Program 1 Sobota, 10.09.2022 09:15 FASCYNUJĄCY ŚWIAT - LUDZKOŚĆ Z PRZYPADKU: GEN, KTÓRY STWORZYŁ MÓZG CZŁOWIEKA (HUMAN BY CHANCE? THE GENE THAT MADE OUR BRAIN GROW / ZUFALL MENSCH? - DER KLEINE SCHRITT ZUM GROEN GEHIRN) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Kerstin Holl Film dokumentalny, który przedstawia i ilustruje aktualne wyniki badań odkrywających sekrety umiejętności i talentów ludzi. W porównaniu z najbliższymi krewniakami genetycznymi, wypadamy dość blado przynajmniej pod względem fizycznym: jesteśmy słabsi, biegamy wolniej i wspinamy się znacznie gorzej. Mamy jednak architekturę, religię, naukę, języki, literaturę, sztukę, kulturę i wyobraźnię. Osiągnięcia te zawdzięczamy większemu mózgowi. Od czasów Karola Darwina sądziliśmy, że nasz rozwój przebiegał stale i liniowo. Nowe odkrycia z Drezna wskazują jednak na całkiem inną konkluzję: ewolucja ludzkiego mózgu nie była powolnym i stopniowym procesem, a raczej wynikiem zbiegu okoliczności wywołanego nagłą zmianą w pewnym genie. Jak doszło do dominacji ludzkości na Ziemi. Jeśli porównamy człowieka z najbliższymi genetycznie żyjącymi krewnymi - szympansami, to okaże się, że mamy niewiele zalet fizycznych. Osiągnięcia są zasługą naszego mózgu, który jest duży i zawiera miliardy neuronów. To właśnie jego szybki rozwój, zapoczątkowany około 2 miliony lat temu, pozwolił nam stać się dominującym gatunkiem na świecie. Co spowodowało tak szybki wzrost kory mózgowej? Naukowcy na całym świecie próbowali odpowiedzieć na to pytanie od wielu lat, ale teraz wydaje się, że w końcu znaleźli odpowiedź. 12:10 GWIAZDY W POŁUDNIE - ZACHODNI SZLAK (THE WAY WEST) Western, 117 min, USA 1967 Reżyseria: Andrew V. McLaglen Scenariusz na podstawie powieści "The Way West" Alfreda Bertrama Guthrie, Jr.: Ben Maddow, Mitchell Lindemann Aktorzy: Kirk Douglas, Robert Mitchum, Richard Widmark, Lola Albright, Michael Witney, Stubby Kaye, Sally Field, Katherine Justice, Michael McGreevey, Connie Sawyer i inni Za podstawę scenariusza posłużyła opublikowana w 1949 roku powieść Alfreda B. Guthrie, za którą autor dostał prestiżową nagrodę Pulitzera. Rozgrywający się w latach 40. XIX wieku western, ze znakomitą obsadą, opowiada o pionierach wędrujących szlakiem na Zachód w poszukiwaniu "ziemi obiecanej". W 1843 roku karawana wozów zaprzężonych w woły rusza z miasteczka Independence w stanie Missouri historycznym szlakiem do Oregonu. Wędrują przez niebezpieczne, niedostępne i dzikie tereny. Wyprawą przewodzi twardy i bezwzględny William J. Tadlock, wdowiec, któremu towarzyszy kilkuletni syn. Wśród pierwszych osadników, którzy wyruszają razem z nim szlakiem na Zachód są m.in.: występujący w roli przewodnika, doświadczony pionier Dick Summers (Robert Mitchum), farmer Lije Evans (Richard Widmark), jego żona Rebecca (Lola Albright) i ich szesnastoletni syn Brownie (Michael McGreevey), a także Johnnie Mack (Michael Witney) wraz ze swą świeżo poślubioną małżonką Amandą (Katherine Justice) oraz rodzina McBee i ich flirtująca młodziutka córka Mercy (Sally Field). Gdy Johnnie zabija syna indiańskiego wodza, biorąc go w ciemnościach za wilka, w obawie przed zemstą Siuksów, Tadlock postanawia na własną rękę wymierzyć sprawiedliwość sprawcy tragedii. Winowajca zostaje powieszony. Śmierć Johnniego opłakuje nie tylko żona, ale również Mercy, która wdała się z nim w romans i nosi w łonie jego dziecko. Dziewczynie proponuje małżeństwo od dawna podkochujący się w niej Brownie. Karawana podąża dalej. Kiedy są już niemal u celu podróży, dochodzi do kolejnej tragedii. 14:25 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SMAK LEŚNEGO KARPIA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Adam Kubiak Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący) Tym razem Karol Okrasa odwiedzi Gospodarstwo Rybackie Lasów Państwowych w Niemodlinie na Opolszczyźnie. Tradycje hodowli ryb w okolicach Niemodlina sięgają XVI wieku. Duże znaczenie w tych okolicach miała gospodarka stawowa, czemu sprzyjały warunki naturalne, duża powierzchnia gruntów podmokłych i stosunkowo łagodny klimat. Już w 1534 roku urbarz, czyli księga zawierająca spis inwentarzowy majątku wymienia następujące, istniejące do dzisiaj stawy: Wołowice, Magnusowski, Maciejowy, Tasznica, Grzędowski. Na początku XVII wieku w dobrach niemodlińskich odławiano rocznie ponad 300 kop karpi. Zachowały się dane z 1647 roku o liczbie sprzedanych ryb. Sprzedano wówczas 130 kop i jeden mendel karpi, 21 kop i 3 mendle szczupaków oraz 50 kop ryb różnych. Dochód z ich sprzedaży wyniósł 1221 talarów. W następnych latach nastąpił dalszy wzrost. Największym odbiorcą ryb w pierwszej połowie XVIII wieku byli kupcy z Brzegu i Wrocławia, ważnymi odbiorcami byli również nyscy kapucyni. Transport ryb z dóbr niemodlińskich do Wrocławia odbywał się Odrą. W obecnej chwili Gospodarstwo Rybackie Niemodlin należy do Lasów Państwowych i prowadzi działalność na obszarze 961, 23 ha położonych na terenie Nadleśnictw Opole, Tułowice oraz Rudy Raciborskie. Podstawą działalności jest chów i hodowla karpia. O stawach niemodlińskich i hodowli karpia opowie Karolowi dyrektor placówki pan Waldemar Wójtowicz. Wśród propozycji Karola są ryby z niemodlińskich stawów. Oczywiście królować będzie karp doprawiony leśnymi dodatkami. Kucharz pokaże m.in. jak przyrządzić delikatnego karpia w grzybowej galaretce. 14:55 KOMISARZ ALEX - ODC. 213 - (SERIA XVII, ODC. 10) - "WYROK" Serial kryminalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Lang, Monika Jordan-Młodzianowska Scenariusz: Peter Hajek, Peter Moser, Karolina Frankowska Aktorzy: Wojciech Czerwiński, Beata Fido, Piotr Bondyra, Dorota Krempa, Zbigniew Lesień, Janusz Chabior, Dagmara Bąk, Marek Braun, Katarzyna Lis, Karol Zapała, Kamila Kuboth-Schuchardt, Karol Kadłubiec, Grzegorz Grabowski, Adam Szczodrowski, Roman Bugaj Komisarz Krzysztof Grzywacz z Wydziału Narkotykowego zostaje znaleziony martwy w swoim mieszkaniu. Przy sprawie jego zabójstwa współpracuje z Wilczakiem nadkomisarz Tamara Opolska, szefowa wydziału. Jak się okaże, była również partnerką Krzysztofa i bardzo chce dorwać jego zabójcę. Komisarz Grzywacz zajmował się rozpracowywaniem grupy przestępczej Więcława. Wilczak odkrywa, że Kaszub, jego dawny kolega z podwórka, pracuje dla Więcława. Kaszub był informatorem Grzywacza. Czy wystawił komisarza mafii? Okazuje się, że Grzywacz naraził się też swojemu sąsiadowi, który znęca się nad żoną. Grzywacz próbował pomóc kobiecie. Równolegle do śledztwa Wilczak i Gutek planują wieczór kawalerski komendanta. Między Gutkiem i Jagodą dochodzi do kolejnego przełomu - dziewczyna przyznaje, że zakochała się w Gutku. Kulminacją sprawy jest zniknięcie Jagody i nadkomisarz Tamary. Czy Wilczak, Gutek i Alex zdążą je uratować z rąk zabójcy Grzywacza? Wilczak poznaje też nowe szczegóły w sprawie śmierci łódzkiej prokurator Fabiańskiej. Nadkomisarz Tamara ją znała. Wilczak ma przeczucie, że sprawa prokurator łączy się ze śmiercią jego żony. Pozostaje pytanie, czy intuicja go nie myli. 17:30 JAKA TO MELODIA? - ODC. 4898 Teleturniej, 42 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mikołaj Dobrowolski Wykonawcy: Rafał Brzozowski (prowadzący) Na cel charytatywny grają aktorzy serialu "Na sygnale": Justyna Sieniawska, Kamil Wodka, Wojciech Zygmunt. 20:35 KOMISARZ ALEX - ODC. 214 - (SERIA XVII, ODC. 11) - "BESTIA KRÓLOWEJ" Serial kryminalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Lang, Monika Jordan-Młodzianowska Scenariusz: Peter Hajek, Peter Moser, Tomasz Korzeniowski, Karolina Frankowska Aktorzy: Dorota Krempa, Zbigniew Lesień, Janusz Chabior, Mariusz Ostrowski, Emilia Walus, Karina Węgiełek, Jakub Snochowski, Robert Koszucki, Katarzyna Dorosińska, Kamil Pudlik, Borys Bartłomiejczyk, Wojciech Czerwiński, Beata Fido, Piotr Bondyra, Katarzyna Galica W lesie pod Łodzią zostaje znalezione ciało młodej dziewczyny, początkującej aktorki Ady Wrońskiej. Alex prowadzi Wilczaka do miejsca, gdzie zabójca porzucił narzędzie zbrodni, duży nóż kuchenny. Znajduje też przy zwłokach jedną z Bestii królowej, monetę inwestycyjną. Leśniczy, który znalazł ciało, kieruje śledczych do chaty w lesie, należącej do ojca zamordowanej. Wilczak wraz z Martą przesłuchują przebywających tam znajomych Andrzeja Wrońskiego, jego partnerkę i przyjaciół. Okazuje się, że Ada odwiedziła ojca podczas weekendu, a do tragedii doszło, kiedy wracała późnym wieczorem do Łodzi. Kiedy Wilczak pokazuje zebranym narzędzie zbrodni, Andrzej Wroński rozpoznaje je. To jego nóż, którego używał w dniu zabójstwa, przygotowując obiad. Sekcja wykazuje, że ofiara była w ciąży. Policjanci szukają potencjalnego ojca dziecka i chłopaka dziewczyny. Dowiadują się też, że partnerka ojca, Lila, również aktorka, była zazdrosna o utalentowaną aktorsko córkę Andrzeja. Przyjaciółka Ady zdradza im, kto był chłopakiem ofiary. To Kris Bergsen, student reżyserii. Wiele wskazuje, że to on mógł zabić, ponieważ Ada chciała od niego odejść. Alibi Krisa nie zostaje potwierdzone. Wszyscy policjanci chcą jak najszybciej dopaść zabójcę, zwłaszcza że przed nimi ślub komendanta. Nie mają jeszcze prezentu, a w dniu ślubu dochodzi do katastrofy: restauracja, w której miała odbyć się impreza ślubna, została zalana. 01:45 U PANA BOGA W OGRÓDKU Komedia obyczajowa, 114 min, Polska 2007 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Wojciech Solarz, Emilian Kamiński, Małgorzata Sadowska, Krzysztof Dzierma, Agata Kryska, Andrzej Zaborski, Aleksander Skowroński, Mieczysław Fiodorow, Jan Wieczorkowski, Marian Krawczyk i inni Uhonorowana Nagrodą Specjalną Jury na FPFF w Gdyni w 2007 r. komedia obyczajowa będąca kontynuacją przeboju kinowego Jacka Bromskiego "U Pana Boga za piecem". Reżyser po raz kolejny przeniósł widzów w nostalgiczno - sielankowy krajobraz białostockiej prowincji z jej zaśpiewną, kresową mową, nieśpiesznym życiem małego miasteczka i zręcznie nakreślonymi, nietuzinkowymi bohaterami, którzy bronią się przed zgiełkiem świata, ale i do nich docierają w końcu modne nowinki techniczne i, niestety, także współczesne plagi (mafia i supermarkety). Całość okrasił dużą dawką humoru i wątkiem kryminalnym, też potraktowanym z przymrużeniem oka. Równolegle przygotował 8 - odcinkową wersję telewizyjną tej opowieści, a Dwójka emitowała ten serial. Mimo upływu czasu w małej mieścinie Królowy Most, gdzie życie płynie leniwie i spokojnie, niewiele się zmieniło. Rząd dusz nadal sprawuje ten sam ksiądz proboszcz regularnie opowiadający Najświętszej Panience o wydarzeniach w okolicy i radzący się Jej w trudnych sprawach. Porządku w miasteczku i na posterunku pilnuje ten sam komendant, ale teraz przybyło mu trosk. Agenci CBŚ właśnie tam przywożą bowiem gangstera Józefa Czaplę, pseudonim Żuraw, świadka koronnego w procesie mafijnym. W ramach programu ochrony świadków dają mu nową tożsamość (teraz Czapla nosi nazwisko Jerzy Bocian), umieszczają w luksusowej willi na uboczu i przydzielają świetnie wyposażony samochód, przekonani, że na takim odludziu nikt Czapli vel Żurawia vel Bociana nie znajdzie. W całą sprawę wtajemniczają tylko komendanta, który i bez tego ma dość zmartwień. Ojciec komendanta, emerytowany ogniomistrz, co i raz wspina się na wysoki fabryczny komin i trzeba go stamtąd ściągać, angażując ekipę strażacką i bufetową Struzikową, której obfity biust ma wielką siłę oddziaływania na staruszka. Komendant nie może też znaleźć męża dla swej córki Luśki, która - choć nad wyraz ponętna - ma nieślubnego potomka. Ojciec każe więc podwładnym łapać kierowców za rzekome wykroczenia i na posterunku poddaje ich bacznej lustracji w nadziei, że któryś z nich nada się na zięcia. W związku z nowymi zadaniami podwładnych zaczyna brakować, ale na szczęście z centrali zostaje przysłany na służbę do Królowego Mostu nowy pracownik - aspirant Marian Cielęcki. Co prawda, był najgorszym studentem szkoły policyjnej i przełożeni specjalnie wysłali go na głuchą prowincję uznawszy, że tam nie będzie miał czego zepsuć, ale tego komendant już nie wie. Nowo przybyły trochę się dziwi miejscowym obyczajom i darzy niekłamanym zachwytem córkę komendanta, lecz ona nie odwzajemnia jego zainteresowania. Tymczasem Bocian nie za bardzo chce żyć w ukryciu i rozbija się po okolicy swoją terenówką. Ksiądz i komendant, każdy na swój sposób, zajmują się jego zbłąkaną duszą, ale skutek ich zabiegów jest mizerny. Dopiero kiedy mafia namierza kryjówkę byłego gangstera i organizuje na niego nocny zamach, z którego Bocian wychodzi cało tylko dzięki opiece Najświętszej Panienki, następuje w nim nagła przemiana. Nawraca się i jeszcze zakochuje w kuszącej Struzikowej. Mafia jednak nie odpuszcza i postanawia zrobić wszystko, żeby Bociana uciszyć. I tu nieoczekiwanie bardzo pomocny okazuje się aspirant Cielęcki, który wyrasta na prawdziwego bohatera. 03:45 JAKA TO MELODIA? - ODC. 4898 Teleturniej, 42 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mikołaj Dobrowolski Wykonawcy: Rafał Brzozowski (prowadzący) Na cel charytatywny grają aktorzy serialu "Na sygnale": Justyna Sieniawska, Kamil Wodka, Wojciech Zygmunt.