TVP Dokument Wtorek, 30.08.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - PASTWISKO DLA SUSŁA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterem odcinka jest Krzysztof Próchnicki, przyrodnik zajmujący się ochroną susłów. Dzięki niemu udaje nam się sfilmować te piękne zwierzęta w rezerwacie Suśle Wzgórza. Pracownicy Zespołu Zamojskich Parków Krajobrazowych opracowali program ochrony gatunku. Polega on na wykonaniu czynnych działań ochronnych typu: rekultywacja zdegradowanych pastwisk, organizacja wypasu i koszeń w celu poprawy warunków siedliskowych. Program obejmuje również badania naukowe. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 27 JEDYNE TAKIE MIASTO Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jakie tajemnice skrywa współczesny Lwów? Czy znajdziemy w nim ślady polskiej przeszłości? Radosław Kotarski w swojej podróży na dawne, wschodnie rubieże Rzeczpospolitej dociera do miejsc na co dzień niedostępnych lub pomijanych przez przewodników. Zapraszamy w niezwykłą podróż do miasta, które od zawsze było tyglem narodów, języków i niesamowitej kuchni. 07:00 NOTACJE - PROF. MAREK KWIATKOWSKI. Z PASJĄ PRZEZ ŻYCIE Cykl dokumentalny, 8 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Marek Kwiatkowski (1930), historyk sztuki. W 1960 roku został kuratorem, a w 1970 roku kustoszem Pałacu w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Był wieloletnim dyrektorem zespołu pałacowo - ogrodowego w tym znanym ze swej urody miejscu. W pobliżu swojego XVIII - wiecznego dworu w Suchej stworzył skansen budownictwa staropolskiego. W 1983 roku Marek Kwiatkowski został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od roku 2002 jest Wielkim Mistrzem Orderu Świętego Stanisława. Został też Kawalerem Orderu Uśmiechu. 07:10 NOTACJE - IGNACY GOLDWASSER. STRZAŁ W DROHOBYCZU. Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2008 Autor: Krzysztof Tadej Wspomnienia Ignacego Goldwassera urodzonego w 1932 r. w Borysławiu (obecnie zachodnia Ukraina) o jego tragicznych losach w czasie II wojny światowej. Ignacy Goldwasser w czasie wojny przebywał m. in. w getcie w Borysławiu i obozie pracy w Drohobyczu. Jego ojciec, Wilhelm Goldwasser, został zastrzelony przez Niemców w 1943 roku. Obecnie Ignacy Goldwasser jest członkiem Stowarzyszenia "Dzieci Holocaustu". 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 79 CHEŁM Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Agata Sałapa Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Chełm, dawne miasto wojewódzkie, z białym niedźwiedziem w herbie, to obecnie największy ośrodek miejski przy granicy Unii Europejskiej. Położony jest na Polesiu Wołyńskim, na styku wschodniej i zachodniej słowiańszczyzny. Od średniowiecza współistniały tu w zgodzie różne narodowości, wyznania i kultury, a ich ślad pozostał do dziś. Miasto jest usytuowane na Pagórach Chełmskich, których podłoże stanowią głębokie warstwy kredy porowatej i miękkiej skały, która tworzy niezbyt stabilne podłoże. Historia miasta i jego mieszkańców jest nierozerwalnie związana z kredą, dlatego Tomasz Bednarek rozpoczyna zwiedzanie od podziemi. Chełmskie Podziemia Kredowe w 1994 roku zostały wpisane do rejestru zabytków i są unikatem na skalę światową. Centralnym punktem Chełma jest Góra Zamkowa. Od tego wzniesienia pochodzi nazwa miasta - w języku starosłowiańskim słowo "cholm" oznaczało wzgórze. Centralny punkt wzniesienia zajmuje okazała, późnobarokowa katedra, niegdyś cerkiew prawosławna oraz unicka. Wędrówka po Chełmie kończy się we wschodniej części miasta, znajduje się tu ciekawa dzielnica. Zbudowano ją od podstaw w XX - leciu międzywojennym dla przeniesionej do Chełma Radomskiej Dyrekcji PKP, a rozmach inwestycji był porównywany do budowy Gdyni. W 1971 roku Osiedle Dyrekcja wpisano do rejestru zabytków. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 4 - ŁĄTKA DZIEWECZKA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki W Polsce możemy spotkać aż 74 gatunki ważek. Ważki charakteryzują się doskonałą umiejętnością latania: poruszają się w powietrzu niezwykle szybko, rozwijając prędkość około 100 długości ciała na sekundę. To oznacza, że gdyby prowadzący "Przyrodnika na tropie" Łukasz Bożycki był ważką, to latałby z prędkością 180 m/s, czyli około 650 km/h. Bohaterką tego odcinka będzie łątka dzieweczka, jedna z najliczniejszych polskich ważek. Opowiemy także o zauszniku, tygrzyku, jaskółkach brzegówkach i tysiącach komarów. 08:15 EPIDEMIE: NIEWIDZIALNY WRÓG (EPIDEMICS: THE INVISIBLE THREAT / EPIDEMIES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Reżyseria: Raphael Hitier, Anne Poiret Film dokumentalny opowiadający o dotychczasowych światowych epidemiach. W ciągu 60 lat pojawiło się 350 chorób zakaźnych, Ebola, grypa H7N9 i MERS - CoV (bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej) to patogeny zabijające w 40 do 90 procentach przypadków. Tajemnicze wirusy pochodzące ze świata zwierzęcego, które na skutek mutacji mogą być równie groźne, jak grypa hiszpanka i AIDS. W 1918 roku grypa hiszpanka spowodowała więcej ofiar niż pierwsza wojna światowa. Zakażeniu uległa jedna trzecia światowej populacji. Od tamtej pory dzięki polepszeniu warunków higienicznych, dzięki szczepionkom i antybiotykom udało się znakomicie zmniejszyć liczbę ofiar. AIDS zabił ponad 36 milionów ludzi. W ciągu trzydziestu lat opanował cały świat. Zmienił nasze zachowania. AIDS wciąż trzyma w szachu medyków, którzy obwieścili koniec ery epidemii. Skąd pochodzą te wirusy? Dlaczego pojawiają się tak nagle? Czy możemy się przed nimi chronić? Dla stojących na straży naszego zdrowia naukowców rozpoczął się wyścig z czasem. Teraz wiemy o patogenach dużo więcej. Znamy ich DNA i skalę mutacji. Nie wiemy, gdzie do nich dojdzie. Wymaga się od nas, byśmy to przewidzieli, a przyroda jest dużo bardziej zmyślna od nas. 09:15 BIAŁE WILKI - DUCHY ARKTYKI (WHITE WOLVES GHOSTS OF THE ARCTIC) Film dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Olivier Goetzl Na północnym skraju Kanady, na jałowej pustyni znajduje się Wyspa Ellesmere'a. W tym miejscu na dalekiej północy, po rozległej tundrze snują się duchy. To wilki polarne. Niezwykła opowieść o pewnej rodzinie, braterstwie i lojalności. O groźnych rywalizacjach i zaciekłych walkach. O nowym życiu i oddanych matkach. Pożywienia jest tu niewiele, więc wilki muszą wędrować kilometrami, by je zdobyć. Jak udaje im się przetrwać w jednym z najtrudniejszych środowisk na świecie? Wyspa Ellesmere’a na najbardziej na północ wysuniętym krańcu Kanady. Tutaj zima to długa, mroźna noc, gdzie temperatura spada do minus 50 stopni. Kiedy słońce w końcu wzejdzie po 4 miesiącach ciemności, jego słabe światło daje niewiele ciepła. Tylko niektóre zwierzęta potrafią przetrwać w odległości poniżej tysiąca km od bieguna północnego. Niewiele innych gatunków zwierząt jest w stanie przetrwać w tej mroźnej krainie. Zające polarne dobrze się przystosowały do życia w ekstremalnych warunkach. 10:15 SKARBY EUROPY ODC. 11 HISZPANIA (TREASURES OF EUROPE EP. 11 TRESORS D’ESPAGNE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 11:15 POLSKIE RADIO - LATA POWOJENNE Reportaż, 20 min, Polska, 1987 Autor: Jerzy Bogdanowski, Róża Wojta Powojenne dzieje Polskiego Radia Poznań. Rozgłośnia rozpoczęła działalność 24 kwietnia 1927 roku o godzinie 17. Dokładnie 60 lat później kamera reporterska podgląda realizatorów i dziennikarzy podczas nadawania programu jubileuszowego. Spikerka wita się ze słuchaczami i przypomina im historię poznańskiej rozgłośni. Przytoczone zostają wydarzenia lutego 1945 roku, kiedy po wojnie grupa entuzjastów podjęła działania na rzecz odbudowy radiostacji. 1 marca rozpoczął nadawanie poznański radiowęzeł, zaś Polskie Radio Poznań uroczyście otwarto 3 czerwca, w budynku przy ulicy Berwińskiego. To tam kamera rejestruje pracę przy tworzeniu i nadawaniu audycji oraz wypowiedzi dziennikarzy i techników, między innymi na temat wybitnych osobistości poznańskiej rozgłośni, gimnastyki porannej, obecnej na antenie od 1928 roku, historii i działalności radia od strony techniczno - realizatorskiej, jego bogatej oferty programowej, w tym muzycznej i literackiej. Całość reportażu spina bogata ikonografia i archiwalne nagrania radiowe. 11:45 PO PROSTU KRYSTYNA FELDMAN Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2006 Scenariusz i reżyseria: Grażyna Pieczuro Wykonawcy: Krystyna Feldman Sylwetka aktorki Krystyny Feldman, nazywanej "królową drugiego planu". Artystka przez lata grała epizody w filmie i teatrze i dopiero w wieku 84 lat wystąpiła w głównej roli w filmie "Mój Nikifor" Krzysztofa Krauzego. Za tę wspaniałą kreację dostała nagrody na całym świecie. Odniosła sukces, udowadniając, że nigdy nie jest za późno i warto czekać na tę najważniejszą rolę. Krystyna Feldman debiutowała przed wojną we Lwowie, po wojnie grała w teatrach w Opolu, Szczecinie, Jeleniej Górze. Ostatnie lata spędziła w Poznaniu i to był jej najdłuższy "przystanek". W filmie opowiada o swoim życiu prywatnym, traktowaniu zawodu, o tym, jak pracuje nad rolami. Autorzy dokumentu obserwowali ją podczas prób do ostatniego spektaklu "I to mi zostało". Było to w grudniu 2006 r. Ostatnie rozmowy z bohaterką filmu zostały zarejestrowane 9 stycznia 2007 r. Dwa tygodnie później, 24 stycznia 2007 aktorka odeszła na zawsze. 12:50 PRÓBA MIKROFONU Film dokumentalny, 18 min, Polska, 1980 Scenariusz: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Radiowęzeł fabryki kosmetyków "Pollena-Uroda" okazuje się zwierciadłem problemów społecznych zakładu. Sondaż wśród pracowników najniższych szczebli na temat rozumienia idei samorządności w zakładzie. Konfrontacja postaw: problem współrządzenia zakładem widziany oczami robotników i kierownictwa. 13:10 EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1979 Film ukazuje postawy młodzieży przełomu lat 70. i 80. 13:35 KRAINA DALEKIEJ PÓŁNOCY - ODC. 2 NOC POLARNA (LAND OF THE FAR NORTH / SKANDINAVIENS WILDNIS IM SOMMER - WINTER) Esej dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Steffen Sailer Scenariusz: Alexandra Sailer Film dokumentalny, który w dwóch częściach pokaże krainy położone na dalekiej północy Europy, w Skandynawii. Pierwsza część to polarny dzień - polartag, a druga to polarna noc - polarnacht. To magiczny świat. Jak zbiorowisko tych samych roślin i zwierząt przystosowało się do życia, kiedy przez całą dobę jest ciemno lub dla odmiany jasno i słonecznie? To ekstremalne warunki i temperatury szczególnie zimą. Ale też przepiękne zjawiska, takie jak zorza polarna. Lato jest tutaj krótkie i trzeba się nieźle nauwijać, żeby dorosnąć i zgromadzić zapasy pożywienia na zimę. Latem nie da się spać, za to zimą należy jak najwięcej. Życie w tej ekstremalnej krainie jest zupełnie inne niż w południowych rejonach kontynentu. 14:35 ARKTYCZNA KRAINA (POLAR WORLD) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Phil Coles Scenariusz: Andy Wisher Film dokumentalny o Arktyce - największym dzikim i nieujarzmionym ekosystemie świata. Długie miesiące w ciemnościach i wśród lodowej pustyni żyją stworzenia, które zaadaptowały się do tych niezwykle trudnych warunków. To również kraina czarów, bo mimo kilku miesięcy ciemności i bardzo nieprzyjaznej pogody, Arktyka przyciąga życie. Bohaterami filmu są najlepiej przystosowane do chłodów, wytrzymałe a jednocześnie piękne zwierzęta, które wybrały sobie za dom to polarne miejsce. Filmowcy prowadzili obserwację niedźwiedzi polarnych oraz innych przedstawicieli tutejszej fauny. Niektóre z nich spędzają czas pod wodą, inne na powierzchni lodu i śniegu, a niektóre w różnego rodzaju norach i kryjówkach. Mimo chłodu rośliny rosną szybko, a życie morskie rozwija się, bo Arktyka ma latem wiele godzin słońca. Sporo gatunków spędzających zimę na południu teraz przybywa, by korzystać z bujności lata. Śnieżyce duże pokonują odległość 4000 kilometrów i natychmiast rozpoczynają lęgi. Większość obszaru Arktyki nie jest lądem i przez pół roku morze jest skute lodem. W zimniejszym roku pokrywa lodowa może mieć 12 milionów km kwadratowych, a miejscami jej grubość sięga 20 m. Istnieje tylko kilka stworzeń tak wytrzymałych, by mogły przebywać w krainie lodu. 15:35 KATASTROFA POMPEI (THE POMPEI CATASTROPHE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Julien Adam, Nicolas Breneol Film dokumentalny o tragedii jaka unicestwiła życie Pompei. To mityczne miasto, symbol jednej z największych katastrof w dziejach ludzkości. Miejsce, w którym wybuch wulkanu zgładził tysiące ludzi. Obecnie każdego roku miejsce to odwiedza ponad 2 miliony turystów i spaceruje po ruinach starożytnego miasta. To właśnie tutaj 24 października 79 roku wcześnie rano mieszkańcy odczuli wstrząsy. Niestety, już po południu miasto przysypywała chmura popiołu i kamieni z wulkanu Wezuwiusz. Następnego dnia druga erupcja i tym razem magma spływająca z wulkanu doprowadza do śmiercionośnych poparzeń i tragedii. W ciągu 48 godzin zniszczone zostały okoliczne wioski i zginęło 16 tysięcy ludzi. W dokumencie grafiki komputerowe oraz eksperci z Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji, którzy podzielą się swoją wiedzą na temat tego kataklizmu. Zobaczymy też jak Pompeje stały się jednym z najciekawszych świadectw historii rzymskiej, którą możemy obecnie oglądać. Leżą 250 kilometrów od Rzymu. To świetnie zachowane starożytne miasto ze świątyniami, domami, freskami, a nawet ciałami ludzi. Pompeje to dowód na niszczycielską działalność wulkanu, który w kilka chwil może zakończyć życie wielu ludzi. Przypominają nam o potędze wulkanów. To zagrożenie niewidoczne, ale realne, mogące pojawić się w każdej chwili i zaskoczyć nas tak, jak 24 października 79 roku. 16:35 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 17 SCENY Z ŻYCIA NEAPOLU (AROUND THE SEA II EP. 17 PETIT THEATRE NAPOLITAIN) Serial dokumentalny, 17 min, Francja, 2018 Reżyseria: Carolina De Salvo Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku Neapol - to olbrzymi teatr pod gołym niebem. Pranie w oknach, skutery, pizzerie, bogactwo i nędza... wszystko miesza się tu ze sobą i nakłada na siebie. Neapol to obowiązkowy etap podróży do Włoch. To mieszkańcy nadają temu miastu tak wyjątkowy charakter. Tu każdy odgrywa jakąś rolę. Dozwolone są wszelkie rejestry. Każdy może być scenografem albo reżyserem. Neapolitańczycy mają we krwi komedię dell'arte. Tu można nakręcić każdą scenę filmową. W ciągu kilku minut znajdzie się stu statystów. Na uliczkach Neapolu wszystko się może zdarzyć. 17:00 SKARBY EUROPY ODC. 12 BELGIA (TREASURES OF EUROPE EP. 12 TRESORS DE BELGIQUE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, zakazane jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 18:00 BRAMY DO NOWEGO JORKU (GATEWAYS TO NEW YORK - OTHMAR H. AMMAN AND HIS BRIDGES) Film dokumentalny, 52 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Martin Witz Film dokumentalny o architekturze, historii i współczesnym wykorzystaniu mostów w Nowym Jorku. Othmar Ammann, szwajcarsko - amerykański inżynier budowlany, który zaprojektował ponad połowę z jedenastu mostów łączących Nowy Jork z resztą Stanów Zjednoczonych. To opowieść o jego pracy, przygodach, poprzez bogate archiwalia i odniesienie do dnia dzisiejszego. Na początku XX wieku, wiosną 1904 roku, młody szwajcarski inżynier budowlany wyrusza do Ameryki. Ambitny młody człowiek właśnie ukończył studia w Zurychu. Nazywa się Othmar Ammann. Teraz chce pojechać do Nowego Jorku. Stany Zjednoczone były wtedy dość młode, więc było tam mnóstwo pracy dla młodych inżynierów, konstruktorów, którzy chcieli rozwijać swoją karierę i być częścią czegoś wielkiego. W Nowym Jorku Othmar Ammann otrzymuje propozycję wymarzonej pracy. Jego wielki wzór do naśladowania, gwiazda wśród amerykańskich budowniczych mostów, Gustav Lindenthal, bierze pod swoje skrzydła początkującego Szwajcara. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA. BALI, MITYCZNA WYSPA AZJI (FLAVORS BALI, LE MYTHIQUE DE L’ASIE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku udamy się na wyspę Bali. Pod koniec lutego mieszkańcy świętują, zgodnie z tradycją, wejście w nowy rok. To wyjątkowy moment w życiu wyspiarzy i odwiedzających Bali turystów. Zajrzymy za kulisy tego niezwykłego święta, odkrywając całkiem inne oblicze wyspy, znanej na świecie przede wszystkim z pięknych plaż. Turyści najczęściej zapamiętują z Bali piękne, lecz przeludnione plaże Kuty i liczne, przybrzeżne knajpki, okupowane przez australijskich surferów. Kuta może pochwalić się najdłuższymi plażami na wyspie. Właśnie tu najchętniej i najliczniej spędzają czas turyści. Choć plaże są bardzo rozległe, trudno tu znaleźć spokojniejszy zakątek. Miasto również tętni życiem. Butiki z pamiątkami, restauracje i sklepy oferujące sprzęt do surfingu rywalizują o uwagę gości. W barach można obejrzeć transmisję meczów rugby i wypić tanie piwo. Zaledwie kilkaset metrów dalej krajobraz całkowicie się zmienia. Jest luty, mieszkańcy przygotowują się do obchodów balijskiego Nowego Roku. Od kilku dni trwają procesje poprzedzające to święto. O świcie mieszkańcy okolicznych wiosek zbierają się na brzegu. Ceremonie odbywają się na plaży, w ściśle ustalonym porządku i czasie. Tu nic nie jest dziełem przypadku. Starszyzna wioski wyznaczyła osoby, które przyniosą ze świątyni figury bóstw, osoby, które zajmą się ofiarami oraz te, które zatańczą na plaży. 20:10 JEMEN. ZAPOMNIANA WOJNA (YEMEN - THE FORGOTTEN WAR / JEMEN - DER VERGESSENE KRIEG) Film dokumentalny, 52 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Pascal Weber, Marine Pradel Film dokumentalny o Jemenie, w którym trwa wojna, ale świat niewiele o niej słyszy. Jemen, najbiedniejszy kraj świata arabskiego. Duża część kraju została całkowicie zniszczona. Świat zachodni niewiele wie o toczącej się tu wojnie. Gra toczy się o władzę i ropę oraz etniczną tożsamość kraju z konfliktem między sunnicką Arabią Saudyjską a szyickim Iranem w tle Jemen popadł w anarchię po klęsce Arabskiej Wiosny. 22 miliony tubylców jest uzależnionych od pomocy humanitarnej, a 8 milionów jest bezpośrednio zagrożonych głodem. Panuje skrajne ubóstwo. Sytuacja w Adenie, tymczasowej stolicy Jemenu na południowym krańcu Półwyspu Arabskiego, jest napięta. Złożona sytuacja, od której rozpoczęła się wojna, jest tutaj szczególnie wyraźna: wodzowie, separatyści z południowego Jemenu i dżihadyści walczą ze sobą. Wojna zmusiła tysiące ludzi do opuszczenia swoich domów. Zbombardowano 241 szkół w ciągu ostatnich trzech lat. Al - Kaida zyskała również popularność w południowym Jemenie. Dziennikarzom rzadko udaje się relacjonować z kraju. Naszą wyprawę zaczynamy w miejscu, gdzie wpływ wojny jest najoczywistszy: w szpitalu. W Klinice al - Sadaqa, największym państwowym szpitalu w Adenie, będziemy towarzyszyć 4-miesięcznemu Mohammedowi, który urodził się z rozszczepem podniebienia. Wada nie pozwala mu jeść. Najbardziej bezbronnymi ofiarami wojen zawsze są dzieci. Także w Jemenie. Tutaj sytuacja jest gorsza niż na większości terenów objętych wojną. Wojna w Jemenie niszczy życie, nadzieje, marzenia. Trudno sobie wyobrazić rozwiązanie tej sytuacji. Ludzie, którzy zostali pokazani w filmie, walczą o życie i przyszłość. Nie poddają się. 21:20 SŁOWACJA. W POŚCIGU ZA SPRAWIEDLIWOŚCIĄ Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2021 Reżyseria: Rafał Geremek Film przekrojowy pokazujący problemy państwa słowackiego. Motywem przewodnim jest poczucie niesprawiedliwości u samych Słowaków, którzy uważają, że dziejowo zostali pokrzywdzeni. Poprzez pryzmat krzywd pokazujemy dzisiejsze problemy kraju. W pierwszej części tworzenie się mafijnego państwa za sprawą złych wyborów politycznych Słowaków, którzy uważali, że silni ludzie będą sprawiedliwi i nieskorumpowani. Pokazujemy reformę państwa jaka dokonuje się w czasach prezydentury Zuzanny Caputovej. Spotykamy się z dziennikarzami śledczymi, który zaleźli za skórę władzy i ludziom cienia, a także z ofiarami systemu korupcji jak np. z farmerem, który oparł się gangsterskiemu koncernowi, próbującemu wymusić na nim przejęcie jego ziemi. W drugiej części opowiadamy o niesprawiedliwości jaką jest słaba rozpoznawalność kraju za granicą. O chaotycznych i kreatywnych wysiłkach w celu zdobycia uwagi świata, znajdowanie czegoś co jest jedyne na świecie stało się tradycją w tym małym kraju. W trzeciej części opowiadamy o pomysłach gospodarczych na skok w nowoczesność - m.in. o rozwoju przemysłu samochodowego i tworzeniu unikatowych wynalazków, które mają zwrócić uwagę świata na Słowację. O tym jaka była strategia tego małego kraju wobec unii i szerzej Zachodu udawano kraj - prymusa UE, przyjęto walutę euro i postanowiono na wynalazki, tylko po to, by się wyróżnić. W czwartej części mówimy o drenażu mózgów jaki trapi kraj naszego południowego sąsiada. Aż 14 proc. Słowaków wyjeżdża na studia za granicą i często już nie wraca. To spuścizna jeszcze po monarchii austro - węgierskiej i Czechosłowacji. Centrala zawsze była poza krajem. 22:20 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA ASTROLOGA W KIJOWIE Reportaż, 23 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Jeden dzień z życia astrologa Aleksandra w Kijowie. Zapotrzebowanie na mistykę, przepowiednie i astrologię jest znakiem czasu. Pojawia się zwykle w momentach kryzysowych, bo ludzie sięgają po wróżby wtedy, kiedy mają kłopoty życiowe lub brakuje im pewności lub perspektyw. Jeden dzień spędzony z astrologiem jest pretekstem, by pokazać problemy, z jakimi borykają się klienci bohatera. Będzie to swoisty sondaż społeczny, który bardzo dużo mówi o niepokojach i oczekiwaniach społecznych. 22:50 CZESKA MITOLOGIA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Rafał Geremek Dokument opowiada o tym jak się zmieniają Czechy na przestrzeni ostatnich trzech dekad. Polacy lubią Czechów, ale czy ich znają? Kim są i jak zmienił się ten kraj? Wiele rzeczy z naszego polskiego punktu widzenia stoi tutaj na głowie. Weryfikujemy popularne mity na temat naszych południowych sąsiadów: czy Czesi naprawdę są narodem Szwejków? Nacją, która w spokoju stoi na uboczu wielkiej historii i się tym szczyci? Wojującymi ateistami? Czy rzeczywiście nie stawiają silnego oporu władzy? Jacy są naprawdę Czesi i co tak naprawdę sądzą o sobie? Rozmawiamy ze znanymi czeskimi politykami, historykami i analitykami i życia społecznego i politycznego. A także odwiedzamy zwykłych Czechów, choć jednocześnie niezwykłych. Franciszek Hadrawa z Szumawy, zwykły ślusarz, konstruuje np. samoloty. O przemiany w Czechach pytamy także Polaków tu mieszkających. 23:40 REMIZA Reportaż, 14 min, Polska, 1979 Scenariusz: Jadwiga Wileńska, Edward Marciniak Zdjęcia: Stanisław Scieszko, Edward Duraj Remiza strażacka nie jest zwykłym budynkiem służącym do magazynowania sprzętu przeciwpożarowego (samochodów pożarniczych, pomp czy innego sprzętu gaśniczego), a Ochotnicza Straż Pożarna nie jest instytucją, którą można zamknąć z dnia na dzień i powołać na jej miejsce jakąś nową. Remiza to dla polskiej wsi miejsce kultowe, tętniące życiem na co dzień, otoczone szczególną troską przez jej mieszkańców. Miejsce, w sprawy którego zaangażowana jest cała społeczność wiejska. Tu się nie tylko czuwa w gotowości do ruszenia na pomoc płonącym domom, stodołom lub lasom. Tu się gotuje, przyrządza wypieki, wyrabia kiełbasę, organizuje zebrania, zawody sportowe, wiejskie zabawy, chrzciny, wesela czy stypy. Reportaż autorstwa Jadwigi Wileńskiej i Edwarda Marciniaka, portretujący Ochotniczą Straż Pożarną w Pałczewie, pozwala poczuć prawdziwego ducha tego miejsca. 24:00 NOTACJE - ALFRED GRABOWSKI. SPECŁAGIER NKWD W REMBERTOWIE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2009 Autor: Małgorzata Uberna Alfred Grabowski (rocznik 1925) urodził się w Warszawie, syn Natalii i Fryderyka, urzędnika państwowego. W latach 1932 - 38 uczęszczał do szkoły powszechnej przy gimnazjum im. Stefana Żeromskiego. W 1938 r. zdał egzamin do państwowego gimnazjum im. Józefa ks. Poniatowskiego na Żoliborzu. Po upadku powstania warszawskiego wywieziony do pracy w Poznaniu, pracował w kuźni Zakładów Cegielskiego. 00:15 DESERT COFFEE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2017 Reżyseria i zdjęcia: Mikael Lypinski W kalifornijskiej części pustyni Sonora, w bliskim sąsiedztwie baz wojskowych, znajduje się "dzikie" miasteczko Slab City, zamieszkałe przez uciekinierów z "amerykańskiego snu". Są w różnym wieku, przywieźli ze sobą różne historie, ale wszyscy wybrali wolność, nawet za cenę najbardziej podstawowych wygód. Jedynym miejscem wyposażonym w elektryczność jest tu prowizoryczna kafejka internetowa prowadzona przez Roba, serwująca "najlepszą kawę w okolicy". 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 220 Z PIWNICY W PRZESTWORZA Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:40 PARYŻ. CZAS DOKONANY Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Muzyczuk Film o Bronisławie Wildsteinie jest dokumentem biograficznym z mocno zarysowanymi nutami obyczajowymi, kulturowymi i politycznymi. Widz poznaje historię bohatera i prawdę o czasach, w których żył. Szkielet filmu stanowi opowieść Wildsteina o swoim życiu poprowadzona w miejscach dla niego ważnych: w Krakowie, Paryżu, Warszawie, Olsztynie, Przemyślu, Knurowcu. 02:30 WOJTEK, NIEDŹWIEDŹ KTÓRY POSZEDŁ NA WOJNĘ (VOYTEK THE SOLDIER BEAR) Film dokumentalny, 59 min, Polska/Wielka Brytania, 2011 Reżyseria: Will Hood, Adam Lavis Scenariusz: Pinny Grylls Muzyka: Will Hood Jest to historia Wojtka - żołnierza niedźwiedzia. Ten okazały 200-kilogramowy brunatny niedźwiedź walczył podczas II wojny światowej u boku polskich żołnierzy 22. Kompanii Zaopatrywania Artylerii Armii Andersa. Dzielił się z nimi piwem i papierosami, był największym przyjacielem i "dobrym żołnierzem". Brał udział w bitwie pod Monte Cassino, wraz ze swymi towarzyszami broni przenosił skrzynie z amunicją. Wojtek stracił rodziców jako mały niedźwiadek, sierotę przygarnęli polscy żołnierze, któzy znaleźli go w pobliżu Hamadanu w Iranie, w 1942 r. Oddziały te były cześcią 1,7 miliona Polaków deportowanych do Rosji po inwazji sowieckiej we wrześniu 1939 i uwolnionych po zawarciu układu Sikorski - Majski. Ich niezwykły exodus jest jedną z niedopowiedzianych historii II wojny światowej. Po demobilizacji w listopadzie 1947 r. Wojtek został oddany do edynburskiego zoo, gdzie spędził ostatnie dni swego życia. Odwiedzali go dziennikarze i żołnierze. Wojtek niedźwiedź odszedł w grudniu 1963 r. Przeżył 22 lata.