TVP Dokument Poniedziałek, 29.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - ICH MALEŃKI MODRASZEK Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska W odcinku wystąpili dr Marcin Sielezniew i jego żona Izabela Dziekańska. Dr Marcin Sielezniew jest entomologiem, entuzjastą motyli myrmekofilnych, czyli takich, które do swojego rozwoju wykorzystują mrówki. To dla nich przeniósł się z Warszawy do Białegostoku, a w przyszłości planuje zamieszkać na podlaskiej wsi, by mieć jeszcze bliżej do obiektów swych badań modraszków arion. W programie starają się odpowiedzieć na pytanie - Czemu modraszek jest tak niezwykłym motylem? 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 26 NA RATUNEK W GÓRACH Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Zorganizowana pomoc ratownicza w Tatrach ma już ponad 100 lat! Przez ten czas zmieniali się ludzie, sprzęt i poziom wyszkolenia. Nie zmieniło się jednak jedno - nadal w Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym pracują ludzie, którzy ryzykują życie, aby turystyka w naszych górach była bezpieczna. Radek Kotarski sprawdza jak bardzo dawny TOPR różni się od współczesnego. 07:00 NOTACJE - BARBARA HORAWIANKA. Z FASCYNACJI POEZJĄ Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2013 Autor: Zofia Kunert Barbara Horawianka (ur. w 1930 r. w Katowicach) karierę aktorską rozpoczęła w Teatrze Rapsodycznym w Krakowie, następnie pracowała w tamtejszym Starym Teatrze. Przez wiele lat wraz z mężem Mieczysławem Voitem występowała w zespole Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi. Od 1963 r. aktorka teatrów warszawskich: Narodowego, Dramatycznego, Na Woli i Polskiego. Grała w wielu filmach i serialach telewizyjnych ("Stawka większa niż życie", "W labiryncie", "M jak miłość" itp.) Wspomina trudne lata okupacji, gdy musiała ciężko pracować na wsi pod Krakowem, ciężkie lata tuż po wojnie, gdy po śmierci ojca matka, nie mająca zawodu, musiała utrzymać 5 - osobową rodzinę, kompleksy z powodu niepełnego wykształcenia i decyzję o podjęciu przypadkowej pracy po maturze. Jednocześnie podkreśla, że zawsze fascynowała ją poezja i spektakle Teatru Rapsodycznego - stąd decyzja o uczestnictwie w warsztatach artystycznych zorganizowanych przy Teatrze. Tam też poznała późniejszego męża, Mieczysława Voita - on grał Romea, ona Julię. Opowiada też o swej dalszej karierze w Łodzi i Warszawie oraz udziale w kilku odcinkach "Stawki większej niż życie". 07:10 NOTACJE - KRZYSZTOF JAKOWICZ. SKRZYPCE MUSIAŁY NOCOWAĆ OBOK MNIE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2016 Krzysztof Jakowicz (rocznik 1939), skrzypek i pedagog. Ukończył Liceum Muzyczne we Wrocławiu. Studiował wiolinistykę u Tadeusza Wrońskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, gdzie uzyskał dyplom z wyróżnieniem. W latach 1965 - 1966 wyjechał na studia na Indiana University w Bloomington w Stanach Zjednoczonych, jego pedagogami byli Josef Gingold i Jnos Starker oraz Henryk Szeryng. Już w czasie studiów zdobywał znaczące laury na międzynarodowych konkursach skrzypcowych: w 1959 zajął I miejsce w Konkursie im. Eugne Ysaa w Warszawie oraz III miejsce w Konkursie Muzycznym odbywającym się w ramach Światowego Festiwalu Młodzieży w Wiedniu. W 1962 roku zdobył III nagrodę i nagrodę specjalną Henryka Szerynga na IV Międzynarodowym Konkursie im. H. Wieniawskiego w Poznaniu, a w roku 1970 otrzymał nagrodę specjalną Konkursu im. George Enescu w Bukareszcie. 07:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 78 KLASZTORY KRAKOWA Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Tomasz Malkowski Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kraków ma drugie, bardziej tajemnicze i kontemplacyjne oblicze. Gwarne ulice sąsiadują z zacisznymi ogrodami i zabytkowymi krużgankami. Za wysokimi murami od setek lat toczy się swoim rytmem życie wyznaczone przez reguły zakonów. Wielu mnichów przekracza mury zgromadzeń zwykle raz, oddając całe swe życie Bożej posłudze. Turyści mogą przekraczać je wiele razy. Na pewno warto, bo czas płynie tu wolniej, dzięki temu łatwiej tam o refleksję nad życiem i światem. Tomasz Bednarek przekroczy bramy pięciu krakowskich klasztorów. Pierwszym będzie najstarszy klasztor ojców dominikanów w Polsce, drugim - klasztor franciszkanów, naprzeciw Pałacu Biskupiego ze słynnym "oknem papieskim", z którego Jan Paweł II wielokrotnie pozdrawiał tłumy wiernych. To tutaj w Bazylice św. Franciszka z Asyżu można zobaczyć jedne z najpiękniejszych witraży secesyjnych w Polsce - arcydzieło Stanisława Wyspiańskiego. Kolejne odwiedzone miejsca to klasztor ojców paulinów Na Skałce oraz cysterski klasztor w Mogile, który przetrwał niejedną dziejową pożogę, jak chociażby najazdy tatarskie w XIII wieku czy potop szwedzki. Ostatnim punktem wędrówki po Krakowie będzie klasztor benedyktynów w Tyńcu. Tutejsze opactwo benedyktyńskie założono prawie tysiąc lat temu i jest to najstarszy klasztor w Polsce. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 3 - BOCIAN BIAŁY Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Bohater tego odcinka od wieków żył blisko człowieka. W starożytnym Egipcie był przedstawiany w hieroglifach jako symbol oznaczający duszę, a w mitologii greckiej był wzorem rodzicielskiego poświęcenia. Słowianie zaś wierzyli, że przynosi dzieci, co pewnie było wygodną odpowiedzią na pytania dzieci o to, skąd się wzięły. Gniazda bociana białego często zamieszkują także inni lokatorzy. Czasem są to szpaki, kawki czy pliszki siwe, a niemal z każdym gniazdem nierozerwalnie związane są wróble. Jego bliski krewny - bocian czarny, jest jego zupełnym przeciwieństwem. Żyje w lesie, unikając kontaktu z człowiekiem. 08:20 CZTERY PORY ROKU W WENECJI (FOUR SEASONS IN VENICE / 4 SAISONS A VENISE) Serial dokumentalny dokumentalny, 60 min, Francja, 2017 Reżyseria: Bertrand Aguirre, Remi Cadoret Miniseria przedstawiająca najpiękniejsze miasta Europy poprzez cztery pory roku i wydarzenia, które są dla nich charakterystyczne. "Cztery pory roku w Wenecji" to opowieść o karnawale zimą, wyścigu gondoli wiosną, festiwalu filmowym latem i powodziach jesienią w Wenecji. Pokazane są najciekawsze sezonowe imprezy w tym europejskim mieście. Poznamy również samą metropolię, jej zabytki, atmosferę, mieszkańców i to, co w niej najlepsze. Obejrzymy regaty wioślarskie "Voga Longa", odwiedzimy najpiękniejsze pałace nad Canal Grande i odkryjemy kulisy Międzynarodowego Festiwalu Filmowego. Poznamy tajemnicze zakątki laguny, ostatniego mistrza szklarstwa z wyspy Murano i weźmiemy udział w słynnym karnawale. Wenecja liczy zaledwie sześćdziesiąt tysięcy mieszkańców, którzy znają się nawzajem. 09:25 ŁĄKA - RAJ UTRACONY (THE MEADOW - PARADISE LOST? / THE MEADOW - ONCE UPON A PARADISE) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jan Haft Scenariusz: Michael Miersch Film dokumentalny o tym jakim pięknym i potrzebnym ekosystemem są łąki. W 1923 roku pisarz Felix Salten napisał książkę o jelonku imieniem Bambi i zwierzętach, które razem z nim mieszkają na łąkach i w lasach. Książka została przetłumaczona na wiele języków, a Walt Disney w 1935 roku wyprodukował film. Ten film dokumentalny ukazuje łąki jako przepiękne i bardzo pożyteczne ekosystemy. Będzie też mowa o tym, jak te miejsca się zmieniają, ponieważ wielu ludzi nie docenia ich i niszczy. 10:20 CZTERY PORY ROKU W BARCELONIE (FOUR SEASONS IN BARCELONA / 4 SAISONS A BARCELONA) Serial dokumentalny, 59 min, Francja, 2017 Reżyseria: Bertrand Aguirre, Remi Cadoret Miniseria przedstawiająca najpiękniejsze miasta Europy poprzez cztery pory roku i wydarzenia, które są dla nich charakterystyczne. "Cztery pory roku w Barcelonie" to wycieczka do najpiękniejszego miasta w Hiszpanii. Pokazane są najciekawsze sezonowe imprezy w tym europejskim mieście. Poznamy również samą metropolię, jej zabytki, atmosferę, mieszkańców i to, co w nich najlepsze. Barcelona to najbardziej kosmopolityczne miasto Hiszpanii. Odwiedza ją rocznie siedemnaście milionów turystów. Część z nich osiedla się tu na stałe. Sagrada Familia to niekwestionowana gwiazda Barcelony. To także najstarszy plac budowy na świecie. Oprowadzi nas po nim spadkobierca Gaudiego, Jordi Fauli. Budowniczowie bazyliki chcą zakończyć wszystkie prace tuż przed setną rocznicą śmierci Gaudiego, która przypada na 2026 rok. 11:25 POLSKĄ KOLEJĄ W ANDY Reportaż, 17 min, Polska, 1972 Scenariusz: Andrzej Żurowski Czarno-biały reportaż ukazujący wyprawę do Peru. To materiał pokazujący najpiękniejsze zakątki tego kraju - od największych miast, po najmniejsze górskie wioski. W materiale zdjęcia Andów - dolin, pasm górskich - widoków zapierających dech w piersiach, ale także dużych aglomeracji, gdzie życie płynie zdecydowanie szybciej. To niema opowieść o życiu Peruwiańczyków, ale przedstawiona z perspektywy podróży pociągiem - w różnych przedziałach znajdują się różni ludzie, starsi, młodsi i dzieci - każdy z tubylców gdzieś zmierza, podziwiając widoki zza okna. 11:45 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2021 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 12:15 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - GRZEGORZ OJCIEC I GRZEGORZ SYN Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Jankowski Grzegorz senior to od zawsze organista i nauczyciel muzyki. Człowiek zakochany w muzyce klasycznej, bardzo często w domu ogląda koncerty muzyki klasycznej w TVP KULTURA. Jego syn Grzegorz, realizator muzyczny, nagra koncert ojca na organach w kościele, w którym Grzegorz senior pracował kilkanaście lat. Potem sam zrealizuje i da do odsłuchania ojcu w jego studio. Równolegle z wątkiem Grzegorza seniora opiszemy życie Grzegorza juniora. 12:50 TATARZY POLSCY ODC. 7 Telenowela dokumentalna, 40 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Natasza Ziółkowska Cykl filmów na temat współczesnych Tatarów, potomków dawnych osadników na ziemiach polskich. Bohaterów i tematy łączy miejsce lub przynależność do grupy (np. Kruszyniany, Białystok, Zespół Buńczuk). W społeczności polskich Tatarów związki rodzinne i środowiskowe są nieuniknione, ponieważ jest to mała społeczność. Odcinki są narracyjnie skupione wokół święta (np. Ramadan czy Ramadan Bajran), wydarzenia religijnego, jak azanienie, ślub, pogrzeb, czy innych wydarzeń, np. realizacja teledysku do piosenki tatarskiej z udziałem łuczników, tancerzy skupionych wokół jednego zespołu. 13:40 KRAINA DALEKIEJ PÓŁNOCY - ODC. 1 DZIEŃ POLARNY (LAND OF THE FAR NORTH / SKANDINAVIENS WILDNIS IM SOMMER - WINTER) Esej dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Steffen Sailer Scenariusz: Alexandra Sailer Film dokumentalny, który w dwóch częściach pokaże krainy położone na dalekiej północy Europy, w Skandynawii. Pierwsza część to polarny dzień - polartag, a druga to polarna noc - polarnacht. To magiczny świat. Ale też pojawia się pytanie, jak zbiorowisko tych samych roślin i zwierząt przystosowało się do życia, kiedy przez całą dobę jest ciemno, lub dla odmiany jasno i słonecznie. To ekstremalne warunki i temperatury szczególnie zimą. Ale też przepiękne zjawiska, takie jak zorza polarna. Lato jest tutaj krótkie i trzeba się nieźle nauwijać, żeby dorosnąć i zgromadzić zapasy pożywienia na zimę. Latem nie da się spać, za to zimą należy jak najwięcej. Życie w tej ekstremalnej krainie jest zupełnie inne niż w południowych rejonach kontynentu. 14:40 PRZYSTANEK U PINGWINÓW (PENGUIN CENTRAL) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Judith Curran Każdej zimy cztery gatunki pingwinów rozpoczynają swoją historię hodowlaną w czterech różnych miejscach na południu Nowej Zelandii. W Parku Narodowym Fiordland, niektóre pingwiny z rodzaju Fiordland budują gniazda jaskiniowe wewnątrz fiordu, podczas gdy inne wolą wybrzeże. Na subantarktycznych Wyspach Auckland są one rzadkie i antyspołeczne. W pobliżu miasta Oamaru małe niebieskie pingwiny biegają po plaży, aby dotrzeć do swojej kolonii. Na półwyspie Banks w Canterbury pingwiny z białymi falami muszą wspiąć się po stromym zboczu, aby dotrzeć do gniazd. Filmowcy śledzą dramatyczne perypetie tych czterech gatunków. Zobaczymy jak się kojarzą w pary, składają jaja i wychowują młode, aby zapewnić im przetrwanie. Każda historia ma swoje własne triumfy i tragedie. Pokazuje, jakimi niezwykłymi rodzicami są te pingwiny. 15:35 EPIDEMIE: NIEWIDZIALNY WRÓG (EPIDEMICS: THE INVISIBLE THREAT / EPIDEMIES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Raphael Hitier, Anne Poiret Film dokumentalny opowiadający o dotychczasowych światowych epidemiach. W ciągu 60 lat pojawiło się 350 chorób zakaźnych, Ebola, grypa H7N9 i MERS - CoV (bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej) to patogeny zabijające w 40 do 90 procentach przypadków. Tajemnicze wirusy pochodzące ze świata zwierzęcego, które na skutek mutacji mogą być równie groźne, jak grypa hiszpanka i AIDS. W 1918 roku grypa hiszpanka spowodowała więcej ofiar niż pierwsza wojna światowa. Zakażeniu uległa jedna trzecia światowej populacji. Od tamtej pory dzięki polepszeniu warunków higienicznych, dzięki szczepionkom i antybiotykom udało się znakomicie zmniejszyć liczbę ofiar. AIDS zabił ponad 36 milionów ludzi. W ciągu trzydziestu lat opanował cały świat. Zmienił nasze zachowania. AIDS wciąż trzyma w szachu medyków, którzy obwieścili koniec ery epidemii. Skąd pochodzą te wirusy? Dlaczego pojawiają się tak nagle? Czy możemy się przed nimi chronić? Dla stojących na straży naszego zdrowia naukowców rozpoczął się wyścig z czasem. Teraz wiemy o patogenach dużo więcej. Znamy ich DNA i skalę mutacji. Nie wiemy, gdzie do nich dojdzie. Wymaga się od nas, byśmy to przewidzieli, a przyroda jest dużo bardziej zmyślna od nas. 16:35 RAJSKIE WYSPY WIDZIANE Z NIEBA - ODC. 9 MARTYNIKA Z LOTU PTAKA (PARADISE ISLANDS FROM THE SKY / LES ILES PARADISIAQUES VUES DU CIEL. VOL AU - DESSUS DES COTES DE MARTINIQUE) Serial dokumentalny, 11 min, Francja, 2009 Reżyseria: Yannick Charles Seria filmów dokumentalnych opowiadających o najpiękniejszych, egzotycznych wyspach świata. W odcinku dziewiątym udamy się na Martynikę. Niektórzy nie odróżniają Wysp Karaibskich. Mylą im się Grenadyny z Grenadą, a Dominika z Dominikaną. Ale kto zobaczy Martynikę, nie pomyli jej z żadną inną. Fakt, że roślinnością i górami trochę przypomina sąsiednią Dominikę. Ale rozsiane w górach miasteczka bardziej przypominają Szwajcarię, gdyby nie to niebo o zachodzie słońca. Nad Martyniką góruje wulkan Montagne Pelee, co znaczy dosłownie Łysa Góra. To wyspa ludzi dzielnych i upartych, którzy potrafią zapomnieć o przeszłości, zakasać rękawy i budować przyszłość. Niewolnictwo, huragany, erupcje wulkanu... Nieszczęść było bez liku. Na ciepłych jeszcze zgliszczach znowu rozkwitało życie. Wybrzeże tonie w blasku zachodzącego słońca. Mijamy Schoelcher. A to stolica - Fort de France, rodzaj Neapolu Karaibów, zwłaszcza pod względem ruchu samochodowego. Wschodnie wybrzeże w niczym nie przypomina północnego. Tu fale mkną pchane wiatrem znad otwartego oceanu. 16:55 SKARBY EUROPY ODC. 11 HISZPANIA (TREASURES OF EUROPE EP. 11 TRESORS D’ESPAGNE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 18:00 CHRISTIAN DIOR, PROJEKTANT MARZEŃ (CHRISTIAN DIOR, DESIGNER OF DREAMS / CHRISTIAN DIOR, COUTURIER DU RÊVE) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2018 Reżyseria: Benjamin Vu Film dokumentalny o tym, jak Paryskie Muzeum Sztuki Dekoracyjnej obchodziło 70 lat powstania Domu Diora. Christian Dior często odwiedzał to muzeum. Niewątpliwie znacznie poszerzył tu swoją wiedzę na temat tkanin i sztuki dekoracyjnej, a w 1955 roku, kiedy po sukcesie swojej marki stał się też kolekcjonerem, wypożyczył placówce kilka eksponatów na wystawę o XVIII - wiecznych paryskich twórcach mebli. Co ciekawsze, w archiwach jest notka dyrekcji do redakcji ówczesnych magazynów mody, że na wernisażu pojawią się modelki w strojach zaprojektowanych przez pana Christiana Diora. To był pierwszy pokaz mody zorganizowany w ramach wystawy czasowej. Niezwykła wystawa przyciągnęła ponad 700 000 odwiedzających z całego świata. Wybierzemy się w podróż, by poznać ikonę stylu, ówczesną modę, społeczeństwo i kulturę, by odkryć świat założyciela i jego ponadczasowe projekty, powstające z myślą o kobietach. Trochę historii, przepiękne wnętrza i stylizacje, wypowiedzi znanych projektantów. Będzie też mowa o jego następcach, do których należeli: Yves Saint Laurent, Marc Bohan, Gianfranco Ferre, John Galliano, Raf Simons, a ostatnio Maria Grazia Chiuri. Podróż od początków genialnych projektów i arcydzieł, które doprowadziły do ponadczasowego sukcesu. Wśród gości takie gwiazdy jak Natalie Portman, Celine Dion czy Robert Pattinson. Wszystkie kreacje zasługują na miejsce w muzeum, a zwłaszcza projekty Christiana Diora, które są prawdziwymi dziełami sztuki. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA. SKARBY SRI LANKI (FLAVORS SRI LANKA, L’ÎLE PRÉCIEUSE) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku: Sri Lanka. Nazywana bywa "Łzą Indii" i "Perłą Oceanu Indyjskiego". Państwo to obejmuje terytorium wyspy Cejlon i kilku mniejszych wysp. Zamieszkuje je ponad dwadzieścia milionów osób, mówiących głównie w językach syngaleskim, tamilskim i angielskim. Mieszkańcy, choć historia ich nie oszczędzała, nadal chętnie dzielą się z przybyszami niezwykłym, kulturowym i przyrodniczym bogactwem swojej wyspy. Leżący w miejscu, w którym krzyżowały się dawniej najważniejsze szlaki handlowe, Cejlon od dawna stanowił cel najeźdźców, kupców i misjonarzy przybywających z Indii, z Azji Południowowschodniej, z Bliskiego Wschodu i z Europy. Miasto Kandy, stolica Prowincji Centralnej, to symbol wielokulturowego pochodzenia dzisiejszych Lankijczyków. Leży w najszerszej części wyspy. Przez trzy stulecia Kandy skutecznie broniło się przed najazdami Portugalczyków i Holendrów. W 1815 roku przeszło w ręce Brytyjczyków. 20:10 SZTUKA DOKUMENTU - ODC. 3 - MARCEL ŁOZIŃSKI Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bogusław Zmudziński Zdjęcia: Jan Paweł Pełech "Sztuka dokumentu" to cykl poświęcony prezentacji dorobku najwybitniejszych realizatorów polskiego filmu dokumentalnego. Poszczególne odcinki cyklu będą autonomiczne, pozostając jednocześnie fragmentem większej całości, która stanie się w efekcie skondensowaną historią polskiego dokumentu. Każdy odcinek jest kolażem fragmentów filmów, wypowiedzi reżyserów, ich współpracowników (operatorzy, kompozytorzy, producenci itp.), opinii krytyków i historyków kina, a także zdjęć dokumentalnych. Każdy zrealizowany został w innej formie. Bohaterem trzeciego jest Marcel Łoziński. 20:40 PRÓBA MIKROFONU Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1980 Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Radiowęzeł fabryki kosmetyków "Pollena-Uroda" okazuje się zwierciadłem problemów społecznych zakładu. Sondaż wśród pracowników najniższych szczebli na temat rozumienia idei samorządności w zakładzie. Konfrontacja postaw: problem współrządzenia zakładem widziany oczami robotników i kierownictwa. 21:00 EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1979 Film ukazuje postawy młodzieży przełomu lat 70. i 80. 21:25 LAS KATYŃSKI (LAS KATYŃSKI) Film dokumentalny, 54 min, Polska/Francja, 1990 Scenariusz i reżyseria: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki, Andrzej Adamczak, Witold Stok Ten dokument powstał z inspiracji Andrzeja Wajdy. Marcel Łoziński przypomina w nim o zbrodni dokonanej przez NKWD w Katyniu w 1940 roku. Opowiada o zamordowaniu kilku tysięcy polskich oficerów i policjantów internowanych w ZSRR we wrześniu 1939 roku. Odsłania próby ukrycia prawdy o tym zbrodniczym czynie, przypisywanym przez Rosjan Niemcom. Swoją opowieść buduje Łoziński z relacji ludzi, którzy przebywali w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie, skąd Polaków wywieziono do lasów katyńskich na śmierć oraz tych, którzy z tragedią zetknęli się bezpośrednio. Ich wypowiedzi wplata w obrazy podróży, a właściwie pielgrzymki grupy członków Rodziny Katyńskiej jadących wreszcie oddać swym bliskim - po półwieczu - ostatnią posługę. 22:40 WSZYSTKO MOŻE SIĘ PRZYTRAFIĆ Film dokumentalny, 39 min, Polska 1995 Scenariusz i realizacja: Marcel Łoziński Zdjęcia: Arthur Reinhart Bohater filmu, rezolutny Tomek Łoziński, ma 6 lat. Poznaje świat, przemierzając park na hulajnodze. Zatrzymuje się, by wąchać kwiaty, gonić motyle, nakarmić wiewiórkę i łabędzie. Przede wszystkim jednak zatrzymuje się przy stojących wzdłuż parkowych alejek ławkach, na których siedzą stare kobiety i starzy mężczyźni. Rozmawiając z nimi konfrontuje swoją wiedzę z ich doświadczeniami. Dowiaduje się o potrzebie wiary i nieuchronności śmierci, wartości zdrowia, pracy i rodziny, dolegliwościach starości, przyczynach biedy, roli pamięci i kolejach ludzkich losów, na które wpływ miewa i historia, i ich własne decyzje. Przekonuje się, że samotność może być przekleństwem, ale i cenioną wartością. Nie chce przyjąć do wiadomości, że los ma wypisany na dłoni. Nie chce pogodzić się z nieuchronnością. Pełen dziecięcych złudzeń jest przekonany, że w życiu wszystko może się przytrafić: można na przykład spotkać małego dinozaura, albo starszy pan w okularach może żyć 120, a nawet dużo więcej lat. Przejażdżka Tomka przez park stopniowo zmienia się w symboliczną wędrówkę przez życie. Film w 1995 roku zdobył m. in. Grand Prix i wyróżnienie FIPRESCI na XXXII Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie; nagrodę Ministerstwa Kultury Północnej Westfalii, jury katolickiego oraz Międzynarodowej Federacji Klubów Filmowych (FICC) na XLI Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen, a także Grand Prix na Bałtyckim Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Telewizyjnych w Bornholmie. 23:30 POLSKIE RADIO - LATA POWOJENNE Reportaż, 20 min, Polska, 1987 Autor: Jerzy Bogdanowski, Róża Wojta Powojenne dzieje Polskiego Radia Poznań. Rozgłośnia rozpoczęła działalność 24 kwietnia 1927 roku o godzinie 17. Dokładnie 60 lat później kamera reporterska podgląda realizatorów i dziennikarzy podczas nadawania programu jubileuszowego. Spikerka wita się ze słuchaczami i przypomina im historię poznańskiej rozgłośni. Przytoczone zostają wydarzenia lutego 1945 roku, kiedy po wojnie grupa entuzjastów podjęła działania na rzecz odbudowy radiostacji. 1 marca rozpoczął nadawanie poznański radiowęzeł, zaś Polskie Radio Poznań uroczyście otwarto 3 czerwca, w budynku przy ulicy Berwińskiego. To tam kamera rejestruje pracę przy tworzeniu i nadawaniu audycji oraz wypowiedzi dziennikarzy i techników, między innymi na temat wybitnych osobistości poznańskiej rozgłośni, gimnastyki porannej, obecnej na antenie od 1928 roku, historii i działalności radia od strony techniczno - realizatorskiej, jego bogatej oferty programowej, w tym muzycznej i literackiej. Całość reportażu spina bogata ikonografia i archiwalne nagrania radiowe. 23:50 NOTACJE - EMILIA MAĆKOWIAK. LISTA ŚMIERCI Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2009 Autor: Krzysztof Tadej Emilia Maćkowiak wraz z rodziną we wrześniu 1939 r. mieszkała w Brześciu. Jej ojciec był policjantem. Po wybuchu wojny wyjechał do Pińska, gdzie został aresztowany przez żołnierzy sowieckich i więziony, m. in. w Ostaszkowie. Zginął zamordowany przez NKWD w Twerze i pochowano go w Miednoje. Emilia Maćkowiak i jej mama przeżyły dzięki pomocy gospodarzy w miejscowości Planta koło Kobrynia na Polesiu. 00:05 CASA BLANCA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Aleksandra Maciuszek Casa Blanca - niewielka miejscowość rybacka nad Zatoką Hawańską. Nelsa (76 lat) i jej cierpiący na zespół Downa syn Vladimir (37 lat), dzielą niewielki pokój w przeludnionej wielorodzinnej kamienicy. Vladimir jest jedynym opiekunem schorowanej Nelsy, Nelsa - jedyną strażniczką łatwo popadającego w problemy Vladimira. Ich życie pod wspólnym dachem jest pełne konfliktów. Matka stara się kontrolować syna, podczas gdy ten, chętniej spędza swój czas z rybakami, pomagając im w pracy, żartując i pijąc rum. Nelsa codziennie przemierza ulice Casa Blanki w poszukiwaniu jedynaka, który długo nie wraca do domu. 01:05 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 219 ŁOWY NA GRUBEGO ZWIERZA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Łowy na grubego zwierza" Dziś w drodze na południe minęliśmy Rzeszów, by zachwycić się widokami z przedpola Karpat. Przed nami wioska Czudec. Wypatrujemy tu śladu po dawnym potoku zasilającym młyn. Jesteśmy tu po to, by pomóc wydobyć z tego miejsca zabytkowe silniki. Jeśli się to uda, trafią one do Muzeum Silników Stacjonarnych w Konieczkowej, stworzonego przez przyjaciela naszego programu, Grzegorza Smelę. Ta akcja to wyraz naszego podziwu dla dzieł polskich inżynierów i techników. 01:35 MADAME TYSON (WOJOWNICY Z DAKARU) Film dokumentalny, 55 min, Polska/Francja, 2012 Scenariusz i reżyseria: Edward Porembny "Madame Tyson" to senegalski Rocky, film z duszą i wspaniałą estetyką. Ten film to historia, w której głównymi bohaterami są: sławna, pierwsza w tej branży kobieta, promotorka walk i polityk, Ndeye Ndiaye Tyson, i dwóch młodych Senegalczyków, Abdoulaye Thiam i Modou Faye. Ndeye Ndiaye Tyson, mimo swojego analfabetyzmu, stała się znaną w Senegalu osobą i wzorem do naśladowania dla wielu rodaków. Obecnie rozwiedziona, wychowująca samotnie syna, Ndeye Ndiaye zatrudnia asystenta i przemieszcza się swoją ogromną hondą, kierowaną przez osobistego szofera, wzbudzając tym samym podziw, uznanie i respekt. Naszymi kolejnymi bohaterami są Thiam i Modou. Thiam założył 5 lat temu szkołę zapaśników, aby zrobić coś ze swoim życiem. Modou pomaga w rodzinnym interesie. W naszym filmie rywalizują ze sobą, gdyż każdy z nich ma nadzieję, że pewnego dnia zostanie zauważony przez sławną promotorkę, wygra walkę o lepsze życie i stanie się następnym mistrzem senegalskich zapasów. I właśnie to, że Ndeye Ndiaye Tyson wybierze na końcu zbliżającego się sezonu zapaśniczego tylko jednego młodego zapaśnika i zorganizuje mu walkę przeciwko jednej z gwiazd senegalskich zapasów jest leitmotivem naszego filmu. Walka ta zmieni życie wybranego chłopaka. Odbędzie się na stadionie piłkarskim, w obecności kilkutysięcznego tłumu kibiców i będzie emitowana przez główną stacje telewizyjną. Film, który łączy miłość, nienawiść, nadzieję i złudzenia, zaprasza widza w kolorową, kulturową podróż, zmuszając do refleksji nad ludzką kondycją w społeczeństwie zmuszonym do ciągłej walki. Afryka zwykle kojarzy się z obrazami nędzy. Ten film dokumentalny pokazuje, że jest nadzieja dla afrykańskiej ludności. Film przedstawia alternatywę dla nielegalnej imigracji poprzez nowe możliwości odniesienia sukcesu nie tylko w Senegalu. 02:35 ODYSEJA ZŁOMOWA Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Reżyseria: Paweł Ferdek, Łukasz Gutt Antyczna droga do Chin - Jedwabny Szlak. Stara ciężarówka wiezie poradziecki złom do chińskiej huty: szutrową drogą przez puste góry Tien Szan, wspinając się na przełęcz Torugart 3750 m n.p.m. Śledzimy ostatnią podróż pordzewiałej ramy łóżka, wyrzuconego z jakiegoś domu przed laty. Rozmaite metalowe resztki upadłego imperium ZSRR spotykają się na przyczepie ciężarówki. Rosnące w potęgę Chiny, głodne surowców, pochłonęły już prawie cały złom, jaki można było znaleźć w Kirgistanie. W drodze poznajemy życie kilku osób: złomiarza, kierowców, pani z przydrożnej "gościelnicy" - noclegowni urządzonej w wozie Drzymały. Opowieść toczy się jednocześnie w skali makro i mikro: historia dwóch cywilizacji splata się z walką kilku ludzi o przeżycie i lepszą przyszłość. Ile czasu zajmuje przejazd ze złomowiska w Tokmoku do huty w Urumchi? To niewiele ponad 1000 kilometrów, ale złom będzie jechał miesiąc. To prawdziwa podróż w czasie. Ludzie w Kirgistanie żyją w tempie antycznym, z dala od nowoczesnej cywilizacji. Chińczycy pędzą w rytmie polifonicznych dzwonków komórkowych, szelestu banknotów, neonów w centrach handlowych. Historia jest zapętlona wokół kirgiskiej wielopokoleniowej rodziny mieszkającej w dolinie At - Baszy, przy drodze prowadzącej do Chin. Życie płynie tam bardzo powoli, zgodnie z rytmem przyrody. Mały chłopczyk Nursułtan całymi dniami bawi się przy drodze albo w strumieniu, brak zabawek zastępuje mu bogata wyobraźnia. Sam kiedyś chciałby być kierowcą ciężarówki, na razie wozi kamyki na kawałku drewna. Rodzina żywi się mięsem swoich zwierząt, prawie nie potrzebują gotówki. Dziadek dorabia przez szukanie złomu. Tym razem znajduje metalową ramę łóżka, którą sprzedaje na złom. Łóżko razem z fragmentami starych samochodów, innych łóżek, elementami fabryk pociętymi na kawałki, jedzie do chińskiej huty. 50 - tonowy ładunek wiezie Sania, z pochodzenia Rosjanin. Gruntową drogą wloką się przeładowane poradzieckie ciężarówki, w przeciwną stronę ciągnie sznur nowoczesnych chińskich tirów z towarami. Wszystkie te samochody mijają po drodze dom Nursułtana i jego dziadka. Sania zatrzymuje się co chwilę, chłodzi silnik maza, spotyka miejscowych ludzi i innych kierowców. W Chinach, w bazie Topa, robotnicy ręcznie rozładowują złom. Są ich tłumy - śniadzi, zmęczeni, ubrani byle jak. Złom dalszą drogę odbędzie chińską ciężarówką. Nasze łóżko wjeżdża w inny świat. To już betonowe autostrady, ogromne stacje paliw i centra handlowe. Tutaj każdy się spieszy, ludzie są nieufni, trudno nawiązać kontakt. W hucie w Urumchi łóżko trafia do pieca, stapia się w czerwoną surówkę, zmienia formę, jest nową blachą, zaraz będzie nowym chińskim produktem. Robotnik metalurg pobiera pensję i zabiera swoją rodzinę do centrum handlowo - rozrywkowego. Jedną z głównych atrakcji jest strzelanie do czerwonych baloników, synek robotnika z pasją ściska rewolwer. Sciana telewizorów w sklepie z elektroniką pokazuje chiński cud gospodarczy - budowę miasteczka olimpijskiego w Pekinie, statki z towarami wypływające z Szanghaju. Z hutniczej linii zjeżdża blacha, z niej wytłacza się miski. Są ich tysiące. Wyjeżdżają z magazynu, robotnicy pakują je do nowoczesnej chińskiej ciężarówki. Jedną z tych misek widzi dziadek Nursułtana na bazarku w pobliskim miasteczku, Narynie. Długo targuje się o cenę, wreszcie kupuje, zawija w gazetę.