TVP Kultura Sobota, 03.09.2022 06:55 W POLSKĘ IDZIEMY... CZYLI JUBILEUSZ WIESŁAWA GOŁASA CZ. 1 Artystyczne/estradowe (widowisko), 53 min, Polska, 2001 Reżyseria: Krzysztof Jaślar Scenariusz: Wojciech Młynarski Wykonawcy: Bogdan Łazuka, Wojciech Młynarski, Ryszard Rynkowski Aktorzy: Wiesław Gołas, Wiesław Michnikowski, Barbara Krafftówna, Agnieszka Kotulanka, Magdalena Zawadzka, Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Jan Kobuszewski, Andrzej Łapicki, Grażyna Braszczewska Koncert jubileuszowy przygotowany z okazji 45 - lecia pracy zawodowej Wiesława Gołasa - aktora wszechstronnego, znakomicie sprawdzającego się zarówno w rolach komediowych, by wspomnieć choćby Tomka Czereśniaka z "Czterech pancernych i psa," czy Roberta z "Żony dla Australijczyka", jak i dramatycznych, m.in. tytułowy ogniomistrz Kaleń. Po mistrzowsku również interpretował piosenki śpiewane w Dudku czy Kabarecie Starszych Panów. Wylansowane przez niego w latach 60. przeboje, jak "W Polskę idziemy", "Tupot białych mew", "W co się bawić", czy "Upiorny twist" należą do klasyki gatunku. Uroczysty wieczór uświetnili swoją obecnością przyjaciele, koledzy oraz partnerzy sceniczni i filmowi jubilata: Wojciech Młynarski, Wiesław Michnikowski, Barbara Krafftówna, Bohdan Łazuka, Magdalena Zawadzka, Ryszard Rynkowski, Janusz Gajos, Franciszek Pieczka i inni. Wiesław Gołas urodził się 4 kwietnia 1930 roku. Spokojne dzieciństwo przerwała wojna. Jako członek Szarych Szeregów, a potem AK przemierzał na rowerze świętokrzyskie lasy z rozkazami dla ukrywającego się tam wojska. Już w gimnazjum marzył o aktorstwie. W 1950 roku rozpoczął studia w warszawskiej PWST. Doskonalił wrodzony talent pod okiem m.in. profesora Aleksandra Bardiniego i Aleksandra Zelwerowicza. Jego kolegami z roku byli Franciszek Pieczka i Mieczysław Czechowicz. Wraz z przyjaciółmi założył studencki kabaret Koń. Po dyplomie w 1954 roku wyjechał do Jeleniej Góry, gdzie występował w Teatrze Miejskim. Wkrótce otrzymał pierwsze propozycje ról filmowych, początkowo epizodycznych. W 1957 roku zagrał główną rolę w "Szkicach węglem" Antoniego Bohdziewicza. Popis kunsztu aktorskiego dał w filmie "Ogniomistrz Kaleń" (1961) kreując tytułową postać. Jego rzemiosło docenili zarówno widzowie, jak i krytycy. W całej swojej karierze zagrał w ponad 120 filmach, współpracując ze znanymi reżyserami. Wystąpił m.in. w "Domu bez okien" Stanisława Jędryki, "Mężu swojej żony", "Brunecie wieczorową porą" Stanisława Barei, "Upale" Kazimierza Kutza, "Chudym i innych" Henryka Kluby, "Jak być kochaną" Wojciecha Jerzego Hasa, "Szabli od komendanta" Jana Jakuba Kolskiego i wielu innych. Grał w wielu produkcjach telewizyjnych. W każdej nawet najmniejszej kreacji objawiał swój nieprzeciętny talent. "Jest aktorem wybitnym, obdarzonym siłą, ekspresją wewnętrznym magnetyzmem, jakąś tajemniczą charyzmą, charakteryzującą tylko największych" - pisali recenzenci. Stworzył wiele interesujących postaci scenicznych, sam najbardziej ceni rolę Papkina w "Zemście" Aleksandra Fredry. W uzasadnieniu wyjaśnia: "Papkin jest liryczny i zadziorny, żartuje, śmieje się, płacze, umiera rzekomo otruty. Jest w nim wszystko z naszego zawodu". Wiesław Gołas cieszy się zarówno uznaniem krytyki, sympatią publiczności, jak i szacunkiem kolegów z branży. Bez względu na repertuar zachwyca, wzrusza, skłania do refleksji. "Kreowany na komika jest w gruncie rzeczy o wiele głębszym człowiekiem teatru niż wskazuje to, co dane mu było zagrać" - mówi Gustaw Holoubek. Podziela tym samym dość powszechny pogląd, że zdolności aktorskie Wiesława Gołasa nie w pełni zostały wykorzystane. Obecnie świętujący jubileusz artysta jest na emeryturze, choć nadal uczestniczy w życiu kulturalnym stolicy. 08:55 ŚWIAT ALFONSA MUCHY (MUCHA - THE STORY OF AN ARTIST) Film dokumentalny, 91 min, Czechy, 2020 Reżyseria: Roman Vavra Dokument przybliża sylwetkę Alfonsa Muchy, czeskiego mistrza secesji, którego twórczość silnie związana jest z ojczystą tradycją. W swojej twórczości koncentrował się na damskich sylwetkach, ukazując ich subtelność i piękno. Cechą charakterystyczną artysty jest bogata ornamentyka. Jego największe dzieło z tego okresu to cykl obrazów zatytułowany Epopeja słowiańska. Składa się on z dwudziestu monumentalnych prac inspirowanych mitologią słowiańską i czeską historią. 10:40 SERIALOWA NOSTALGIA - CZARNE CHMURY - ODC. 3/10 - ZAWIŚĆ Serial przygodowy, historyczny, 50 min, Polska 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka W kuźni zjawiają się elektorscy rajtarzy. Nieunikniona w tej sytuacji potyczka kończy się szczęśliwie dla uciekinierów. Pułkownik Dowgird i Kacper, przebrani w zdobyczne mundury, ruszają w dalszą drogę. Pilno im na dwór królewski, ale nie mogą puścić płazem jawnej niesprawiedliwości. Stają w obronie chłopa, zabieranego siłą do elektorskiego wojska. Wybawiony z opresji nieszczęśnik zaprasza ich na ślub i wesele. Uroczystość zakłóca pojawienie się rajtarów kapitana Knothego. Dowgird zwycięża w pojedynku, rozwścieczony Knothe z zemsty podpala wioskę. Pułkownik ze swoim wiernym wachmistrzem szukają schronienia we młynie, gdzie nieoczekiwanie zjawia się ich drugi prześladowca, rotmistrz Zaremba. Niegdyś przyjaciel pana Krzysztofa, dziś dowódca ścigającego go oddziału dragonów, staje do pojedynku z pułkownikiem Dowgirdem. 12:10 NIE LUBIĘ PONIEDZIAŁKU Komedia, 99 min, Polska 1971 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Chmielewski Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Kazimierz Witkiewicz, Zygmunt Apostoł, Jerzy Turek, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Halina Kowalska, Mitchel Kowal, Bohdan Łazuka, Kazimierz Rudzki, Adam Mularczyk, Andrzej Nardelli, Lech Ordon i inni Jedna ze szlagierowych komedii Tadeusza Chmielewskiego - twórcy m.in. filmów "Ewa chce spać", "Gdzie jest generał?" i "Jak rozpętałem drugą wojnę światową". "Nie lubię poniedziałku" jest sprawnie zrealizowany, utrzymany w dobrym tempie, obsadzony aktorami o niepodważalnej vis comica. Rzecz dzieje się pewnego feralnego poniedziałku w Warszawie. Bohaterem zaś jest zbiorowość - kilkanaście osób, których pechowe i skomplikowane perypetie słabiej lub silniej zazębiają się ze sobą. Włoski przemysłowiec Francesco Romanelli (znakomity Kazimierz Witkiewicz) przyjeżdża do stolicy Polski w sprawach handlowych. Już na lotnisku wsiada jednak do niewłaściwego auta, co skutkuje lawiną nieporozumień i problemów. Milicjant kierujący ruchem musi równocześnie opiekować się małym synkiem, bo w przedszkolu panuje różyczka, a żona nie może zwolnić się z pracy, bo ma manko. Tymczasem delegat gminnej spółdzielni, desperacko poszukujący części do kombajnu, zupełnie przypadkowo naraża się porywczemu taksówkarzowi i od tej pory jego zdrowie znajdzie się w poważnym niebezpieczeństwie. W biurze matrymonialnym, gdzie pracuje żona milicjanta, niespodziewanie wykryto manko. Trwa kontrola i okazuje się, że brakuje jednego "dewizowego". Do biura trafia ponętna blondynka, która akurat upiera się przy romantycznym południowcu, itp. itd. Zręcznie napisany scenariusz i sporo udanych gagów zapewniły filmowi "Nie lubię poniedziałku" stałe miejsce w annałach polskiej kinematografii, choć po premierze nie brakowało głosów krytycznych. Mimo nie najlepszego przyjęcia przez recenzentów film Chmielewskiego po raz kolejny ujawnił talent reżysera do ukazywania w krzywym zwierciadle polskiej codzienności, efektownie fotografowanej przez Mieczysława Jahodę. W jego obiektywie Warszawa przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych to upstrzona kolorowymi neonami europejska metropolia, tętniąca życiem i ruchem. 14:05 DZIKA MUZYKA - TĘGIE CHŁOPY Magazyn, 24 min, Polska, 2016 Reżyseria: Piotr Stasik Scenariusz: Janusz Prusinowski Wykonawcy: Tęgie Chłopy, Stanisław Witkowski, Maria Kowalik Magazyn prezentujący autentyczną muzykę, wywodzącą się z kultury tradycyjnej, postrzeganą jako ciekawy, atrakcyjny i inspirujący element opowieści o współczesnej kulturze polskiej. Autorzy programu odwołują się do kultury ludowej, sięgając do muzycznych korzeni oraz źródeł polskich rytmów i harmonii. Poprzez taniec i śpiew pokazują atrakcyjność wielopokoleniowego uczestnictwa w kulturze, entuzjazm młodych w konfrontacji z doświadczeniem mistrzów. W tym odcinku opowiemy o fenomenie zespołu Tęgie Chłopy, złożonego z 10 młodych osób z różnych miast Polski, który wykonuje tradycyjną muzykę kielecką z okolic Łagowa i Opatowa. Koncertują w całej Polsce, grają autentyczną, wiejską muzykę. Historia Tęgich Chłopów jest doskonałym przykładem na to, w jaki sposób przygoda z muzyką tradycyjną może stać się zarówno sposobem na życie, jak i formułą na ożywienie i przywrócenie poczucia własnej wartości społeczności lokalnej, która jest źródłem tej muzyki. Nauczycielem Tęgich Chłopów jest przede wszystkim Stanisław Witkowski, leciwy saksofonista z Opatowa oraz inni muzykanci i śpiewaczki z tych okolic, pionierzy Domu Tańca w Sędku. Obecność rozśpiewanego i roztańczonego taboru w Sędku miała wpływ na życie całej okolicy. Mieszkańcy tej i okolicznych wsi przybywali co wieczór na zabawy, włączali się aktywnie w różne działania muzyczne, rekonstruowali kolejne lokalne zespoły, które na powrót stają się muzycznymi gwiazdami okolicy. Po niezwykłym zjawisku odrodzenia muzyki tradycyjnej oraz porywającej muzyce kieleckiej oprowadzi nas przewodnik/ekspert - Janusz Prusinowski. 14:40 SZCZAWNO - ZDRÓJ BAROQUE FESTIVAL 2021 - KANTATY MITOLOGICZNE Koncert, 58 min, Polska, 2021 Zdjęcia: Magdalena Bojdo, Jacek Flis Wykonawcy: Iwona Lubowicz, Peter Kooij, Małgorzata Wojeciechowska, Kornelia Korecka, Justyna Rekść - Raubo, Anna Wiktoria Swoboda, Elena Zhukova Cztery dni Barokowego Festiwalu w Szczawnie - Zdroju. Program z trzeciego dnia festiwalu złożony z utworów francuskich z XVII i XVIII wieku z dworu króla Ludwika XIV, które wykonają soliści: Iwona Lubowicz i Peter Kooij. Akompaniować będą: Małgorzata Wojciechowska, Kornelia Korecka, Justyna Rekść - Raubo, Anna Wiktoria Swoboda i Elena Zhukova. Kierownictwo artystyczne Festiwalu sprawuje Władysław Kłosiewicz - klawesynista i dyrygent, ekspert w dziedzinie muzyki dawnej. Festiwal objęty jest patronatem honorowym m.in. Marszałka Województwa Dolnośląskiego, Wicemarszałka Województwa Dolnośląskiego i Burmistrza Szczawna - Zdroju. 15:55 RETRO KINO - KSIĄDZ LEON MORIN (LEON MORIN, PRETRE) Melodramat, 123 min, Francja/Włochy, 1961 Reżyseria: Jean-Pierre Melville Scenariusz: Jean-Pierre Melville Aktorzy: Jean-Paul Belmondo, Edith Loria, Monique Hennessy, Monique Bertho, Emmanuele Riva Podczas wojny do kościoła gdzieś na prowincji przychodzi młoda kobieta, wdowa po działaczu komunistycznym. Sama przekonana o słuszności przekonań zmarłego męża, podejmuje w konfesjonale ideowy dyskurs z kapłanem. Ale księdzem okazuje się młody, przystojny i mądry. (stopklatka.pl) 20:00 BILET DO KINA - ŚWIATŁO MIĘDZY OCEANAMI (LIGHT BETWEEN OCEANS) Dramat, 126 min, Wielka Brytania/Nowa Zelandia/USA/Australia 2016 Scenariusz i reżyseria: Derek Cianfrance Aktorzy: Alicia Vikander, Michael Fassbender, Rachel Weisz, Jack Thompson, Bryan Brown Dramat latarnika i jego żony, którzy ratują niemowlę i uznają za swoje. Kiedy po latach matka dziewczynki dowiaduje się, gdzie jest jej córka, stają przed moralnym dylematem. Bohater wojenny Tom Sherbourne przyjmuje posadę latarnika na bezludnej wyspie u wybrzeży Australii. Weteran I wojny światowej wkrótce zakochuje się z wzajemnością w miejscowej dziewczynie, Isabel Graysmark. Para bierze ślub w 1921 roku. Małżeństwo żyje w zgodzie, ale do pełni szczęścia brakuje im potomstwa. To ich największe i do tej pory niespełnione pragnienie. Dwa poronienia w ciągu trzech lat, załamują kobietę, która zaczyna wątpić, że kiedykolwiek będzie mogła się cieszyć macierzyństwem. Isabel popada w głęboką depresję. Ale pewnego dnia wydarza się coś niezwykłego. W pobliżu latarni morskiej na brzeg wyspy zostaje wyrzucona niewielka łódź, a w niej Tom odkrywa martwego mężczyznę i żywe niemowlę. Doskonale zdaje sobie sprawę, że powinien natychmiast zgłosić ten fakt przełożonym, ale Isabel nakłania męża, by nie ujawniał prawdy. Przecież są małżeństwem i mogą uznać niemowlę za swoje, bo w przeciwnym razie dziecko z całą pewnością trafi do sierocińca. Tom ulega namowom żony, w tajemnicy zakopuje na wyspie ciało rozbitka. Przygarniętej dziewczynce "rodzice" nadają imię Lucy. Rodzinna idylla nie trwa jednak długo. Kiedy postanawiają ochrzcić dziecko, Tom udaje się na ląd. Wtedy dowiaduje się o Hannah Roennfeldt, która całymi dniami klęczy przed grobem swego męża i córki Grace, zaginionych na morzu 26 kwietnia 1923 roku. To właśnie tego dnia Tom odnalazł na brzegu wyrzuconą łódkę. Dla małżonków staje się jasne, że "ich" Lucy to w rzeczywistości Grace, której poszukuje zrozpaczona matka. Pod wpływem silnych emocji Tom pisze anonimowy list do Hannah, że jej mąż nie żyje, ale córka została uratowana i pozostaje pod troskliwą opieką. Cztery lata później, Tom, Isabel i Lucy, którzy wiodą szczęśliwe życie, uczestniczą w obchodach jubileuszu latarni. Małżonkowie nawiązują rozmowę z Hannah i jej siostrą Gwen Potts. Okazuje się, że mąż Hannah, Frank, był Niemcem. Wzieli ślub krótko po zakończeniu I wojny światowej. Ich związku nigdy nie zaakceptowała część lokalnej społeczności. Pewnego razu zaatakował go rozwścieczony tłum, musiał uciekać. Zabrał ze sobą córkę. Wciąż targany wyrzutami sumienia Tom wysyła Hannah grzechotkę znalezioną na łodzi przy dziecku. Zabawkę rozpoznaje na rozwieszonych w mieście plakatach jeden ze współpracowników Toma i zawiadamia policję. 22:20 KABARET STARSZYCH PANÓW - "ZUPEŁNIE INNA HISTORIA" - WIECZÓR 9 Kameralne i studyjne (widowisko), 60 min, Polska, 1962 Autor: Jeremi Przybora, Jeremi Przybora Reżyseria: Jeremi Przybora, Jeremi Przybora Scenariusz: Jeremi Przybora Zdjęcia: Krystyna Brzoskowska Aktorzy: Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski, Irena Kwiatkowska, Barbara Krafftówna, Mieczysław Czechowicz, Edward Dziewoński, Wiesław Michnikowski, Igor Śmiałowski, Kalina Jędrusik, Wiesław Gołas, Bohdan Łazuka, Emilia Radziejowska, Krystyna Cierniak, Czesław Roszkowski, Andrzej Żarnecki Starszym Panom przydarzyła sie dziwna historia. Po powrocie z zimowego wypoczynku w górach zostali chłodno przyjęci przez sąsiadów, którzy zawsze witali ich bardzo serdecznie. Zaniepokojeni i zdziwieni Starsi Panowie wkrótce poznali przyczynę tego dziwnego powitania. Ich dom odwiedziła zrozpaczona matka, która zarzuciła im, że rozkochali w sobie do szaleństwa jej młodziutką i śliczną córkę Dorotę. Dziewczyna bardzo cierpi, a jej matka grozi obu panom "matczynym przekleństwem". 05:15 TAMTE LATA, TAMTE DNI - BARBARA KRAFFTÓWNA Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem lata swojej młodości i najlepsze role wspomina wybitna polska aktorka filmowa i teatralna, Barbara Krafftówna.