TVP Historia Środa, 31.08.2022 06:05 BYŁ TAKI DZIEŃ - 31 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1928 - odbyła się premiera "Opery za trzy grosze" Bertolta Brechta; 1939 - Niemcy dokonali napadu na radiostację w Gliwicach, a prowokacja ta miała dać Hitlerowi pretekst do wszczęcia wojny; 1963 - uruchomiono gorącą linię między Białym Domem a Kremlem; 1980 - był z kolei osiemnastym dniem polskiego Sierpnia; 06:20 POLSKIE DROGI - ODC. 11/11 - W OBRONIE WŁASNEJ Serial wojenno - obyczajowy, 104 min, Polska 1977 Reżyser: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Zofia Mrozowska, Marek Walczewski, Henryk Bąk, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Franciszek Trzeciak, Bronisław Pawlik, Aleksander Bardini, Beata Tyszkiewicz, Zygmunt Kęstowicz, Jan Englert, Leszek Herdegen, Barbara Sołtysik, Bohdan Ejmont, Stanisław Zaczyk, Piotr Fronczewski, Maciej Góraj, Henryk Talar i inni Nadchodzi wiosna 1944 roku. Władysław Niwiński przebywa w Warszawie, szkoli oddziały GL. Znajomość z Martą, zawarta w lasach Zamojszczyzny, przeradza się w miłość. Wkrótce młodzi biorą cichy ślub. W warszawskim getcie wybucha powstanie. Oddział Niwińskiego spieszy z pomocą walczącym. Podczas akcji Władek zostaje ciężko ranny. Marta, która oczekuje jego dziecka, opiekuje się nim bezustannie. Jej troska i czujność, gdy w szpitalu zjawiają się Niemcy, ratują mu życie. Leon Kuraś nadal rozpaczliwie poszukuje swojej Bożenki, nawiązuje nawet kontakt z agentem gestapo, Emilem Michankiem. Gdy żołnierze podziemia wykonują na kolaborancie wyrok śmierci, Kuraś zostaje aresztowany pod zarzutem zabicia funkcjonariusza tajnej policji. Niemcy próbują wydobyć od niego adres Niwińskiego, obiecując w zamian pomoc w odnalezieniu córki, wywiezionej wraz z innymi dziećmi z sierocińca do Rzeszy. Aresztowanego rozpoznaje Johann Heimann, który trafił do więzienia jako inkasent Nowaczyk, z zadaniem rozpracowania polskiej siatki konspiracyjnej. Heimann obiecuje Kurasiowi wolność, jeśli wyda Niwińskiego. Katowany Leon milczy. Urszula, która dostawała z gestapo przesyłki z zakrwawioną bielizną męża, znajduje jego nazwisko na liście zakładników skazanych na rozstrzelanie. 08:15 DZIKA POLSKA - LAS KORMORANÓW Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Kormorany bywają nazywane morskimi krukami. Żyją jednak nie tylko nad morzem, ale i wśród pojezierzy. Swoje gwarne kolonie lęgowe lokują na mało dostępnych wyspach lub w głębi starych lasów. Za żerem udają się na wody, bo ich jadłospis tworzą wyłącznie ryby, łowione z wielką wprawą. To nie usposabia do nich przyjaźnie rybaków. W tym odcinku odwiedzimy osiedla lęgowe tych ptaków, w tym największą w Europie kolonię w Kątach Rybackich nad Zalewem Wiślanym, gdzie ornitolodzy i ichtiolodzy wprowadzają nas w tajniki życia kormoranów, ptaków wciąż nie dość dobrze poznanych. 08:50 HISTORIA POLSKI - GDZIE JEST POROZUMIENIE GDAŃSKIE? Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2017 Reżyseria: Krzysztof Brożek Scenariusz: Krzysztof Brożek Wykonawcy: Jakub Baran (prowadzący) Dziennikarskie śledztwo, poszukiwanie zaginionych w tajemniczych okolicznościach egzemplarzy porozumień podpisanych 31 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej. Nawet wśród historyków mało kto wie, że dziś nie ma oryginałów Porozumień, a przecież wciąż czeka na nie miejsce na Światowej Liście Dziedzictwa Ludzkości UNESCO. Jest jednak szansa na ich znalezienie lub chociażby zrekonstruowanie ich losów. W tym celu od jesieni 2016 r. spotykamy się z rozmówcami w Gdańsku, Gdyni, Sopocie, Tczewie, Warszawie, Legionowie, Częstochowie, Krakowie, Myślenicach, rekonstruując i odrzucając kolejne hipotezy na temat zaginięcia Porozumień Gdańskich. Skradzione przez SB? Celowo lub przypadkowo zniszczone? Przechowywane - jak twierdzi jeden z rozmówców - jako Święty Graal? Wywiezione za granicę? Z zarejestrowanego już materiału wynika, że często rozmówców zawodzi pamięć, ale też równie często niechętnie opowiadają o okolicznościach ukrywania, przechowywania czy przewożenia cennych dokumentów, na które polowała Służba Bezpieczeństwa. A jednak z mozolnego śledztwa, konfrontowania i porównywania wielu wypowiedzi układa się kilka tropów, które mogą doprowadzić do miejsca przechowywania lub ukrycia Porozumień Gdańskich. W filmie dokumentalnym jest również mowa o tym, że strajk 1980 r. był początkiem przemian nie tylko w Polsce, ale i w tej części świata. Przypominamy o idei, która przyświecała Wolnym Związkom Zawodowym. Zapominanie o Porozumieniach Gdańskich, niedbanie o pamięć o Sierpniu 1980 przyczyniło się do tego, że na plan pierwszy w międzynarodowej świadomości wybiły się inne symbole, na przykład mur berliński. 09:45 NA BITEWNYM SZLAKU - ODC. 1. BITWA WARSZAWSKA Magazyn, 23 min, Polska, 2022 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Wykonawcy: Jacek Tokarczyk (prowadzący) Została uznana za jedną z najważniejszych batalii w historii świata. Zwyczajowo jest nazywana Cudem nad Wisłą. Ale czy rzeczywiście był to cud? I czy tylko nad Wisłą? W dniach 12 - 25 sierpnia 1920 roku Wojsko Polskie stoczyło na przedpolach Warszawy bitwę, która powstrzymała inwazję bolszewików na Europę, a Polsce zagwarantowała niedawno odzyskaną Niepodległość. W 1920 roku bolszewicka nawała miała zalać całą Europę, ale zaczęła się i skończyła w Polsce. Jak udało nam się pokonać Stalina, który 20 lat musiał czekać na realizację swoich zbrodniczych planów? "Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia. Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu, eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń. 10:05 "SENSACJE XX WIEKU" - SZABLA POLSKA (BITWA POD KOMAROWEM) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Grzegorz Małecki, Marcin Czarnik, Piotr Grabowski, Tomasz Sobczak, Artur Dziurman Bitwa stoczona pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku zawsze pozostawała w cieniu bitwy warszawskiej, która przesądziła o biegu wojny polsko - bolszewickiej i polskim zwycięstwie. Pod Warszawą i w wyniku kontrofensywy znad Wieprza armie Tuchaczewskiego zostały pokonane i uciekały w stronę Prus Wschodnich, jednakże z południa nadchodziło nowe niebezpieczeństwo. Armia Konna Budionnego (z opóźnieniem) podjęła marsz na Zamość, aby po zdobyciu miasta, dotrzeć przez Krasnystaw pod Warszawę. Był to związek wystarczająco potężny (31 tysięcy szabel), aby zaznaczyć się w historii tamtej wojny. Jednakże w bitwie pod Komarowem, ostatniej bitwie kawalerii, wielka armia Budionnego została rozbita i przestała liczyć się jako zwarty związek. Rrealizowane w Zamościu i na polach pod Komarowem widowisko z udziałem 150 - 200 kawalerzystów ma odtworzyć tamten czas heroicznego starcia polskich żołnierzy i kunsztu naszych dowódców (gen. Stanisław Haller), którzy w jednodniowej bitwie przed murami Zamościa potrafili zatrzymać potężnego wroga i rozbić go, ostatecznie przesądzając o wielkim polskim zwycięstwie w wojnie 1920 roku. Ta bitwa kryje też tajemnicę, którą były działania naszego radiowywiadu, mającego istotny udział w wielkim zwycięstwie. 10:55 MOJE ZAPISKI Z PODZIEMIA Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2011 Reżyseria: Jacek Petrycki Dokument składa się z nagrań gromadzonych w latach 1982 - 1987 przez nieformalną grupę, do której należał Jacek Petrycki, Bohdan Kosiński i Marcel Łoziński. Film odsłania kulisy działalności antykomunistycznego podziemia, pokazuje codzienność ukrywających się opozycjonistów oraz polską rzeczywistość lat 80. Znalazły się w nim m.in. sceny z pierwszej podziemnej konferencji prasowej z udziałem Zbigniewa Bujaka oraz Kondrata Bielińskiego, dotyczącej fałszowania przez władze wyborów do Sejmu w 1986 roku i sposobów, w jaki "Solidarność" je monitorowała. Pokazane są również odbywające się w kościele na Żytniej próby do dramatu "Wieczernik" Ernesta Brylla w reżyserii Andrzeja Wajdy z udziałem m.in. Krystyny Jandy, Jerzego Zelnika oraz Olgierda Łukaszewicza. Bohaterami dokumentu są również: doradca władz "Solidarności" Jan Lityński, jeden z liderów śląskiej "Solidarności" Tadeusz Jedynak, pisarz i publicysta, autor raportu o stanie wojennym Marek Nowakowski, jeden z założycieli NSZZ "Solidarność" Regionu Mazowsze Janusz Onyszkiewicz czy członek podziemnego Regionalnego Komitetu Wykonawczego Wiktor Kulerski. "Moje zapiski z podziemia" przypominają również takie wybitne, a nieżyjące dziś postacie, jak Jacek Kuroń, Marek Edelman, Stafan Kisielewski czy Maciej Zembaty. Film jest - jak informuje tekst zamieszczony na początku filmu - "osobistą układanką zmontowaną wyłącznie z materiałów kręconych amatorskimi kamerami w latach 1982 - 1987" i opowiadają "tylko o wycinku ruchu, do którego miał dostęp" autor filmu. 12:15 NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.II - ODC. 15 - CIĄŻA (GRAVIDITA) Serial obyczajowy, 58 min, Czechosłowacja, 1981 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Do szpitala przychodzi nowy lekarz - młody i bardzo pewny siebie doktor Peterka. Karol Sova zwraca się z prośbą do Błażeja o wyrażenie zgody na pisanie doktoratu, ale ordynator jest temu przeciwny. Żąda również przeniesienia Elżbiety na inny oddział. Do szpitala przywożą nowego pacjenta, pana Dobjasza. Operuje go Karol Sova. Pielęgniarka Ina jest w ciąży. Doktor Strosmajer dowiaduje się, że jest chory na serce. 13:20 PARYSKIE MOSTY (BRIDGES OF PARIS / LES PONTS DE PARIS UN PATRIMOINE REVELE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Thierry Hornet Film dokumentalny o paryskich mostach. Bez nich Paryż nie byłby Paryżem. Oferują wspaniałe widoki na zabytki stolicy. Paryskie mosty łączą brzegi Sekwany na długości trzynastu kilometrów. Są ulubionym miejscem spacerów turystów i paryżan, m.in. Pont Neuf. Niektóre powstały w średniowieczu, inne zaledwie 20 lat temu. Przebiegają przez nie główne arterie "miasta świateł". W Paryżu nad Sekwaną wznosi się ponad 30 mostów. Najładniejszy z nich to Most Aleksandra III, najstarszy Pont Neuf (Nowy Most), a najbardziej romantyczny Most Sztuk Pięknych. Mosty Paryża ciągną się jeden za drugim wzdłuż rzeki Sekwany, a każdy z nich jest inny, ponieważ budowano je na przestrzeni wieków i odzwierciedlają najbardziej zaawansowane techniki każdej epoki. Najpierw były drewnie, potem z kamienia, później z metalu, a dziś z wysokowydajnych stopów, za każdym razem budowniczowie przekraczali granice know - how. Jak te nadbudówki wytrzymały próbę czasu? Jakie wyzwania napotkano, jak uzyskiwano lekkość i wytrzymałość, jak poprawiano rozpiętość i wytrzymałość? Dzięki technikom graficznym i animacjom 3D oraz udziałowi najlepszych ekspertów, film przenosi nas w przeszłość, aby odkryć niesamowitą historię mostów Paryża. Most w zadziwiający sposób połączył nowoczesną technikę z wybujałą dekoracją. Paryż charakteryzuje się tym, że jego zabytki harmonizują z estetyką miasta. 14:25 TAJEMNICE III RZESZY (SEZON II) - ODC. 5/5 ŚMIERTELNE MISJE (ODC. 5/5 DEADLY MISSIONS) Film dokumentalny, 49 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Friedrich Schrerer, Steffi Schlobel, Thomas Staehler Scenariusz: Guido Knopp Niemieckie siły specjalne często podejmowały ryzykowne przedsięwzięcia. Ile z tych akcji przyniosło zamierzone skutki? Film opowiada o czterech najbardziej śmiałych operacjach, w tym o niezwykłym uwolnieniu Mussoliniego przez komandosów Otto Skorzenego. 15:25 TAJEMNICE BRYTYJSKICH PAŁACÓW KRÓLEWSKICH (LUCY WORSLEY'S ROYAL PALACE SECRETS) Film dokumentalny, 54 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Eleanor Scoones Wycieczka po trzech byłych londyńskich rezydencjach monarszych Tower, Hampton Court i Kensington. Reżyserka filmu Eleanor Sconnes ma na koncie wiele dokumentów, jego twarzą jest jednak Lucy Worsley - badaczka, pisarka i telewizyjna prezenterka. Jako szefowa kuratorów tych rezydencji - muzeów ma do nich stały dostęp i zna każdy ich zakątek. W Tower karmi słynne kruki martwymi myszami i przebiera się za Annę Boleyn czy normańskiego biskupa, pierwszego więźnia zamku i zarazem pierwszego uciekiniera. W Hampton Court spaceruje po dachach, zwiedza magazyn strojów dworskich i komentuje nieskromne XVII - wieczne graffiti. Omija najbardziej reprezentacyjne komnaty, by pokazać niepozorny pokój, w którym spały żony Henryka, a teraz straszy duch jednej z nich - Jane Seymour. W Kensington występuje w podwójnej roli: księcia Alberta i jego narzeczonej, królowej Wiktorii. Pokazuje dziecięce łóżeczko monarchini oraz album z puklami jej włosów. W tym domu mieszkała również księżna Diana, co jest pretekstem do przypomnienia niektórych, raczej anegdotycznych faktów z jej życia. 16:50 CZAS HONORU - ODC. 1 SKOK Serial wojenny, 48 min, Polska 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Aktorzy: Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jan Englert, Katarzyna Gniewkowska, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Krzysztof Stelmaszyk, Krystian Wieczorek, Łukasz Konopka, Michał Kowalczyk i inni Byli młodzi, pełni energii, zapału i wiary. Pięknie żyli i pięknie ginęli - dumnie, z godnością. O takich właśnie ludziach opowiada serial "Czas honoru" odwołujący się do fascynującej i stosunkowo mało znanej karty historii polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Wiosną 1941 r. grupa przeszkolonych w Anglii polskich żołnierzy została zrzucona na teren okupowanej Polski. Mieli tu przeprowadzać akcje dywersyjne. Na ekranie mają twarze popularnych aktorów: Jana Englerta, Macieja Zakościelnego, Jana Wieczorkowskiego, Jakuba Wesołowskiego i Antoniego Pawlickiego, którzy znakomicie odnajdują się w wojenno - sensacyjnej konwencji. Dodatkowego dramatyzmu i autentyzmu przydają serialowi archiwalne zdjęcia z czasów wojny przeplatające poszczególne wątki. W wojennym, epicko - heroicznym klimacie utrzymana jest również czołówka filmu i towarzysząca jej muzyka. Poznajemy ich jeszcze w Anglii, gdy kończą przeszkolenie. Oddział składa się z pięciu osób. Najstarszy, Czesław Konarski (Jan Englert), zawodowy major Wojska Polskiego, po klęsce wrześniowej wraz z synami: Władkiem (Jan Wieczorkowski), sportowcem i porucznikiem WP, oraz młodszym Michałem (Jakub Wesołowski), studentem medycyny, przedostał się do Anglii. Obaj młodzieńcy również wchodzą w skład oddziału. W kraju została żona Czesława, lekarka Maria (Katarzyna Gniewkowska), która od tamtej pory nie miała wieści od męża i synów, nie wie nawet, czy żyją. Pozostali członkowie oddziału to: Janek Markiewicz (Antoni Pawlicki), absolwent architektury, urodzony w rodzinie rzemieślniczej na warszawskiej Pradze, oraz Bronek Woyciechowski (Maciej Zakościelny), przed wojną jedyny dziedzic fortuny warszawskiego fabrykanta. W Warszawie została jego narzeczona, aktorka Wanda (Maja Ostaszewska). Ona też w 1939 r. straciła kontakt z ukochanym, jest przekonana, że Bronek nie żyje. A bez niego życie straciło dla niej sens. Dziewczyna zażywa kupioną pokątnie truciznę. Na szczęście, okazuje się, że nie był to cyjanek, jak sądziła. Wanda trafia do szpitala, gdzie doktor Maria próbuje ją odratować. Przebywająca w Anglii piątka żołnierzy wprost rwie się do walki. Już nie mogą się doczekać, kiedy zostaną wysłani do Polski. Kilka wcześniejszych prób dotarcia nad terytorium ojczyzny kończyło się fiaskiem. Teraz wreszcie do kraju zostaje przesłana na falach BBC wiadomość o planowanym zrzucie spadochroniarzy w okolicach Chojnowa. Oddział rusza niewielkim samolotem w drogę. Tymczasem w Warszawie podczas łapanki zostaje schwytana grupa Polaków, którzy mają być rozstrzelani w lesie. Są wśród nich: młody działacz ruchu oporu Antek (Michał Kowalczyk) i działający od niedawna w konspiracji Karol Ryszkowski (Łukasz Konopka), do 1937 r. oficer polskiego wywiadu, wyrzucony stamtąd dyscyplinarnie. W ostatniej chwili Ryszkowski, powołując się na znajomość z majorem Abwehry Martinem Halbe (Krystian Wieczorek), unika rozstrzelania. Halbe zna go jeszcze sprzed wojny, kiedy spotkali się na zawodach jeździeckich. Teraz, aby ratować swoją skórę, Ryszkowski odwieziony do siedziby gestapo wyjawia Niemcom miejsce planowanego zrzutu spadochroniarzy. Major Halbe wiąże z dawnym agentem wywiadu dalsze plany. Kierując się informacjami Ryszkowskiego, gestapo, pod dowództwem standartenfuhrera Gerda Kellera (Krzysztof Stelmaszyk), urządza w okolicach Chojnowa zasadzkę na spadochroniarzy. Nad miejscem zrzutu pojawia się angielski samolot. 17:55 NIE TAKA PROSTA HISTORIA - PEAKY BLINDERS Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Wiktor Świetlik Wykonawcy: Wiktor Świetlik (prowadzący) Kolejny odcinek poświęcimy serialowi "Peaky Blinders" i dowiemy się, ile jest w nim historycznej prawdy o brytyjskim, przestępczym półświatku z początku XX wieku. Czy żyletki w kaszkietach to fakt, czy gangsterzy zasiadali w angielskim parlamencie, oraz czy Winston Churchill miał ludzi od brudnej roboty? Sprawdźmy. 18:25 W PRLU - WAKACJE W PRL - U Dysk./wywiad/debata, 27 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Wypoczynek letni był jedną z największych atrakcji dla obywateli socjalistycznego państwa, które także i tę sferę próbowało zorganizować na swój sposób. Dla pracowników zakładów i instytucji organizowano system zbiorowego wypoczynku w tzw. zakładowych ośrodkach wczasowych. Powołano również Fundusz Wczasów Pracowniczych, czyli ośrodki wypoczynkowe, do których można było pojechać w ramach specjalnych skierowań wydawanych przez zakłady pracy i opiniowanych przez ówczesne związki zawodowe. W podobnym systemie działały kolonie letnie. Kto nie mieścił się w systemie, nie należąc np. do związków zawodowych, musiał sam sobie zorganizować wakacje, wynajmując noclegi w kwaterach prywatnych i próbując się wyżywić na własną rękę, co w peerelowskiej rzeczywistości nie było łatwe. Z wakacji praktycznie nie korzystała wieś, bo indywidualnie rolnicy nie mieli możliwości wykupienia wczasów, a zresztą lato dla całych wiejskich rodzin było okresem ciężkiej pracy. Prowadzenie: Beata Michniewicz Goście: prof. Henryk Domański - socjolog; PAN, Maciej Rosalak - historyk, publicysta 19:00 HISTORIA POLSKI - KONFRONTACJA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2005 Reżyseria: Andrzej Trzos-Rastawiecki Scenariusz: Andrzej Trzos-Rastawiecki Zdjęcia: Jacek Mierosławski - Mamy wreszcie niezależne, samorządne, związki zawodowe - te słowa Lecha Wałęsy przeszły do historii. Po trwającej od lipca 1980 roku fali strajków, niepokojach w kraju, burzliwych rokowaniach i zaciętych targach protestujących z przedstawicielami rządu władze skapitulowały. Międzyzakładowe komitety strajkowe stały się zalążkami nowych związków zawodowych. Te zaś powstawały jak grzyby po deszczu. Dzięki sukcesowi "porozumień sierpniowych" przedstawiciele załóg robotniczych i wspomagający ich intelektualiści dojrzeli w nowych organizacjach skuteczne narzędzie walki z państwową biurokracją w polepszeniu bytu. Niektórzy sięgali wzrokiem jeszcze dalej w przyszłość. Na razie jednak bohaterowie ruchów robotniczych musieli myśleć o konsolidacji wobec spodziewanej reakcji władz PRL. 17 września 1980 roku utworzono ogólnopolski NSZZ "Solidarność". Tymczasem w Warszawie kończyły się porządki po politycznej burzy. Edwarda Gierka na stanowisku szefa partii i I sekretarza KC PZPR zastąpił Stanisław Kania. Władze zaczęły planować posunięcia przeciw nowo powstałej "Solidarności". Jeszcze w trakcie strajków pojawiły się głosy, aby zdławić opozycję siłą. W chwili gdy przedstawiciele Warszawy dyskutowali z protestującymi na Wybrzeżu, przygotowywano mobilizację ZOMO i sił resortu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Wykorzystane miały być także jednostki Marynarki Wojennej. Po powstaniu "Solidarności" władze postanowiły rozbić ten sojusz robotników i inteligentów. Szykowano nową ofensywę. W październiku, w tym samym czasie, kiedy rejestrowano związek, rozpoczęto kompletowanie list przyszłych internowanych. W szeregi "Solidarności" wmieszali się liczni agenci. Armia ponad półtora tysięcy tajnych współpracowników i informatorów inwigilowała związek. Przywódcy ruchu byli ciągle śledzeni przez członków Służby Bezpieczeństwa. Esbecy polowali na "brudy" - poszukiwali materiałów, dzięki którym udałoby się skompromitować przeciwników partii. Jeszcze w sierpniu 1980 roku rozważano wprowadzenie stanu wojennego i poproszenie o "bratnią" ZSRR. Pojawił się nawet pomysł uśmiercenia Lecha Wałęsy... Po latach badacze i dziennikarze docierają do materiałów dokumentujących pierwsze 16 miesięcy istnienia "Solidarności". Przed kamerą o tych odległych czasach opowiadają bohaterowie i świadkowie owych wydarzeń, między innymi prezydent Lech Wałęsa, Bogdan Borusewicz, prezydent USA Jimmy Carter, profesor Zbigniew Brzeziński, a także ludzie z drugiej strony barykady - oficerowie SB. 20:00 BABILON. RAPORT O STANIE WOJENNYM. Dramat polityczny, 73 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marek Bukowski Scenariusz: Marek Bukowski, Maciej Dancewicz Zdjęcia: Artur Zdral Aktorzy: Szymon Bukowski, Piotr Głowacki, Jolanta Fraszyńska, Sławomir Orzechowski, Maciej Mikołajczyk, Kacper Borowski, Grzegorz Palkowski, Adrian Kąca, Tola Moczulska, Aldona Jankowska, Przemysław Bluszcz, Jakub Jankiewicz, Antonia Jarnuszkiewicz, Ewa Serwa, Ryszard Chlebuś Film powstały na kanwie opowiadań Marka Nowakowskiego ma za zadanie odkłamać obraz stanu wojennego i atmosferę tamtych lat, kreowaną dotąd przez obiektywne, dokumentalne, widziane w szerokich planach obrazy, z oddalenia kamery, będące rodzajem chłodnej relacji opatrzonej często miałkim komentarzem. "Raport o Stanie Wojennym" to fikcyjna historia licealisty Jacka, która w kontekście losów Grzegorza Przemyka staje się uniwersalnym znakiem tamtego czasu. Spoiwem dla wybranych opowiadań będzie czas i miejsce akcji oraz bohaterowie, którzy znajdą się w centrum manifestacji i zomowskiej zadymy, będącej głównym miejscem akcji w kulminacyjnym momencie opowieści. Akcja filmu to 24 godziny na przełomie 3 i 4 maja 1982 roku. Film realizowany na dwóch poziomach formalnych: zdjęcia klasyczne oraz animacja. Zdjęcia realistyczne z udziałem aktorów przeplatają się z animacją i archiwaliami. Pokreśleniem klimatu tamtych lat będą utwory muzyczne z tamtego okresu. 21:30 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.IV - MAZARIN, MISTRZ INTRYGI. 1654 - 1661. ODC. 2/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 2/6) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 22:30 MIASTO 44 Dramat wojenny, 121 min, Polska, 2014 Scenariusz i reżyseria: Jan Komasa Zdjęcia: Marian Prokop Muzyka: Antoni Komasa-Łazarkiewicz Aktorzy: Józef Pawłowski, Zofia Wichłacz, Anna Próchniak, Antoni Królikowski, Tomasz Schuchardt, Karolina Staniec, Monika Kwiatkowska, Maurycy Popiel, Michał Mikołajczak, Michał Żurawski, Michał Meyer, Filip Gurłacz, Jaśmina Polak Fabuła filmu skupia się na powstaniu warszawskim i losach jego młodych uczestników, którym przyszło żyć i wkraczać w dorosłość w okrutnych realiach niemieckiej okupacji. W wojenny dramat został wpleciony wątek miłosny, w który jest uwikłanych troje bohaterów: Stefan Zawadzki i one dwie - Kama i Biedronka. Po śmierci ojca, który ginie w kampanii wrześniowej, Stefan stara się pełnić obowiązki głowy rodziny, opiekuje się matką i młodszym bratem. Pracuje w fabryce Wedla, z pokorą znosząc upokorzenia ze strony Niemców. Wkrótce wstępuje w szeregi Armii Krajowej. Do konspiracji wciąga go Kama, sąsiadka z kamienicy na warszawskiej Woli. Dziewczyna kocha się w Stefanie, jednak jego sercu jest bliższa Biedronka. 1 sierpnia 1944 roku. Stefan wraz z dziewczynami i pozostałymi przyjaciółmi trafia pod komendę charyzmatycznego Kobry. Skupieni przy zgrupowaniu "Radosław", wspólnie pokonują krwawy szlak bojowy, zaczynając od Woli, potem przez Stare Miasto i Śródmieście, by wreszcie dotrzeć na Czerniaków. "Miasto 44" zdobyło m.in. prestiżowe Polskie Nagrody Filmowe Orły za najlepsze kostiumy, scenografię, montaż oraz odkrycie roku dla Zofii Wichłacz za główną rolę kobiecą. 00:55 TOWARZYSZ WIESŁAW: OD AGITATORA DO DYKTATORA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2014 Reżyseria: Piotr Boruszkowski Scenariusz: Piotr Boruszkowski Sylwetka Władysława Gomułki, towarzysza Wiesława - pierwszego sekretarza KC PZPR w latach 1956 - 1970. Oczywiście życiorys polityka nie może być oderwany od czasów i wydarzeń, w których brał on udział, czy też które sam kształtował swoimi decyzjami, stając się za nie odpowiedzialnym. Dlatego biografia Gomułki została ukazana na tle najważniejszych wydarzeń jego epoki: rok 1956 (objęcie władzy, wielkie nadzieje wiązane przez społeczeństwo z Władysławem Gomułką); rok 1968 (zamieszki na uczelniach, wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji; prowadzona od 1967 r. pod hasłem walki z syjonizmem nagonka na Żydów; samospalenie się Ryszarda Siwca podczas uroczystości dożynkowych); rok 1970 (uznanie przez RFN zachodniej granicy PRL; wydarzenia na Wybrzeżu - użycie broni wobec robotników; odwołanie Gomułki z piastowanych przez niego stanowisk. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - LATAJĄCY PANTEON BOHATERÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. Latający panteon bohaterów Bohaterami naszych opowieści były już wielokrotnie różne maszyny latające, przeważnie wbudowane w jakieś odległe realia historyczne. Skąd więc dziś opowieść o mocarnych i nowoczesnych Migach 29 z 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego? To tu w Mińsku mazowieckim siedzibie 23. BLT narodziła się idea, aby na samolotach pojawiły się wizerunki najbardziej znanych polskich lotników z Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki - jednostki, która wkrótce będzie obchodziła stulecie swojego istnienia. Niespodzianka Następnie ruszymy do Buska - Zdroju. Tu zaczęło się od niewinnego rozbierania starej szopy. Szybko jednak okazało się, że w szopie, oprócz rupieci zgromadzonych przez lata znajdują się cenne dokumenty, datowane od 1905 do mniej więcej 1944 r. Dotyczą one głównie szkolnictwa z obecnych powiatów buskiego, pińczowskiego, kazimierskiego i staszowskiego. Wkrótce obejrzy je miejscowy konserwator zabytków wraz z przedstawicielem Archiwum Państwowego. Podejrzewamy, że dla wielu miejscowych rodzin znajdzie się tu sporo interesujących informacji na temat losów ich przodków. Tego dziedzictwa pozbawiły nas kolejne wojny, dlatego tak ważne jest, by na naszych oczach nie zmarniało kolejne, ciekawe dossier. 02:25 "SENSACJE XX WIEKU" - SZABLA POLSKA (BITWA POD KOMAROWEM) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Grzegorz Małecki, Marcin Czarnik, Piotr Grabowski, Tomasz Sobczak, Artur Dziurman Bitwa stoczona pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku zawsze pozostawała w cieniu bitwy warszawskiej, która przesądziła o biegu wojny polsko - bolszewickiej i polskim zwycięstwie. Pod Warszawą i w wyniku kontrofensywy znad Wieprza armie Tuchaczewskiego zostały pokonane i uciekały w stronę Prus Wschodnich, jednakże z południa nadchodziło nowe niebezpieczeństwo. Armia Konna Budionnego (z opóźnieniem) podjęła marsz na Zamość, aby po zdobyciu miasta, dotrzeć przez Krasnystaw pod Warszawę. Był to związek wystarczająco potężny (31 tysięcy szabel), aby zaznaczyć się w historii tamtej wojny. Jednakże w bitwie pod Komarowem, ostatniej bitwie kawalerii, wielka armia Budionnego została rozbita i przestała liczyć się jako zwarty związek. Rrealizowane w Zamościu i na polach pod Komarowem widowisko z udziałem 150 - 200 kawalerzystów ma odtworzyć tamten czas heroicznego starcia polskich żołnierzy i kunsztu naszych dowódców (gen. Stanisław Haller), którzy w jednodniowej bitwie przed murami Zamościa potrafili zatrzymać potężnego wroga i rozbić go, ostatecznie przesądzając o wielkim polskim zwycięstwie w wojnie 1920 roku. Ta bitwa kryje też tajemnicę, którą były działania naszego radiowywiadu, mającego istotny udział w wielkim zwycięstwie. 03:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 2 Magazyn, 29 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Część druga audycji, w której Bogusław Wołoszański przedstawia przebieg działań wojennych prowadzonych przez niemieckie okręty podwodne u - booty. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe. W tym odcinku autorzy skupiają się na początkowym okresie II wojny światowej, kiedy to obie strony konfliktu doskonaliły swój sprzęt i techniki działań.