TVP Historia Piątek, 02.09.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 2 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1910 - zmarł malarz Henri Rousseau; 1944 - upadek Starówki; 1973 - zmarł pisarz J. R. Tolkien; 1974 - premiera "Potopu" w reż Jerzego Hoffmanna; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 2 NA POLSKIEJ ZIEMI Serial wojenny, 13 odc. , Polska 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Aktorzy: Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Jan Englert, Katarzyna Gniewkowska, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Krzysztof Stelmaszyk, Krystian Wieczorek, Łukasz Konopka, Michał Kowalczyk, Paulina Chapko, Leon Charewicz i inni Oddział dywersyjny podejmuje kolejną próbę dotarcia nad terytorium Polski. Tym razem się udaje, chociaż cała piątka omyłkowo ląduje ok. 20 km od planowanego miejsca zrzutu. Nie obywa się też bez poważniejszych kłopotów - spadochron Władka zaczepia się o gałęzie drzew, chłopak musi skakać ze sporej wysokości i skręca nogę. Co gorsza, spadochroniarze natykają się na niemiecki patrol: są zmuszeni zabić dwóch żołnierzy, nie wiedząc, że wśród drzew ukrył się trzeci z nich. Zakopują też pasy z przywiezionym złotem i kierują się w stronę Warszawy. Ponieważ przygotowana przez gestapo obława na "zrzut" z Anglii kończy się fiaskiem, rozwścieczony standartenfuhrer Gerd Keller dochodzi do wniosku, że Karol Ryszkowski go oszukał. Oddaje go w ręce sadysty Rappkego, który torturuje go podczas przesłuchań. Niewiele pomaga interwencja majora Halbe z Abwehry. Dopiero kiedy zostaje odnaleziony jeden ze spadochronów, Karol odzyskuje zaufanie Niemców. Wanda prosi doktor Marię o skontaktowanie jej z działaczami podziemia. Chce się włączyć do walki. Lekarka początkowo odmawia, sytuacja zmusza ją jednak do skorzystania z oferty Wandy. Kiedy gestapo przeszukuje szpitale w poszukiwaniu zbiegłego Antka, ciężko ranny i wciąż bardzo osłabiony chłopak zostaje ukryty w mieszkaniu Wandy i jej matki Heleny (Ewa Wencel). Oddział majora Konarskiego trafia do pierwszego punktu kontaktowego, którym jest mieszkanie niejakiego Rogalskiego (Leon Charewicz). Wskutek nieporozumienia dywersanci biorą Rogalskiego za zdrajcę, o mały włos nie dochodzi do strzelaniny. Poznają też łączniczkę Olę (Paulina Chapko), studentkę medycyny i podopieczną doktor Marii, która ma im pomóc w przemieszczaniu się po Warszawie. 08:15 HISTORIA POLSKI - A WIĘC WOJNA! NIEZAPOMNIANE KADRY. OPOWIEŚĆ O CZASIE POKOJU I WOJNY Film dokumentalny, 68 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Czerniak Scenariusz: Ania Ćwięka, Wojciech Saramonowicz Film dokumentalny, opowiadający historie z przełomu czasu pokoju i rzeczywistości wojennej. Na przygotowaną opowieść składają się odnalezione i zdigitalizowane unikalne filmy z Polskiej Agencji Telegraficznej z lat 1935 - 39, pokazane po raz pierwszy. Premierowe materiały filmowe PAT zestawione zostały z niewykorzystanymi fragmentami propagandowego filmu Fritza Hipplera "Feldzug in Polen", uzupełnione są narracją świadków epoki - osób, które jako dzieci zapamiętały dramatyczny czas ostatnich dni II Rzeczypospolitej. "A więc wojna! Z dniem dzisiejszym wszystkie zagadnienia schodzą na plan". - Dalszy tak rozpoczynający się komunikat można było usłyszeć w audycji Polskiego Radia rankiem 1 września 1939 roku. Niemcy przekroczyli granicę II RP, a kilkanaście dni później Związek Sowiecki przypieczętował pakt zawarty z III Rzeszą 23 sierpnia. Polska stała się terenem pierwszego aktu II wojny światowej miejscem, w którym miał zrealizować się najbardziej bezwzględny plan dwóch totalitaryzmów. (Producent: Instytut Pileckiego Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny, 2019.) 09:50 KUCHNIA DWUDZIESTOLECIA - ODC. 22 LUKSUSOWO I ZWYCZAJNIE. ZAKLĘTE REWIRY. Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Jerzy Grabowski, Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski, Łukasz Modelski, Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola, Maciej Brola, Maciej Brola Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Restauracje eleganckie i a la fourchette. Niekoniecznie te największe. Wielkie gotowanie, ale i przeciętna kuchnia restauracyjna, umiarkowane ceny, codzienne menu i burzliwe życie zaplecza w dwudziestoleciu międzywojennym uwiecznił w 1936 w kultowej powieści "Zaklęte rewiry" Henryk Worcell, a właściwie Tadeusz Kurtyka. Inspiracją były autentyczne przypadki i anegdoty z modnej w dwudziestoleciu restauracji U Wróbla, którą chętnie odwiedzał m.in. Franciszek Fiszer, filozof bez teki i niezrównany pieczeniarz, który nieustannie dawał preteksty do barwnych opowieści, które staną się kanwą tego odcinka programu. Nie zabraknie w nim przepisów na dania, które przeszły do historii, choćby flaki po warszawsku. Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich i"W kotle historii"tym razem proponuje smakowitą wyprawę znaczoną najważniejszymi historycznymi datami i kulturowym obrazem dwudziestolecia międzywojennego. Niezwykłego okresu w historii, kiedy po 123 latach niewoli kształtowała się polska państwowość, powstawały wielkie inwestycje, łączyły się ziemie podzielone kulturowo, ekonomicznie, politycznie przez zaborców. W wyniszczonej w czasie I wojny światowej Europie i Polsce kulinarne pomysły łączyły niedostatek z tradycją, rzeczywistość z marzeniami. Smaki, które wówczas powstały, są dla nas do dziś smakami rodzinnego domu. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - BITWA POD MOKRĄ - SIŁA KAWALERII Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Widowisko z cyklu "Sensacje XX wieku" przypomina mało znaną historię z września 1939 roku. Atak Niemiec na Polskę pamiętamy zwykle jako pasmo klęsk i porażek naszej armii. Błędy taktyczne dowództwa, spowodowane ślepą wiarą w naszych sojuszników oraz oczywista przewaga wojsk niemieckich doprowadziły do ostatecznej przegranej. Ale w tej historii są epizody, w których niewielkie polskie oddziały zadawały jednostkom Wermachtu poważne straty. Jednym z nich jest bitwa pod miejscowością Mokra. Dowódca Armii Poznań, generał Tadeusz Kutrzeba, przewidział rozwój sytuacji na froncie i doprowadził do starcia, w którym znakomicie współpracowały ze sobą różne formacje wojskowe. Trzon polskiego natarcia stanowiła Wołyńska Brygada Kawalerii wspierana przez pociąg pancerny Śmiały oraz lotnictwo. Niemcy doznali ogromnych strat, ale bitwa pod Mokrą nie mogła zmienić biegu wydarzeń. 11:10 OD HALLERA DO PATTONA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2021 Reżyseria: Monika Mazanek - Wilczyńska Scenariusz: Monika Mazanek - Wilczyńska Film przedstawia historię polskich żołnierzy pracujących dla armii amerykańskiej, we Francji, w latach 1945 - 1967. Były to przede wszystkim oddziały transportowe oraz lotnicze przy lotniskach. Opowieść zaczyna się od historii polskich żołnierzy, którzy za czasów Hallera przybyli do Francji, potem nawiązuje do historii polskich żołnierzy we Francji w czasie II wojny światowej, a na koniec przedstawia losy Polaków w armii amerykańskiej we Francji, którzy dbali o to, by pamięć o żołnierzach polskich z czasów Hallera i II Wojny Światowej nie uległa zapomnieniu we Francji. Amerykanie przywieźli Polaków do Francji w 1945 roku nielegalnie, w ciężarówkach. Ciekawostką jest fakt, że polscy żołnierze we Francji przekazywali pieniądze kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu na utrzymanie polskiego Kościoła w czasach PRL - u. 13:05 NEMOCNICE NA KRAJI MESTA. SZPITAL NA PERYFERIACH S.II - ODC. 17 - PUNKCJA (PUNKCE) Serial obyczajowy, 58 min, Czechosłowacja, 1981 Reżyseria: Jaroslav Dudek Scenariusz: Jaroslav Dietl Aktorzy: Ladislav Chudik, Ladislav Frej, Milos Kopecky, Marta Motlova, Daniela Kolarova, Jana Stiepankova, Eliska Balzerova, Josef Abrham, Josef Vinklar, Andrea Cunderlikova, Viktor Preiss Po operacji przeprowadzonej przez Karola Sovę, u pana Dobiasza nastąpiły powikłania. Ordynator Błażej i Karol Sova wyjeżdżają do Pragi na obronę pracy habilitacyjnej. Praca Błażeja zostaje odrzucona, natomiast Karola - przyjęta. Błażej prosi Karola o dyskrecję w tej sprawie. Stary doktor Sova oświadcza się doktor Fastovej. 14:15 SAMOCHODY, KTÓRE PODBIŁY ŚWIAT - ODC. 1/4 (THE CARS THAT MADE THE WORLD) Film dokumentalny, 39 min, USA, 2020 Reżyseria: Ritesh Gupta Seria przybliża historie wizjonerów, którzy stworzyli i rozwinęli motoryzację. To niezwykle barwna podróż w czasie, podczas której widzowie zobaczą, jak największe nazwiska przemysłu samochodowego stały się legendarnymi markami, które pokochali wielbiciele motoryzacji. Dzięki rekonstrukcjom i nigdy wcześniej niepokazywanym archiwalnym materiałom filmowym, autorzy serii śledzą ścieżki kariery siedmiu postaci, które miały ogromny wpływ na rozwój motoryzacji: Henry ' ego Forda, Waltera Chryslera, braci Dodge, Williama Duranta, Lee Iacocca i Johna Deloreana. Chociaż to produkcja amerykańska, autorzy nie zapominają o genialnych konstruktorach i producentach aut z całego świata. 15:05 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SAMOLOT. ODC. 2/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nat Sharman Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z tych wynalazków zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest samolot. 16:10 GENIUSZE I MARZYCIELE. KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Pacek Poprzez historię kamery Aeroskop numer 1, wyprodukowanej w Anglii w 1910 roku, a wymyślonej przez Kazimierza Prószyńskiego, opowiadamy fascynującą historię polskiego wynalazcy. Naukowca, prekursora i propagatora polskiego kina. Historię, która toczyła się na dwóch kontynentach, a wynalazki Prószyńskiego były używane na całym świecie. Zbierając okruchy filmowe pozostałe z tamtych czasów (pierwsze filmy Prószyńskiego kręcone w Polsce i Anglii, a także filmy i kroniki kręcone kamerą Aeroskop na całym świecie), rozmawiając z filmowymi profesjonalistami na całym świecie, szukając zapomnianych śladów naszego wynalazcy, będziemy rekonstruować historię Prószyńskiego, a jednocześnie przyglądać się światu początku wieku utrwalonego na taśmie filmowej. Będzie to również opowieść o rodzącym się właśnie przemyśle filmowym, w którego rozwoju wielki udział miał Prószyński. 17:05 CZAS HONORU - ODC. 3 PRZYDZIAŁ Serial wojenny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Anna Romantowska, Agnieszka Więdłocha, Krzysztof Globisz, Michał Krzysztof Kowalczyk Major Halbe z Abwehry proponuje Karolowi współpracę, szantażując go groźbą uśmiercenia siostry więzionej w Oświęcimiu. Karol ma podawać się za specjalnego wysłannika władz londyńskich przysłanego do Warszawy jako swego rodzaju kontroler. Członkowie oddziału dywersantów zostają rozmieszczeni w różnych kwaterach. Nie wolno im kontaktować się z rodziną i znajomymi. Ten rozkaz nie będzie jednak ściśle przestrzegany. Antek zaprzyjaźnia się z Wandą. Michał widzi ich oboje przez okno, ma wrażenie, że tych dwoje coś łączy. Mówi Bronkowi, że Wanda chyba kogoś ma. Helena odwiedza Marię. Nie chce, aby w jej mieszkaniu ukrywał się ranny człowiek, obawia się, że to zbyt ryzykowne. W takiej sytuacji Maria postanawia przenieść Antka w inne miejsce. Janek odwiedza mieszkanie swojej narzeczonej, Leny Sajkowskiej. Mieszkają tam już Niemcy. Chłopak dowiaduje się, że Lena wraz z rodziną została przesiedlona do getta. Niemcy dogrzebali się w papierach, że Sajkowscy mają żydowskie pochodzenie. Władek, mimo wyraźnych rozkazów, odwiedza matkę w szpitalu. Po wyjściu zostaje aresztowany w ulicznej łapance. Trafia do siedziby gestapo w alei Szucha. Karol po zwolnieniu odwiedza swoją byłą żonę Wandę. Mówi, że jest poszukiwany przez gestapo. Wanda postanawia przez jakiś czas ukryć go u siebie. Karol przedstawia jej swoją sfabrykowaną legendę i wciąga Wandę do konspiracji. Janek zostaje przydzielony do komórki, która zajmuje się produkcją fałszywych dokumentów. Bronek spotyka Helenę. Na prośbę kobiety postanawiają, że lepiej będzie nie mówić Wandzie, że jest on znów w Warszawie, bo dziewczyna już się pogodziła z jego śmiercią. Bronek ma przejąć dowództwo nad oddziałem, który dokonuje egzekucji na zdrajcach. Władek trafia na przesłuchanie do Rappkego. Jest torturowany. 18:00 A WIĘC WOJNA - /2/ Reportaż, 5 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 - odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 2 września. Sobota. Trwa bój o granice. Sztab Główny Naczelnego Wodza informuje: "lotnictwo nieprzyjacielskie kontynuowało działalność na całym naszym terytorium. Bombardowano nasze miejscowości bez względu na to, czy posiadają znaczenie wojskowe". Na terenie Wielkopolski, gdzie toczyły się głównie potyczki graniczne, gen. Roman Abraham dowódca Wielkopolskiej Brygady Kawalerii - wydaje rozkaz przeprowadzenia wypadu na Wschowę. Polacy wkraczają 8 kilometrów w głąb terytorium Niemiec. Dowódca grupy wypadowej kpt. Edmund Lesisz wkrótce trafi do oflagu w Murnau. Gestapo odnajdzie go i wywiezie do Łodzi. Zostanie rozstrzelany. Do Warszawy zaczynają przybywać pociągi ewakuacyjne z Wielkopolski i Pomorza. Dla przybywających na warszawski Dworzec Gdański rannych żołnierzy śpiewają Hanka Ordonówna i Mieczysław Fogg. Do opieki nad rodzinami rezerwistów włączyła się marszałkowa Aleksandra Piłsudska. 19:30 HISTORIA POLSKI - LUFTWAFFE 39: ZBRODNIA NIEUKARANA. Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Geremek Film dokumentalny ukazujący okrucieństwo wojny z punktu widzenia niemieckich pilotów bombardujących polskie miasta. 20:20 TEATR HISTORII - LALKA Z ŁÓŻKA NR 21 Dysk./wywiad/debata, 15 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Mikołaj Mirowski (prowadzący) W cyklu Teatr Historii, łączącym publicystykę ze sztuką spod znaku Melpomeny i Klio, tym razem, we wprowadzeniu do dramatu Djordje Lebovicia "Lalka z łóżka nr 21" z 1971 r. , w reżyserii Jana Kulczyńskiego, gościem rozmowy prowadzonej przez dr. Mikołaja Mirowskiego (historyk, FINA) będzie Krystyna Różańska - Gorgolewska (krytyk sztuki, kurator). Historia opowiadana w dramacie Djordje Lebovicia rozgrywa się w latach 60 XX wieku. Sztuka opowiada historię jednej z więźniarek obozu koncentracyjnego, która w czasie uwięzienia została zmuszona do prostytucji w domach publicznych przeznaczonych dla SS. Komendant tytułowego Domu Lalek, zagrożony procesem za zbrodnie przeciwko ludzkości, chce uniemożliwić jej zeznania, jako jednego z potencjalnych świadków. Spektakl nawiązuje do bardzo rzadko, by nie powiedzieć w ogóle, opisywanego zjawiska przymusowej prostytucji w hitlerowskich obozach koncentracyjnych. Można powiedzieć, że pod tym względem sztuka jest pionierska, gdyż historycy zaczęli poważniej zajmować się tym tematem dopiero w XXI wieku. Spektakl jest unikatowy dzięki dwóm kreacjom aktorskim: Haliny Mikołajskiej, brawurowo oddającej dramat kobiety chcącej zapomnieć wojenną traumę i Henryka Borowskiego, który w niezwykle sugestywny sposób przedstawił mentalność zbrodniarza. Dramat porusza też wątek tabloidyzacji mediów łapczywie karmiących się sprawami obyczajowymi, nader dobrze znany nam w obecnych czasach. Sztuka Djordje Lebovicia w reżyserii Jana Kulczyńskiego była tzw. półkownikiem, i to o najdłuższym wyroku. Przedstawienie zrealizowane w 1971 r. , po raz pierwszy pokazano dopiero 47 lat później, w 2018 r. Jedną z przyczyn leżakowania taśmy ze spektaklem na półce, był najprawdopodobniej zapis cenzorski na osobę Haliny Mikołajskiej, związany z jej antykomunistyczną działalnością. Widzowie Teatru Historii będą mieli okazję obejrzeć ten spektakl dopiero po raz drugi. 20:35 LALKA Z ŁÓŻKA NR 21 Teatr, 47 min, Polska, 1971 Autor: Dżordże Lebović Reżyseria: Jan Kulczyński Aktorzy: Halina Mikołajska, Henryk Borowski, Stanisław Zaczyk, Włodzimierz Press Wilma była podczas II wojny światowej więźniarką w obozowym domu publicznym zwanym przez Niemców Domem Lalek. Teraz ma ułożone życie osobiste - dom, męża, dzieci. Wyrzuciła z pamięci bolesne wspomnienia obozowych przeżyć, nie mówiąc jednak o nich mężowi. Nieoczekiwanie do jej domu przychodzi komendant domu publicznego, w którym pracowała i usiłuje nakłonić ją do milczenia na temat jego przeszłości. Zeznania Wilmy obciążyłyby go w zbliżającym się procesie. Kobieta odmawia mimo szantażu i gróźb. Dostrzega grozę swej sytuacji, kiedy uświadamia sobie, że w mężu nie będzie miała oparcia. Nie znajduje on bowiem usprawiedliwienia dla zmuszonych siłą do prostytucji kobiet. 21:30 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 1/6 NARKOTYKI W ARMII HITLERA (ODC. 1/6) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Jak to było możliwe, że żołnierze niemieccy potrafili bez snu i odpoczynku atakować przez trzy dni z rzędu pozycje aliantów? Doping? Dopalacze? A może narkotyki? Tylko dzięki wspomagającej farmakologii był możliwy nadludzki wysiłek fizyczny żołnierzy wermachtu. Narkotyki zażywane przez niemieckich żołnierzy nie tylko ich pobudzały do działania, ale też wyzwalały niespotykaną agresję. Dopiero teraz historycy zaczynają w pełni rozumieć barbarzyństwo II wojny światowej. Rola metamfetaminy, stosowanego powszechnie w armii Hitlera narkotyku, w czasie tamtego globalnego konfliktu, jest niepodważalna. Wpływała na działania pojedynczych żołnierzy oraz ich przywódców, w wyniku decyzji których życie straciły miliony ludzi. 22:30 PAN AM - LOT PRZEZ PACYFIK - LATYNOSKI POLIGON. ODC. 2/3 (PAN AM: CROSSING THE PACIFIC) Film dokumentalny, 56 min, USA, 2019 Seria przybliża historię jednego z wielkich kamieni milowych w historii lotnictwa: przekroczenia Oceanu Spokojnego w 1935 roku przez statek powietrzny Pan American Airways nazywany China Clipper. Ludzie już wówczas mieli przeczucie, że to przełomowy moment w historii ludzkości, symbolizujący kurczenie się świata, gdyż od tego czasu w każde miejsce na Ziemi można było dotrzeć samolotem. Dziewiczy rejs Clippera był kulminacją ośmiu lat prób i doświadczeń oraz wprowadzania wielu innowacji, w których udział wzięły setki osób. Podobnie jak inżynierowie NASA i astronauci, którzy później wysłali człowieka na Księżyc, ci pionierzy lotnictwa budowali nowe samoloty, stosowali nowe technologie i pokonali niezliczone przeszkody, żeby móc przekroczyć 8700 mil potężnego Pacyfiku. Film, w oparciu o materiały archiwalne i rekonstrukcje zdarzeń, pokazuje jak to zrobili i jak, po ich wyczynie zmienił się świat. 23:35 RZECZPOSPOLITA REAKTYWACJA Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Ferens Scenariusz: Anna Ferens Zdjęcia: Michał Ślusarczyk, Marcin Peresada Film w atrakcyjny i nowoczesny sposób opowiada o odbudowie Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Pokazujetę niezwykłą energię, która wyzwoliła się w Polsce po odzyskaniu niepodległości zarówno wśród intelektualnych elit, jak i zwykłych ludzi. Bohaterami są wynalazcy, naukowcy, ekonomiści, których myśli i osiągnięcia przyczyniły się do rozkwitu Polski w okresie międzywojennym. Wiele z tych wynalazków zostało wykorzystanych na całym świecie i przyczyniło się do rozwoju ważnych dziedzin nauki. W filmie występują potomkowie, często nieznanych bohaterów 20 - lecia oraz historycy z Polski, USA i Francji, m.in.: prof. Wacław Szybalski z Madison, prof. Donald Pienkos z Milwaukee, prof. Dominic Pacyga z Chicago, dr Christophe Laforest z Paryża. Film nagrodzony na Polish Film Festival in America w Chicago w 2018 r. - nagroda za najlepszą reżyserię. 01:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - JÓZEF WYBICKI - REAKTYWACJA Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Józef Wybicki - reaktywacja Cokolwiek nie wydobylibyśmy spod wody, nie wygrzebali z ziemi, i tak największym dla nas odkryciem zawsze będą ludzie, których poznajemy w trakcie poszukiwawczych przedsięwzięć. Bezinteresowni, zakochani w lokalnej historii poświęcają mnóstwo energii, by uświadomić swoim sąsiadom, w jakiej to okolicy mieszkają. Tak jest i tym razem. Z dużym wzruszeniem poruszamy się po Manieczkach - majątku, gdzie przez prawie dwadzieścia lat gospodarował Józef Wybicki, postać w historii Polski absolutnie sztandarowa. Na podstawie mapy z 1926 r. mamy częściowe informacje, jak wówczas wyglądał ten teren i gdzie mógł znajdować się dworek Wybickich. Zechcemy to również sprawdzić przy pomocy nowoczesnego sprzętu poszukiwawczego. Jest taki przekaz W kolejną podróż wybierzemy się do Poznania, gdzie zapukamy do klasztornej furty. Znajdujemy się na Wzgórzu Św. Wojciecha. Jest to otoczenie cytadeli poznańskiej. Tu, na terenie należącym do zakonu Karmelitów Bosych podobno znajduje się czołg z czasów II wojny światowej. 01:30 SENSACJE XX WIEKU - BITWA POD MOKRĄ - SIŁA KAWALERII Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Widowisko z cyklu "Sensacje XX wieku" przypomina mało znaną historię z września 1939 roku. Atak Niemiec na Polskę pamiętamy zwykle jako pasmo klęsk i porażek naszej armii. Błędy taktyczne dowództwa, spowodowane ślepą wiarą w naszych sojuszników oraz oczywista przewaga wojsk niemieckich doprowadziły do ostatecznej przegranej. Ale w tej historii są epizody, w których niewielkie polskie oddziały zadawały jednostkom Wermachtu poważne straty. Jednym z nich jest bitwa pod miejscowością Mokra. Dowódca Armii Poznań, generał Tadeusz Kutrzeba, przewidział rozwój sytuacji na froncie i doprowadził do starcia, w którym znakomicie współpracowały ze sobą różne formacje wojskowe. Trzon polskiego natarcia stanowiła Wołyńska Brygada Kawalerii wspierana przez pociąg pancerny Śmiały oraz lotnictwo. Niemcy doznali ogromnych strat, ale bitwa pod Mokrą nie mogła zmienić biegu wydarzeń. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - TRAGICZNE MIASTO Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony oblężeniu Leningradu.