TVP Kultura Wtorek, 30.08.2022 08:55 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JERZY NOWOSIELSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Anna Budzałek Jerzy Nowosielski jest uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Zajmował się nie tylko malarstwem, był również filozofem, scenografem i teologiem prawosławnym. Inspiracją do namalowania obrazu "Villa dei Misteri" był odkryty w XIX wieku w Pompejach tajemniczy dom. W czasach rzymskich było to miejsce spotkań sekty - przestrzeń wyłącznie dla wtajemniczonych. Na ścianach budynku zachowały się freski przedstawiające erotyczne rytuały. Pretekstem do powstania obrazu była krakowska wystawa "Widzieć i rozumieć" zorganizowana w 1975 roku przez Mieczysława Porębskiego z okazji odbywającego się Kongresu Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki. O artyście i jego wyjątkowym malarstwie opowie Anna Budzałek. 11:00 MODRZEJEWSKA - PEREGRYNACJE ODC. 2/7 Serial biograficzny, 86 min, Polska 1977 Autor: Anna Bojarska Reżyseria: Jan Łomnicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Piotr Hertel Występują: Krystyna Janda, Marek Bargiełowski, Jan Englert, Bożena Adamek, Barbara Horawianka, Danuta Wodyńska, Hanna Skarżanka, Wojciech Alaborski, Dorota Maciejewska, Marta Stebnicka i inni Helena jest w Bochni. Znajomy Zimajera, Lobojko, otwiera szkołę tańca, a później z Zimajerem scenę - teatrzyk, w którym Helena grała główne role. Właśnie Lobojko wymyśla dla niej pseudonim - Modrzejewska. Helena odnosi duże sukcesy. Zaczynają się objazdy prowincji, ciężka praca, kłopoty materialne, konflikty w zespole. Helena i Zimajer uciekają do Lwowa. W Kongresówce wybucha powstanie. Modrzejewska i Zimajer znajdują schronienie w Czerniowcach. 12:35 PIES NA ŚRODKU DROGI Dramat, 36 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz: Andrzej Roman Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Tadeusz Chudecki, Krzysztof Majchrzak Opowieść o samotności w wielkim mieście. Bohater, pracownik fizyczny Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu, ma jedyną bliską istotę - wychowaną od szczeniaka sukę o imieniu Kora. Kiedy zwierzę ginie pod kołami ciężarówki, zrozpaczony mężczyzna postanawia odszukać kierowcę i zabić go... 13:30 VILLA VISCONTI BORROMEO LITTA. CZTERY WIEKI HISTORII (VILLA VISCONTI BORROMEO LITTA, QUATTRO SECOLI DI STORIA, UN VIAGGIO NEL TEMPO TRA DELIZIE ARTE E GIOCHI D’ACQUA) Film dokumentalny, 89 min, Włochy, 2020 Reżyseria: Francesco Vitali Scenariusz: Francesco Vitali Podróż po czterech wiekach historii i wspaniałej sztuki jednego z najpiękniejszych miejsc w Lombardii - zabytkowego pałacu Villa Visconti Borromeo Litta oraz jego pięknych ogrodach. 15:15 NA KREDYT Film obyczajowy, 29 min, Polska, 2008 Reżyseria: Przemysław Nowakowski Scenariusz: Przemysła Nowakowski Zdjęcia: Romuald Lewandowski Muzyka: Jan Komar Aktorzy: Łukasz Garlicki, Magdalena Popławska, Magdalena Górska, Karolina Gorczyca, Sławomir Grzywkowski Współczesna wersja średniowiecznej legendy o parze kochanków, którzy nie mogli się spotykać, ponieważ ciążyła nad nimi klątwa. Agnieszka i Lucek nie spotykają się. Jednak nie z powodu klątwy, lecz kredytu. Agnieszka pracuje w ciągu dnia jako lekarka w szpitalu, a Lucek nocą jako Dj w klubie. Postanowili, że zainwestują we wspólną przyszłość. Wzięli kredyt i kupili mieszkanie. Spłata rat wymaga, żeby pracowali coraz więcej. Ich godziny pracy rozmijają się. Pewnego dnia znajdują wyjście: będą nagrywać nawzajem swoje życie i przesyłać sobie video - listy. Zaczynają od prostej rejestracji życia codziennego. Potem jednak Lucek zaczyna niebezpiecznie zagłębiać się w wykreowany świat. Z czasem traci kontakt z Agnieszką - a tym samym - z rzeczywistością. I wtedy poznaje Werę. (www. studiomunka. pl) 16:00 SOLIDARNOŚĆ, SOLIDARNOŚĆ... Dramat, 113 min, Polska 2005 Reżyseria: Juliusz Machulski, Andrzej Jakimowski, Jan Jakub Kolski, Filip Bajon, Jerzy Domaradzki, Piotr Trzaskalski, Krzysztof Zanussi, Robert Gliński, Jacek Bromski, Ryszard Bugajski, Feliks Falk, Andrzej Wajda, Małgorzata Szumowska Wykonawcy: Lech Wałęsa Występują: Marek Kondrat, Krzysztof Kiersznowski, Maciej Stuhr, Janusz Gajos, Krzysztof Stroiński, Anna Romantowska, Krystyna Janda, Jerzy Radziwiłowicz, Maja Ostaszewska i inni Oryginalne dzieło filmowe przygotowane przez Telewizję Polską dla uczczenia wydarzeń Sierpnia' 80. Film składa się z 13 etiud zrealizowanych przez wybitnych polskich reżyserów, którzy dzielą się swoimi refleksjami związanymi z 25. rocznicą powstania NSZZ "Solidarność". Każda z etiud stanowi indywidualną wypowiedź artystyczną, odmienną w formie i treści. Jedne mają charakter dokumentalny, inne to minifabułki, jeszcze inne mają formę wideoklipu. Kpina przeplata się w nich z patosem, powaga z groteską, nostalgia i wzruszenie z rozczarowaniem, żalem i gniewem. W sumie składają się na dość gorzki obraz naszej najnowszej historii. Wypaczone ideały, przegrani bohaterowie, niepotrzebne symbole - nie tak miało być. Ale choć ruch solidarnościowy nie odcisnął trwałego piętna na społeczeństwie, a młodym pokoleniom "Solidarność" kojarzy się bardziej z politykierstwem i karierowiczostwem niż demokracją i sprawiedliwością, to przecież był to czas społecznej jedności, nadziei i wiary, jakich większość z nas nigdy wcześniej i, być może, już nigdy w przyszłości nie doświadczy. Film otwiera utrzymana w komediowym tonie etiuda Juliusza Machulskiego "Sushi". Producent filmowy Marek (Marek Kondrat) otrzymuje propozycję zrealizowania krótkiego filmu o "Solidarności". Do pomocy angażuje przyjaciół (Katarzyna Herman, Robert Więckiewicz), specjalistów działających głównie w reklamie. Wspólnie zastanawiają się, co im dała "Solidarność". Efekt tych przemyśleń jest dość zaskakujący. W drugiej noweli, "Torba" Andrzeja Jakimowskiego, dwaj złodzieje (Krzysztof Kiersznowski, Rafał Guźniczak) kradną w pociągu torbę współpasażerowi (Leszek Żurek). Ku ich rozczarowaniu, w środku są "tylko" ulotki odbite na powielaczu. Pozbawiony torby młody chłopak zostaje mimo to aresztowany na kolejnej stacji przez tajniaków. W jednym ze złodziei budzi się na chwilę szlachetniejszy odruch. Fabularyzowany dokument "Tablice" Jerzego Domaradzkiego to opowieść o historii tablic, na których z pomocą dwóch studentów (Bartek Turzyński, Daniel Zawadzki) strajkujący stoczniowcy z Gdańska spisali swoje postulaty, a następnie wywiesili je na bramie stoczni. Pierwszego dnia stanu wojennego z Muzeum Morskiego zabrali je funkcjonariusze SB. Nie wiedzieli jednak, że to kopie. Oryginały wywiózł wcześniej kustosz. W 2003 r. tablice zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Akcja "Wielkiego wozu" Jana Jakuba Kolskiego rozgrywa się latem 1980 r. we włoskich Alpach. Trzech młodych polskich grotołazów, Janek (Maciej Zakościelny), Rudy (Cezary Łukaszewicz) i Staszek (Eryk Lubos), podczas eksplorowania jaskini zostaje uwięzionych pod ziemią. Oczekując na pomoc, dowiadują się od kolegów o podpisaniu porozumień sierpniowych. Staje się to pretekstem do rozmowy o sytuacji społeczno - politycznej w Polsce, ich nadziejach i marzeniach. Jeden z nich, student Janek, to właśnie przyszły reżyser "Jańcia Wodnika". Bohater "Długopisu" Piotra Trzaskalskiego, Janusz (Waldemar Czyszak), chce się dorobić na wielkich, plastikowych długopisach z wizerunkiem papieża, nikt ich jednak nie kupuje. Przełom następuje w chwili, gdy takim długopisem Lech Wałęsa podpisuje porozumienia sierpniowe. W etiudzie "Benzyna" Filipa Bajona w sierpniu 1980 r. w pociągu jadącym na Wybrzeże spotykają się dwaj młodzi ludzie: Tomek (Maciej Stuhr) i Filip (Marcin Dorociński). Obaj czytają "Małą apokalipsę" Tadeusza Konwickiego. Filip wiezie ze sobą kanister z benzyną. W trakcie rozmowy Tomek nabiera przekonania, że współpasażer chce dokonać samospalenia. W żarliwych słowach próbuje go powstrzymać. W paradokumentalnej etiudzie "Czołgi" Krzysztof Zanussi wraca wspomnieniami do czasów, gdy zimą 1981 r. realizował w Krakowie zdjęcia do biografii Jana Pawła II "Z dalekiego kraju". Prawdopodobieństwo wkroczenia wojsk radzieckich do Polski sprawiło, że gdy do jednej ze scen statyści mieli przywdziać mundury radzieckie i niemieckie, wszystkie ręce wyciągnęły się po niemieckie. "Krajobraz" Roberta Glińskiego ukazuje dzisiejszy obraz Stoczni Gdańskiej będący przygnębiającą metaforą tego, co stało się z "Solidarnością". Rdzewiejące hale, puste doki, śmieci unoszone wiatrem. Po historycznej kolebce związku kręcą się tylko zagraniczne wycieczki. Dawni pracownicy są w większości bezrobotni. Ryszard Bugajski zaproponował teledysk "Co się stało z naszą Solidarnością?", w którym Grzegorz Markowski, wraz z dwoma młodymi raperami, (Bzyk i Guzik z zespołu Wu - Hae), dramatycznie wyśpiewał historię Polski ostatnich 40 lat. W noweli Jacka Bromskiego "I wie pan co?" Roman, przedsiębiorca i dawny więzień polityczny (Krzysztof Stroiński), udaje się do banku z podaniem o kredyt. Przyjmuje go prezes banku, dawny dygnitarz partyjny i prokurator (Janusz Gajos), który aresztował członków opozycji, w tym także Romana. Teraz znów ma zadecydować o jego przyszłości. Na zewnątrz czeka zdenerwowana żona Romana (Anna Romantowska). Feliks Falk nakręcił czarno - białą, zrealizowaną techniką kolażu etiudę animowaną "Krótka historia pewnej tablicy" - białej tablicy z wypisaną charakterystycznymi, czerwonymi literami nazwą "Solidarność". Po okresie walki i euforii zwycięstwa mity i symbole stopniowo odchodzą w niepamięć. Wystawiona na sprzedaż tablica ląduje ostatecznie w rekwizytorni. "Człowiek z nadziei" Andrzeja Wajdy to zapis spotkania twórcy "Człowieka z żelaza" i pary odtwórców głównych ról - Krystyny Jandy i Jerzego Radziwiłowicza - z Lechem Wałęsą w wielkiej, pustej sali gdańskiego kina Neptun. W 1980 r. , gratulując Wajdzie dzieła o sierpniowym zrywie, Wałęsa zachęcał go jednocześnie do nakręcenia kolejnego - "Człowieka z nadziei". Film o takim tytule został nakręcony 2013. Cykl etiud zamyka fabularyzowany dokument "Ojciec" Małgorzaty Szumowskiej, która wykorzystała materiały archiwalne nakręcone przez swego ojca, znanego dokumentalistę, Macieja Szumowskiego. Trzydziestoletnia kobieta (Maja Ostaszewska) opowiada o tym, jak "Solidarność" zmieniła życie jej rodziny, a zwłaszcza ojca (Kazimierz Borowiec), idealisty, który "nie załapał się" do kolejki po profity i zaszczyty, ale jego córka może żyć w wolnym kraju. 18:50 SERIALOWA NOSTALGIA - DETEKTYWI NA WAKACJACH - ODC 5/5 NA TROPIE Serial przygodowy, 31 min, Polska 1979 Scenariusz i reżyseria: Leokadia Migielska Zdjęcia: Czesław Swirta Aktorzy: Barbara Wrzesińska, Zbigniew Józefowicz, Jacek Staszewski, Anna Ossowska, Marek Ulański Dzieci wpadają wreszcie na trop osobników, którzy tak bardzo interesowali się kapliczką. Jacek i jego przyjaciele dowiadują się, co przyciągnęło tu złodziei i poszukiwaczy przygód. 19:25 SERIALOWA NOSTALGIA - DO PRZERWY 0:1 - ODC. 1/7 - PIŁKA Serial dla młodych widzów, 27 min, Polska 1968 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz na podstawie własnej powieści: Adam Bahdaj Zdjęcia: Stanisław Loth Aktorzy: Józef Nalberczak, Marian Tchórznicki, Mirosław Domański, Janusz Smoliński, Aleksander Fogiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Milski, Wanda Łuczycka, Józef Nowak, Henryk Bąk i inni Ten serial - obok "Podróży za jeden uśmiech", "Stawiam na Tolka Banana" i "Wakacji z duchami" - przyniósł twórcom nagrodę zespołową Komitetu ds. Radia i Telewizji w dziedzinie filmowej twórczości telewizyjnej 1972/73 dla scenarzysty Adama Bahdaja i reżysera Stanisława Jędryki. Film, podobnie jak powieść, oddaje specyficzny klimat powojennej Warszawy. Bohaterami są dzieci z niezbyt zamożnych rodzin, niektóre z domów ocierających się o patologię. Życie nieraz zmusza je do zdawania trudnych egzaminów, wykazania się hartem ducha i odpowiedzialnością. Chłopcy samorzutnie tworzą podwórkowe drużyny piłkarskie, zamierzają wystartować w organizowanych przez "Życie Warszawy" zawodach o miano najlepszego zespołu. W paczce rówieśników wyróżnia się Maniuś zwany Paragonem, chłopak zadziorny, obrotny życiowo, dzielny, choć trochę pechowy. Ulubionym powiedzonkiem Paragona jest słówko "legalnie", choć niektóre jego poczynania mają tylko pozory legalności. Chłopcy przygotowują się właśnie do rozegrania meczu z drużyną z sąsiedniej ulicy. Nie stać ich na kupienie kostiumów sportowych czy odpowiedniego obuwia. Ale największy problem stanowi piłka, która już zupełnie się rozlatuje. Paragon zobowiązuje się wobec kolegów zdobyć nową. Legalnie, choć może niezupełnie. 00:05 THELMA I LOUISE (THELMA & LOUISE) Dramat obyczajowy, 124 min, USA 1991 Reżyseria: Ridley Scott Scenariusz: Callie Khouri Zdjęcia: Adrian Biddle Muzyka: Hans Zimmer Aktorzy: Susan Sarandon, Geena Davis, Harvey Keitel, Michael Madsen, Christopher McDoland, Stephen Tobolowsky, Brad Pitt, Timothy Carhart, Lucinda Jenney, Jason Beghe i inni Pięć nominacji do Oscara (montaż, zdjęcia, reżyseria oraz dla odtwórczyń tytułowych ról Geeny Davis i Susan Sarandon) i złota statuetka dla autora scenariusza to najważniejsze wyróżnienia filmu drogi, który odniósł sukces artystyczny i komercyjny. "Thelmę i Louisę" - wspaniałe widowisko pełne ekspresji i napięcia, na przemian dramatyczne i komediowe - nakręcił brytyjski reżyser Ridley Scott, twórca mocnych thrillerów"Obcy - 8 pasażer Nostromo", "Czarny deszcz", "Osaczona", "Łowca androidów". Film ten to historia dwóch przyjaciółek z małego miasteczka w stanie Arkansas, które postanawiają oderwać się od szarej egzystencji i poznać smak przygody i ryzyka. Thelma (Geena Davis) jest gospodynią domową. Jej mąż, ponury sprzedawca dywanów, pomiata żoną i traktuje jak służącą. Louise (Susan Sarandon) pracuje w miejscowym barze jako kelnerka. Kobieta dobiega czterdziestki i pragnie stabilizacji. Tymczasem narzeczony, bujający w obłokach muzyk, nie kwapi się z propozycją małżeństwa. W końcu przyjaciółki zostawiają swych nieciekawych partnerów i same wyjeżdżają na weekend do wynajętego domku w górach. Kiedy zatrzymują się na pierwszy odpoczynek w przydrożnym barze, dochodzi do tragedii. Przygodnie poznany mężczyzna usiłuje zgwałcić Thelmę, która po kilku kieliszkach mocniejszego trunku zachowuje się zbyt swobodnie. W obronie przyjaciółki staje Louise, która bez namysłu strzela do napastnika. Od tej chwili niewinna przejażdżka zamienia się w dramatyczną ucieczkę. W życiu Thelmy i Louise rozpoczyna się nowy rozdział. W obawie przed odpowiedzialnością jadą do Meksyku, gdzie mają nadzieję znaleźć bezpieczne schronienie. Osaczone przez policję, decydują się na dramatyczny krok. 02:50 Z KLASYKĄ PRZEZ POLSKĘ - SZCZAWNO - ZDRÓJ - DĘBICZ Koncert, 62 min, Polska, 2020 Wykonawcy: Aleksander Dębicz "Z klasyką przez Polskę" to projekt Polskiego Impresariatu Muzycznego realizowany przez Instytut Muzyki i Tańca. Celem jest docieranie z programami muzycznymi na najwyższym poziomie artystycznym w wykonaniu najwybitniejszych polskich artystów do mniejszych ośrodków, miast, miasteczek i wsi. Koncerty odbywają się w domach kultury, remizach, szkołach, dworkach, pałacykach i kościołach na terenie całego kraju. W Teatrze Zdrojowym im. Henryka Wieniawskiego w Szczawnie - Zdroju wystąpił utalentowany pianista młodego pokolenia Aleksander Dębicz. W programie koncertu znalazły się Inwencje i Sinfonie Jana Sebastiana Bacha. Pomiędzy kompozycjami Bacha artysta wykonuje własne improwizacje. 04:10 KINO NOCNE - ETGAR KERET. TO SIĘ ZDARZYŁO NAPRAWDĘ (ETGAR KERET: BASED ON A TRUE STORY) Film dokumentalny, 66 min, Izrael/Niderlandy (Holandia), 2017 Reżyseria: Stephane Kaas Film dokumentalny poświęcony Etgarowi Keretowi, współczesnemu izraelskiemu prozaikowi i reżyserowi. Jego utwory tłumaczone były na 42 języki. Na cześć Kereta w Warszawie powstał najwęższy dom świata.