TVP Dokument Sobota, 03.09.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - POŻĄDANE ŻĄDŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Trudno o ważniejszych i pracowitszych współtwórców różnorodności biologicznej, jak pszczoły. Bohaterem tego odcinka jest prof. Jerzy Demetraki - paleolog, naukowiec zajmujący się genetyką pszczół miodnych. Teren Polski jest naturalnym siedliskiem rasy pszczół rodzimych określonej jako środkowoeuropejska. Populacja pszczół linii M Północna wywodzi się od pszczół miejscowych utrzymywanych i selekcjonowanych w naturalnych warunkach klimatyczno - pożytkowych północnej Polski. Zachowała ona wiele ważnych cech, z których najistotniejsze to: tworzenie małych i średnich rodzin na zimę, co wiąże się z mniejszym zużyciem pokarmu, ponadto większa odporność na choroby; szybki i dynamiczny rozwój wiosenny, następujący wraz z ustabilizowaniem się pogody; zdolność do wykorzystania różnorodnych pożytków (nawet bardzo ubogich). 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 31 WŚRÓD HUCUŁÓW Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak radzą sobie ludzie w wysokich pasmach gór? Żyjący tam Huculi zafascynowali naszych dziadków swoją naturalnością i wytrwałym opieraniu się nowoczesności. Radek Kotarski rusza na połoniny, aby na własne oczy zobaczyć kulturę Hucułów. Podziwia tradycyjny, choć wyjątkowo niepraktyczny układ domów i szuka hodowli dzielnych koni huculskich. Opowiada także o luźnym podejściu Hucułów do spraw miłosnych. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 83 RAWICZ Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Agata Sałapa Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor W XVII wieku magnat Adam Olbracht Przyjemski, herbu Rawa zdecydował, że w pobliżu swojej wsi Sierakowo zbuduje miasto i nazwie je na część swojej rodziny. Takie były początki Rawicza. Założyciel miał duże pole do popisu zarówno jeśli chodzi o zabudowę, jak i plany rozwoju tego miejsca w przyszłości. Rozwój miało zapewnić korzystne położenie w pobliżu szlaku handlowego z Poznania do Wrocławia. Rawicz otrzymał wiele przywilejów oraz został zwolniony na 35 lat od cła. Miasto rozwijało się bardzo dynamicznie, przybywali do niego rzemieślnicy. Cechów było kilka, ale najliczniejszą była branża włókiennicza. Pod koniec XVIII wieku Rawicz był największym w Wielkopolsce ośrodkiem tkactwa. Miasto było też znane z produkcji oraz eksportu mąki. Na płaskim i otwartym terenie podmiejskim budowano wiatraki, czyli młyny wietrzne. W Sarnowej, dawniej miejscowości dziś dzielnicy Rawicza, ocalał jeden z nich. XIX-wieczny koźlak, najstarszy i najbardziej pospolity typ młyna. Przy okazji pobytu w Rawiczu Tomasz Bednarek odwiedza też oddalony o niespełna 40 km Milicz. Znajdują się tu dwie interesujące budowle, które zaintrygują miłośników historii. XIV-wieczny zamek i XVIII-wieczny pałac położone są obok siebie. Obecnie kompleks pałacowy przeznaczono na cele edukacyjne, ale turyści mogą obejrzeć wnętrza, w których do dziś pozostały ślady dawnych wieków. 07:35 PRZYRODNIK NA TROPIE - /8/ - DĄB Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Dawno, dawno temu wierzono, że dąb był pierwszym drzewem na świecie. Jego korona miała wspierać niebo, a korzenie miały sięgać aż do piekieł, stanowiąc jego podporę. Wierzono, że tylko błyskawica mogła go pokonać. Był drzewem świętym i królewskim. Jego liście widnieją na polskich pieniądzach - na jednogroszówce mamy jeden liść, na dwugroszówce dwa liście, na pięciogroszówce pięć. 08:05 COŚ TU PACHNIE: WĘCH I JEGO TAJEMNICE. (FOLLOW YOUR NOSE CRACKING SMELL’S CODE) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Alexander Lahl, Max Monch Film dokumentalny, który pozwoli nam bliżej poznać zmysł węchu. Tradycyjnie filozofowie nie doceniali go, odrzucając go jako zbyt szorstki dla cywilizowanego społeczeństwa i znacznie gorszy od wzroku i słuchu. Ale w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci naukowcy zaczęli zdawać sobie sprawę z tego, jak potężne są nasze nosy i w jak zadziwiający i nieoczekiwany sposób zapachy mogą na nas wpływać. Jak postrzegamy zapachy? Jakie wiadomości zawierają? Jak zmieniają i wpływają na nasz mózg i zachowanie? Szukając odpowiedzi na te pytania, spotykamy się z ludźmi cierpiącymi na anosmię (utratę lub upośledzenie węchu) i odkrywamy, że nasze nosy są bezpośrednio podłączone do najgłębszych, najstarszych części naszego mózgu, gdzie powstają uczucia i przechowywane są wspomnienia. Co więcej, biolodzy znaleźli receptory zapachowe w całym ciele i sądzą, że niektóre zapachy zatrzymują wzrost nowotworów złośliwych, podczas gdy inne mogą być użyte do dezorientacji plemników i zapewnienia niezawodnej kontroli urodzeń. Podczas konsultacji z przedstawicielami branży perfum i naukowcami zdajemy sobie sprawę, jak fascynująca jest nauka o węchu. Badanie percepcji tego rodzaju dopiero się rozpoczęło. Prawdopodobnie powinniśmy się przygotować na niespodzianki. 09:05 BOTSWANA GINĄCY, AFRYKAŃSKI RAJ (BOTSWANA - AFRICA'S LAST WILDLIFE PARADISE / MITTENDRIN - BOTSWANA) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Alexander Sass Film dokumentalny, w którym poznamy najciekawsze dzikie zwierzęta w fascynującym kraju, jakim jest Botswana. Posiada ona różnorodną faunę i jest jednym z ostatnich miejsc w Afryce, gdzie zwierzęta mogą nadal swobodnie żyć. Nakręcony w HFR z szybkością 50 klatek na sekundę materiał filmowy ukazujący dziką przyrodę zabiera widza na ekscytujące safari do delty Okawango. Odwiedzamy chatę prowadzoną wyłącznie przez buszmenów z południowej Afryki, a także Park Narodowy Chobe, w którym żyje wiele słoni. Następnie udajemy się do solniska Makgadikgadi w północno - wschodniej Botswanie - kolebki Homo Sapiens. Tutaj odwiedzamy surykatki, zebry i podziwiamy widoki na zapierające dech w piersiach wodospady Wiktorii. Opowieść zaczyna się w Botswanie na skraju pustyni Kalahari. Rozległa, niekończąca się, na wpół jałowa i piaszczysta sawanna rozciąga się na olbrzymim obszarze Afryki Południowej. To tu żyje lud Buszmenów - zwanych San - rdzennych mieszkańców Afryki Południowej. San mieszkają niedaleko Ghanzi i prowadzą tu farmę z niewielkim hotelem. Witają bardzo gorąco przyjezdnych. To będzie ekscytująca wyprawa! Niesamowita, rozległa przestrzeń - dziewicza przyroda jak okiem sięgnąć. Odwiedzimy też największą na świecie deltę śródloądową deltę Okawango w Botswanie południowo - zachodniej. Raz do roku rzeka zalewa te tereny, tworząc sieć ukrytych kanałów, dróg wodnych, wysepek i naturalnych lagun. 20 tysięcy km kwadratowych równin zalewowych jest habitatem dla 444 gatunków ptaków, 64 gatunków gadów, 33 gatunków płazów, 71 gatunków ryb i 122 gatunków ssaków. 10:05 SKARBY EUROPY ODC. 15 ISLANDIA (TREASURES OF EUROPE EP. 15 TRESORS D’ISLANDE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Julien Bur Seria dokumentalna, w której poznamy najpiękniejsze miejsca w kilku krajach Europy. Każdy odcinek to inne miejsce na mapie i pięć różnych tematycznie aspektów: tajemnicze skarby - ukryte świątynie, trudno dostępne jeziora; skarby przyrody - piękne parki i rezerwaty, imponujące jaskinie; tajemnice historyczne - katedry, starożytne ruiny oraz niezwykłe miejsce, takie jak: hotel igloo, miasto duchów i portret hodowcy koni, ludowego śpiewaka. Kolejne odcinki to: Włochy, Rosja, Portugalia, Chorwacja, Niemcy, Laponia, Irlandia, Gracja, Norwegia, Bułgaria, Belgia, Hiszpania, Islandia, Holandia, Czechy. 11:05 SZTUKA DOKUMENTU - MARCEL ŁOZIŃSKI Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bogusław Zmudziński Zdjęcia: Jan Paweł Pełech "Sztuka dokumentu" to cykl poświęcony prezentacji dorobku najwybitniejszych realizatorów polskiego filmu dokumentalnego. Poszczególne odcinki cyklu będą autonomiczne, pozostając jednocześnie fragmentem większej całości, która stanie się w efekcie skondensowaną historią polskiego dokumentu. Każdy odcinek jest kolażem fragmentów filmów, wypowiedzi reżyserów, ich współpracowników (operatorzy, kompozytorzy, producenci itp.), opinii krytyków i historyków kina, a także zdjęć dokumentalnych. Każdy zrealizowany został w innej formie. Bohaterem trzeciego odcinka jest Marcel Łoziński. 11:35 KSIĘGARNIE NOWEGO JORKU (BOOKSELLERS) Film dokumentalny, 94 min, USA, 2019 Reżyseria: D. W. Young Zdjęcia: Peter Bolte Muzyka: David Ullmann Filmowa uczta dla miłośników książek i Nowego Jorku. Zrealizowana z lekkością i wdziękiem opowieść o sławnych księgarniach (ze Strandem na czele), antykwariatach, targach rzadkich książek, najbardziej "zakręconych" kolekcjonerach, aukcjach w Sotheby, prywatnych zbiorach i bibliotekach skrytych w domach bogaczy owładniętych miłością do starodruków. Twórcy filmu zapraszają widzów na podróż od pokrytych kurzem magazynów przywodzących na myśl XIX-wieczne gabinety osobliwości po nowoczesne wnętrza wypełnione zbiorami wartymi miliony dolarów. Każdy z pasjonatów słowa pisanego opowiada o swojej fascynacji inaczej, ale wszyscy widzą nadchodzącą zmianę rynku, stopniowy zanik czytelnictwa, wzrost znaczenia nośników cyfrowuych oraz globalne odejście od kultury druku na rzecz kultury obrazu. Opowiadane ze swadą anegdoty mieszają się ze wspomnieniami z przeszłości, a książki inkrustowane złotem i diamentami lub oprawione ludzką skórą są omawiane z taką samą czułością, jak wydania powieści science fiction w miękkiej oprawie z lat 50. ubiegłego wieku. Autentyczna pasja i charyzma bohaterów, jakby żywcem wyjętych z filmów Noah Baumbacha i Woody’ego Allena jest tak zaraźliwa i ujmująca, że widz chłonie z wypiekami na twarzy ich wywody o kupionych okazyjnie Balzakach, "Kodeksie Leicester" Leonarda da Vinci (najdroższej książce w dziejach), zbiorach hip-hopowych zinów czy odrodzeniu niezależnych księgarni w Nowym Jorku. 13:15 TELEWIZJA Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1953 Reżyseria: Janusz Star Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych film dokumentalny o charakterze popularnonaukowym, na temat początków medium telewizji w Polsce w latach 50. XX wieku. Realizatorzy prezentują wynalazek jako najnowsze osiągnięcie techniki pośród znanych już wcześniej aparatów fotograficznych czy radioodbiorników. Wyjaśniają, czym jest przekaz telewizyjny, na czym polega jego działanie od rejestracji sygnału do jego emisji. Widzowi przybliżone zostały pojęcia fotokomórki, luminoforu, ikonoskopu czy kinetoskopu. Wizyta w studiu przedstawia charakterystykę pracy w telewizji, a na przykładzie poszczególnych programów i prowadzonych badań widzimy jej szerokie zastosowanie w nauce oraz w rozpowszechnianiu wiedzy i oświaty. Użyto między innymi fragmentów filmu naukowego nadawanego w ramach cyklu audycji Wszechnicy Telewizyjnej. 13:30 U ŹRÓDEŁ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1946 Reżyseria: Aleksander Świdwiński Wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych film popularnonaukowy o charakterze propagandowym, ukazujący elektrownie w Polsce jako symbol modernizacji i odbudowy państwa polskiego po II wojnie światowej. W filmie można zobaczyć pracę takich elektrowni jak elektrownia wodna w Rożnowie na Dunajcu czy elektrownie oparte na węglu kamiennym w Chorzowie oraz Wałbrzychu. 13:50 ŻYCIE W POWIETRZU. ZATŁOCZONE NIEBO (LIFE IN THE AIR. CROWDED SKIES) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: James Brickell Serial BBC Worldwide o lataniu i życiu zwierząt w przestworzach. Życie ponad ziemią nie jest łatwe. Tymczasem na całym świecie rozmaite zwierzęta robią coś, o czym my możemy tylko pomarzyć. Wznoszą się w powietrze. Przekonamy się, jak wiele niezwykłych zwierząt świetnie radzi sobie w powietrzu: jakie stosują sztuczki, by oderwać się od ziemi. Z pomocą specjalnie przeszkolonych zwierząt, wykorzystując nowoczesny sprzęt i efekty specjalne, postaramy się wyjaśnić, jak przedstawiciele fauny wznoszą się w powietrze? Poznamy niezwykłe gatunki, stosujące rozmaite techniki. Nad naszymi głowami do wysokości pięciu tysięcy metrów żyją dziś miliardy organizmów żywych. O istnieniu wielu z nich nie mamy pojęcia. Pokonały siłę ciężkości, opanowały do perfekcji umiejętność lotu i skolonizowały przestworza, wykorzystując możliwości, jakie daje powietrzna przestrzeń. Ponad ziemią żyje ponad tysiąc gatunków ssaków i około dziesięciu tysięcy gatunków ptaków. Najwięcej jednak jest tych najmniejszych. Im uważniej się przyjrzeć, tym więcej ich dostrzeżemy. Są ich całe chmary. 98 procent latających wokół nas zwierząt to owady. Większość z nich nie ma nawet swoich nazw. Nad naszymi głowami jest tłoczniej i bardziej niebezpiecznie, niż mogłoby się wydawać. Drapieżniki czają się wszędzie. Na każdej wysokości nad powierzchnią ziemi przestrzeń powietrzna tętni życiem. Tysiące gatunków tworzą na niebie szlaki szybkiego ruchu. Wędrują nimi na dużych dystansach, szukając pożywienia albo migrując. Wśród nich są motyle, a nawet biedronki. Ponad tysiąc metrów nad nami ćmy przelatują z prędkością osiemdziesięciu kilometrów na godzinę. Co dzieje się, gdy tak wiele zwierząt żyje na krzyżujących się podniebnych szlakach? Jak konkurują ze sobą? Jak zdobywają partnerów? Jak wyszukują pożywienie? Jak polują i jak unikają ataku drapieżników? Tu, na górze, zwierzęta stają przed wyzwaniami, którym wyjątkowo trudno sprostać. W ekstremalnych warunkach życia w zatłoczonej przestrzeni panuje nieustępliwa rywalizacja. Za każdym razem, gdy zwierzę wzbija się w powietrze, dokonuje się mały cud natury. Dopiero zaczynamy poznawać niezwykły świat, którego mieszkańcy żyją na przekór sile ciężkości. Ekipa filmowców spędziła ponad trzysta dni w terenie, rejestrując niezwykłe zachowania zwierząt ponad ziemią. Zdołaliśmy uchwycić nigdy dotąd niemożliwe do zarejestrowania szczegóły, dzięki którym łatwiej zrozumieć, jak zwierzętom udaje się przetrwać w tym środowisku. 14:50 KTO CHCE ZOSTAĆ ASTRONAUTĄ? - ODC. 3 (ASTRONAUTS TOUGHETS JOB IN THE UNIVERSE) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tom Coveney W trzeciej części poznamy dalsze losy szkolących się kandydatów na astronautów. Stare lęki wyjdą na jaw przy serii testów pływackich agencji kosmicznej. Podczas podwodnego testu składania kostki badana będzie zdolność kandydatów do pracy zespołowej i zwinność. Będą też musieli nauczyć się podstaw języka rosyjskiego. Część szkolenia odbędzie się w Niemieckim Centrum Kosmicznym. To tutaj w szkolnej symulacji będą musieli zadokować kapsułę kosmiczną Sojuz na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Kandydaci często są też poddawani testowi na krześle obrotowym. Niestety, kolejni nie wytrzymują szkolenia i wracają do domu. 15:50 OPOWIEŚĆ O CHINACH - DYNASTIA MING ODC. 4/6 (THE STORY OF CHINA) Serial dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Rebecca Dobbs Przez ostatnich 30 lat w Chinach kształtowało się społeczeństwo konsumpcyjne. Po zerwaniu z rewolucyjnym komunizmem Mao, Chiny rozpoczęły marsz ku przyszłości. Wolni Chińczycy przeobrazili swój świat. Sięgnęli po pradawne wierzenia i ideały, które przez wieki dawały im siłę. Okazuje się, że to, co nowe, jest mało kuszące, a to, co stare - bardzo trwałe. Przeszłość Chin to parę tysięcy lat. Tak daleko wstecz, że nie istnieją żadne teksty pisane, dokumentujące narodziny cywilizacji. Lecz istnieją mity i legendy przekazywane od stuleci. Prowadzą nas one do centrum niziny Żółtej Rzeki, od której Chiny wzięły nazwę: Zhongguo, Kraj Środka. Tam można odnaleźć ślady początków. A kwestią zasadniczą w dziejach chińskiej państwowości było zapanowanie nad niszczycielską Żółtą Rzeką. Archeolodzy odnaleźli ślady wielkiej powodzi sprzed roku 1 900 p.n.e. Można ją powiązać z mitem o pochodzeniu państwa chińskiego, bo do dziś opowiada się o królu, który jako pierwszy, skanalizował wody rzeki po wielkiej powodzi. 17:00 SIMON REEVE ODKRYWA KARAIBY - ODC. 3 (CARIBBEAN WITH SIMON REEVE) Cykl dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Bagnall Simon Reeve wyrusza w podróż po Morzu Karaibskim, gdzie znajdują się jedne z najbardziej egzotycznych i kuszących miejsc na Ziemi. Region ten to tysiące wysp i tropikalne wybrzeże kontynentalne; jest on pełen historii, konfliktów, ciekawych kultur, przygód, dzikiej przyrody, uroku i kolorowych postaci. 18:10 TOMEK NA GRANICACH... RZECZYPOSPOLITEJ Cykl reportaży, 22 min, Polska, 2021 Reporterska opowieść o tym, co dzisiaj pozostało z dziedzictwa i kultury II Rzeczypospolitej. Nie tylko tego materialnego, ale przede wszystkim mentalnego. Kraju wyrosłego na pograniczu Zachodu i Wschodu, gdzie od wieków ścierały się wpływy wielkich mocarstw, etniczne namiętności, trwały religijne waśnie. Kraju, który z trudem próbował łączyć ten kipiący kocioł w jeden polityczny i cywilizacyjny organizm. 18:40 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 3 NA STRAŻY GDAŃSKA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Posiadanie Gdańska jest ważniejsze od wszystkich pieniędzy - tak mawiał dawniej pruski książę Karl August von Hardenberg. Historia pokazała, że nie pomylił się w tej ocenie ani trochę. Co jeszcze ciekawsze, aby bronić tego niezwykle ważnego miasta, wybudowano jeden z najbardziej tajemniczych i najpiękniejszych obiektów obronnych w Europie - Twierdzę Wisłoujście. Jak wyglądało życie dawnego obrońcy Gdańska? Co jadł? Jak spędzał czas wolny? Radosław Kotarski jedzie na miejsce, aby odpowiedzieć na te pytania i zrekonstruować dawne życie, jedzenie oraz sposoby obrony Gdańska. W tym celu uruchamia czynną armatę! 19:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 146 OLKUSZ Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Olkusz często nazywany "srebrnym miastem". W wiekach średnich gwarkowie wydobywali tu, obok rud cynku i ołowiu, rudę srebra. Występowanie dużych ilości tego kruszcu, przyczyniło się do decyzji o otwarciu pierwszej w Polsce mennicy królewskiej, której sława dotrwała aż do czasów współczesnych. Olkuska mennica została otwarta w 1579 r. na mocy wydanego przez Stefana Batorego królewskiego uniwersału. Wybijano w niej szelągi, grosze i talary, a najbardziej popularne były trojaki. Za panowania Stefana Batorego przeszło 60% wszystkich monet wybijanych w Polsce powstało właśnie tutaj. Mur miejski, okalający miasto na planie regularnego prostokąta, początkowo miał formę drewniano-ziemnych fortyfikacji. Z racji tego, że Olkusz, jako bogate miasto górnicze, narażony był na ataki obcych wojsk, za Kazimierza Wielkiego zapadła decyzja o wybudowaniu go z kamienia. Ponad kilometrowy mur był wysoki na 9 metrów, a jego grubość dochodziła do dwóch. W mieście warto zobaczyć m.in. gotycką świątynię, dziś noszącą nazwę Bazyliki Mniejszej św. Andrzeja Apostoła z niezwykle cennym XV-wiecznym Poliptykiem Olkuskim - perełką gotyckiego malarstwa tablicowego. Turystyczną atrakcją jest zamek w Rabsztynie - początkowo średniowieczna strażnica królewska z czasów Kazimierza Wielkiego, później przebudowany w stylu magnackiej rezydencji. Popadający stopniowo w ruinę po potopie szwedzkim, na początku wieku XIX został ostatecznie opuszczony. Zachowane fragmenty murów posłużyły do częściowej rekonstrukcji obiektu i stanowią dziś malowniczą scenerię organizowanych tu turniejów rycerskich. 19:45 MIESZCZANIE ŻYWIECCY - WIESŁAW Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Jankowski Wiesław Wilga - rzeźbiarz samouk. Dzieli swoją twórczość na komercyjną i prywatną, dla niego opartą o emocje. Robi od lat szopkę w Żywcu i chodzi co niedziela do kościoła, ale jak sam mówi, jest praktykujący, ale niewierzący. Jest samotny, nigdy nie założył rodziny, zagubiony. Jego sklep plastyczny z którego żył, został zamknięty. By przeżyć, pracuje w domu kultury jako konserwator, czyści rury, maluje ściany, kosi trawnik, odśnieża. 20:15 CHICAGO GIRL. FACEBOOKOWA REWOLUCJA (CHICAGO GIRL. THE SOCIAL NETWORK TAKES ON A DICTATOR) Film dokumentalny, 70 min, USA, 2013 Reżyseria: Joe Piscatella Ala'a Basatneh jako dziewiętnastolatka w 2011 roku za pomocą własnego laptopa pomagała w koordynacji rewolucji w Syrii. Urodziła się w Damaszku, w 1992 r., ale kiedy miała sześć miesięcy wyjechała z rodzicami do Stanów Zjednoczonych i mieszka obecnie na przedmieściach Chicago. Działa za pomocą mediów społecznościowych, które okazują się ważnym czynnikiem wspierającym syryjską rewolucję. Na Facebooku ma 1200 znajomych, a na Twitterze jej profil śledzi 2000 osób. W ten sposób promuje na świecie działania syryjskich rewolucjonistów. Wrzuca demonstracje jako wydarzenia na Facebooku, używa Google Maps do informowania o trasie ich przebiegu i publikuje na swych stronach materiał nakręcony przez demonstrantów. Zapewnia im też odpowiedni sprzęt do filmowania, wysyłając minikamery w przygotowanych przez siebie paczkach. Nie ma czasu na znajomych i własne hobby, bo każdą wolną chwilę spędza na wspieraniu działań opozycyjnych wobec dyktatury Baszszara al-Assada. Oprócz niej poznajemy w filmie także kilku jej syryjskich przyjaciół - rewolucjonistów, w tym młodego dziennikarza Mazhara Omara Tayara oraz młodego filmowca Basela Szahade, którzy zginęli podczas zamieszek, a także Aousa al Mubaraka. Poznajemy też opinię ekspertów na temat konfliktu w Syrii, w tym: dziennikarzy Kurta Andersena i Claya Shirky’ego, a także wykładowczyni Zeynep Tufekci i programisty Davida Gorodyansky’ego. Dzięki temu mamy okazję obejrzeć nie tylko poruszający obraz heroizmu i odwagi młodej dziewczyny, która z poświęceniem próbuje wspierać z odległego kraju opozycję we własnej ojczyźnie, lecz również ciekawą analizę konfliktu w Syrii i role, jaką odgrywa w nim internet, a w szczególności media społecznościowe. 23:10 DROGA DO WOLNOŚCI Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2020 Reżyseria: Dawid Sawicki To wielowymiarowy i wielowątkowy film dokumentalny opowiadający o podstawowej i najważniejszej wartości w życiu każdego człowieka, jaką jest wolność. Tę wolność w filmie odnosimy przede wszystkim do problemu narkomanii i narkomanów, ale opowiadamy o niej również w szerszej perspektywie, która doprowadzi nas właśnie do wątku związanego z narkotykami. 00:15 NOTACJE - JADWIGA PIŁSUDSKA - JARACZEWSKA. MÓJ OJCIEC Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Autor: Krzysztof Tadej Ppor. Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska (ur. 28 lutego 1920 r.) - córka Józefa Piłsudskiego, pilot. Młodość spędziła głównie w Warszawie, gdzie mieszkała z rodziną w Belwederze oraz w Sulejówku w dworku "Milusin" podarowanym Piłsudskiemu przez żołnierzy. W 1937 r. zaczęła latać na szybowcach. Następnie uzyskała licencję pilota, również samolotowego. We wrześniu 1939 r. wraz z matką i starszą siostrą Wandą została ewakuowana specjalnym samolotem przez Szwecję do Anglii. Tam na uniwersytecie Cambridge ukończyła architekturę. Potem studiowała również urbanistykę i psychologię. Wstąpiła do Air Transport Auxiliary, służby pomocniczej RAF-u. Jako ferry-pilot transportowała różne rodzaje samolotów (w tym ciężkie bombowce) z fabryk na lotniska bojowe w całej Wielkiej Brytanii oraz uszkodzone samoloty do remontu. Przeprowadziła w ten sposób, często w bardzo ciężkich warunkach, setki samolotów. Po wojnie przebywała w Anglii na emigracji. Pracowała tam jako architekt, a także prowadziła z mężem firmę. Jesienią 1990 r. powróciła do Polski na stałe. Ma dwoje dzieci, syna Krzysztofa i córkę Joannę. Wraz z rodziną zaangażowała się w działalność Towarzystwa Przyjaciół Instytutów Józefa Piłsudskiego i Fundacji Rodziny Piłsudskich. 00:35 LUFTWAFFE 39: ZBRODNIA NIEUKARANA. Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Geremek Film dokumentalny ukazujący okrucieństwo wojny z punktu widzenia niemieckich pilotów bombardujących polskie miasta. 01:25 OBROŃCY Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Paweł Domański Zdjęcia: Marcin Majerski W zaniedbanym parku, tuż obok stoisk z pamiątkami na Westerplatte, archeolodzy odnajdują ludzkie szczątki. Tak rozpoczyna się jedno z najważniejszych śledztw historycznych po upadku komunizmu w Polsce. W proces ustalenia tożsamości odnalezionych szkieletów, angażuje się prokuratura i najlepsi genetycy sądowi. "Obrońcy" to opowieść o przywracaniu pamięci bohaterom pogrzebanym w zbiorowej mogile, którą codziennie mijały tysiące turystów odwiedzających jeden z najbardziej okazałych pomników PRL-u. To opowieść o żołnierzach, na cześć których nazywano ulice, pisano pieśni, i których opisano w podręcznikach. Ale także o tych, których przez kilkadziesiąt lat nikt nie szukał. Po prawie 80 latach od wybuchu wojny prace archeologiczne na terenie Westerplatte rozpoczęło Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Archeolodzy i historycy, na podstawie strzępków informacji pochodzących ze starych fotografii oraz zeznań świadków, wytypowali miejsce, w którym mogli spoczywać polscy żołnierze. Dokumentacja stworzona w czasach PRL-u wskazywała, że w miejscu tym dokonano już ekshumacji w latach 60., więc teoretycznie ziemia mogła skrywać jedynie pamiątki w postaci elementów mundurów. Tymczasem we wrześniu 2019 roku archeolodzy odnaleźli szczątki żołnierza - jak się potem okazało pierwszego z wielu. 02:25 MILCZĄCE POKOLENIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Paweł Domański Zdjęcia: Marcin Majerski Film dokumentalny o powojennych losach żołnierzy Armii Krajowej i podziemia niepodległościowego. Udajemy się w podróż wraz z wnukiem Danuty Szyksznian-Ossowskiej, łączniczki Okręgu Wileńskiego AK do miejsc, w których była więziona i torturowana. O swoich przeżyciach nie mogła opowiadać aż do upadku komunizmu. Film o przywracaniu pamięci o Żołnierzach Niezłomnych.