TVP Kultura Piątek, 19.08.2022 08:10 TAMTE LATA, TAMTE DNI - BARBARA KRAFFTÓWNA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata swojej młodości i najlepsze role wspomina wybitna polska aktorka filmowa i teatralna, Barbara Krafftówna. 08:50 KONTRAKT Film obyczajowy, 108 min, Polska 1980 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Sławomir Idziak Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Maja Komorowska, Tadeusz Łomnicki, Magda Jaroszówna, Krzysztof Kolberger, Nina Andrycz, Zofia Mrozowska, Beata Tyszkiewicz, Janusz Gajos, Edward Lubaszenko, Ignacy Machowski, Christine Paul, Peter Bonke, Leslie Caron, Liliana Głąbczyńska Piotr jest synem ordynatora jednej ze stołecznych klinik, budującego swój dobrobyt na łapówkach uzyskiwanych od pacjentów, Lilka - córką wojewódzkiego dygnitarza. Stąd na ślubie tych dwojga gromadzą się najróżniejsze figury i grube ryby - ordynator, dyrektor zakładów, tajemniczy przyjaciel, dziewczyna, której marzeniem jest ślub ze Szwedem, humanista związany z redakcją jednego z pism, a nawet pani z klubów inteligencji katolickiej i bogata ciotka z Ameryki. Młodzi nie potrafią się zdecydować czy ważniejszy jest ślub kościelny, czy cywilny, czy przyjąć prezent od ojca, czy odrzucić - tak naprawdę nie są do końca przekonani, czy w ogóle chcą się pobrać. Lilka w czasie ceremonii ślubu kościelnego mówi "nie" i ucieka sprzed ołtarza. Wybucha skandal, który za wszelką cenę starają się zatuszować rodzice młodych. "Zanussi oczywiście nie atakuje całych warstw społecznych, ukazuje jedynie nieautentyczność pewnych awansów kulturowych, których motorem są wyłącznie pieniądze. Rozwój wypadków unaocznia bowiem, że posiadająca liczne powiązania artystyczne familia szanowanego lekarza w sferze mentalności niewiele wyrosła jeszcze ponad kołtuństwo Dulskich (...) podczas gdy ojciec panny młodej, mimo dobrze skrojonego garnituru i limuzyny z kierowcą nie przestaje być plebejuszem." - pisano w jednej z recenzji filmu. "Kontrakt" był realizowany jednocześnie z innym filmem Zanussiego, "Constansem". Reżyser tłumaczył to trudnościami produkcyjnymi. Ponieważ udało mu się zgromadzić na planie wielu aktorów, z którymi chciał pracować, postanowił wykorzystać ten fakt i nakręcić dwa filmy jednocześnie. W roli bogatej ciotki z Ameryki wystąpiła amerykańska aktorka francuskiego pochodzenia Leslie Caron, która zagrała także w innym filmie Zanussiego - w "Niedostępnej". 11:00 CHŁOPI - ODC. 11/13 - SCHEDA Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Mieczysław Czechowicz, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Barbara Burska, Krystyna Kołodziejczyk, August Kowalczyk, Jadwiga Chojnacka, Zofia Merle, Jerzy Święch, Bronisław Pawlik, Irena Karel, Barbara Ludwiżanka, Wanda Łuczycka Cała wieś bierze udział w pogrzebie Macieja Boryny. Tuż po uroczystości w rodzinie zaczynają się kłótnie o schedę. Po śmierci Macieja do Jagny nadal zalecają się wójt i Mateusz, są też inni adoratorzy. Wdowa nie potrafi się oprzeć urokowi Jasia, syna organisty, który wrócił jako kleryk. Szymek, brat Jagny, żeni się wreszcie z Nastką i zaczyna budować swoją chatę. Sąsiedzi znoszą im prezenty "na zasiedlenie". Hanka i Józka wypędzają z domu Borynów Jagnę, która wraca do matki. 12:05 CHŁOPI - ODC. 12/13 - POWROTY Serial obyczajowy, 51 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Tadeusz Janczar, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Arkadiusz Bazak, Halina Lossobudzka, Lech Ordon, August Kowalczyk, Babara Burska, Franciszek Pieczka, Bronisław Pawlik, Irena Karel, Barbara Ludwiżanka, Jerzy Święch Ostatni chłopi zostają zwolnieni z więzienia, do wsi wraca także Antek. Znowu zaczyna romansować z Jagną, choć ma do niej pretensje, że nie odmawiała swych wdzięków innym. Hoża wdowa zdobywszy wreszcie Antka, odtrąca wójta. Żandarmi poszukują Rocha, siejącego na wsi ferment, ale chłopi skutecznie go ukrywają. Z wojska wraca mąż Tereski - żołnierki. Dowiaduje się o jej związku z Mateuszem, ale wybacza żonie zdradę. 13:30 JACK LEMMON - NIEPRZECIĘTNY EVERYMAN (JACK LEMMON, A TRUE TROUPER (ROBOCZY JACK LEMMON, NOBODY IS PERFECT)) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2019 Reżyseria: Julia Kupenberg, Clara Kupenberg W dokumencie mówią o Jacku Lemmonie: Marc Wanamaker, Tony Maietta, Joe McBride. Zasłynął niezapomnianymi rolami filmowymi, chociaż jak sam mówi początkowo interesował go wyłącznie teatr. Jego kariera na ekranie trwała ponad 40 lat. Debiutował pod koniec Złotego Wieku Hollywoodu, gdzie niepodzielnie rządziły wielkie wytwórnie filmowe, ale odnalazł się także we współczesności, pracując niemal do końca swych dni. Sprawdził się w "Pół żartem pół serio", "Dziwnej parze", ale także w kontrowersyjnym "Chińskim syndromie" i prowokacyjnym dramacie politycznym "Zaginiony". Przybył do Hollywood w latach 50. , kiedy triumfy święcili Clark Gable, John Wayne, Gary Cooper. A w przemyśle filmowym pojawiło się wówczas zapotrzebowanie na postaci charakterystyczne, do których pasował właśnie Jack Lemmon. Bez trudu wcielał się w przeciętnych bohaterów, chłopaków z sąsiedztwa. Przylgnął do niego wizerunek zwyczajnego faceta, który znalazł się w niezwykłej sytuacji. Bez trudu przechodził od scen komediowych do dramatycznych. To typowe dla aktorów teatralnych. Miał znakomity warsztat. Często występował też w telewizji. Zanim stał się sławny, zagrał około pięciuset ról telewizyjnych. Łowca talentów z wytwórni Columbia zwrócił na niego uwagę Harry’ego Cohna, który był znaną postacią w Hollywood, właścicielem Columbii i jednym z wielkich magnatów filmowych. Decydował o wszystkim, panował nad całą wytwórnią. Lemmon opowiadał, jak wszedł do gabinetu Cohna i stanął przed jego biurkiem sztywny ze strachu. Ten chciał, by Lemmon zmienił nazwisko, które mu nie pasowało. Ale Jack kategorycznie odmówił. W latach 50. Jack Lemmon i Judy Holliday zagrali razem w pierwszym filmie To może się zdarzyć każdemu, w reżyserii jedynego w swoim rodzaju George’a Cukora. Przedtem Jack występował tylko w teatrze i w telewizji. Na początku hollywoodzkiej kariery grał między innymi w filmie "Mister Roberts", którego akcja rozgrywa się na statku. Przypominał komików z lat 30. i 40. , grających w szalonych komediach i wygłaszających w szybkim tempie trudne dialogi. W jego wykonaniu były bezbłędne i bardzo płynne. Od głównej roli w komedii romantycznej To się może zdarzyć każdemu z Judy Holliday, przeszedł bez przeszkód do takich filmów, jak "Kowboj", z Glennem Fordem. Przez całą karierę był niezwykle wszechstronny. Billy Wilder chciał, żeby Jack zagrał w "Pół żartem pół serio". Mimo Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Mister Roberts", nie był jeszcze gwiazdą pierwszej wielkości. Ale Wilder pragnął z nim współpracować, dostrzegł jego niespodziewany temperament i skłonność do szaleństwa. Okazał się niezastąpiony w filmach "Pół żartem pół serio" i "Garsoniera". Jack Lemmon był bezbłędnie obsadzany w latach 60. Zagrał z Shirley MacLaine w "Słodkiej Irmie". W filmie Dni wina i róż z Lee Remick wcielił się w nieszczęsnego alkoholika. On sam miał ten problem, podobnie jak wielu jego przyjaciół, więc chciał się jakoś przyczynić do promocji zdrowia psychicznego. "Ocalić tygrysa" to bardzo mroczny, przygnębiający film. Jego bohater, Harry Stoner, odcisnął silne piętno na Lemmonie. Zidentyfikował się z tą postacią bardziej niż z innymi rolami, które grał w tym okresie. Harry Stoner to moralny bankrut. Nie miał uprzedzeń w wyborze filmów i to zapewniło mu długowieczność. Kiedy w latach 60. pojawiła się francuska Nowa Fala, wystąpił w "Kwietniowych szaleństwach" z Catherine Deneuve, jedną z największych światowych gwiazd. W latach 70. zagrał w "Makaroniarzach" z Marcello Mastroiannim. Miał europejską wrażliwość, która podobała się Europejczykom i wdzięk typowego Amerykanina. Ale jak każdy wspaniały aktor, był kameleonem, który może się przemieniać, przyjmując dowolną postać. 14:35 GORĄCY CZAS MONTPARNASSE'U. ŚLEDZTWO W SPRAWIE ŻYCIA, TWÓRCZOŚCI I LOSÓW MODIGLIANIEGO (LES HEURES CHAUDES DE MONTPARNASSE. ENQUETE SUR LA VIE, L'OEUVRE ET LE DESTIN DE MODIGLIANI) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Jean - Marie Drot Scenariusz: Jean - Marie Drot Dokument o życiu i twórczości włoskiego malarza i rzeźbiarza Amedeo Modiglianiego (1884 Livorno - 1920 Paryż). Informacje o życiu Modiglianiego opierają się tylko na nielicznych pewnych dokumentach, tak więc legenda o nim powstała głównie dopiero po jego śmierci. Twórczość Modiglianiego to przede wszystkim obrazy i rysunki. W latach 1909 - 14 poświęcił się on jednak głównie rzeźbie. Głównym motywem jego twórczości, zarówno w rzeźbach jak i obrazach, jest człowiek. Obok rzeźb jest kilka obrazów przedstawiających pejzaże. Modigliani nie malował wnętrz ani martwych natur. W swoich pracach nawiązywał często do renesansu. Wykorzystywał też elementy popularnej w jego czasach sztuki afrykańskiej. Nie przyłączył się do żadnego współczesnego mu kierunku w sztuce jak kubizm czy fowizm. Sztuka Amedeo Modiglianiego odniosła za jego życia jedynie niewielki sukces, dopiero po śmierci zyskał on większą popularność, a jego dzieła osiągnęły wysokie ceny. Jego najsłynniejsze obrazy to m. in. Kobieta w kapeluszu, Antonia, Siedząca Kariatyda, Leopold Zborowski. W latach 1900 - 1939 dzielnica Paryża Montparnasse była dzielnicą artystycznej bohemy, kolebką wielu talentów. Tu też tworzył Modigliani. 17:35 SCENA MUZYCZNA - PROJEKT LEŚMIAN Koncert, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Przemysław Książek, Monika Bubniak W kolejnej odsłonie cyklu Scena muzyczna zaprezentuje się Projekt Leśmian. Monika Bubniak i Przemysław Książek od 2019 roku proponują słuchaczom nowe podejście do poezji śpiewanej: poezjom Bolesława Leśmiana towarzyszą elektroniczne brzmienia inspirowane HVOB, twórczością Stephana Bodzina oraz muzyką ludową. 18:50 REŻYSERZY S.V - MERVYN LEROY 8/10 SEZON 5 (MERVYN LEROY 8/10 SEZON 5) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Mervyna LeRoya, twórcy filmów "Zagubione dni", "Cyganka" czy "Większość jednego". 20:00 KOMEDIOWE LATO - CO MI ZROBISZ JAK MNIE ZŁAPIESZ Komedia, 99 min, Polska 1978 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Stanisław Tym, Ewa Wiśniewska, Ewa Ziętek, Andrzej Fedorowicz, Stefan Friedmann, Zofia Merle, Tadeusz Pluciński, Józef Nalberczak, Jerzy Duszyński, Janusz Gajos, Damian Damięcki, Kazimierz Kaczor, Zdzisław Maklakiewicz i inni "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" jest znakomitą próbką stylu Stanisława Barei. Film ten, co rzadko zdarzało się za życia twórcy "Misia", został znakomicie przyjęty nie tylko przez widownię, ale i krytykę. Wybrzydzano wprawdzie trochę na niespójność intrygi oraz sporadycznie niewybredny dowcip, zarzuty te ginęły jednak w morzu pochwał. Najwięcej komplementów zebrali autorzy scenariusza oraz znakomici aktorzy: Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Ewa Wiśniewska, Stanisław Tym. Dostrzeżono także odwagę reżysera, który ostrze swej satyry skierował bezceremonialnie w środowisko decydentów, na co ówczesna cenzura była szczególnie uczulona. Mimo że Bareja nie zostawił suchej nitki na peerelowskim establishmencie, "Co mi zrobisz..." dostał pozwolenie na rozpowszechnianie. Dzięki temu widzowie mogli go oglądać niemal równolegle z "Człowiekiem z marmuru", "Wodzirejem" czy "Bez znieczulenia" - utworami serio mówiącymi o świecie bezlitośnie wyszydzonym przez Bareję. Akcja "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?" toczy się w drugiej połowie lat siedemdziesiątych. Dyrektor Krzakoski jedzie w służbową delegację do Paryża. W ambasadzie poznaje apetyczną Danusię i spędza z nią noc. Nie wie, że dziewczyna jest córką partyjnego prominenta. Mija kilka miesięcy. Pewnego dnia Danusia składa wizytę w gabinecie Krzakoskiego. Bez ogródek oznajmia skonfundowanemu dyrektorowi, że jest z nim w ciąży. Mężczyzna czym prędzej zawozi ją do znajomego ginekologa. Ten jednak uświadamia Krzakoskiemu, z kim miał romans. Dyrektorowi niczego więcej nie trzeba. Jego przedsiębiorstwo ma się kiepsko, dalsza kariera wisi na włosku. Krzakoski postanawia niezwłocznie rozwieść się z żoną, poślubić Danusię i w ten sposób uratować własny stołek. Od pomysłu do realizacji wszakże droga daleka i niełatwa. 21:55 SZWEDZKA TEORIA MIŁOŚCI (THE SWEDISH THEORY OF LOVE) Film dokumentalny, 75 min, Szwecja, 2015 Reżyseria: Erik Gandini Scenariusz: Johan Söderberg Zdjęcia: Vania Tegamelli, Carl Nilsson Muzyka: Johan Soderberg W 1972 roku w Szwecji partia socjalistyczna opublikowała manifest "Family of the Future", nakreślający wizję świata wolnych, równych ludzi, w którym znikną wszelkie więzy zależności ekonomicznej. Kobiety miały wyzwolić się spod władzy mężczyzn, starsi nie musieli już polegać na dobrej woli dorosłych dzieci, a najmłodsi zyskiwali pełnię praw i opiekę państwa. Reżyser przygląda się dzisiejszej Szwecji i pokazuje wielowymiarowe konsekwencje wprowadzenia wywiedzionych z ducha 1968 roku rozwiązań. Okazuje się, że niezależność - podstawowa wartość u naszych zamorskich sąsiadów - ma swoją ciemną stronę. Dziś aż jeden na czterech Szwedów umiera samotnie, a zdarza się, że ciała samotnie zmarłych znajdowane są dwa lata po ich śmierci. Szwedki są największą grupą wśród klientek banku nasienia. Pragną potomstwa, ale nie są w stanie zbudować trwałej relacji z partnerem, bo wymaga ona kompromisów i wyrzeczeń. Film jest brawurowo zrealizowanym kalejdoskopem tego bliskiego, a zarazem bardzo egzotycznego z polskiej perspektywy kraju. To prawdziwe laboratorium przyszłości, przypominające niekiedy dystopijne filmy SF. Kontakty ludzkie realizowane za pośrednictwem organizacji społecznych, brak socjalizacji, ucieczka przed wszelkimi trudnościami, zanik umiejętności interakcji, niechęć do obcych (Szwecja to kraj, gdzie imigranci integrują się zdecydowanie najwolniej w Europie). To wszystko ciemne strony kraju, który często stawiamy sobie za wzór. Zygmunt Bauman, pojawiający się w filmie, nie szczędzi Szwedom gorzkich słów. Państwo zapewnia im wszystko oprócz umiejętności bycia z innymi ludźmi. Film pokazuje także uciekinierów z pozbawionego ludzkiego ciepła raju - lekarza, który dopiero w Etiopii odnalazł sens życia czy dziwaczną sektę lubującą się w orgiach urządzanych na leśnych polanach. Film nie daje prostych odpowiedzi - każdy sam musi sobie odpowiedzieć na pytanie, czy z drogi ku niezależności da się w ogóle zawrócić i czy ceną za wolność musi być dojmująca samotność. (ŹRÓDŁO: FILMWEB. PL) 23:25 KINO MISTRZÓW - W UŁAMKU SEKUNDY (AUS DEM NICHTS / IN THE FADE) Dramat, 101 min, Niemcy/Francja 2017 Scenariusz i reżyseria: Fatih Akin Zdjęcia: Rainer Klausmann Muzyka: Josh Homme Aktorzy: Diane Kruger, Denis Moschitto, Numan Acar, Samia Muriel Chancrin, Johannes Krisch, Ulrich Tukur, Ulrich Brandhoff, Hanna Hilsdorf Trzymający w napięciu, znakomity film, którego scenariusz został częściowo oparty na prawdziwych wydarzeniach. Dramat "W ułamku sekundy" odniósł ogromny sukces. W 2017 roku w Cannes przyznano Złotą Palmę dla Najlepszej aktorki Diane Kruger, a w 2018 r. Złoty Glob za Najlepszy film zagraniczny. Historia Niemki, której mąż, z pochodzenia Turek, i 6 - letni syn Rocco giną w zamachu terrorystycznym, wskutek eksplozji bomby. Ta tragedia "w ułamku sekundy" zamienia jej życie w koszmar. Pogrążona w rozpaczy i pełna nienawiści Katja rozpoczyna zaciekłą walkę o sprawiedliwość. Pragnie, by winni śmierci jej dziecka i męża Nuriego ponieśli zasłużoną karę. Przyjaciele i rodzina starają się podtrzymać ją na duchu. Zapewniają, że sprawcy ataku wkrótce odpowiedzą za swój czyn. Kiedy Katja poznaje tożsamość podejrzanych o udział w zamachu, wzbiera się w niej niepohamowany gniew i jeszcze silniejsza potrzeba osobistej zemsty. 01:20 NOC KRÓTKICH FILMÓW - MIĘDZY NAMI Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maciej Miller Zdjęcia: Maciej Miller, Martyna Krasińska Historia pary dwudziestolatków, którzy spodziewają się dziecka. Nie wiedzą, jak sobie z tym poradzić. Pod wpływem napięć i emocji decydują się rozstać, a dziecko oddać do adopcji. Nie jest im z tym łatwo. Do porodu zostały dwa miesiące. Dochodzi do rozmów i przeżyć kluczowych dla całego ich życia. (Opis: www.filmpolski.pl) 02:35 KINO NOCNE - PAVAROTTI (PAVAROTTI) Film dokumentalny, 109 min, Wielka Brytania/USA, 2019 Reżyseria: Ron Howard Aktorzy: Luciano Pavarotti Pełnometrażowy dokument przedstawiający życie i działalność artystyczną Luciano Pavarottiego (1935 - 2007), wybitnego włoskiego śpiewaka operowego, który sławą potrafił przyćmić nawet największe gwiazdy rocka.