TVP Historia Czwartek, 15.09.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 15 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1916 - pierwsze bojowe użycie czołgów; 1935 - antyżydowskie Ustawy Norymberskie w III Rzeszy; 1944 - Niemcy wyparli powstańców z Dolnego Mokotowa, wypowiedź Michała Roli - Żymierskiego na temat Powstania; 1956 - w Teatrze Nowym w Łodzi premiera komedii "Święto Winkelrieda" Jerzego Andrzejewskiego i Jerzego Zagórskiego; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 11 SZANOWNY PAN GESTAPO Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Janek wreszcie spotyka się z Leną. Sajkowski prosi Janka, żeby ukrył Lenę po aryjskiej stronie. Wanda zostaje aresztowana przez gestapo. Karol wyciąga od matki Wandy informację, że to Bronek zabił Majera. Tymczasem Bronek, Janek i Michał planują na własną rękę odbicie Władka z Pawiaka. Michał zajmuje się sprawą anonimowych donosów do gestapo, które dostarczyła mu Hania. Mosler ze swoim wspólnikiem, Grossem, podającym się za niemieckiego urzędnika, żąda coraz więcej pieniędzy. Nieoczekiwanie Sajkowski demaskuje Grossa. 08:00 W KOTLE HISTORII - SZPARAGI I SZCZUPAKI. POWSTANIE WIELKOPOLSKIE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W tym odcinku programu Łukasz Modelski, redaktor, historyk sztuki i kultury średniowiecza, autor książek o historii kuchni, uczestnik inicjatyw kulinarnych związanych z próbami ustalenia kanonu polskiej kuchni, przypomni dzieje Powstania Wielkopolskiego i odtworzy wielkopolskie potrawy z dziewiętnastowiecznej oryginalnej książki kucharskiej: "Wielkopolski kucharz: 600 praktycznych przepisów kucharskich z własnego doświadczenia jako to: przepisy smacznych a tanich potraw, smażenia konfitur, przysmaków i ciast, przyrządzania lodów, kremów, galaret, deserów, konserwów i wędlin oraz sekreta gospodarskie etc". Nie będzie stereotypowych pyrów, czyli ziemniaków. Przepisy na szparagi w oryginalnym sosie i duszonego szczupaka z chrzanem oddają esencję wielkopolskiego charakteru, podobnie jak jedyne zwycięskie powstanie w walce o Niepodległą, które wybuchło 28 grudnia 1918 roku w Poznaniu. 08:35 HISTORIA POLSKI - DRAUGEN Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Witold Kornaś Dokument był jednym ze zwycięzców XII Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni. Otrzymał Nagrodę im. Rotmistrza Witolda Pileckiego. Przedstawia dramatyczne losy Ślązaka Wojciecha Bógdoła wpisane w wojenną działalność Polaków w Norwegii. Bógdoł (rocznik 1920) pochodził ze Śląska, był harcerzem, synem powstańca śląskiego. Wychowany w patriotycznym domu poprzysiągł sobie, że nigdy nie będzie służył Niemcom. W czasie II wojny światowej Wojciech został jednak, jak wielu Ślązaków, wcielony do Wehrmachtu. Trafił do Kriegsmarine. Wysłano go do okupowanej przez Niemcy Norwegii. Tam wkrótce wstąpił w szeregi tajnej norweskiej organizacji Szetlandzki autobus. Został angielskim szpiegiem. Dostarczał informacji na temat niemieckiej jednostki na wyspie Kvitsoy, na której stacjonował. Był jednym z głównych graczy akcji o kryptonimie "Draugen" (w j. norweskim słowo draugen oznacza legendarnego morskiego potwora). Bógdoł wstąpił do organizacji, ponieważ za wszelką cenę chciał walczyć z Niemcami. Plany przekazywane Anglikom dostały się w ręce Niemców. Wojciech został aresztowany. Skazany na rozstrzelanie za szpiegostwo. Wyrok wykonano 19 grudnia 1944 roku w więzieniu w Bergen. W chwili śmierci Bógdoł miał zaledwie 24 lata. 09:50 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 10:45 KULTURA, GIEDROYĆ I INNI. Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tadeusz Śmiarowski Film o Jerzym Giedroyciu i fenomenie, jakim był i jeszcze ciągle jest założony przez niego Instytut Literacki. Jest naszym wspólnym, wielkim dziedzictwem, zasługującym na ciągłe przypominanie i nowe opracowania. Celem filmu jest jednak nie tylko przypominanie, ale też próba pokazania tego, co po Instytucie pozostało. 11:45 W PRLU - TOWAR STRATEGICZNY - MIĘSO Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) Mięso było w PRL produktem strategicznym. Wynikało to z podstawowego faktu - niedoborów socjalistycznego modelu gospodarki. Trudno było na rynku znaleźć zamienniki mięsa wśród innych produktów spożywczych. Generalnie oferta żywnościowa w sklepach była, ale część produktów miała niską jakość lub w ogóle w momencie sprzedaży ledwo albo wcale produkty te nie nadawały się do spożycia. Stąd też tak duża liczba zbiorowych zatruć pokarmowych, co było wielką plagą. Brak wysokiej jakości jedzenia wymuszał robienie domowych przetworów, co było powszechnych zjawiskiem. Jednak na takie gromadzenie zapasów nie każdy mógł sobie pozwolić. Bycie jaroszem w PRL było równie trudne jak bycie mięsożercą. Poza tym, że trzeba było mieć umiejętności do przygotowania takich przetworów, to jeszcze to wymagały one jednorazowych sporych kosztów, czasu do sporządzenia i miejsca do przechowania. Mięso było najważniejszym produktem spożywczym. Podwyżki cen mięsa były problemem politycznym i groziły wybuchami społecznego niezadowolenia. Prowadzenie: Beata Michniewicz Goście: prof. Jerzy Eisler - historyk; dyrektor IPN O/Warszawa dr Andrzej Anusz - socjolog, historyk, politolog, publicysta 12:15 SPOSÓB NA ALCYBIADESA - ODC. 3 Serial dla młodych widzów, 56 min, Polska 1997 Reżyseria: Waldemar Szarek Scenariusz: Wojciech Tomczyk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Tadeusz Nalepa, Marcin Pospieszalski Aktorzy: Władysław Kowalski, Łukasz Lewandowski, Radosław Elis, Jacek Liwot, Krzysztof Kowalewski, Jarosław Jakimowicz, Sławomir Orzechowski, Cezary Kosiński, Andrzej Nejman, Sebastian Konrad, Ewa Błaszczyk, Karolina Gruszka, Aleksandra Woźniak, Magdalena Warzecha, Sławomir Pacek, Andrzej Grąziewicz, Anna Ciepielewska, Jacek Wolszczak, Dominik Łoś, Marcin Przybylski, Jan Jurewicz, Jolanta Grusznic, Lech Mackiewicz i inni Alcybiadesa coraz mocniej intryguje niezrozumiały pęd do wiedzy historycznej wśród uczniów klasy I a. Ośmielony ich postępami w nauce, profesor proponuje podopiecznym "swobodne poszukiwanie prawdy" zamiast klasycznych lekcji, klasówek i sprawdzianów. Klasa jest wniebowzięta. Tylko Zasępa powątpiewa, czy za dziwnym zachowaniem Alcybiadesa nie kryje się podstęp. Od tej pory lekcje historii odbywają się w miejscach, upamiętniających ważne wydarzenia z narodowej historii. Zasępa, Ciamciara, Słaby i reszta, choć wciąż stosują "sposób na Alcybiadesda", powoli ulegają autentycznej fascynacji opowieściami profesora, ubarwionymi wizytami w muzeach, przy pomnikach i na cmentarzach. Pewnego dnia trójka przyjaciół z przerażeniem dowiaduje się, że ma oprowadzić po stolicy wycieczkę z Otwocka. 13:25 JEDWABNY SZLAK - 2/3 (THE SILK ROAD) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Fascynująca opowieść o historii szlaku handlowego, który odmienił świat. A wszystko zaczęło się od jednego towaru - materiału utkanego z kokonu pewnej ćmy, z którego zaczęto szyć cesarskie szaty. Jedwabny Szlak mierzył ponad osiem tysięcy kilometrów i biegł z dawnej chińskiej stolicy przez mityczne miasta Azji Środkowej, Samarkandę i Persepolis, aż po Morze Śródziemne do bazarów Konstantynopola i do weneckich kupców. Od Aleksandra Wielkiego po Czyngis - - chana, cesarze i książęta zawsze chcieli go kontrolować. Warto było o niego walczyć. Przynosił nie tylko zyski materialne. Ludy, których ziemie przecinał, wymieniali towary, ale też idee i zdobycze techniki, od których później zależał byt Zachodniej Europy. Papier. Proch. Instrumenty muzyczne. Jedwabny Szlak przekraczał granice, umożliwiał kontakt między różnymi kulturami, ale rodził też konflikty. W drugim odcinku nasz przewodnik dr Sam Willis dociera do Azji Środkowej, w sercu Jedwabnego Szlaku, miejscu ciągłych podbojów, migracji ludów i upadku całych miast. Tej części Jedwabnego Szlaku Europa często nie dostrzegała, a być może najwięcej jej zawdzięcza. Pozna ostatnich żyjących Sogdyjczyków, którzy niegdyś handlowali od Morza Śródziemnego po Morze Chińskie. Poszuka też śladów ich kultury. Zachwyci się miastem zbudowanym przez tysiące niewolników dla jednego z największych pogromców na świecie. Odwiedzi też szkoły w miastach na Jedwabnym Szlaku, w których narodziła się współczesna matematyka i astronomia. 15:25 PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA - ŚMIERCIONOŚNE CHMURY. ODC. 2/4 (WWI: THE FIRST MODERN WAR) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2014 Reżyseria: Susan Werbe Epicka opowieść o tym, jak pierwsza wojna światowa na zawsze zmieniła charakter batalii wojennych. Ta wojna była wojną przejściową od walki wręcz w starym stylu z małą bronią, bagnetami i kawalerią do wyposażenia w zaawansowaną technologię, która wciąż jest elementem współczesnych konfliktów zbrojnych 16:45 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - KULTURA PARYSKA Reportaż, 14 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Postać Jerzego Giedroycia jest nierozerwalnie związana z Kulturą Paryską. Andrzej Dobosz opowiada o samym twórcy, redaktorze i modus vivendi wydawnictwa, którego kolportaż na terenie Polski był zagrożony karami więzienia, ale także o współpracownikach i twórcach piszących dla miesięcznika. Jerzego Giedroycia wspomina nie tylko Andrzej Dobosz, ale również wielki poeta Czesław Miłosz. 17:05 CZAS HONORU - ODC. 12 ZA MUREM Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska, Krzysztof Globisz Czesław zgadza się na przeprowadzenie akcji odbicia Władka. Sam też ma wziąć w niej udział. Karol przekazuje majorowi Halbe wiadomość, że na Pawiaku szykuje się ucieczka jednego z więźniów. W takiej sytuacji akcja odbicia Władka zostaje odwołana. Sajkowski demaskuje oszustwa Moslera. Bronek spotyka się z Wandą. Zabija śledzących ją gestapowców. Krystyna dostarcza Jankowi przepustkę dla Leny. 18:00 A WIĘC WOJNA - /15/ Reportaż, 4 min, Polska, 2019 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska O świcie 1 września 1939 roku Niemcy bez wypowiedzenia wojny przekroczyli granice Polski. Rozpoczęła się II wojna światowa, najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. Kampania wrześniowa, nazywana też wojną obronną Polski 1939, trwała do kapitulacji 6 października. Cykl 36 odcinków "A więc wojna" to kalendarium, prezentujące najważniejsze wydarzenia każdego dnia kampanii. 15 września. Piątek. Niemiecki pierścień wokół Warszawy zamyka się. Hitler wizytuje przedpola Pragi i z wieży kościoła w Glinkach obserwuje obronę tej części stolicy. Rozkazuje zniszczenia przede wszystkim zabytkowych dzielnic Warszawy. W godzinach popołudniowych Niemcy strzelają w kierunku centrum Warszawy. Ginie około 300 mieszkańców. Są to głównie ludzie stojący w kolejkach po żywność. W mieście powstaje coraz więcej punktów opatrunkowych. Wiele z nich powstaje z prywatnej inicjatywy. Władze apelują, aby kobiety przygotowały z bielizny bandaże i dostarczyły je - wraz z posiadanymi w domu zapasami waty do najbliższych punktów sanitarnych. Dowództwo Obrony Warszawy zarządza na następne dni rejestrację wszystkich lekarzy cywilnych znajdujących się w mieście. Broni się Lwów. 18:05 HISTORIA MEDIÓW - MEDIA STORY - MONEY TALKS Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Wojciech Kursa, Monika Skwirtniańska Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł Nowakowski Wykonawcy: Paweł Nowakowski (prowadzący), Wiktor Szymborski (prowadzący) W tym odcinku prowadzący podejmują tema.pieniędzy, czyli środków płatniczych na przestrzeni historii oraz tego, jakie informacje one przekazywały. 18:30 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - ŚWIAT WEDŁUG MOSKWY Magazyn, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Trwa ofensywa Rosji na wszystkich niemal kontynentach. Wolny świat broni porządku światowego, opartego na poszanowaniu prawa. Decyduje się nowa globalna mapa. O planach imperialnych Kremla mówią m.in. prof. Piotr Grochmalski - dziennikarz, korespondent wojenny, politolog oraz dr Przemysław Gasztold - Seń - historyk IPN, autor m.in. "Terrorism in the Cold War". 19:00 HISTORIA POLSKI - "303" Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Magierski Historia pilotów Dywizjonu 303: Witolda Urbanowicza, Mirosława Ferica i Johna Kenta. Bohaterami filmu są ich dzieci: Witold Urbanowicz junior, Filip Feric i Alexandra Kent, którzy podążając śladami ojców odkrywają nieznane dla widza fakty z kariery i życia osobistego asów Bitwy o Wielką Brytanię. Urodzeni i wychowani poza granicami Polski bohaterowie dokumentu komunikują się po angielsku, przez co opowiadana historia staje się łatwiej zrozumiała dla międzynarodowej widowni. Akcja filmu rozpoczyna się we wrześniu 2012 r. , kiedy to synowie pilotów odbywają podróż do Dęblina, aby wziąć tam udział w prezentacji samolotów Mig - 29 ozdobionych portretami Witolda Urbanowicza i Mirosława Ferica. Ważną częścią narracji filmu jest kronika Dywizjonu 303 założona przez Mirosława Ferica, a także niepublikowana dotąd korespondencja Witolda Urbanowicza z jego żoną Jadwigą Korsak oraz dzienniki Johna Kenta. Wykorzystane zostaną także oryginalne nagrania radiowe i unikalne filmowe materiały archiwalne. Współczesnym akcentem w filmie jest sekwencja malowania portretów polskich pilotów na samolotach Mig - 29 w jednostce w Mińsku Mazowieckim. Na tle tych scen przedstawiamy historię Eskadry Kościuszkowskiej oraz jej międzynarodowy charakter i znaczenie. Podobny wydźwięk ma scena odkopywania w podwarszawskich lasach szczątków samolotu P - 11c Mirosława Ferica, zestrzelonego we wrześniu 1939 roku. 20:15 OBYWATEL KOLCZASTEGO ŚWIATA. GUSTAW HERLING - GRUDZIŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Film o Gustawie Herlingu - Grudzińskim - pisarzu, żołnierzu, więźniu obozów pracy Gułag. 21:15 GIGANCI HISTORII - KAZIMIERZ GÓRSKI, TRENER WSZECHCZASÓW I JEGO "ORŁY". Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Przemysław Babiarz (prowadzący) Trener, który legendą stał się za życia. Najpierw dał Polakom olimpijskie złoto w Monachium, potem dzięki niemu nasza reprezentacja pierwszy raz po wojnie zagrała na Mistrzostwach Świata i wywalczyła trzecie miejsce, pokonując Brazylię. Kazimierz Górski trener wszech czasów, który zawsze pozostawał skromnym człowiekiem. Ze szczerym uśmiechem mówił: Jedni rodzą się do skrzypiec, inni do munduru. Ja urodziłem się do piłki. Piłkarze nazywali Górskiego ojcem. Dziennikarze i eksperci trenerem tysiąclecia. Koledzy z boiska Sarenką. Słynne Orły Górskiego stały się wzorem i punktem odniesienia dla następnych pokoleń. Niejeden marzył o tym, by być jak Deyna, Lubański czy Lato. Miał futbolowy rentgen. Dzięki temu, z każdego ze swoich podopiecznych wydobywał to, co najlepsze. Zjednywał sobie ludzi. Dla swojej drużyny był dwunastym zawodnikiem. A dla kibiców - niezwykłym człowiekiem. Kazimierz Górski. Trener wszechczasów i jego Orły. W tym odcinku teleturnieju zapytamy o najpiękniejsze momenty w dziejach polskiej piłki. 22:05 EKSPERTYZA - DOWODY ZBRODNI NA KSIĘDZU JERZYM POPIEŁUSZCE Reportaż, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Po zakończeniu procesu toruńskiego w 1985 r. dowody związane z uprowadzeniem i męczeńską śmiercią ks. Popiełuszki trafiły do sądowego archiwum w Toruniu. Po kilku latach rodzina zamordowanego kapłana zaczęła czynić starania o odzyskanie bezcennych przedmiotów osobistych należących do księdza. Była to m.in. sutanna, dokumenty i rzeczy, które ks. Popiełuszko miał przy sobie w chwili uprowadzenia i śmierci. Dzięki interwencji Aleksandra Głazka (dyrektora IES, zmarłego w marcu 2009 r.) przedmioty te zostały przewiezione z Torunia do Krakowa, obfotografowane oraz przebadane przez biegłych z IES. Później część z nich trafiła do Muzeum Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki w podziemiach kościoła św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu. I są tam do dziś. 23:30 KAMPINOSKA EPOPEJA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Prawie zupełnie nieznana historia z Powstania Warszawskiego. Jedyne ugrupowanie Wojska Polskiego, które z puszczy Nabolickiej - z ziemi Mickiewicza przyszło na pomoc powstańczej Warszawie. Około 900 żołnierzy przedostało się przez oblężenie modlińskie i broniło Dworca Gdańskiego, Starówki i Powiśla. To piękna opowieść o charakterze kresowym, o miłości do Ojczyzny. 00:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SAMOTNY LOT MISS BEHAVEN Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Samotny lot Miss Behaven Dziś o historii tajemniczej Latającej Fortecy, czyli amerykańskiego bombowca B - 17, który wiosną 1945 roku rozbił się w okolicach Ostrowa Wielkopolskiego. I tak naprawdę to jest jedyny twardy i dotykalny fakt za sprawą części poszycia i wyposażenia pokładowego, które okoliczni chłopi ewakuowali do swych gospodarstw po katastrofie. Za sprawą licznych interpretatorów historii na bazie czystych spekulacji pojawiło się najpierw w wariancie gazetowym, a potem internetowym kilka wersji losów maszyny i kilka prób jej identyfikacji. Wszystkie raczej naciągane do istniejącego stanu badań, ba nawet wsparte fotografiami, nad którymi starsi mieszkańcy okolicy kręcą z powątpiewaniem głowami - to nie nasz samolot. Mamy zamiar ten spór przeciąć ostatecznie. Oto po rozszabrowaniu samolotu z tego, co się do zagrody zabrać się da, pozostałe za duże i za ciężkie elementy końmi ściągnięto z pola do debry, która prze lata stanowiła wiejskie wysypisko śmieci. Mamy zamiar je do dna przekopać i nie będzie to wcale oryginalne przedsięwzięcie jak na archeologię. Liczymy na tabliczki znamionowe płatowca i głównych jego agregatów. Zdarzyło się zimowa nocą Zimową grudniową nocą pierwszej okupacyjnej zimy z kościoła Garnizonowego przy dzisiejszej Alei Włókienników w Łodzi wymknęły się dwie postaci ciągnące dziecięce saneczki. Na sankach spoczywała duża skórzana waliza, spięta szerokimi pasami. Przemknęli przez drogę na rozległy trójkątny skwer, u którego dłuższego boku wznosił się drewniany kościołek parafialny pobudowany w początku lat trzydziestych. Dalej z przekazu wynika, iż walizę zakopali w pobliżu owej świątyni. Wiemy też dzisiaj, iż waliza zawierała ołtarz polowy jednej z wielkich jednostek WP rozformowanej w okolicach Łodzi we wrześniu 1939. Po latach, z inicjatywy biskupa Adama Lepy, środowisko Tygodnika Katolickiego "Niedziela" organizuje poszukiwania, w których udział zadeklarował również nasz program. Przedsięwzięcie jest bardzo trudne, tak jak wszystkie badania w wielkich miastach ze względu na rurociągi, podziemne instalacje i ciągle przyrastającą infrastrukturę. Ale tak wyjątkowego celu jak wojskowy ołtarz polowy będziemy szukać, nie oglądając się na przeciwności. 01:10 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PETAIN Magazyn, 18 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Odcinek przedstawia sylwetkę marszałka Philippe'a Petaina - bohatera I wojny światowej, który, gdy stanął na czele rządu Vichy, stał się symbolem kolaboracji z okupantem niemieckim. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.