TVP Dokument Środa, 14.09.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - BIAŁY KRÓL NIEBA Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Jeszcze nie tak dawno możliwość spotkania orła w naszym kraju była czymś niezwykłym, dostępnym tylko dla wybrańców. Orły bieliki oglądano tylko w muzeach lub ogrodach zoologicznych, gdzie można było zapoznać się jedynie z cząstką ich piękna. Prawdziwy ich majestat objawia się jednak w locie. Zaledwie sto lat temu bielik - największy z naszych orłów - znajdował się na granicy wymarcia. Dzisiaj jest często spotykany w całym pasie pojezierzy, w dolinach dużych rzek oraz w okolicy stawów rybnych. Jego obecność przyczynia się do wzbogacenia różnorodności ptasiego świata. Jako doskonały drapieżnik reguluje i wpływa na liczebność drobniejszego ptactwa. Miejscem akcji odcinka jest rzeka Biebrza a głównym narratorem jest Paweł Mirski z Komitetu Ochrony Orłów. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 42 NA RATUNEK! Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Straż pożarna to służba, w której jeden człowiek ryzykuje swoje życie, aby uratować życie kogoś innego. Jakie zatem są prapoczątki tego szlachetnego zawodu? Jak gaszono pierwsze pożary? Czy używano w historycznych akcjach węży i hełmów, które dzisiaj jednoznacznie kojarzą nam się ze strażakami? Aby odpowiedzieć na te pytania, Radosław Kotarski rusza do Mysłowic i poznaje historię pożarnictwa. Sprawdza również co z historycznego dziedzictwa zostało we współczesnej straży pożarnej. 07:05 NOTACJE - TADEUSZ ROLKE. MÓJ PIERWSZY APARAT Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Róża Fabjanowska, Sławomir Majcharek Historia przedstawiająca początki fascynacji aparatem fotograficznym małego chłopca, Tadeusza Rolke. Wspomnienie pierwszych, wykonanych samodzielnie zdjęć. 07:15 NOTACJE - SABINA ROSENBACH. KOŃ ZWARIOWAŁ Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2007 Autor: Małgorzta Imielska Bohaterką odcinka jest Sabina Rosenbach. Urodziła się w Oświęcimiu w 1927 roku w zamożnej rodzinie żydowskiej. Potomkini znaczących w tradycji i historii żydowskiej rodów. Więźniarka niemieckich obozów koncentracyjnych. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 94 AUGUSTÓW Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Augustów. W położonym nad rzeką i pomiędzy siedmioma jeziorami mieście od zawsze krzyżowały się ważne szlaki handlowe. Pierwsze wzmianki o funkcjonującej w tej okolicy komorze celnej pochodzą z roku 1496. Prawa miejskie oraz charakterystyczny królewski herb nadał Augustowowi król Zygmunt August w roku 1557. 450 lat później wdzięczni augustowianie ufundowali królowi kolumnę i jest to druga w Polsce kolumna królewska, a przy tym druga kolumna Zygmunta. XVI - wieczny układ przestrzenny Rynku Zygmunta Augusta i odchodzących od niego ulic zachował się do dziś. Z czasem domy parterowe i drewniane zastępować zaczęły bardziej okazałe budowle wznoszone przez bogatych kupców czy choćby aptekarza. Ważnym wydarzeniem w dziejach miasta była budowa Kanału Augustowskiego i otwarcie na nim żeglugi. Warta odwiedzenia jest położona obecnie w granicach Augustowa dawna wieś Studzieniczna. To urokliwe miejsce położone wśród lasów i nad jeziorem o tej samej nazwie jest znanym sanktuarium maryjnym. Augustów zaskakuje obfitością atrakcji i wyzwań. Można to miasto zwiedzać tropem jego renesansowych założycieli czy też działających tu w XIX wieku architektów oraz inżynierów. Można tu spacerować, pływać lub żeglować i to niemal bez końca. 07:55 PRZYRODNIK NA TROPIE - /19/ - JEMIOŁA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. 08:30 KRÓLESTWO OCEANU - NARODZINY OCEANU. CZ. 2 (CREATING AN OCEAN) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak powstawało gigantyczne oceanarium w Chinach. Jest sanktuarium morskiego życia. To ogromna, szklano - metalowa konstrukcja, która może pomieścić 100 milionów litrów wody. To największe akwarium na świecie zostało właśnie otwarte na wyspie Hengqin, obok Makau. Nie ma takiego drugiego miejsca, które przypominałoby taką wymarzoną konstrukcję pod względem wielkości placu budowy, typu i skali architektonicznej oraz liczby prezentowanych gatunków morskich czy szacowanej liczby odwiedzających. Budowa była prawdziwą łamigłówką inżynierii architektonicznej, wymagała zespołowej pracy ekspertów z całego świata. To gigantyczne akwarium pobiło już kilka rekordów. Zgromadziło największą liczbę rekinów wielorybich i płaszczek olbrzymich w niewoli. Będzie też domem dla nie mniej niż 20 000 ryb i około 5 000 innych gatunków. Ta miniseria pokaże 4 lata wyjątkowej pracy, innowacji, osiągnięć technicznych i najwyższej klasy logistyki. Zobaczymy również, jak każde ze zwierząt zostało wprowadzone do nowego środowiska, a także poznamy niesamowitą pracę osób odpowiedzialnych za opiekę nad zwierzętami, które są tutaj prawdziwymi celebrytami. 09:30 DZIKA SŁOWENIA (WILD SLOVENIA) Film dokumentalny, 53 min, Słowenia, 2020 Reżyseria: Matej Vranic Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie Słowenii. Matej Vranic udaje się w podróż do serca jednego z najbardziej autentycznych i naturalnych ekosystemów w Europie Środkowej. Poznamy ogromną różnorodność królestwa zwierząt we wszystkich środowiskach. Koncentrując się na ssakach i ptakach, spotkamy niektóre szczególnie interesujące gatunki - od endemicznego proteusa po niedźwiedzie brunatne. Od najwyższych szczytów górskich - przez kotlinę Panońską - do głębokich jaskiń krasowych i dalekich lasów. Wszędzie pulsuje życie, choć czasem nie zdajemy sobie z tego sprawy. Stworzenia łączą się tu w hałaśliwe grupy, rosną delikatne rośliny, żyją zwierzęta unikające ludzi oraz nocni mieszkańcy miasta, których się spodziewamy lub nie. To kraina rozległych lasów i bogatych zasobów wodnych. Jest jednym z najbardziej różnorodnych przyrodniczo krajów europejskich. Niewielki zielony kraj w sercu Europy, gdzie geograficzna różnorodność skutkuje bujnością fauny i flory. Podróż przez Słowenię zaczyna się wśród pokrytych czapą śniegu szczytach Alp Julijskich. Słoweńska flora i fauna jest nadal wyjątkowo bogata i różnorodna. Niektóre zwierzęta żyją w oddalonych miejscach, ale wiele jest blisko domu. Mając więc oczy szeroko otwarte - możemy je zobaczyć tuż za progiem. 11:30 W OBRONIE WŁASNEJ - DRUGA STRONA SIARKI Film dokumentalny, 27 min, Polska, 1985 Autor: Ryszard Kubowicz Tarnobrzeg, stolica województwa od 1975 roku, również stolica polskiej siarki za przyczyną której nastąpił ogromny rozwój miasta. W latach osiemdziesiątych trwa eksploatacja jednych z największych na świecie złóż siarki, którymi zarządza kopalnia i zakłady przetwórcze należące do przedsiębiorstwa Siarkopol. Działalność eksploatacyjna złóż siarki, poza oczywistymi aspektami ekonomicznymi, powoduje degradację i dewastację środowiska naturalnego. Zagrożone jest zdrowie mieszkańców, jak i zabytki pobliskiego Sandomierza. W programie ogólne ujęcia z lotu ptaka ogromnych obszarów złóż siarki. Przedstawiciele zarządu Siarkopolu przedstawią argumenty na rzecz podjętych działań w kierunku ochrony środowiska. Dyrektor Czesław Siwiec przedstawia inwestycje i plany zakładu służące zniwelowaniu szkodliwego działania fluoru, siarkowodoru i dwutlenku siarki na otaczające środowisko. Jan Krajewski opowiada o zastosowaniu nowych urządzeń absorpcyjnych dla szkodliwych związków siarki oraz o procesie odsiarczania spalin. Działalność Siarkopolu stanowi ogromne zagrożenie dla czystości wód gruntowych oraz rzeki Wisły. Mieczysław Powroźniak, kierownik zakładu oczyszczania, przedstawia proces związany z odsiarczaniem wody. Według przedstawicieli zarządu Siarkopolu problem rekultywacji gleb, ochrona powietrza i wód jest traktowany z ogromnym wysiłkiem i zaangażowaniem, co znajduje potwierdzenie w stanowisku przedstawicieli Zakładu Ochrony Środowiska. 12:05 CAŁY GRUZA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Ireneusz Engler Zdjęcia: Robert Jażdzyk, Tomasz Radziemski Wykonawcy: Jerzy Gruza Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę i dorobek Jerzego Gruzy - reżysera, scenarzysty, aktora, pisarza, jednego z pionierów telewizji publicznej. Dorobek artystyczny Jerzego Gruzy jest nie do przecenienia, na trwale wpisał się w historię Telewizji Polskiej. Współpracę z telewizją rozpoczął w połowie lat pięćdziesiątych. Stworzył setki programów, seriali, widowisk rozrywkowych, jest realizatorem transmisji sportowych. Bardzo popularne były jego cykle z Bogumiłem Kobielą i Jackiem Fedorowiczem: "Poznajmy się" i "Małżeństwo doskonałe"; reżyserował teatry poniedziałkowe: "Romeo i Julia", "Nie do obrony", "Mieszczanin szlachcicem" (z Bogumiłem Kobielą), "Rewizor" (z Tadeuszem Łomnickim). Od 1984 roku dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni. Reżyserował słynnego "Skrzypka na dachu" granego prawie pięćset razy w tym teatrze, "Jesus Christ SuperStar", "Nędzników", "Człowieka z La Mancy" - pokazywanego z wielkim sukcesem w Meksyku. Jest autorem i reżyserem popularnych seriali ("Wojna domowa", "Czterdziestolatek", "Tygrysy Europy"), a także filmów fabularnych, przede wszystkim komedii ("Dzięcioł", "Motylem jestem") oraz dramatów psychologicznych ("Przeprowadzka" z Wojciechem Pszoniakiem w roli głównej, "Noc poślubna w biały dzień" z wielką dramatyczną rolą Wiesława Gołasa) i filmów dla młodych widzów ("Pierścień i Róża", "Alicja" na podstawie powieści L. Carrolla). Jerzy Gruza jest laureatem takich nagród, jak, m.in.: SuperWiktor'93 za całokształt twórczości, statuetka Gwiazda Telewizji Polskiej wręczona z okazji 50 - lecia TVP za tworzenie oryginalnych form filmowych, teatralnych i rozrywkowych (2002) oraz Nagroda Specjalna Złote Spinki w 2005. 13:05 NOWE OBLICZE PATAGONII (PATAGONIA: THE NEW FAR WEST) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Francois Cardona Film dokumentalny o Patagonii. Na południu Argentyny leży Patagonia, obszar dwukrotnie większy od Francji, do niedawna prawie niedostępny i jedno z ostatnich dzikich terytoriów na naszej planecie. Jednak milionerzy z całego świata wprowadzają się tutaj, aby uczynić z Patagonii swój własny plac zabaw. Kupili ogromne tereny po niskich cenach w ramach wielkich projektów rekreacyjnych, prywatne kurorty dla śmigłowców, aby w pełni oddać się odległej, nietkniętej urodzie regionu. Bogaci cudzoziemcy widzą szansę na biznes i przyjemność, zwabieni przez zasoby naturalne Patagonii. Ale ten napływ obudził ludzi Mapuche. Część rdzennej ludności ucieka się do przemocy i podpalania, buntując się przeciwko nowym właścicielom ziemskim i policji. Wraz z dołączeniem innych Argentyńczyków do ludu Mapuche narastają napięcia. Czy uda im się wypchnąć zagranicznych milionerów? 14:05 WYDRA - POWRÓT LEGENDY (THE OTTER - A LEGEND RETURNS) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Hilco Jansma Historia pewnej wydry. Niderlandy - kraj nierozerwalnie związany z zasobami wód, a kiedyś dom legendarnego ssaka. Płochliwe stworzenie znikło pod koniec ubiegłego wieku - teraz wraca do swojego dawnego domu. Wydra znów penetruje holenderskie wody. To symbol odrodzenia ekosystemu. Dlaczego wydry zniknęły i z jakiego powodu powróciły? W ostatnim stuleciu populacja wydr zmniejszyła się w całej Europie wskutek intensywnych polowań i zatrucia środowiska przez przemysł i rolnictwo. Holandia jest jednym z najgęściej zaludnionych krajów na świecie i pozostawiła niewiele miejsca na swoje naturalne ekosystemy. Jednak w sercu północnego miasta pojawia się wielki samiec wydry. Rozpoczyna swoje nocne polowanie na ryby w mętnej wodzie kanału. Jak to rzadkie i nieuchwytne stworzenie znalazło się tutaj, po tym, jak wyginęło w 1988 roku z powodu polowań, zanieczyszczenia oraz ruchu ulicznego i utraty siedlisk? Przez dziesięciolecia ludzie pracowali nad ochroną tego gatunku, aż w końcu udało się przywrócić wydrę. Chociaż wydry holenderskie stopniowo rosną w liczebność, nadal napotykają wielkie niebezpieczeństwa podczas migracji na nowe terytoria. Każdego roku co najmniej jedna trzecia populacji wydr ginie w ruchu drogowym, ponieważ gęsta sieć dróg nadal przecina ich siedliska. Niewielu osobom udaje się rzucić okiem na to eleganckie, ale tajemnicze zwierzę. Nigdy wcześniej naturalne zachowanie wydr w Holandii nie zostało tak obszernie udokumentowane. 15:05 DANIA DZIKA I CUDOWNA - ODC. 3. OTWARTA PRZESTRZEŃ (WILD AND WONDERFUL DENMARK EP. 3. THE OPEN LAND) Serial dokumentalny, 52 min, Dania, 2020 Reżyseria: Mark Jessen W tym serialu odkryjemy niesamowitą przyrodę i piękne ekosystemy Danii. Będziemy śledzić życie znanych i nieznanych zwierząt, które zostały uchwycone za pomocą oszałamiających fotografii. Serial przedstawia dramatyczne wydarzenia w królestwie zwierząt, opowiadając historie narodzin i śmierci, godów i głodu, polowań lub bycia ściganym. Zwierzęta grają główne role, lecz unikalna, duńska geografia i naturalne lokalizacje są również istotnymi elementami narracji. Odc. 3 Otwarta przestrzeń. Większość Danii to równiny, pastwiska i pola. Przetrwanie tu wymaga waleczności i pomysłowości, by się rozmnażać, znajdować pokarm i nie skończyć jako pożywienie dla innych. Na błoniach budzi się życie. Ponad dwie trzecie powierzchni Danii to tereny pozamiejskie. Na przykład wrzosowiska... pastwiska... i pola uprawne. Żyją tu tysiące zwierząt i roślin. Jedne pospolite, inne niezwykle rzadkie. Jesienią ptaki w Danii i sąsiadujących z nią krajach zbierają się do odlotu na południe. Wiele z nich zbiera się na bagnach zachodniej Jutlandii, w paśmie między lądem i morzem, by najeść się i przenocować. Widok migrujących szpaków jest niezwykły. Szukają miejsca, by pozostać na noc. Tworzą formację, liczącą nawet milion ptaków. Stanowią ciemną, zwartą chmurę. W języku duńskim zjawisko to nosi nazwę "czarnego słońca". 16:05 NATURA NAS UZDROWI (THE NATURE EFFECT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: B. Guerrini, P. D’Erm Film dokumentalny o tym, jaki zbawienny wpływ ma na nas środowisko naturalne. Od Japonii po Stany Zjednoczone, przez Szwecję, Niemcy i Kanadę, spotkamy naukowców z najbardziej prestiżowych uniwersytetów (Stanford, University of British Colombia i innych) - biologów, neurologów, ekspertów w dziedzinie psychologii środowiskowej - którzy obecnie pokazują, że bliskie obcowanie z naturą stymuluje nieoczekiwane zasoby biologiczne i psychologiczne i stanowi nieograniczone źródło dobrego samopoczucia. Naukowcy ci uważają, że istnieją dzisiaj wystarczające dowody, aby stwierdzić, że nawet krótkotrwałe zanurzenie w środowisku naturalnym, nawet w mieście, prowadzi do regulacji bicia serca, znacznego zmniejszenia kortyzolu/stresu, zmniejszenia zaburzeń sercowo - naczyniowych i poprawy samopoczucia. Nadal jest to znaczący impuls dla naszego naturalnego układu odpornościowego. Ich badania pokazują również, że regularne zanurzanie się w naturze zmniejsza niepokój i zmęczenie psychiczne, poprawia naszą uwagę i funkcje poznawcze, a nawet może pomóc w walce z depresją. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NIKARAGUA. NATURALNE PIĘKNO (FLAVORS) Film dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Nikaragua to państwo w Ameryce Środkowej. Słynie z serdecznych mieszkańców i ciekawej historii. Jej wyjątkowa przyroda to prawdziwe sanktuarium bioróżnorodności. Jeziora i wulkany nadają Nikaragui wyjątkowy charakter. Kilka lat temu ten barwny kraj otworzył się na podróżnych z całego świata. 20:10 ZŁOTE ŁANY - ODC. 3 Serial dokumentalny, 25 min, Polska 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek Edward Wełpa jedzie do punktu skupu. Wie, że Gralowie wcześniej sprzedali byczka i ma nadzieję, że on uzyska lepszą cenę. W obu gospodarstwach synowie przygotowują się do pójścia na dyskotekę. Franciszkowie zbierają snopy z pola. Tymczasem w ostatniej kuźni w okolicy trwa podkuwanie konia. Pani Stenia na ślub córki zamówiła dwie bryczki. Ekipa filmowa, zaintrygowana umiejętnościami pana Jana, chce wysłuchać wróżby jego stołu. Pani Wanda znów rozpatruje nieszczęścia, jakie spotkały ją i Irka. Nie dość, że ukradli im jałówki, to zupełnie nie udał się tytoń, w który zainwestowali. Na domiar złego chyba nie dostaną odszkodowania, a ona tak by chciała, żeby syn się ożenił. Franciszkowie zwożą snopy do stodoły. Zboże nie jest udane. Pan Franciszek narzeka więc, że człowiek narobi się, a nic z tego nie ma. Dyskoteka już się zaczęła. Bawią się synowie Wełpów i Gralów. Wszyscy czekają na striptiz. 20:35 ZŁOTE ŁANY - ODC. 4 Serial dokumentalny, 25 min, Polska 2000 Scenariusz i reżyseria: Ewa Straburzyńska Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Muzyka: Bartosz Straburzyński Konsultacja językowa i narracja: prof. Jan Miodek Edward Wełpa wymyślił coś, czego nie mają Gralowie, a czym na pewno ich zaskoczy. W tym celu jedzie do gospodarza, który hoduje lochę dzika, zwaną Kaśką. Potem zaś idzie do Kałczorów, którzy z udanej krzyżówki mają dzikoświnki. Przy tej okazji rozmawia z przyjacielem o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Obaj zastanawiają się, czy padną małe gospodarstwa, czy raczej duże. Państwo Kałczorowie znaleźli się w trudnej sytuacji. Dali się zwieść preferencyjnym kredytom i dobiły ich odsetki. Teraz próbują się ratować, przestawiając gospodarstwo na agroturystykę. U pani Steni zaś, zgodnie z tradycją, odbywa się świniobicie, bo na weselnym stole muszą się znaleźć wędliny własnej roboty. Pani Wanda wraca z pełnymi garnkami z pola. Zaniosła tam Irkowi obiad, ale śpieszący się i zdenerwowany syn nie chciał jeść. Chłopak cały czas zastanawia się, czy tegoroczne żniwa pozwolą mu wyjść na prostą. Pani Wanda żałuje, że nie przeniosła się do miasta. Miała taki zamiar, ale mąż zmarł przedwcześnie i została sama z pięciorgiem dzieci. W takiej sytuacji o przenosinach nie mogło być mowy. Pana Franciszka odwiedza Belg z propozycją kupienia jego ziemi. Wszystkie grunty dookoła i młyn już wykupił. Ma zamiar stworzyć ośrodek rekreacyjny ze stajniami i restauracją. Gospodarstwo pana Franciszka trochę mu przeszkadza w realizacji planów. Agnieszka Konopkówna szczepi prosięta. W ogromnym gospodarstwie rodziców wiecznie jest dużo pracy. Rodzina spotyka się tylko przy kolacji. Mają wówczas czas, by chwilę porozmawiać. Agnieszka jest dumna, że żyje na wsi. Konopkom dokucza jednak ludzka zawiść. W barze Alaska spotykają się ludzie ze wsi i podróżni. Właśnie wpadł przejazdem jakiś chłopak i opowiada o dziewczynie, którą stracił. 21:05 LENINLAND Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2013 Reżyseria: Askold Kurow W wiosce Gorky, w miejscu śmierci Lenina, położonym 20 km od Moskwy, otwarto w 1987 r. ostatnie wielkie muzeum poświęcone przywódcy komunizmu. Przez pierwsze trzy lata, do upadku ZSRR, muzeum odwiedzało tygodniowo około 3000 gości, później liczba odwiedzających stopniowo malała, by osiągnąć w 2013 r. poziom 20 osób. Dzisiaj pracownicy muzeum, wśród nich Evgenia i Natalia, zastanawiają się jak ożywić zapomniane przez wielu miejsce, którego puste korytarze przypominają czasy dawnej potęgi i ambicji. Nauczycielka historii Natalia i pracownik naukowy Evgenia w dalszym ciągu wierzą w komunizm i świetność Lenina, jednak podobnie jak ich koledzy mają różne opinie i koncepcje dotyczące metod upamiętnienia jego dorobku i historycznej roli. Od czasu upadku ZSRR panuje ogólna niepewność i liczne kontrowersje wokół wkładu Włodzimierza Iljicza w dobrobyt Europy Wschodniej oraz rozwój tego regionu: czy wkład ten powinien być kultywowany, czy też zapomniany, a ludzie powinni żyć dalej? Pełen absurdów, groteski i humoru obraz muzeum oraz dyskusji, prowadzonych przez jego pracowników, przeradza się w obraz dzisiejszej Rosji, rozdartej między przeszłością a wciąż niezdefiniowaną przyszłością, niezdecydowanej, jak określić samą siebie w teraźniejszości. 22:10 CZYSTA SZTUKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Maksim Shved Scenariusz: Łukasz Czajka, Maksim Shved Dokument kreatywny o współczesnej Białorusi, wolności i sztuce. Tajemniczy artysta zjawia się na ulicach Mińska, rozkłada płótno i zaczyna malować. Spod jego pędzla wychodzą zagadkowe figury geometryczne. Zaintrygowani przechodnie pytają, co tworzy, ale artysta nikomu nie zdradza tajemnicy. Sztuka staje się pretekstem do rozmowy o życiu, kraju, codzienności i ludzkich historiach. Krok po kroku poznajemy bliżej artystę. To Zahar Kudin, jeden z najbardziej obiecujących białoruskich malarzy młodego pokolenia. Co kryje się za jego obrazami? Rozwiązanie zagadki będzie niemałym zaskoczeniem. 23:10 BALLADA O LEKKIM ZABARWIENIU EROTYCZNYM - ODC. 21 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2004 Scenariusz i reżyseria: Irena Morawska, Jerzy Morawski Zdjęcia: Adam Fręśko, Mikołaj (Kola) Nesterowicz Muzyka: Bartosz Straburzyński Odwiedzamy Małgosię i jej mamę Lucynę w domu, do którego przygarnął je brat Lucyny. Dopiero tu okazuje się, że Małgosia nie ma 17 lat, tylko 16. Ona, jej matka i Czarek wprowadzili wszystkich w błąd. Beznadzieja i nuda sprawiły, że Asia i Marzena powróciły do walk w oleju. Trafiły wprost na sesję zdjęciową do katalogu agencji. 23:45 BAZA LUDZI ŻYWYCH Film dokumentalny, 32 min, Polska, 1972 Scenariusz: Zbigniew Święch Wykonawcy: Ewa Ciepiela Film dokumentalny rozprawiający się w sposób świadomy z mitami narosłymi wokół pracy w bieszczadzkich lasach. Autorzy dokumentu przedstawiają zawiedzione oczekiwania społeczne wobec przemysłu drzewnego w latach 70. , którego centrum mieści się w Bieszczadach. Dyrektor nadleśnictwa, Czesław Chodur i podlegli mu leśnicy opowiadają o chybionych decyzjach podjętych przez władze, które skutecznie uniemożliwiają rozwój gospodarki drzewnej w Bieszczadach. Robotnicy leśni: drwale, pilarze, wozacy przedstawiają swoje argumenty i podkreślają brak zaangażowania środków finansowych w przemysł drzewny. Brak perspektyw lepszego życia wobec niezwykle trudnych warunków pracy działa zniechęcająco na kadry pracownicze zatrudnione w leśnictwie. Dyrektor Chodur wymienia inwestycje poczynione w obszarze gospodarki leśnej, mając jednocześnie świadomość niewystarczalności działań władz w celu polepszenia warunków pracy i życia osadników, którymi są w Bieszczadach właśnie pracownicy leśni. Autorzy programu zadają zasadnicze pytanie: czy w ogóle istnieje spójna koncepcja dotycząca rozwoju regionu Bieszczad jako podstawowego zaplecza produkcji drewna dla potrzeb krajowych i zagranicznych. 00:20 NOTACJE - EDWARD KOSSOY. MOI PRZODKOWIE I JA Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Hanna Kramarczuk Edward Kossoy ur. 4 czerwca 1913 r. w Radomiu, polski prawnik, publicysta, obrońca w sprawach sądowych ofiar nazizmu. W 1940 r. skazany na 8 lat łagrów, zwolniony po dwóch latach w wyniku umowy Sikorski - Majski, wyszedł z ZSRR z armią Andersa. W czasie II wojny światowej zginęła jego rodzina: ojciec, żona i córka. Swoje przeżycia z okresu łagru spisał w formie opowiadań w 1944 r. w Tel Awiwie w cyklu "Stołypinka", które w formie książkowej ukazały się dopiero w 2003 r. Po wojnie przebywał w Izraelu, potem w Szwajcarii. Reprezentował jako adwokat tysiące ofiar zbrodni hitlerowskich w sprawach o zadośćuczynienia i odszkodowania niemieckie. Mieszka w szwajcarskim Conches, na przedmieściu Genewy. Edward Kossoy zmarł w 2012 roku. 00:35 MALOWANIE I ŚPIEWANIE. JAN KANTY PAWLUŚKIEWICZ Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Marta Węgiel Film dokumentalny o Janie Kantym Pawluśkiewiczu jest opowieścią linearną: dzieciństwo w Nowym Targu, rodzinne tradycje gry na organach, wykształcenie i pierwsze ważne doświadczenia. Następnie studia na Politechnice Krakowskiej i spotkanie z Markiem Grechutą, zespół Anawa, pierwsze realizacje sceniczne w teatrze STU, Piwnica pod Baranami. Spotkania na scenach teatralnych i realizacje muzyki filmowej. Ważni ludzie, ważne przedsięwzięcia, wyzwania artystyczne. Fascynacja malarstwem, nowa dziedzina sztuki żel - art. Jan Kanty Pawluśkiewicz opowiada o sobie w różnych okresach życia, opowieści są ilustrowane bogatym materiałem archiwalnym. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 231 KAPŁAN BOHATER Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kapłan bohater W archiwum zachowała krótka notatka, która dla nas stanowi punkt wyjścia do historycznego śledztwa. Działo się w Seroczynie dn. 4 sierpnia 1864 r. o godz. 6.00 po południu. Zginął śmiercią męczeńską powieszony przez rząd rosyjski ks. Wawrzyniec Lewandowski, proboszcz Seroczyna lat 33, który powstańcom posyłał żywność do lasu, przed śmiercią okrutnie po barbarzyńsku katowany nie zdradził nikogo z powstańców. Otóż Rosjanie nie tylko zamordowali kapłana, ale też zatarli ślady jego pochówku. Rota kozaków kopytami zdeptała miejsce egzekucji i wszelkie późniejsze ustalenia, gdzie ksiądz Lewandowski spoczywa, mają wyłącznie charakter domniemany. W naszym programie postaramy się tę tajemnicę rozwikłać i jeśli się uda - urządzić kapłanowi godny bohatera pochówek. 02:10 SYBERYJSKIE SNY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2001 Reżyseria: Ewa Misiewicz Scenariusz: Dorota Kabalewska, Ewa Misiewicz Zdjęcia: Jacek Knop Film przedstawia losy Polaków urodzonych na Syberii, których dzieciństwo zostało gwałtownie przerwane wydarzeniami związanymi z rozprzestrzenieniem się rewolucji październikowej na Daleki Wschód. 03:10 WSZYSTKO CO NASZE Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2004 Reżyseria: Przemysław Młyńczyk, Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Fręśko, Jacek Grzelak Wykonawcy: Ryszard Kaczorowski Film prezentujący losy pokolenia urodzonego w II Rzeczypospolitej na przykładzie postaci Ryszarda Kaczorowskiego - ostatniego prezydenta RP na obczyźnie. Zaprezentowano drogę życiową tych ludzi: harcerstwo, Szare Szeregi, więzienia i łagry, Armia Polska w ZSRR, Monte Cassino i działalność emigracyjna dla odzyskania wolnej Polski.