TVP Historia Czwartek, 01.09.2022 06:45 BYŁ TAKI DZIEŃ - 1 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1939 - Niemcy napadły na Polskę; 1967 - premiera filmu "Westerplatte"; 1977 - zmarł Henryk Wars; 1985 - odkryto wrak "Titanica"; 07:00 CZAS HONORU - ODC. 1 SKOK Serial wojenny, Polska 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Aktorzy: Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jan Englert, Katarzyna Gniewkowska, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Krzysztof Stelmaszyk, Krystian Wieczorek, Łukasz Konopka, Michał Kowalczyk i inni Byli młodzi, pełni energii, zapału i wiary. Pięknie żyli i pięknie ginęli - dumnie, z godnością. O takich właśnie ludziach opowiada serial "Czas honoru" odwołujący się do fascynującej i stosunkowo mało znanej karty historii polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej. Wiosną 1941 r. grupa przeszkolonych w Anglii polskich żołnierzy została zrzucona na teren okupowanej Polski. Mieli tu przeprowadzać akcje dywersyjne. Na ekranie mają twarze popularnych aktorów: Jana Englerta, Macieja Zakościelnego, Jana Wieczorkowskiego, Jakuba Wesołowskiego i Antoniego Pawlickiego, którzy znakomicie odnajdują się w wojenno - sensacyjnej konwencji. Dodatkowego dramatyzmu i autentyzmu przydają serialowi archiwalne zdjęcia z czasów wojny przeplatające poszczególne wątki. W wojennym, epicko - heroicznym klimacie utrzymana jest również czołówka filmu i towarzysząca jej muzyka. Poznajemy ich jeszcze w Anglii, gdy kończą przeszkolenie. Oddział składa się z pięciu osób. Najstarszy, Czesław Konarski (Jan Englert), zawodowy major Wojska Polskiego, po klęsce wrześniowej wraz z synami: Władkiem (Jan Wieczorkowski), sportowcem i porucznikiem WP, oraz młodszym Michałem (Jakub Wesołowski), studentem medycyny, przedostał się do Anglii. Obaj młodzieńcy również wchodzą w skład oddziału. W kraju została żona Czesława, lekarka Maria (Katarzyna Gniewkowska), która od tamtej pory nie miała wieści od męża i synów, nie wie nawet, czy żyją. Pozostali członkowie oddziału to: Janek Markiewicz (Antoni Pawlicki), absolwent architektury, urodzony w rodzinie rzemieślniczej na warszawskiej Pradze, oraz Bronek Woyciechowski (Maciej Zakościelny), przed wojną jedyny dziedzic fortuny warszawskiego fabrykanta. W Warszawie została jego narzeczona, aktorka Wanda (Maja Ostaszewska). Ona też w 1939 r. straciła kontakt z ukochanym, jest przekonana, że Bronek nie żyje. A bez niego życie straciło dla niej sens. Dziewczyna zażywa kupioną pokątnie truciznę. Na szczęście, okazuje się, że nie był to cyjanek, jak sądziła. Wanda trafia do szpitala, gdzie doktor Maria próbuje ją odratować. Przebywająca w Anglii piątka żołnierzy wprost rwie się do walki. Już nie mogą się doczekać, kiedy zostaną wysłani do Polski. Kilka wcześniejszych prób dotarcia nad terytorium ojczyzny kończyło się fiaskiem. Teraz wreszcie do kraju zostaje przesłana na falach BBC wiadomość o planowanym zrzucie spadochroniarzy w okolicach Chojnowa. Oddział rusza niewielkim samolotem w drogę. Tymczasem w Warszawie podczas łapanki zostaje schwytana grupa Polaków, którzy mają być rozstrzelani w lesie. Są wśród nich: młody działacz ruchu oporu Antek (Michał Kowalczyk) i działający od niedawna w konspiracji Karol Ryszkowski (Łukasz Konopka), do 1937 r. oficer polskiego wywiadu, wyrzucony stamtąd dyscyplinarnie. W ostatniej chwili Ryszkowski, powołując się na znajomość z majorem Abwehry Martinem Halbe (Krystian Wieczorek), unika rozstrzelania. Halbe zna go jeszcze sprzed wojny, kiedy spotkali się na zawodach jeździeckich. Teraz, aby ratować swoją skórę, Ryszkowski odwieziony do siedziby gestapo wyjawia Niemcom miejsce planowanego zrzutu spadochroniarzy. Major Halbe wiąże z dawnym agentem wywiadu dalsze plany. Kierując się informacjami Ryszkowskiego, gestapo, pod dowództwem standartenfuhrera Gerda Kellera (Krzysztof Stelmaszyk), urządza w okolicach Chojnowa zasadzkę na spadochroniarzy. Nad miejscem zrzutu pojawia się angielski samolot. 07:55 W KOTLE HISTORII - ODC. POKÓJ TORUŃSKI. Z MALBORKA DO KRÓLEWCA Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) 19 października 1466 roku został zawarty w Toruniu II pokój toruński pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim, kończący wojnę trzynastoletnią. Na cześć króla polskiego i wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego w Dworze Artusa wydano ucztę. Jan Długosz w swoich kronikach nie wspomina, jakie dania serwowano podczas tej uroczystości, ale Łukasz Modelski prowadzący program "W kotle historii" trochę nam odkryje tajniki kuchni krzyżackiej. Przepisy pochodzą z wydanej pod koniec XV wieku "Królewieckiej Książki Kucharskiej" zawierającej 33 przepisy. Pierwszą potrawą jest kura na zielono, a drugą rybny pasztet en croute. 08:30 HISTORIA POLSKI - WIELUŃ. 13 CEGIEŁ Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2009 Reżyseria: Sławomir Górski Scenariusz: Sławomir Górski Zdjęcia: Piotr Niemcewicz Wykonawcy: Robert Gonera Film dokumentalny wrocławskich filmowców opowiadający o nalocie na Wieluń 1 września 1939 r. Gdy samoloty nadlatywały nad uśpione miasto, jego mieszkańcy byli przekonani, że to ćwiczenia lotnicze. Mylili się bardzo. Nie wszyscy mieszkańcy obróconego w gruzy Wielunia, do których dotarli autorzy filmu, byli w stanie rozmawiać o wydarzeniach sprzed 70 lat. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - NARODZINY WOJNY /1/ Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Obraz polityki 1939 roku rządów Polski, Niemiec, Wielkiej Brytanii i ZSRR, która doprowadziła do największego kataklizmu w dziejach ludzkośći - II wojny światowej. Adolf Hitler, przemawiając 22 sierpnia 1939 roku do najwyższych oficerów Wehrmachtu, powiedział, że zamierzał uderzyć na zachód, lecz wystąpiły nowe okoliczności, które kazały mu zmienić ten plan i rzucić wojska do wojny z Polską. Jakie to okoliczności? Czy Polska padła ofiarą gry brytyjskiego premiera Neville'a Chamberlaina? Jaką rolę odegrał polski minister spraw zagranicznych Józef Beck? Czy mógł odwrócić niekorzystny bieg wydarzeń? 10:15 SENSACJE XX WIEKU - NARODZINY WOJNY /2/ Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu, w którym Bogusław Wołoszański poddaje analizie politykę ostatnich dni sierpnia 1939 roku, gdy rząd polski podjął działania, aby odwrócić bieg wydarzeń i nie dopuścić do wojny. Czy mieliśmy szansę na uniknięcie wojny? Jakie błędy popełnił Józef Beck, polski minister spraw zagranicznych? 10:50 W NASZYM MIASTECZKU WOJNA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Sapija Grodzisk Mazowiecki w czasie wojny, we wspomnieniach tych mieszkańców, którzy wojnę pamiętają oraz ich dzieci i wnuków. Wojenne wydarzenia widziane są z perspektywy subiektywnej, tworząc obraz wojny powszechnej i codziennej. To wojna zapamiętana na różne sposoby. Czasem to samo wydarzenie, we wspomnieniach różnych osób, jest zupełnie odmienne. Film pokazuje społeczność i to, na czym polega jej tożsamość, wspólna pamięć. Wojna, o której opowiada przez pryzmat codzienności i emocji, nabiera zupełnie innego wymiaru niż z perspektywy pól bitewnych. 11:45 W PRLU - WAKACJE W PRL - U Dysk./wywiad/debata, 27 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Wypoczynek letni był jedną z największych atrakcji dla obywateli socjalistycznego państwa, które także i tę sferę próbowało zorganizować na swój sposób. Dla pracowników zakładów i instytucji organizowano system zbiorowego wypoczynku w tzw. zakładowych ośrodkach wczasowych. Powołano również Fundusz Wczasów Pracowniczych, czyli ośrodki wypoczynkowe, do których można było pojechać w ramach specjalnych skierowań wydawanych przez zakłady pracy i opiniowanych przez ówczesne związki zawodowe. W podobnym systemie działały kolonie letnie. Kto nie mieścił się w systemie, nie należąc np. do związków zawodowych, musiał sam sobie zorganizować wakacje, wynajmując noclegi w kwaterach prywatnych i próbując się wyżywić na własną rękę, co w peerelowskiej rzeczywistości nie było łatwe. Z wakacji praktycznie nie korzystała wieś, bo indywidualnie rolnicy nie mieli możliwości wykupienia wczasów, a zresztą lato dla całych wiejskich rodzin było okresem ciężkiej pracy. Prowadzenie: Beata Michniewicz Goście: prof. Henryk Domański - socjolog; PAN, Maciej Rosalak - historyk, publicysta 12:15 NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.II - ODC. 16 - ZAKAŻENIE (ZANET) Serial obyczajowy, 58 min, Czechosłowacja, 1981 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Błażej i Karol piszą prace doktorskie. Błażej jest bardzo zainteresowany postępami w pracy kolegi. Ina, mimo wcześniejszych planów usunięcia ciąży, postanawia urodzić dziecko. Grzegorz otrzymał propozycję pracy w Afryce, jego radości nie podziela Dana, ponieważ łączy się to z odłożeniem ich ślubu. Na tym tle dochodzi między nimi do nieporozumienia, ale dzięki Elżbiecie godzą się. Stan jednego z pacjentów oddziału ortopedii nagle pogarsza się i dochodzi do zakażenia organizmu. Jego żona grozi Błażejowi i całemu personelowi oddziału sądem. 13:25 AMSTERDAM, LONDYN, NOWY JORK. WSPANIAŁA TRÓJKA - ODC. 4/4 (ODC. 4/4) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Pod koniec XVI wieku w Amsterdamie zainaugurowano spółkę akcyjną, giełdę, masową produkcję statków handlowych, a miasto rozwinęło się wokół uporządkowanego planu urbanistycznego - pierwszego w Europie. Na handlu przyprawami z Azją zbudowało swój dobrobyt i postawiło stopę w Ameryce wraz z wyprawą Henry ' ego Hudsona - Anglika, który wyruszył na podbój świata pod sztandarem Zjednoczonych Prowincji. Londyn, w okresie między rewolucją, wojną domową i odbudową położył fundamenty pod dobrobyt gospodarczy, który umożliwił mu wyprzedzenie Amsterdamu w następnym stuleciu. 14:25 ARTYLERZYSTA Z WICHRA Reportaż, 22 min, Polska, 2008 Autor: Tomasz Miegoń Zdjęcia: Krzysztof Iglikowski Reportaż ukazujący sylwetkę komandora Zbigniewa Kowalskiego. Bohater programu wspomina studia w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu, służbę oficera flagowego dowódcy floty wojennej. Zasadniczą część reportażu wypełniają jego wspomnienia z trzech dni września 1939 roku, gdy był pierwszym oficerem artylerii na niszczycielu ORP Wicher. 16:55 CZAS HONORU - ODC. 2 NA POLSKIEJ ZIEMI Serial wojenny, 13 odc. , Polska 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Aktorzy: Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jan Englert, Katarzyna Gniewkowska, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Krzysztof Stelmaszyk, Krystian Wieczorek, Łukasz Konopka, Michał Kowalczyk, Paulina Chapko, Leon Charewicz i inni Oddział dywersyjny podejmuje kolejną próbę dotarcia nad terytorium Polski. Tym razem się udaje, chociaż cała piątka omyłkowo ląduje ok. 20 km od planowanego miejsca zrzutu. Nie obywa się też bez poważniejszych kłopotów - spadochron Władka zaczepia się o gałęzie drzew, chłopak musi skakać ze sporej wysokości i skręca nogę. Co gorsza, spadochroniarze natykają się na niemiecki patrol: są zmuszeni zabić dwóch żołnierzy, nie wiedząc, że wśród drzew ukrył się trzeci z nich. Zakopują też pasy z przywiezionym złotem i kierują się w stronę Warszawy. Ponieważ przygotowana przez gestapo obława na "zrzut" z Anglii kończy się fiaskiem, rozwścieczony standartenfuhrer Gerd Keller dochodzi do wniosku, że Karol Ryszkowski go oszukał. Oddaje go w ręce sadysty Rappkego, który torturuje go podczas przesłuchań. Niewiele pomaga interwencja majora Halbe z Abwehry. Dopiero kiedy zostaje odnaleziony jeden ze spadochronów, Karol odzyskuje zaufanie Niemców. Wanda prosi doktor Marię o skontaktowanie jej z działaczami podziemia. Chce się włączyć do walki. Lekarka początkowo odmawia, sytuacja zmusza ją jednak do skorzystania z oferty Wandy. Kiedy gestapo przeszukuje szpitale w poszukiwaniu zbiegłego Antka, ciężko ranny i wciąż bardzo osłabiony chłopak zostaje ukryty w mieszkaniu Wandy i jej matki Heleny (Ewa Wencel). Oddział majora Konarskiego trafia do pierwszego punktu kontaktowego, którym jest mieszkanie niejakiego Rogalskiego (Leon Charewicz). Wskutek nieporozumienia dywersanci biorą Rogalskiego za zdrajcę, o mały włos nie dochodzi do strzelaniny. Poznają też łączniczkę Olę (Paulina Chapko), studentkę medycyny i podopieczną doktor Marii, która ma im pomóc w przemieszczaniu się po Warszawie. 17:50 A WIĘC WOJNA - /1/ Reportaż, 5 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 odcinków "A więc wojna" to kalendarium prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 1 września. Piątek. Zniszczenie Polski jest naszym pierwszym zadaniem - mówił Adolf Hitler 22 sierpnia 1939 roku. W rozkazie wydanym dzień przed atakiem, przywódca III Rzeszy zapowiadał: "Atak na Polskę powinien być przeprowadzony zgodnie z przygotowaniem do"Fall Weiss". Miała to być wojna błyskawiczna. Blitzkrieg. Do starć niemiecko - polskich dochodziło już w nocy. Tak było między innymi w Szymankowie i Tczewie. O godzinie 4.40 rozpoczęło się bombardowanie Wielunia. Na liczące szesnaście tysięcy mieszkańców miasto Niemcy zrzucili 20 ton bomb. Kilka minut później, o godzinie 4.45 pancernik Schleswig - Holstein oddał strzały w kierunku Westerplatte. Do ataku ruszyła także kompania szturmowa marynarki wojennej, wsparta przez oddział SS - Heimwehr Danzig. Polska załoga, którą dowodził major Henryk Sucharski, liczyła 210 osób. Naprzeciw stanęło około 4 tys. żołnierzy niemieckich. 18:00 WIELUŃ 4.40 Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2004 Reżyseria: Ignacy Szczepański, Ignacy Szczepański Zdjęcia: Stanisław Szablowski 1 września 1939 roku z lotniska w Nieder - Ellguth wystartowało 29 bombowców nurkujących JU 87 B. O 4:40 czasu miejscowego spadły pierwsze bomby na zachodnią część Wielunia. Drugi nalot nastąpił pół godziny po pierwszym. Teraz celem ataku była wschodnia część miasta. Centrum zbombardowano 27 minut później. W niespełna półtorej godziny 76. Eskadra Lotnictwa Bojowego III Rzeszy zrzuciła na Wieluń, nieduże miasto leżące pośrodku trójkąta Wrocław - Łódź - Częstochowa, 380 bomb o wadze 46 ton. Zabito 2169 osób w różnym wieku. Miasto zostało zniszczone w 70%, a samo centrum w 90%. Zaczęła się trwająca 6 lat II wojna światowa. W kampanii wrześniowej Wieluń był dramatycznym początkiem, a Warszawa punktem kulminacyjnym. Potem w Europie i w świecie zbombardowano jeszcze wiele innych podobnych i większych od Wielunia miast. Do historii weszły Warszawa, Lidice, Oradour, Hiroszima. Ale pierwsze bomby spadły na Wieluń, zanim "Schleswig - Holstein" ostrzelał Westerplatte. 19:00 HISTORIA POLSKI - A WIĘC WOJNA! NIEZAPOMNIANE KADRY. OPOWIEŚĆ O CZASIE POKOJU I WOJNY Film dokumentalny, 68 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Czerniak Scenariusz: Ania Ćwięka, Wojciech Saramonowicz Film dokumentalny, opowiadający historie z przełomu czasu pokoju i rzeczywistości wojennej. Na przygotowaną opowieść składają się odnalezione i zdigitalizowane unikalne filmy z Polskiej Agencji Telegraficznej z lat 1935 - 39, pokazane po raz pierwszy. Premierowe materiały filmowe PAT zestawione zostały z niewykorzystanymi fragmentami propagandowego filmu Fritza Hipplera "Feldzug in Polen", uzupełnione są narracją świadków epoki - osób, które jako dzieci zapamiętały dramatyczny czas ostatnich dni II Rzeczypospolitej. "A więc wojna! Z dniem dzisiejszym wszystkie zagadnienia schodzą na plan". - Dalszy tak rozpoczynający się komunikat można było usłyszeć w audycji Polskiego Radia rankiem 1 września 1939 roku. Niemcy przekroczyli granicę II RP, a kilkanaście dni później Związek Sowiecki przypieczętował pakt zawarty z III Rzeszą 23 sierpnia. Polska stała się terenem pierwszego aktu II wojny światowej miejscem, w którym miał zrealizować się najbardziej bezwzględny plan dwóch totalitaryzmów. (Producent: Instytut Pileckiego Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny, 2019.) 20:15 MOKRA 1939 Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2019 Reżyseria: Przemysław Bednarczyk Scenariusz: Przemysław Bednarczyk Filmowa opowieść o bitwie pod Mokrą, zrealizowana w konwencji reportażu z pola walki. Narrator prowadzący relacjonuje przebieg bitwy w zaaranżowanej na potrzeby filmu scenografii, nawiązującej do polowego sztabu. Przebieg działań prowadzący prezentuje na dużej mapie sztabowej, posługując się znakomitymi modelami pojazdów, armat i sylwetek żołnierzy w skali 1:72 i 1:35. Dzięki wykorzystaniu zdjęć z drona, omawiane wydarzenia wojenne przenoszone są we współczesną przestrzeń gminy Miedźno, pozwalając widzowi odnaleźć w terenie historyczne miejsca związane z bitwą. W filmie wykorzystano także liczne sceny fabularyzowane z udziałem rekonstruktorów oraz filmowe materiały archiwalne. Film zrealizowano w ramach obchodów 80. rocznicy bitwy pod Mokrą, organizowanych przez gminę Miedźno. 20:55 GIGANCI HISTORII - KAMPANIA POLSKA 1939 Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Edyta Gładys Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) W planach Adolfa Hitlera miało być zaledwie kilka dni. Polacy bronili się przez miesiąc. Kampania wrześniowa to temat kolejnego odcinka Gigantów Historii. Niezłomna wola walki o niepodległą Ojczyznę w historycznych faktach. 21:45 EKSPERTYZA - KATYŃSKIE DOŁY ŚMIERCI Reportaż, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Podczas II wojny światowej do Krakowa trafiły osobiste rzeczy należące do ofiar zebrane podczas ekshumacji w zbiorowych mogiłach polskich oficerów zamordowanych przez Rosjan w Katyniu. Od maja 1943 r. badał je zespół pod kierownictwem doktora Jana Zygmunta Robla. Kopie dokumentacji z ekspertyzy ukryto w pierwszej poł. lat 50. XX wieku pod powałą dachu obecnej siedziby Instytutu Ekspertyz Sądowych. Dokumenty odkryto dopiero w 1991 r. podczas remontu Instytutu. Od tej pory są one nazywane Archiwum Robla. 22:15 OD HALLERA DO PATTONA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2021 Reżyseria: Monika Mazanek - Wilczyńska Scenariusz: Monika Mazanek - Wilczyńska Film przedstawia historię polskich żołnierzy pracujących dla armii amerykańskiej, we Francji, w latach 1945 - 1967. Były to przede wszystkim oddziały transportowe oraz lotnicze przy lotniskach. Opowieść zaczyna się od historii polskich żołnierzy, którzy za czasów Hallera przybyli do Francji, potem nawiązuje do historii polskich żołnierzy we Francji w czasie II wojny światowej, a na koniec przedstawia losy Polaków w armii amerykańskiej we Francji, którzy dbali o to, by pamięć o żołnierzach polskich z czasów Hallera i II Wojny Światowej nie uległa zapomnieniu we Francji. Amerykanie przywieźli Polaków do Francji w 1945 roku nielegalnie, w ciężarówkach. Ciekawostką jest fakt, że polscy żołnierze we Francji przekazywali pieniądze kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu na utrzymanie polskiego Kościoła w czasach PRL - u. 23:15 MOJE ZAPISKI Z PODZIEMIA Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2011 Reżyseria: Jacek Petrycki Dokument składa się z nagrań gromadzonych w latach 1982 - 1987 przez nieformalną grupę, do której należał Jacek Petrycki, Bohdan Kosiński i Marcel Łoziński. Film odsłania kulisy działalności antykomunistycznego podziemia, pokazuje codzienność ukrywających się opozycjonistów oraz polską rzeczywistość lat 80. Znalazły się w nim m.in. sceny z pierwszej podziemnej konferencji prasowej z udziałem Zbigniewa Bujaka oraz Kondrata Bielińskiego, dotyczącej fałszowania przez władze wyborów do Sejmu w 1986 roku i sposobów, w jaki "Solidarność" je monitorowała. Pokazane są również odbywające się w kościele na Żytniej próby do dramatu "Wieczernik" Ernesta Brylla w reżyserii Andrzeja Wajdy z udziałem m.in. Krystyny Jandy, Jerzego Zelnika oraz Olgierda Łukaszewicza. Bohaterami dokumentu są również: doradca władz "Solidarności" Jan Lityński, jeden z liderów śląskiej "Solidarności" Tadeusz Jedynak, pisarz i publicysta, autor raportu o stanie wojennym Marek Nowakowski, jeden z założycieli NSZZ "Solidarność" Regionu Mazowsze Janusz Onyszkiewicz czy członek podziemnego Regionalnego Komitetu Wykonawczego Wiktor Kulerski. "Moje zapiski z podziemia" przypominają również takie wybitne, a nieżyjące dziś postacie, jak Jacek Kuroń, Marek Edelman, Stafan Kisielewski czy Maciej Zembaty. Film jest - jak informuje tekst zamieszczony na początku filmu - "osobistą układanką zmontowaną wyłącznie z materiałów kręconych amatorskimi kamerami w latach 1982 - 1987" i opowiadają "tylko o wycinku ruchu, do którego miał dostęp" autor filmu. 00:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - TAJEMNICE JEZIORA Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. Tajemnice jeziora Nic nie jest lepszym podłożem dla legend o zatopionych skarbach, samolotach i czołgach niż mroczna toń mazurskich jezior. Trudno sprawdzalne opowieści żyją długo, podawane z ust do ust i z książek do książek. Tak dzieje się do czasu, gdy lokalni pasjonaci historii decydują się powiedzieć: sprawdzam. Stowarzyszenie historyczne Granica zaprosiło nas do Ełku na poszukiwania zatopionego samolotu, prawdopodobnie junkersa. Przy pomocy nowoczesnej aparatury poszukiwawczej, korzystając z map sporządzonych przez kolegów z Ełku, spróbujemy zeskanować wskazany teren. Chcielibyśmy długie i żmudne przygotowania do tych poszukiwań ukoronować sukcesem. 00:50 SENSACJE XX WIEKU - NARODZINY WOJNY /1/ Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Obraz polityki 1939 roku rządów Polski, Niemiec, Wielkiej Brytanii i ZSRR, która doprowadziła do największego kataklizmu w dziejach ludzkośći - II wojny światowej. Adolf Hitler, przemawiając 22 sierpnia 1939 roku do najwyższych oficerów Wehrmachtu, powiedział, że zamierzał uderzyć na zachód, lecz wystąpiły nowe okoliczności, które kazały mu zmienić ten plan i rzucić wojska do wojny z Polską. Jakie to okoliczności? Czy Polska padła ofiarą gry brytyjskiego premiera Neville'a Chamberlaina? Jaką rolę odegrał polski minister spraw zagranicznych Józef Beck? Czy mógł odwrócić niekorzystny bieg wydarzeń? 01:15 SENSACJE XX WIEKU - NARODZINY WOJNY /2/ Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu, w którym Bogusław Wołoszański poddaje analizie politykę ostatnich dni sierpnia 1939 roku, gdy rząd polski podjął działania, aby odwrócić bieg wydarzeń i nie dopuścić do wojny. Czy mieliśmy szansę na uniknięcie wojny? Jakie błędy popełnił Józef Beck, polski minister spraw zagranicznych? 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 3 Magazyn, 27 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Tematem odcinka jest przebieg Bitwy o Atlantyk.