeusz Malak Odtworzenie biegu wydarzeń, które sprawiły, że armie bolszewickie doszły na odległość 20 kilometrów od Warszawy w 1920 roku. 10:50 FRANK SINATRA GŁOS AMERYKI (FRANK SINATRA: THE VOICE OF AMERICA) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Annette Baumeister Film dokumentalny o Franku Sinatrze, amerykańskim piosenkarzu i aktorze pochodzenia włoskiego. Tańczył, śpiewał, grał w filmach zawsze z nieodłącznym, zwycięskim uśmiechem. Ten dokument odsłania kulisy sławy, przedstawia historię człowieka nazywanego The Voice. Jego muzyka jest uznawana za ponadczasową, zaś on sam za najwybitniejszego amerykańskiego piosenkarza XX wieku. Szacowany nakład ze sprzedaży wszystkich jego wydawnictw na całym świecie wynosi ponad 150 milionów egzemplarzy, co czyni go jednym z artystów z największą liczbą sprzedanych albumów muzycznych w dziejach. Kim był Francis Albert Sinatra i jaki był klucz do jego sukcesu? Dlaczego stał się ikoną i bohaterem, mimo że cierpiał na wiele traum, które wpłynęły na całą epokę. Sinatra kontynuował swoją karierę muzyczną aż do lat 90. Według legendy Sinatra został pochowany z piersiówką whisky Jack Daniel’s oraz garścią dziesięciocentówek. Sinatra zmienił oblicze muzyki popularnej, sprawił że dawne, zapomniane piosenki stały się na nowo przebojami (Night and Day czy I've Got You Under My Skin). Wizerunek sceniczny, sposób bycia i skomplikowane życie prywatne uczyniły z Sinatry prekursora gwiazd muzyki, idola tłumów. 11:45 ASTRONOMIA NIEPODLEGŁA 100 LAT POLSKIEJ ASTRONOMII - ODC. 10/19 - OBSERWATORIA GÓRSKIE Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski Astronomowie zawsze potrzebowali ciemnego nieba i pogodnych nocy. W ich poszukiwaniu zaczęli umieszczać teleskopy tam, gdzie jest się dosłownie bliżej nieba. Obserwatoria położone na górskich szczytach to bez wątpienia jedne z najbardziej niezwykłych placówek astronomicznych. W Polsce było ich kilka. A historia z nimi związana pełna jest dramatycznych wydarzeń, ściśle związanych z losami niepodległej Rzeczpospolitej. 12:15 NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.I - ODC. 4 - ŁOKIEĆ (LOKET) Serial obyczajowy, 46 min, Czechosłowacja, 1977 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Ordynator Sova dowiaduje się, że jego syn Karol pije i jego małżeństwo nie wygląda najlepiej. W szpitalu Przemysław Rezek oczekuje na kolejny zabieg. Tym razem chodzi o łokieć. Ordynator Sova jest zwolennikiem założenia gipsu. Sprzeciwia się temu doktor Błażej, który uważa, że w tym przypadku będzie konieczna "podwójna" operacja. Ordynator, który sam chce przeprowadzić zabieg, stawia na swoim. 13:10 NA BITEWNYM SZLAKU - ODC. 1. BITWA WARSZAWSKA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Wykonawcy: Jacek Tokarczyk (prowadzący) Została uznana za jedną z najważniejszych batalii w historii świata. Zwyczajowo jest nazywana Cudem nad Wisłą. Ale czy rzeczywiście był to cud? I czy tylko nad Wisłą? W dniach 12 - 25 sierpnia 1920 roku Wojsko Polskie stoczyło na przedpolach Warszawy bitwę, która powstrzymała inwazję bolszewików na Europę, a Polsce zagwarantowała niedawno odzyskaną Niepodległość. W 1920 roku bolszewicka nawała miała zalać całą Europę, ale zaczęła się i skończyła w Polsce. Jak udało nam się pokonać Stalina, który 20 lat musiał czekać na realizację swoich zbrodniczych planów? "Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia. Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu, eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń. 13:35 CZARNOBYL. ZAPIS TRWOGI (CHERNOBYL: HOUR BY HOUR) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Wypadek w Czarnobylu uwolnił co najmniej sto razy więcej promieniowania niż bomby atomowe zrzucone na Hiroszimę i Nagasaki. Tysiące mieszkańców zostało wysiedlonych, a niezliczona liczba Europejczyków nadal nosi blizny po tym, co stało się tamtej katastrofalnej nocy w Czarnobylu. Dzisiaj postapokaliptyczny krajobraz okolic najsłynniejszej elektrowni jądrowej świata to nie lada atrakcja turystyczna, więc nic dziwnego, że Ukraina wnosi o wpisanie strefy zakazanej na listę światowego dziedzictwa ludzkości. Porzucone gospodarstwa, opustoszałe blokowiska, zardzewiałe wesołe miasteczko, gnijące książki i portrety przywódców. Elektrownia nad Prypecią miała być jednym z symboli potęgi gospodarczej czerwonego imperium, służyła legitymizacji jego władzy nad Ukrainą i Białorusią. Komunizm od początku odwoływał się do idei technicznego postępu, dlatego awaria najnowszego z reaktorów była ciosem dla wizerunku ZSRR. Swoje zrobiła też, zawstydzająca dla Kremla, zachodnia akcja pomocy dla ofiar. Wypadek ten przypomniał również światu śmiertelną potęgę energii jądrowej. Ale czy był on katalizatorem upadku ZSRR? 16:55 POLSKIE DROGI - ODC. 1/11 - MISJA SPECJALNA Serial wojenny, obyczajowy, 86 min, Polska 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Jerzy Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Marek Walczewski, Zofia Mrozowska, Aleksander Bardini, Stanisław Zaczyk, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Beata Tyszkiewicz, Leszek Herdegen, Stanisław Mikulski, Ryszarda Hanin, Irena Laskowska, Anna Nehrebecka, Piotr Fronczewski, Ryszard Barycz "Polskie drogi" były jednym z najpopularniejszych polskich seriali lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Pokazany po raz pierwszy w roku 1977, doczekał wielu powtórek. Dzieło Jerzego Janickiego i Janusza Morgensterna to epicka (łącznie 17 godzin projekcji), wielowątkowa opowieść o losach Polaków w latach II wojny światowej. "Czas pogardy" ukazano przede wszystkim z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego (Karol Strasburger) i Leona Kurasia (wielka rola Kazimierza Kaczora) - drobnego cwaniaka, niepozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać zwłaszcza dzień powszedni okupacji hitlerowskiej w Polsce. Konspirację, akcje zbrojne, strzelaniny programowo odsunięto na drugi plan. W zamian "Polskie drogi" dawały przekrój przez wszystkie ówczesne warstwy społeczne. Opowiadały o ludziach częstokroć zaskoczonych przez historię, którzy stopniowo uczą się złowrogiej logiki hitlerowskiego terroru. Janusz Morgenstern potraktował pracę nad serialem jako dopełnienie swoich poprzednich filmów o II wojnie światowej: "Kolumbów" i "Potem nastąpi cisza". "Jest to kontynuacja o nieco odwróconej chronologii."Kolumbów"poświęciłem tylko losom żołnierzy Armii Krajowej. W"Polskich drogach"obszerniej zajmujemy się lewicą społeczną, nie zapominając o ugrupowaniach AK" - tłumaczył reżyser w jednym z wywiadów. We wrześniu 1939 r, podchorąży strzelców konnych WładysławNiwiński otrzymuje rozkaz eskortowania do Kamieńca Podolskiego ważnej przesyłki państwowej. W drodze natyka się na stacjonujący w dworze polski batalion, którego dowódca jest ranny. Do dworu przyjeżdża także kapitan Tadeusz Miszczyk z II Oddziału w nadziei, że zdobędzie tu trochę benzyny. W czasie nalotów i starć z Niemcami ginie sprowadzony lekarz, pozbawiony opieki medycznej dowódca batalionu umiera. Ginie także kapitan Miszczyk. Niwiński przejmuje wiezione przez niego ważne dokumenty. W nocy pluton Niwińskiego zostaje zdziesiątkowany przez grupę dywersyjną pod wodzą Johanna Heymanna, syna niemieckiego kolonisty, młynarza, który umiera nagle w trakcie walki. Niwiński znał Heymannów jeszcze sprzed wojny, gdy przyjeżdżał tam na wakacje. Johann poprzysięga mu zemstę za śmierć ojca. 18:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KLEJNOT W WIŚLANEJ KORONIE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Co jak co, ale umiejętność wyboru miejsc wyjątkowo urokliwych dla lokowania miast, zamków i klasztorów mieli nasi przodkowie wyjątkową. Czerwińsk nad Wisłą jest tego doskonałym przykładem. Dziś odwiedzamy miejscowy kościół, który liczy już ponad 800 lat. Z tą miejscowością wiąże się wiele zagadek, które chcielibyśmy rozwikłać. Jedną z historii jest tajemniczy pobyt templariuszy w Czerwińsku i przypuszczenie, że to właśnie tu mogły zostać ukryte skarby templariuszy wywiezione z Francji. Także tu, w okolicach klasztoru salezjanów, jeden z kapłanów wskazał miejsce, w którym mogą być ukryte chorągwie i pamiątki zdobyte pod Beresteczkiem. A w samej świątyni spróbujemy odnaleźć miejsce pochówku księcia Konrada II Czerskiego. 19:00 HISTORIA POLSKI - ONI BYLI PIERWSI... LUBELSKI LIPIEC 1980 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2005 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski, Bogdan Wójcik Film dokumentalny prezentujący sytuację w zakładach pracy Lublina i okolic od 10 do końca lipca 1980 roku. Strajk rozpoczął się w Świdniku. Impulsem bezpośrednim była podwyżka cen w zakładowej stołówce. Mimo prób ogłoszenia przerw w pracy przez wicepremiera Kopcia, spisano postulaty robotnicze. Wystąpienia członków PZPR odwołujące się do odpowiedzialności załogi nie odniosły skutku, a strajk rozszerzył się na kolejne zakłady. Wszystko to przyciągnęło uwagę mediów zachodnich oraz KSS KOR. Postulaty robotnicze straciły stricte ekonomiczny charakter, protesty przybrały bardzo zdecydowane formy, ale nie doszło do prowokacji. Nadchodził czas Gdańska... 20:10 PUTIN: HISTORIA ROSYJSKIEGO SZPIEGA - ODC. 3 WIECZNY PRZYWÓDCA (PUTIN: A RUSSIAN SPY STORY EPISODE 3 PUTIN FOREVER) Film dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Nick Green Trzyczęściowy film dokumentalny przedstawiający historię jednego z najpotężniejszych polityków naszych czasów. Przebiegły i nieprzewidywalny Władimir Putin rządzi żelazną ręką od 2000 roku. Jak jego historia życia ukształtowała wartości tego byłego szpiega? Ilustracją są niezwykłe archiwalne zdjęcia z jego kontrowersyjnej prezydentury. Ten przełomowy dokument zabiera widzów w niespotykaną dotąd podróż w głąb przerażonego i odizolowanego rosyjskiego przywódcy. Putin wraca do władzy po czteroletniej nieobecności, próbuje oczyścić się z oskarżeń o korupcję i poprawić swoją reputację. Ostatnia część serii dokumentalnej ukazuje, jak Putin wniósł wiedzę o szpiegostwie w walkę i zwycięstwo o przywództwo w Rosji. Jak jego osobiste doświadczenia wpłynęły na jego politykę. 21:05 TAJEMNICE III RZESZY (SEZON II) - ODC. 3/5 DUCH U - 513 (ODC. 3/5 THE GHOST OF U 513) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Friedrich Schrerer, Steffi Schlobel, Thomas Staehler Scenariusz: Guido Knopp Dzieje zatopionego i odnalezionego po latach niemieckiego U - Boota. Okręty podwodne były dumą i groźną siłą niemieckiej Krigsmarine. U - 513, który został wydobyty z morskich głębin, był kiedyś rekordzistą w zatopieniu alianckich jednostek. Dzisiaj jest eksponatem amerykańskiego muzeum. 22:00 AKCJA POD ARSENAŁEM Dramat wojenny, 94 min, Polska 1977 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Hertel Aktorzy: Cezary Morawski, Mirosław Konarowski, Ryszard Gajewski, Magda Wołłejko, Jan Englert, Lidia Korsakówna, Zbigniew Zapasiewicz, Tadeusz Łomnicki, Karl Sturm, Zbigniew Sawan i inni 26 marca 1943 roku w Warszawie w rejonie Arsenału, na ulicach Długiej i Bielańskiej, harcerze z grupy szturmowej Szarych Szeregów brawurowym atakiem odbili przewożonego z budynku gestapo na Pawiak Jana Bytnara "Rudego", a wraz z nim 25 innych więźniów. Skatowany w czasie śledztwa przez Niemców "Rudy" kilka dni później zmarł na rękach swoich przyjaciół. Wkrótce od kul harcerzy z grup szturmowych zginęli jego oprawcy - Lange i Schulz. Te właśnie wydarzenia, znane zapewne wielu widzom z książek "Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego i "Akcja pod Arsenałem" Stanisława Broniewskiego, są tematem filmu. Jednakże nie jest on "dokumentem w ścisłym tego słowa znaczeniu, nie jest ważne, czy ktoś stał o dwa kroki bliżej czy dalej. Ten film jest dokumentem postaw" - powiedział Stanisław Broniewski "Orsza", naczelnik konspiracyjnych Szarych Szeregów i dowódca tej akcji, jeden z konsultantów filmu. W sztabie konsultacyjnym znaleźli się także Zygmunt Kaczyński "Wesoły" i Aleksander Kamiński. Autorem scenariusza jest Jerzy Stefan Stawiński - żołnierz Września, uczestnik Powstania Warszawskiego. Fabułę filmu umownie można podzielić na dwie części. W pierwszej naszkicowano życie w okupowanej stolicy i sylwetki bohaterów akcji. Swoją uwagę reżyser skoncentrował głównie na trzech postaciach - "Zośce", "Rudym" i "Alku", na ich charakterach, marzeniach, uczuciach. Od momentu aresztowania "Rudego" zaczyna się paradokumentalna część filmu - reżyser z wielką pedanterią przedstawił przygotowania i przebieg akcji. Zadbano także o wierne odtworzenie wyglądu warszawskich ulic w czasie okupacji. Oprócz filmowego "Orszy" - Jana Englerta i występującego w roli "Zośki" Mirosława Konarowskiego, w rolach harcerzy z Szarych Szeregów w większości wystąpili debiutanci. 23:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KLEJNOT W WIŚLANEJ KORONIE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Co jak co, ale umiejętność wyboru miejsc wyjątkowo urokliwych dla lokowania miast, zamków i klasztorów mieli nasi przodkowie wyjątkową. Czerwińsk nad Wisłą jest tego doskonałym przykładem. Dziś odwiedzamy miejscowy kościół, który liczy już ponad 800 lat. Z tą miejscowością wiąże się wiele zagadek, które chcielibyśmy rozwikłać. Jedną z historii jest tajemniczy pobyt templariuszy w Czerwińsku i przypuszczenie, że to właśnie tu mogły zostać ukryte skarby templariuszy wywiezione z Francji. Także tu, w okolicach klasztoru salezjanów, jeden z kapłanów wskazał miejsce, w którym mogą być ukryte chorągwie i pamiątki zdobyte pod Beresteczkiem. A w samej świątyni spróbujemy odnaleźć miejsce pochówku księcia Konrada II Czerskiego. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA 1920 ROK Kameralne i studyjne (widowisko), 49 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Aktorzy: Krzysztof Globisz, Tadeusz Malak Odtworzenie biegu wydarzeń, które sprawiły, że armie bolszewickie doszły na odległość 20 kilometrów od Warszawy w 1920 roku. 01:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TAJEMNICA BARBAROSSY Magazyn, 17 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek przedstawiający genezę ataku Trzeciej Rzeszy na ZSRR. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.