TVP Dokument Czwartek, 25.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - GDY GRZYB Z GLONEM W JEDNYM DOMU STANĄ Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Wyglądają trochę jak freski, namalowane na drzewach ku ozdobie lasu. Jednak tak naprawdę nie spełniają jedynie estetycznej roli. Są ważnymi wskaźnikami stanu środowiska: czystości powietrza, wilgotności, rozmaitości drzewostanu. Uchodzą mylnie za leśnych biedaków, bo ich obfitość widzimy zazwyczaj w ubogim, piaszczystym runie borów sosnowych czy na opadłych, próchniejących konarach. Wbrew tym pozorom porosty - istoty powstałe ze ścisłej współpracy glonów i grzybów - zasiedlają najchętniej lasy bujne, wielogatunkowe. Tam też można spotkać największą ich rozmaitość. Tylko trzeba umieć szukać, a to jest specjalnością prof. Wiesława Fałtynowicza, lichenologa, który zna porosty od każdej strony - nawet medycznej i... kulinarnej. Ruszamy z profesorem do suwalskich lasów na porostową ucztę, bynajmniej nie tylko kulinarną. 06:25 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 22 HISTORIA WŚRÓD FAL Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak wygląda życie na morzu, na statku z prawdziwego zdarzenia? Radosław Kotarski sprawdza to na własnej skórze! Opowiada o codziennym życiu, przesądach i trudach pracy marynarzy pokonujących setki mil morskich. Porównuje historyczne polskie statki szkoleniowe do tych współczesnych i odkrywa zaskakującą prawdę. Zapraszamy na pokład polskiej legendy - Daru Młodzieży! 07:00 NOTACJE - WOJCIECH ZABŁOCKI. SUKCESY MAŁEGO TYGRYSA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Wojciech Zabłocki prof. dr. hab. architekt, malarz, szermierz, mistrz Polski i świata. Po wojnie spotkał znakomitego węgierskiego trenera Keveya, który stworzył nową szkołę szermierczą. Metoda Keveya wprowadziła ruchliwość i wyrabianie refleksu. Zaczęły się sukcesy: Paryż 1956, Budapeszt 1959. 07:10 NOTACJE - STANISŁAW SROKOWSKI. TYPOWA POLSKA WIEŚ Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Autor: Marcin Bradke Opowieść o polskiej wsi kresowej. Stanisław Srokowski, pisarz, poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki, tłumacz, publicysta. Debiutował jako poeta i prozaik w 1958 roku w Opolu. 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 74 ŁOWICZ Magazyn, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Łowicz to miasto, którego symbolem są pasiaste stroje. Region słynie również z najpiękniejszych w kraju wycinanek. Historię i tradycje regionalne najlepiej poznać w muzeum, które działa w dawnym seminarium księży misjonarzy. Położony przy rynku gmach zbudowano według projektu królewskiego architekta Tylmana z Gameren. Obiekt wielokrotnie zmieniał funkcję. Działała tu między innymi Szkoła Realna, do której w latach 60. XIX wieku uczęszczał młody Józef Chełmoński, późniejszy słynny malarz i piewca uroków polskiej wsi. Łowicz eksponuje folklor na każdym kroku, łowickie pasy można zauważyć na karoseriach miejskich autobusów, a wycinanki są wmurowane w posadzkę Starego Rynku. Na placu stworzono, wzorowaną na Hollywood, Aleję Gwiozd. Honoruje się tu ludzi i zespoły za wybitne zasługi dla promocji kultury ludowej. Swoją gwiozdę, czyli okrągłą wycinankę, ma tu m.in. Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze. Podczas pobytu w Łowiczu Tomasz Bednarek wiele uwagi poświęca też najważniejszemu zabytkowi miasta - Bazylice Katedralnej pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja. Barokowa świątynia jest miejscem spoczynku dwunastu prymasów Polski. Z tego powodu, jak i niezwykłej wartości artystycznej, kościół nazywany bywa "Mazowieckim Wawelem". W symbolice miasta ważną rolę odgrywają pelikany - ich wizerunki umieszczono w herbie Łowicza. Podczas tutejszej słynnej procesji Bożego Ciała niesiona jest monstrancja przedstawiająca pelikana. Ten ptak od wieków uchodzi za chrześcijański symbol Ciała i Krwi Chrystusa, co tylko podkreśla związki miasta z tym ważnym świętem. W Łowiczu na każdym kroku spotykamy barwny folklor. To miasto udowadnia, że sztuka ludowa nie musi być zamknięta w muzeum, lecz może stać się żywą tradycją inspirującą współczesnych! 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - /33/ - LIS Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Rudy ojciec, rudy dziadek, rudy ogon - to mój spadek. A ja jestem... O kim mowa? O postrachu kurników, czyli lisie. Czy naprawdę jest taki chytry i przebiegły jak o nim mówią? O tym i innych lisich tajemnicach opowie w tym odcinku Łukasz Bożycki. 08:20 KREATORZY PRZYSZŁOŚCI - ODC. 8 ODZIEŻ (SHAPERS OF TOMORROW 08 - CLOTHES) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Quentin Domart, Clemence Rabeau Seria dokumentalna opowiadająca o ciekawych rozwiązaniach technologicznych w różnych dziedzinach życia. Na całym świecie ludzie wymyślają i projektują przedmioty, które zmienią naszą codzienność. Zasługują na uwagę, ponieważ ich dzieła mogą uczynić nasze życie jaśniejszym, łatwiejszym i bardziej zrównoważonym. Oni kształtują nasze jutro! Wyruszamy z nimi w podróż do przyszłości. W każdym odcinku skupimy się na jednym, określonym temacie, poznamy innowacje, które zmienią nasze życie w dziedzinach takich jak: mieszkania, transport, recykling, odzież, energia, żywność, robotyka. Dowiemy się, co nowego wynaleźli naukowcy, aby chronić i badać dzieła sztuki. W odcinku ósmym - odzież. Każdego roku produkuje się 130 miliardów sztuk odzieży, z czego wiele milionów ląduje na wysypiskach. Przemysł odzieżowy przyczynia się w dużym stopniu do zanieczyszczenia środowiska. Zużywa wiele chemikaliów; masowo transportuje swoje wyroby. Coraz głośniej mówi się o szkodliwym wpływie, jaki ma na naszą planetę. Czy możemy temu zaradzić? Czy uda się produkować odzież tylko z włókien naturalnych? Jak będą wyglądały ubrania przyszłości? Poznamy ubrania z kłączy kwiatów lotosu, włókno wyprodukowane z mleka, ekologiczną skórę wytworzoną z ananasów, materiały nasączane fusami kawy oraz ciekawe, futurystyczne rozwiązania. Żeby produkować odzież bardziej przyjazną środowisku, musimy rozejrzeć się za nowymi materiałami, najlepiej naturalnymi. 09:15 SIWA - WROTA PUSTYNI - ODC. 7 OSTATNIA PODRÓŻ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Seria dokumentalna, która stanowi filmowy zapis niezwykłej wyprawy do Egiptu śladami ludzi, władców i ich bogów. Kiedy kosmiczny wiatr przygody, omiatający planetę Ziemia, rzuca wędrowca na brzeg Wielkiego Oceanu Piasku, perspektywa, z jakiej oglądał do tej pory wszechświat nieodwracalnie się zmienia. Szlak słońca i wiatru bierze swój początek w oazie Siwa, położonej na krańcach Egiptu. To właśnie tu znajduje się wyrocznia Amona - Ra, gdzie pielgrzymujący Aleksander Wielki został obwołany boskim synem, a także słynne źródło Kleopatry. Starożytni władcy upodobali sobie Siwę. Czy odsłoni przed nami swoje tajemnice? Co spotka nas na Górze Umarłych? Wyruszając na wyprawę, wędrowiec miał nadzieję, że pustynia okaże mu więcej łaski niż zaginionej pięćdziesięciotysięcznej perskiej armii, wysłanej przez króla Kambyzesa. Siwą nie można władać, od Siwy można się jedynie uczyć. Pokora, z jaką wędrowiec udał się na zamieszkały przez tajemniczych ludzi kraniec świata, została nagrodzona. 10:15 SKARBY EUROPY ODC. 8 BUŁGARIA (TREASURES OF EUROPE EP. 8 TRESORS DE BULGARIE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 11:10 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 1. WĄSKA CIEŚNINA (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. ETROIT DETROIT) Serial dokumentalny, 12 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Morze Śródziemne, synonim podboju i wymiany, jest pełne historii i nadziei. Widziane z lotu ptaka wybrzeża opowiadają o epickich przygodach minionego świata. Pozostałości archeologiczne, wyspiarskie ostoje, wysublimowane miasta, dziewicze przestrzenie naturalne. Dalej będziemy podróżować do Zatoki Perskiej, poznamy Abu Zabi i Emiraty Arabskie. Na dalekim południu kontynentu afrykańskiego - Republikę Południowej Afryki, której granice stanowią dwa oceany, Atlantyk i Indyjski. Od Przylądka Dobrej Nadziei do granicy Namibii, od Kapsztadu do słynnego szlaku ogrodowego, będziemy się unosić nad magicznym krajobrazem wybrzeży świata. Maroko, Tunezja, Baleary, Malta, Włochy, Góra Athos, Korfu i Cyklady, Bałkany, Abu Zabi, RPA, RPA. Odcinek 1. Na marokańskim wybrzeżu świeci słońce. Niż odszedł, zabierając mgłę i ciemne chmury. Pozostał tylko silny wiatr. Na Plaży Narodów między Rabatem a Kenitrą są wędkarze i nieliczni plażowicze. Latem jest ich więcej. Teraz woda jest za zimna i zbyt wzburzona. Tylko upojeni grą w piłkę chłopcy nie zwracają uwagi na ocean. Atlantyckie wybrzeże Maroka, skały, wydmy, klify, plaże i zatoki. Od granicy z Mauretanią do Tangeru wybrzeże liczy 2500 kilometrów. Obozowiska należą do podążających za ławicami ryb wędrownych rybaków. Ich światem jest żółto - błękitny pas graniczny między pustynią a oceanem. Cementowe słupki pomagają oszacować tempo erozji wybrzeża. Sprawcami erozji są nie tylko woda i wiatr. Klif jest niczym kopalnia odkrywkowa. Z każdym dniem ubywa tu piasku wywożonego na osłach w głąb lądu. 11:25 PO ROKU... Reportaż, 23 min, Polska, 1981 Autor: Jacek Kamiński Szczecin, 30 sierpnia 1980 roku. W zakładach pracy trwają strajki. W mieście panuje niepokój i oczekiwanie na to, co przyniesie kolejny dzień. Brama Stoczni im. Adolfa Warskiego. Z megafonu pada informacja o podpisaniu uzgodnień między komisją rządową a strajkującymi. Wręczenie kwiatów wicepremierowi Kazimierzowi Barcikowskiemu, ludzie wychodzą ze stoczni. Strajk okupacyjny w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Komunikacji Miejskiej. Przedstawiciel komitetu robotników mówi o zakończonych rokowaniach. Stocznia Remontowa "Parnica". Na ogrodzeniu wywieszone postulaty. Wypowiedzi strajkujących po podpisaniu porozumień. Dworzec autobusowy - spotkanie pracowników z dyrekcją PKS. Zajezdnia tramwajowa - protestujący mówią o strajku. Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania - opinie pracowników o postulatach. Robotnicy Fabryki Mechanizmów Samochodowych "Polmo". Rozmowa na temat zakończonego strajku okupacyjnego. Po projekcji reportażu autor rozmawia z uczestnikami protestów, z którymi spotkał się przed rokiem. Pyta o refleksje z perspektywy czasu. Ludzie mówią, że nie ma już entuzjazmu z osiągniętych porozumień. Wynika to z postawy, jaką zajmuje rząd wobec Solidarności. Problemem jest także brak dostępu związku do środków masowego przekazu. Podwyżka płac wprawdzie była, ale zabrano premie. Nadal są kolejki i puste półki w sklepach. Sukcesem są niezależne związki zawodowe, właśnie w gotowości strajkowej. Rozmówcy wątpią w możliwość wyjścia z kryzysu, oczekują na Zjazd Solidarności. 11:55 PEJZAŻ BEZ CIEBIE... CZESŁAW NIEMEN Koncert, 49 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Roman Kołakowski Wykonawcy: Irena Santor, Krzysztof Kiljański, Paweł Kukiz, Maciej Maleńczuk, Piotr Cugowski, Janusz Radek, Piotr Rogucki, Zmicier Wajciuszkiewicz, Krystian Krzeszowiak, Krzysztof Herdzin, Orkiestra Sinfonietta Bydgoska, Mariusz Lubomski, Grażyna Torbicka(Prowadząca), Opole Gospel Choir, Natalia Niemen Festiwal Twórczości Niezapomnianych Artystów Polskich "Pejzaż bez ciebie" to cykliczna impreza muzyczna o szczególnym charakterze. Prezentowane są na niej utwory artystów, którzy już odeszli, a których twórczość muzyczna i wspaniałe interpretacje warte są przypomnienia. Festiwal, organizowany od 2005 r., każdorazowo jest poświęcony innemu polskiemu artyście. Pierwsza edycja festiwalu przypomniała publiczności twórczość Krzysztofa Klenczona, druga - Mieczysława Fogga, trzecia - Anny Jantar, czwarta - Grzegorza Ciechowskiego. W tym roku wspominać będziemy Czesława Niemena. W koncercie zorganizowanym w sali Opera Nova w Bydgoszczy wystąpią: Krzysztof Kiljański, Paweł Kukiz, Maciej Maleńczuk, Piotr Cugowski, Janusz Radek, Piotr Rogucki, Zmicier Wajciuszkiewicz, Krystian Krzeszowiak, Mariusz Lubomski oraz gość specjalny Irena Santor. Towarzyszyć im będzie Opole Gospel Choir i orkiestra Sinfonietta Bydgoska oraz tancerze Art Color Ballet. Kierownictwo muzyczne całości - Krzysztof Herdzin, prowadzenie Grażyna Torbicka. 12:55 TATARZY POLSCY ODC. 7 Telenowela dokumentalna, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Natasza Ziółkowska Cykl filmów na temat współczesnych Tatarów, potomków dawnych osadników na ziemiach polskich. Bohaterów i tematy łączy miejsce lub przynależność do grupy (np. Kruszyniany, Białystok, Zespół Buńczuk). W społeczności polskich Tatarów związki rodzinne i środowiskowe są nieuniknione, ponieważ jest to mała społeczność. Odcinki są narracyjnie skupione wokół święta (np. Ramadan czy Ramadan Bajran), wydarzenia religijnego, jak azanienie, ślub, pogrzeb, czy innych wydarzeń, np. realizacja teledysku do piosenki tatarskiej z udziałem łuczników, tancerzy skupionych wokół jednego zespołu. 13:40 ZDUMIEWAJĄCE INDIE - CZ. 4 GHATY ZACHODNIE MONSUNOWE GÓRY (WILDEST INDIA) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2011 Reżyseria: Richard Kirby Pięcioodcinkowy serial o niezwykłej przyrodzie i cywilizacji Indii. W czwartym odcinku poznajemy Ghaty Zachodnie, góry krawędziowe położone wzdłuż Morza Arabskiego. Tutejsze lasy deszczowe tętnią życiem, a rzeki są błogosławieństwem dla milionów mieszkańców. Prastare tradycje i obrzędy włączają do świata ludzi groźne zwierzęta. Południe Indii zawdzięcza życie i plony deszczom padającym na zbocza Ghatów Zachodnich. Zapraszamy na wyprawę w monsunowe góry. 14:40 DZIKA SRI LANKA - ODC. 2 LASY WŚRÓD CHMUR (WILD SRI LANKA) Cykl dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birkhead Trzyczęściowy serial dokumentalny o Sri Lance. Państwo w Azji Południowej, na wyspie Cejlon wraz z mniejszymi przybrzeżnymi wyspami. Oddzielone od Półwyspu Indyjskiego cieśniną i zatoką Manna. Lasy Sri Lanki strzegą swoich tajemnic. W tym żyjącym labiryncie trwa nieustanna walka o przetrwanie. Piękne niczym klejnoty drapieżniki polują na zakamarkach lasu. Tymczasem pośród gałęzi drzew rodzą się nowe pokolenia tutejszych mieszkańców. Każdy poziom lasu to odrębne królestwo, zamieszkane przez charakterystyczne gatunki. Także człowiek ma własne miejsce wśród drzew. Przez całe wieki ukryte skarby Sri Lanki zwabiały wędrowców z całego świata. Przybysze docierali do krainy, w której rozkwitała cywilizacja. Miejscowy świat zwierząt różnorodnością dorównuje kontynentalnemu. Na otoczonej przez potężny ocean wyspie o długości zaledwie 430 kilometrów toczy się zaciekła batalia o przetrwanie. Najgwałtowniej przebiega w środkowej części krainy - w spowitych chmurami lasach. Wznoszą się one ponad resztę kraju jak wyspy ponad poziom morza. Porośnięty drzewami płaskowyż zamieszkują zwierzęta, które nie występują nigdzie indziej na świecie. Lutung białobrody żyje jedynie w bujnych lasach deszczowych wyspy. Lutungi rzadko schodzą na ziemię. Rozmnażają się i odżywiają wśród dających większe bezpieczeństwo koron drzew. Gałęzie i liany zapewniają wspaniałe warunki do zabawy. Niektórym z dorastających osobników udziela się nastrój beztroski. Obserwując ich figle, trudno zaprzeczyć, że te małpy urodziły się, by żyć wśród drzew. Ostatnio miejscowi przyrodnicy wytropili w tych lasach nieco odmienne zwierzęta. To jeszcze rzadszy, biały podgatunek lutunga białobrodego. Badacze odkryli te małpy skupione w zaledwie czternastu stadach, na niewielkim skrawku odizolowanej części lasu deszczowego. To może być przykład zachodzącej ewolucji. Zróżnicowany poziom pigmentacji oznacza, że ubarwienie osobników tego gatunku może przybierać formę od plamistej po śnieżnobiałą. 15:40 KARTOGRAFOWIE WSZECHŚWIATA (COSMIC FLOWS, THE CARTOGRAPHERS OF THE UNIVERSE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2018 Reżyseria: Franois-Xavier Vives W tym filmie dokumentalnym poznamy wspaniałych naukowców, którzy zajmują się opisywaniem i odkrywaniem kosmosu. Któż nie popadł w zachwyt, podziwiając letnią nocą rozgwieżdżone niebo? Komu nie zawrócił w głowie widok Drogi Mlecznej przecinającej sklepienie niebieskie? Jak możemy pojąć swoje miejsce we wszechświecie w obliczu tej prawie niewyobrażalnej nieskończoności? Czy możemy się w nim zlokalizować? Ustalić swój adres w kosmosie? Wyobrazić sobie jego architekturę? Właśnie tym zajmują się nowi odkrywcy - astronomowie sporządzający mapy wszechświata. To kosmografowie. Ich celem jest zmierzenie i zmapowanie nieskończonej przestrzeni. Człowiek od zarania dziejów nieustannie przesuwa granice swojego poznania wszechświata. Podążając śladami XVI-wiecznych odkrywców, zrobili to astronomowie XX wieku i kontynuują te prace współcześni, tworząc nowe wykresy i mapy. Zmieniły się technologie, powstały spektakularne obserwatoria i teleskopy kosmiczne. Z Hawajów do Australii przez Republikę Południowej Afryki i Chiny, zapraszamy na spotkanie z niesamowitymi ludźmi i naukową przygodą, która zabierze nas do najwspanialszych miejsc na naszej planecie i w kosmosie. Jeden z tych zespołów, Cosmic Flows, opracował pierwszą, dynamiczną mapę supergromady, do której należy nasza galaktyka. To ważne odkrycie doprowadzi do wielu kolejnych. 16:40 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 9. OBLICZA ABU ZABI (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. VISAGES D’ABU DHABI) Serial dokumentalny, 12 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Oblicza Abu Zabi. Głos muezina rozbrzmiewa wśród drapaczy chmur. Minęła dziewiętnasta. To Abu Zabi 50 lat temu. Pod koniec lat sześćdziesiątych. Ojciec narodu. Połączył emiraty i stworzył dzisiejsze Abu Zabi. Szejk Zajid nie żyje, ale wciąż jest wśród nas. Trudno go nie zobaczyć. Jest wszędzie. Bez niego miasto by nie istniało. Deweloperzy są mu wdzięczni. Mieszkańcy Abu Zabi zawdzięczają mu wszystko. Zbudował kraj z niczego. Nie do wiary. Khawla to w Emiratach wyjątkowa kobieta. Choćby dlatego, że kieruje mężczyznami na budowie. I to nie byle jakiej. Khawla. To wejście północne. I parking na 1000 samochodów. 17:00 SKARBY EUROPY ODC. 9 NORWEGIA (TREASURES OF EUROPE EP. 9 TRESORS DE NORVEGE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 18:00 PODRÓŻE HABSBURGÓW - CZĘŚĆ TRZECIA: FRANCISZEK JÓZEF (THE TRAVELS OF THE HABSBURGS / DIE REISEN DER HABSBURGER) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Isabel Gebhart Scenariusz: Andreas Augustin, Carola Augustin Dokumentalna opowieść, która przeniesie nas w czasy, kiedy podróżowali Habsburgowie. Za panowania cesarza Franciszka Józefa I nastąpił wyraźny wzrost zainteresowania podróżami. W latach 1848 - 1916 ludzie przesiadali się z koni i powozów na statki parowe i do pociągów. Później z pociągów do samochodów i z samochodów do samolotów. Cykl przedstawia podróże królewskich ikon swoich czasów: cesarzowej Elżbiety, cesarza Franciszka Józefa I oraz dwóch spadkobierców tronu, Rudolfa i Franciszka Ferdynanda, w świetle rewolucji w podróżowaniu, ewolucji hotelarstwa i rozwoju telekomunikacji. Będziemy im towarzyszyć w ich największych podróżach, w tym dookoła świata. Wrócimy do miejsc, w których miały miejsce ważne wydarzenia, odtworzymy różne sytuacje i zaprosimy do udziału specjalistów o międzynarodowej renomie. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - W CIENIU MONT BLANC (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 WIELKIE RODZINY - ODC. 9 Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Marek Kozakiewicz Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Twarowscy kupili nową lodówkę, a przy okazji porządków w kuchni tata próbuje wyjaśnić dzieciom czym był komunizm. Czas na wstawienie nowej lodówki. Okazuje się, że zdania w sprawie jej ustawienia są podzielone. Andrzej z Bernadetą nie mogą dojść do porozumienia. Dzieci próbują pomóc. Zamieszanie z lodówką spowodowało, że nie było czasu na przygotowanie obiadu, dlatego rodzice zamawiają pizzę. Dwanaście pudełek z pizzą ląduje na stole. Jest chwila wytchnienia. Ostatecznie lodówka staje w miejscu wybranym przez Bernadetę. Po południu zebranie przy stole Twarowskich, gdzie trwa ożywiona dyskusja na temat podziału obowiązków w rodzinie. Tata cierpliwie wysłuchuje postulatów dzieci na temat zmian w dotychczasowym planie. Lewoccy wypoczywają w górach, rano sanki, po południu grają wspólnie w gry planszowe. Wieczorem cała rodzina zajmuje się kominkiem. Monika z Andrzejem miło się przy tym przekomarzają. Zabawom nie ma końca. Kacprzykowie szczęśliwi, od dawna nikt nie odwiedzał ich gospodarstwa agroturystycznego z powodu pandemii. Teraz zjechali do nich wyjątkowi goście - grupa niewidomych. Janeczka proponuje wspólne pieczenie chleba. Jest przy tym dużo śmiechu i zabawy. To nie koniec atrakcji, bo Kacprzykowie starają się urozmaicić czas swoim gościom. Zabierają grupę na zimowy spacer po okolicy. Po powrocie czas na warsztaty w pracowni ceramicznej Michała i w końcu smakowanie upieczonego chleba. Janeczka jedzie do weterynarza po inkubator. Rodzina ma pomysł na rozmnażanie gęsi. Pierwsze jajka jeszcze tego samego wieczoru lądują w inkubatorze. Da Cruzowie wybrali się z dziećmi na siłownię, przed Janu kolejna walka, której nie chce przegrać. Podczas podróży samochodem Gabryś zwierza się mamie, że ma nową dziewczynę. Kiedy Weronika zaczyna dopytywać syna o szczegóły, okazuje się, że to już nieaktualne. Na siłowni Janu próbuje trenować, ale to praktycznie niemożliwe z dziećmi obok. Po powrocie do domu Janu wraca do tematu porzucenia walk już na zawsze. Weronika bardzo w tym męża wspiera. 21:00 ZORZA II NAD GDAŃSKIEM Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maria Dłużewska W czasie licznych pielgrzymek do Polski i innych krajów o tradycji katolickiej papież Jan Paweł II niezmiennie spotykał się z gorącym przyjęciem zgromadzonych tłumów. Należny szacunek okazywano mu nawet w krajach prawosławnych i muzułmańskich jako głowie suwerennego państwa i przywódcy religijnemu. Wśród prawie dwóch i pół tysiąca spotkań w 135 państwach było tylko jedno, na którym nie usłyszał braw ani okrzyków sympatii. Przeciwnie zgromadzona publiczność odwróciła się doń plecami. Takiego przyjęcia papież doświadczył w swojej ojczyźnie. Miało to miejsce 12 VI 1987 r. w Gdańsku pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców. 21:55 GENIUSZE I MARZYCIELE - STEFAN BRYŁA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Bartosz Paduch Szkic dla spawacza. Eksperymentalny film o architekturze z geniuszem Stefanem Bryłą w roli głównej. 22:55 BALLADA O LEKKIM ZABARWIENIU EROTYCZNYM - ODC. 17 Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Irena Morawska, Jerzy Morawski Zdjęcia: Adam Fręśko Muzyka: Bartosz Straburzyński Niełatwo odejść od Czarka Mończyka. Przekona się o tym tata czternastoletniej Sylwii. Gdy po kłótni o córkę jego żona wyszła z domu, on został otoczony przez fanki działalności Czarka, mamy debiutantek. Były górnik, Andrzej Bies stanie wkrótce na deskach Teatru Telewizji. Joanna i Mirek Naturalny udzielają mu fachowych porad. Olek w obliczu zamówienia na kolejny show w dyskotece odwiedza dawne kandydatki w ich domach. Na najbliższą imprezę przewidział Monikę. U Czarka pojawia się nowa kandydatka - Ola. 23:25 POLACY U ŹRÓDEŁ NILU Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1983 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Bohdan Sienkiewicz Polskie misje pallotyńskie w miejscowościach Bikondo i Masaka w Rwandzie. Tubylcza ludność zajmuje się głównie rolnictwem i garncarstwem. Księża misjonarze i siostry zakonne mają za cel pomóc mieszkańcom w unowocześnieniu i usprawnieniu codziennego życia. Organizują żywność, pomoc medyczną i szkolnictwo. Prowadzą ośrodek zdrowia i sierociniec. Organizują warsztaty kulinarne, tkackie i szkołę dla matek. Pallotyni dbają o rozwój duchowy mieszkańców. Przy polskim kościele misyjnym skupia się życie lokalnej społeczności. Do dobrego smaku należy na przykład, by ślubowanie małżeńskie składać na ręce przełożonego pallotynów. Przykład Rwandy dowodzi, że tym, co decyduje o poziomie życia mieszkańców w Afryce, jest przede wszystkim spokój, stabilizacja i zaniechanie walk plemiennych. W tym zbożnym dziele mają swój udział Polacy. 23:50 NOTACJE - WOJCIECH ZABŁOCKI. TWÓRCZE PASJE W. ZABŁOCKIEGO Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Prof. dr. hab. Wojciech Zabłocki - architekt, malarz, szermierz, wielokrotny mistrz Polski i Świata, zdobywca trzech medali olimpijskich. Autor wielu książek m. in. "Piórkiem i szablą","Cięcia prawdziwą szablą","Polskie sztuki walki. Miecz oburęczny i szabla husarska", "Architektura". Z powodzeniem łączył karierę sportową z pracą architekta, projektując m. in. obiekty sportowe. Został wielokrotnie odznaczany za osiągnięcia w obu dziedzinach. 00:05 ŚLAD Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Maria Wiernikowska Zdjęcia: Roman Kałuża - Wierzchosławski Niezwykły zapis poszukiwań rodzinnych korzeni i śladów polskiej przeszłości w Kazachstanie. Autorka filmu snuje intymną opowieść o dawno minionym świecie, którą życie zwieńczyło niespodziewaną puentą. Nie jest to jednak film tylko i wyłącznie o historii jednej polskiej rodziny, którą los powiązał z Kazachstanem, jest to także słodko-gorzka opowieść o tym państwie w Azji Centralnej, jego współczesnych problemach i naznaczeniu przeszłością. Maria Wiernikowska, znana jako korespondent wojenny, tym razem odkrywa historię prywatną, która jest też bliska wielu Polakom, wywiezionym na Syberię. Opowiada wydarzenia sprzed stu lat na tle dzisiejszego Kazachstanu. Jej przypadkowe spotkania pokazują, z jakim trudem ten kraj wydobywa się spod sowieckiej i rosyjskiej dominacji. Tatuś zrobił mu drewnianego konika na patyku. Kiedy chłopczyk wędrował nad Irtysz, na piaszczystej drodze zostawiał ślad, po którym mogli go odnaleźć. Dziś ma 99 lat, a jego córka wyrusza szukać tamtych miejsc. Próbuje znaleźć dom polskich zesłańców w Kazachstanie. Film nakręcony w stylistyce reporterskiej (zdjęcia Romana Kałuży-Wierzchosławskiego z łódzkiej Szkoły Filmowej i Antona Mikasjana z Ałmaty) wzbogacają unikalne ujęcia z lat 20. XX wieku z Centralnego Państwowego Archiwum Filmowego w Ałmaty. 01:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 217 HISTORIA OPOWIADANA OBRAZEM Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki 1. Historia opowiadana obrazem O ile o najnowszej historii wiemy coraz więcej, o tyle rosnące tempo życia sprawia, że codzienność spycha bohaterów czasów trudnych i wielkich na dalszy plan. Są jednak ludzie, którzy starają się podejmować walkę z tym zjawiskiem i to na różne sposoby. Dziś w miejscu, gdzie w roku 1920 odpoczywali żołnierze-ochotnicy z 236. pułku piechoty, na współczesnym budynku szkoły pojawił się mural upamiętniający 100-lecie Bitwy Warszawskiej, a zwłaszcza pobytu w tym miejscu księdza Ignacego Skorupki wraz z żołnierzami. 2. Partyzancki matecznik Kolejna nasza wyprawa to ta z gatunku ekstremalnych. Strome, błotniste jary w okolicach Krosna skrywają tajemnice radiostacji Armii Krajowej, zniszczonej w dramatycznych okolicznościach. Wracamy w to miejsce po raz kolejny, ale powód jest niebagatelny. 01:30 KUBA - REWOLUCJA OD KUCHNI Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Witold Szabłowski Zdjęcia: Siarhei Marchyk Rozpoczynając rewolucję, Fidel Castro obiecał Kubańczykom, że żaden z nich nigdy nie umrze z głodu. Jedzenie zawsze jest w centrum uwagi kubańskich władz, które, by wyżywić naród, wyhodowały nawet zmutowaną genetycznie krowę - rekordzistkę. Co jedzą dziś zwykli Kubańczycy? O to zapytaliśmy ich samych. Co jadł Fidel? Zdradza nam jego osobisty kucharz, Erasmo Hernandez (to pierwszy film, w którym zgodził się wystąpić). Czy rzeczywiście ludzie na wyspie nie głodują? I czy przypadkiem kuchennymi drzwiami na Kubę nie wkrada się kapitalizm? 02:20 KURACJUSZ JESTEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Amelia Radecka, Karolina Drogowska Zdjęcia: Adam Fręśko Niezwykle zabawna i bliska życiu opowieść dokumentalna o ludziach, którzy przeżywają swoją drugą młodość i są bywalcami sanatoriów. Starsi ludzie często narzekają na samotność, jednak niektórzy nie poddają się temu nurtowi życia i wolą wziąć sprawy w swoje ręce. Bohaterowie filmu to szóstka emerytów i rencistów, dla których przyjazd do sanatorium jest spowodowany chęcią podreperowania zdrowia, ale także poszukiwaniem przyjaźni i miłości. Kuracyjne, często zabawne perypetie, pokażą, że młodość to przede wszystkim stan ducha i że nigdy nie jest za późno na podryw i romans.