TVP Historia Niedziela, 04.09.2022 06:45 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1907 - zmarł Edward Grieg; 1939 - obrona wieży spadochronowej w Katowicach; 1955 - ukazał się pierwszy numer odnowionego "Po Prostu" - symbol odwilży; 1965 - zmarł Albert Schweitzer; 06:55 KLERYCY W KOMUNISTYCZNEJ ARMII Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Stanisław Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska Scenariusz: Stanislaw Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska W 1959 r. władze komunistyczne złamały zawarte dziewięć lat wcześniej porozumienie między Rządem a Episkopatem Polski o niepowoływaniu seminarzystów do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Zanim rozpoczęło się wcielanie alumnów do wojska, zdecydowano, że państwo będzie nadzorować ich kształcenie w seminariach duchownych. Podkreślano, że nowy narybek duchowieństwa rzymsko - katolickiego jest sfanatyzowany, ślepo wykonuje wytyczne swego kierownictwa i nie daje gwarancji lojalnej współpracy z władzami państwowymi. 12 października 1959 roku Prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz poinformował Episkopat Polski, że (...) ze względu na wysoce niewłaściwą atmosferę panującą w seminariach duchownych, jak również wywołującą kategoryczny sprzeciw postawę społeczną młodego duchowieństwa, minister oświaty i Urząd do Spraw Wyznań sprawować będą nadzór nad wyższymi i niższymi diecezjalnymi i zakonnymi seminariami duchownymi. Wobec sprzeciwu biskupów rozpoczęto wcielanie kleryków do wojska. 09:00 ALTERNATYWY 4 - ODC. 8/9 - WESELE Serial komediowy, 55 min, Polska 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybiński Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Witold Pyrkosz, Janusz Gajos, Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Zofia Czerwińska, Cezary Julski, Wiktor Zborowski, Jerzy Kryszak, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Wiesław Gołas, Mieczysław Voit, Ewa Ziętek, Jerzy Turek i inni W mieszkaniu Balcerka odbywa się wesele. Uczestniczą w nim goście niemieszkający przy ul. Alternatywy 4, ale wskutek awarii wodociągu do Balcerków schodzi się cały blok i robi się potworne zamieszanie. Później zaczyna szwankować elektryczność i wszyscy przenoszą się do prominenta Winnickiego, który ma telewizor tranzystorowy, by obejrzeć ważny mecz piłkarski. Przy okazji Winnicki wyjaśnia zebranym konieczność wprowadzenia podwyżek cen mięsa. Meczu nie może obejrzeć docent Furman, gdyż na polecenie Anioła śledzi Ewę Majewską. Okazuje się, że Ewa pracuje w Kongresowej jako striptizerka. 10:20 W KOTLE HISTORII - NA WYSOKIEJ POŁONINIE. KUCHNIA ZNAD PRUTU I CZEREMOSZU. Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) Granica z Rumunią była jedyną granicą, o którą po odzyskaniu niepodległości Polska nie musiała toczyć krwawych bojów. Prace związane z wytyczeniem i oznakowaniem jej w terenie zakończono latem 1929 roku. Granica rozpoczynała się od trójstyku polsko - czechosłowacko - rumuńskiego, położonego na szczycie góry Stóg (Stoh) w Karpatach Marmaroskich. Dalej podążała na południowy wschód grzbietem Gór Czywczyńskich aż do źródeł Białego Czeremoszu. Od tego miejsca granica skręcała na północ i wiodąc doliną Czeremoszu, dochodziła do jego ujścia do Prutu. Potem wędrowała na północ, wprost do Dniestru. Trójstyk polsko - rumuńsko - radziecki, będący ostatnim punktem granicy polsko - rumuńskiej, znajdował się u ujścia Zbruczu do Dniestru. 255 z 349 km biegło wzdłuż potoków i rzek. Stąd szum Prutu, Czeremoszu w śpiewanej do dziś piosence, niemijająca popularność cyklu książek "Na wysokiej połoninie" Stanisława Vincenza, który dla Huculszczyzny był tym, kim Tetmajer dla Podhala, i huculskie tradycje kulinarne, które są tematem tego odcinka programu. Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, znany widzom TVP Historia z cykli "Kuchnia Jagiellonów", "Kuchnia Żydów polskich" i "Kuchnia dwudziestolecia" przyrządzi banusz, ze śmietany z owczego mleka i kukurydzy, znany jako huculska mamałyga, i pstraga duszonego w śmietanie. 10:55 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - POD WRZEŚNIOWYM NIEBEM Film dokumentalny, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek Wykonawcy: Krzysztof Mroczkowski (prowadzący) Pierwszy odcinek cyklu przypomina historię polskiego lotnictwa od 1 września 1939 roku do ostatnich dni miesiąca. Kampania Wrześniowa to preludium do Bitwy o Anglię, swoisty szkoleniowy poligon, na którym wszystkie zdobyte atuty i doświadczenia wykorzystane zostały w angielskiej bitwie. Cykl programów, przygotowanych wspólnie z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, prezentujący dokonania polskich lotników w czasie II Wojny Światowej. Historia Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie pisana jest najczęściej językiem historycznych statystyk, danych osobowych, dat zestrzeleń, typów maszyn. Planowany cykl "Ci cholerni Polacy" nie będzie historią poszczególnych Dywizjonów, ale opowieścią o lotnikach, uzupełnioną o dane bitewne, czy też techniczne i materiały wspomnieniowe, dotąd niepublikowane, pochodzące ze zbiorów Fundacji Charytatywnej Stowarzyszenia Lotników Polskich w Londynie. Obecnie w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego. Planowany cykl opowie o lotnikach, którzy walczyli w szeregach Polish Air Force w latach 1939 - 1941, czyli od chwili ewakuacji, po zakończeniu działań we wrześniu 1939 roku, po koniec Bitwy o Anglię. 11:50 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SAMOLOT. ODC. 2/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nat Sharman Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z tych wynalazków zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest samolot. 12:50 DZIKA PRZYRODA BLISKIEGO I ŚRODKOWEGO WSCHODU - PÓŁWYSEP ARABSKI KRAINA ZŁUDZEŃ (ARABIA - LAND OF ILLUSION) Film dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2014 Reżyseria: James Hemming Wykonawcy: Aleksandra Biernacka Odc. 5 Półwysep Arabski to przede wszystkim pustynie, a wśród nich jeden z największych na świecie piaszczystych obszarów Rub Al - Chali. Żyje tu jednak zaskakująca liczba zwierząt. To dom dla oryksów, które zostały ocalone przed wyginięciem, dzięki staraniom rządu Omanu. Raz do roku, monsuny przynoszą chmury nad południowo - wschodnie wybrzeże, które na kilka miesięcy zamienia się w oazę zieleni. 13:50 WOJOWNICY CZASU - REDUTY WRZEŚNIA, CZYLI PRZEDMOŚCIE KAZUŃSKIE 1939 Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy niemiecki blitzkrieg rozpędził się już na dobre po drogach września, z Wielkopolski na pomaszerowały dwie polskie armie, aby nad Bzurą stoczyć największą bitwę tej tragicznej kampanii. A jej ostatni akord miał miejsce u bram Warszawy w Puszczy Kampinoskiej i na na przedmościu kazuńskim. W programie "Wojownicy czasu" Grzegorz Gajewski podróżuje przez wieki i epoki, pokazując realia ówczesnego życia dzięki pieczołowicie je odtwarzającym grupom rekonstrukcji historycznej. Dawne historie i współcześni pasjonaci to właśnie wojownicy czasu. 14:30 PO WŁASNYM POGRZEBIE Film wojenny, 80 min, Polska, 1989 Reżyseria: Stanisław Jęryka Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Anna Ciepielewska, Andrzej Grabarczyk, Bronisław Pawlik, Janusz Bukowski, Marek Kondrat, Eugeniusz Kujawski Twórcy filmu "Umarłem, aby żyć" przedstawili autentyczną historię człowieka, któremu lekarze pomogli sfingować własną śmierć, aby wyrwać go z rąk gestapo. Reżyser Stanisław Jędryka postanowił kontynuować losy Leopolda Wójcika. Jednak tym razem są to już fikcyjne wydarzenia. W filmach "Urodzony po raz trzeci" i właśnie "Po własnym pogrzebie" główny bohater na nowo podejmuje konspiracyjną działalność. Po jego "śmierci" skomplikowały się kontakty z lwowskim łącznikiem. Toczą się rozgrywki między niemieckim wywiadem a komórką AK. 16:30 GIGANCI HISTORII - HISTORIA LEGIONÓW POLSKICH Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Polska przestała istnieć, ale wciąż istniała jej armia. Zaledwie dwa lata po trzecim rozbiorze, na hasło rzucone przez Jana Henryka Dąbrowskiego, jednego z bohaterów insurekcji kościuszkowskiej, pod broń zgłosiło się wkrótce ponad dwadzieścia pięć tysięcy ludzi. Nie tylko szlachty, ale też chłopów. Ludzie wolni są braćmi - głosiło motto Legionów Dąbrowskiego. Marzyli o przebiciu się do Polski i wyzwoleniu kraju, stało się jednak tak, że musieli walczyć w Italii, a w końcu na odległym i egzotycznym krańcu świata, gdzie spora część z nich zginęła w bezsensownej walce. Ci, którzy przeżyli, stworzyli jednak później armię Księstwa Warszawskiego, zanieśli nad Wisłę ideały oświecenia, a także doświadczenie w prowadzeniu nowoczesnej, napoleońskiej wojny. Przypomnieli też światu o Polsce. To właśnie walcząc w szeregach legionowych, Józef Wybicki napisał pieśń, która wkrótce stała się niezwykle popularna, a zaledwie trzydzieści lat później, podczas powstania listopadowego, stanie się hymnem Polski. Zaczynała się wówczas od słów: Jeszcze Polska nie umarła. A póki my żyjemy, żyje pamięć o tych wydarzeniach, dlatego "Historia Legionów Polskich jest tematem tego odcinka programu. 17:25 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 2/7 Serial obyczajowy, 50 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Rybkowski i Marek Nowicki Scenariusz: Marek Nowicki, Witold Orzechowski, Jan Rybkowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Roman Wilhelmi, Grażna Barszczewska, Izabella Trojanowska, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Krystyna Ciechomska, Liliana Głąbczyńska, Kazimierz Iwiński, Alicja Jachiewicz, Zofia Merle, Jerzy Molga, Włodzimierz Musiał, Lech Ordon, Witold Pyrkosz, Ewa Szykulska, Ewa Ziętek, Zygmunt Zintel, Wojciech Pokora, Bohdan Łazuka, Mieczysław Czechowicz, Hanna Stankówna, Tomasz Stockinger, Janusz Bylczyński i inni Nikodem Dyzma przyjeżdża do Koborowa, majątku państwa Kunickich. Dzięki parotysięcznej zaliczce otrzymanej od pracodawcy jego wygląd zmienia się nie do poznania. Pani Nina, żona Kunickiego, i Kasia, jego córka z pierwszego małżeństwa, widzą w nowym administratorze majątku prawdziwego światowca. Dyzma zdaje sobie jednak sprawę z własnych niedostatków - braku obycia, dobrych manier i wykształcenia. Za wszelką cenę stara się je ukryć przed otoczeniem, mówi mało, a nocami uczy się, gorliwie wertując księgi gospodarcze. Przypadkiem spotyka brata Niny, ubezwłasnowolnionego przez jej męża hrabiego Żorża Ponimirskiego. Szalony Żorż wyjawia mu, w jaki sposób Kunicki wszedł w posiadanie majątku swej żony. Pomiędzy "niespełna rozumu" hrabią a administratorem majątku staje układ - Dyzma obiecuje Ponimirskiemu pomoc w zamian za potajemne dokształcanie. Tymczasem pan Kunicki prosi zarządcę swych dóbr, aby korzystając ze znajomości w sferach rządowych, uzyskał od ministra rolnictwa, Jaszuńskiego, przydział drewna dla koborowskich tartaków. Żegnany z żalem przez panią domu Nikodem Dyzma wyrusza do Warszawy. 18:20 A WIĘC WOJNA - /4/ Reportaż, 5 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 - odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 4 września. Poniedziałek. Sztab Naczelnego Wodza informował: W nocy z 3 na 4 września trwały bombardowania podmiejskich miejscowości letniskowych pod Warszawą, powodując liczne pożary i ofiary w ludziach. Bombardowano także Warszawę w godzinach popołudniowych. Na froncie południowo - zachodnim uporczywe walki trwają. (...)nasze oddziały dokonały udanego napadu na jednostki pancerne nieprzyjaciela, zadając mu straty. Na odcinku Pomorza po bardzo ciężkich walkach byliśmy zmuszeni opuścić Bydgoszcz i Grudziądz. Na froncie Ciechanów - Przasnysz walki trwają. Rano Niemcy ponownie ostrzelali Westerplatte. Prasa informowała: "Bohaterska załoga Westerplatte broni się! Ta krótka wiadomość komunikowana nam od trzech dni przez radio napełnia serca Polaków dumą, radością i wzruszeniem. Garstka żołnierzy, których wybuch dziejowej zawieruchy zaskoczył na najbardziej zagrożonym posterunku na straży Najjaśniejszej Rzeczypospolitej, otoczona ze wszystkich stron morzem wrogiej nawały, stawia dzielnie czoło rozwścieczonym hordom teutońskich barbarzyńców. (...) Westerplatte to przykład dla całej Polski. (...) Westerplatte to symbol Polski!" Niemcy zdobywają Katowice. Po zdobyciu miasta mordują około 750 mieszkańców. Wśród ofiar są powstańcy śląscy, harcerze i cywile. Uważa się, że broniących wieży spadochronowej rannych harcerzy Niemcy zrzucali z 50 metrów na ziemię. Do mordowania ludności cywilnej dochodziło w kolejnych zdobywanych miastach. Tak było między innymi w Częstochowie, gdzie podczas tzw. "krwawego poniedziałku" zginęło od 300 do 500 mieszkańców. Prasa informowała, że na stacji Szydłowiec lotnicy niemieccy zaatakowali pociąg sanitarny Czerwonego Krzyża. 18:30 HISTORIA MEDIÓW - MEDIA STORY - POKAŻ WIADOMOŚĆ! Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Monika Skwirtniańska, Wojciech Kursa Scenariusz: Paweł Nowakowski, Wiktor Szymborski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku prowadzący rozmawiają o tym, jaką rolę w przekazywaniu wiadomości pełniły średniowieczne herby i pieczęcie. 19:00 CAŁA PRAWDA O WIKINGACH - NOWE ŚWIATY. ODC. 2/2 (THE VIKINGS UNCOVERED) Film dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Harvey Lilley Wikingowie tworzyli swoje imperium przez 500 lat, eksplorując i dokonując wielu krwawych podbojów. Potrafili przetrwać w surowym klimacie, przesuwając granice ludzkiej wytrzymałości. Odkryli Amerykę 500 lat przed Kolumbem. Jak osiągnęli tak wielkie sukcesy? I dlaczego u szczytu swojej potęgi nagle zniknęli z zajętych wcześniej terenów? Archeolog Sarah Parcak podróżuje z wschodniego wybrzeża Szkocji do Islandii, Grenlandii i Ameryki Północnej, aby odkryć tajemnice tego rozległego Imperium Wikingów. Wykorzystując specjalistyczne zdjęcia satelitarne stanowisk archeologicznych i najnowsze techniki badań kryminalistycznych DNA, poszerza stan wiedzy o tej fascynującej cywilizacji. Film pokazuje, że ci nieustraszeni marynarze byli o wiele bardziej wyrafinowani, bezbronni i zwyczajnie ludzcy niż wskazywałaby na to ich dotychczasowa reputacja. 20:10 TAJNE AKTA III RZESZY - ODC. 1/6 NARKOTYKI W ARMII HITLERA (ODC. 1/6) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Sam Taplin, Paul Jenkins, Sid Bennett Jak to było możliwe, że żołnierze niemieccy potrafili bez snu i odpoczynku atakować przez trzy dni z rzędu pozycje aliantów? Doping? Dopalacze? A może narkotyki? Tylko dzięki wspomagającej farmakologii był możliwy nadludzki wysiłek fizyczny żołnierzy wermachtu. Narkotyki zażywane przez niemieckich żołnierzy nie tylko ich pobudzały do działania, ale też wyzwalały niespotykaną agresję. Dopiero teraz historycy zaczynają w pełni rozumieć barbarzyństwo II wojny światowej. Rola metamfetaminy, stosowanego powszechnie w armii Hitlera narkotyku, w czasie tamtego globalnego konfliktu, jest niepodważalna. Wpływała na działania pojedynczych żołnierzy oraz ich przywódców, w wyniku decyzji których życie straciły miliony ludzi. 21:15 PIANISTA (THE PIANIST) Dramat wojenny, 142 min, Francja/Polska/Niemcy/Wielka Brytania 2002 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz na podstawie książki Władysława Szpilmana: Ronald Harwood Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Maureen Lipman, Emilia Fox, Ed Stoppard, Julia Rayner, JessicaKate, Ruth Platt, Michał Żebrowski i inni Z zamiarem nakręcenia w Polsce filmu o czasach II wojny światowej Roman Polański nosił się od dawna - zbyt wiele jego własnych tragicznych przeżyć wiązało się z tym okresem. Czekał tylko na odpowiedni scenariusz. Znakomitego materiału dostarczyła mu autobiografia Władysława Szpilmana, wybitnego pianisty i kompozytora, który w czasie wojny ukrywał się przez długi czas i właściwie tylko cudem ocalał z pogromu. Jego losy zainspirowały tuż po wojnie także Czesława Miłosza i Jerzego Andrzejewskiego do napisania noweli, z której powstał scenariusz filmu "Robinson warszawski". Gotowy film, po licznych przeróbkach narzuconych przez władze, tak bardzo odbiegał jednak wymową od literackiego pierwowzoru, że Czesław Miłosz wycofał swoje nazwisko z czołówki, a propagandowe dzieło wyświetlano ostatecznie w kinach pod tytułem "Miasto nieujarzmione". Chociaż "Pianista" powstał w koprodukcji francusko - polsko - niemiecko - brytyjskiej, w angielskiej wersji językowej i z zagranicznymi aktorami we wszystkich ważniejszych rolach, sam reżyser określił go jako film polski. Obraz ten, przez wielu uznany za dzieło życia Polańskiego, uhonorowano Złotą Palmą na MFF w Cannes w 2002 r. , Oscarami 2003 za reżyserię, scenariusz adaptowany i najlepszą rolę męską (rewelacyjny Adrien Brody), Cezarami 2003 dla najlepszego filmu, za reżyserię, główną rolę męską, muzykę, zdjęcia, scenografię i dźwięk, a także wieloma innymi nagrodami i wyróżnieniami. Akcja rozpoczyna się we wrześniu 1939 r. , kiedy to 28 - letni wówczas Władysław Szpilman gra w Polskim Radiu Nokturn cis - moll Fryderyka Chopina. Wybuch niszczy siedzibę rozgłośni i przerywa występ na pięć długich lat. Po wkroczeniu do Warszawy Niemcy wprowadzają rozliczne restrykcje wobec ludności żydowskiej. Władysław, jego rodzice, dwie siostry i brat przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni pracy i środków do życia wyprzedają kolejno obrazy, srebra, meble. W końcu z domu znika także największy skarb artysty - fortepian. Prześladowania nasilają się: Szpilmanowie wraz z tysiącami innych Żydów muszą się przenieść do getta, gdzie na porządku dziennym jest nieludzkie traktowanie, okrucieństwo, cierpienia i śmierć. Władysław zarabia na utrzymanie rodziny, grając w kawiarni, gdzie zbiera się towarzystwo podejrzanego autoramentu. Trudno jednak o inne zajęcie. Tymczasem Niemcy zaczynają wywozić transporty Żydów z getta do obozów zagłady. Przychodzi też kolej na Szpilmanów. Władysława w ostatniej chwili wyciąga z szeregu skazańców znajomy żydowski policjant, każąc mu uciekać. Pianista już nigdy więcej nie ujrzy bliskich. Z pomocą członków ruchu oporu udaje mu się uciec z getta. Za murami przechowują go kolejno, w różnych miejscach, polscy przyjaciele. Z okien swojej kryjówki Władysław obserwuje wybuch powstania w getcie. Cały czas musi uważać, by swoją obecnością nie zwrócić na siebie niczyjej uwagi, bo to może być równoznaczne z wyrokiem śmierci. Taka sytuacja trwa do chwili wybuchu powstania warszawskiego. Gdy powstanie upada, Szpilman samotnie ukrywa się wśród ruin miasta, walcząc o przetrwanie z własnym głodem, wyczerpaniem, strachem. Ocalenie przyjdzie z najmniej spodziewanej strony. 23:50 SZPITAL PRZEMIENIENIA Dramat, 89 min, Polska 1978 Reżyseria: Edward Żebrowski Scenariusz: Michał Komar i Edward Żebrowski Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Stanisław Radwan Występują: Piotr Dejmek, Jerzy Bińczycki, Henryk Bista, Ewa Dałkowska, Gustaw Holoubek, Zygmunt Hübner, Ryszard Kotys, Klaus Piontek, Wojciech Pszoniak, Zbigniew Zapasiewicz i inni Adaptacja powieści Stanisława Lema pod tym samym tytułem, napisanej w roku 1948 i wydanej po raz pierwszy w roku 1955. Wydanie "Szpitala Przemienienia" za granicą wywołało spore zainteresowanie krytyki, pisano wówczas, że powieść ta podejmuje problematykę "Czarodziejskiej góry" Tomasza Manna. Reżyser Edward Żebrowski mówił: "Wydaje mi się, że książka ta stanowi polski odpowiednik gatunku, który w historii literatury określa się jako powieść edukacyjną. Jej bohater zostaje bowiem, podobnie jak Hans Kastorp poddany jakby edukacji, nie tylko zawodowej, lecz również głównie światopoglądowej i emocjonalnej". Akcja filmu rozgrywa się późną jesienią 1939 roku w położonym z daleka od miasta szpitalu dla umysłowo chorych. Zespół lekarski tworzą doktor Kauters, który za skuteczne w leczeniu chorób psychicznych uznaje jedynie zabiegi chirurgiczne, zainteresowany przede wszystkim polityką doktor Rygier, doktor Marglewski, który uważa, że choroba psychiczna jest rodzajem nawiedzenia, oraz doktor Nosilewska, która po Anschlussie uciekła z Austrii. Dołącza do nich młody lekarz Stefan, który ma podjąć swoja pierwszą pracę. Stefan stopniowo poznaje prawa rządzące tym odizolowanym mikrospołeczeństwem. Jest m.in. świadkiem znęcania się pielęgniarza nad młodym muzykiem, obserwuje jak doktor Kauters celowo zwleka z operacją inzyniera chorego na raka mózgu, by uzyskać ciekawsze dane naukowe. Stefan próbuje sprzeciwiać się takim parktykom. Tymczasem w szpitalu pojawiają się Niemcy. Podziemie przekazuje wiadomość, że szpital ma zostać zlikwidowany, a pacjenci wymordowani. Do przybycia SS jest tylko kilka godzin. Lekarze próbują ukryć część pacjentów, a pozostałym podają leki stępiające lęk. Przyjeżdżają niemieckie ciężarówki. Doktor Kauters podaje się za Niemca. Doktor Rygier, choć także ma niemieckie nazwisko deklaruje się jako Polak. Doktor Nosilewska spokojnie przyznaje, że jest Żydówką. Pacjenci zostają wywiezieni do lasu i rozstrzelani. Decydują się losy Stefana, któremu udaje się uciec do lasu. Na plecach dźwiga uratowanego chłopca, który - jak się okazuje - jest już martwy. Mimo to młody lekarz dalej brnie ze zwłokami pacjenta. 01:30 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA CHARAKTERYZATORA Z PRACOWNI FIGUR Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Rosji o pracowni figur woskowych w Moskwie. Bohaterem jest artysta plastyk i charakteryzator - autor figur najbardziej znanych postaci z historii i współczesności. Wśród nich są między innymi: Piotr I, Dostojewski, Czajkowski, Lenin, Stalin, Jelcyn, Żyrynowski i Putin. Reportaż pokazuje kulisy produkcji figur woskowych i jest pretekstem, by przedstawić najpopularniejsze osobistości i autorytety społeczeństwa rosyjskiego. Kamera - jak zwykle - towarzyszy bohaterowi w pracy i w domu.