TVP Dokument Piątek, 23.09.2022 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. ŻUBRY NIE PIJĄ ŻUBRÓWKI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Puszcza Białowieska zawiera w sobie ogromne zasoby wilgoci, ale zdobycie przez zwierzęta wody do picia i tak bywa nie lada problemem. Niemniej korzystają z niej na różne sposoby. Woda krąży w puszczańskiej przyrodzie, a w jej obiegu biorą udział także organizmy zwierząt. Temu obiegowi przypatrujemy się na przykładzie króla puszczy - żubra, który potrzebuje szczególnie dużo wody, nawet kilkadziesiąt litrów na dobę. W jaki sposób żubry nawadniają swe potężne organizmy. Tropem tych zwierzat, ich wodopojów, karmowisk, miejsc kąpielowych prowadzi nas teriolog, czyli badacz ssaków, dr Rafał Kowalczyk, dyrektor Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży. Przy okazji przekonujemy się, w jaki sposób duże zwierzęta, nie tylko żubr, wykorzystują wodę do celów higieny i obrony przed pasożytami, zakładając sobie w wilgotnych miejscach puszczy prawdziwe naturalne łaźnie, nieledwie wręcz zakłady kosmetyczne. Staramy się prześledzić na podstawie rozmieszczenia zwierząt mapę hydrologiczną puszczy, pokazującą, jak ich życie zależy tutaj od wody. Ale poziom i jakość wody zależy też coraz mocniej od naturalnych hydrologów bobrów. Tworzone przez nie poprzez spiętrzanie cieków stawy stają się siedliskami licznej i rozmaitej fauny. Ale zalewy bobrowe prowadzą też do zalewania systemów korzeniowych i w konsekwencji do usychania na pewnych obszarach drzew. Te jednak stanowią siedliska kolejnych organizmów, zwłaszcza owadów i ptaków. Wpływ wody na puszczę okazuje się zaskakująco wielostronny. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 51 Z ŻYCIA WYŻSZYCH SFER Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak wyglądało życie w miastach u ludzi sprzed stu laty? Jak wyglądały ich mieszkania? Czy różniły się mocno od tych współczesnych? Jak zamożni spędzali wolny czas i jak wyglądały ich codzienne problemy? Radosław Kotarski rusza tym tropem i stara się odnaleźć odpowiedzi. 07:05 NOTACJE - PROF. MAREK KWIATKOWSKI. Z PASJĄ PRZEZ ŻYCIE Cykl dokumentalny, 8 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Marek Kwiatkowski (1930), historyk sztuki. W 1960 roku został kuratorem, a w 1970 roku kustoszem Pałacu w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Był wieloletnim dyrektorem zespołu pałacowo - ogrodowego w Łazienkach. W pobliżu swojego XVIII - wiecznego dworu w Suchej stworzył skansen budownictwa staropolskiego. W 1983 roku Marek Kwiatkowski został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od roku 2002 jest Wielkim Mistrzem Orderu Świętego Stanisława. Został też Kawalerem Orderu Uśmiechu. 07:15 NOTACJE - PROF. MAREK KWIATKOWSKI. ZDOLNEMU BIADA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Profesor Marek Kwiatkowski ur. 25 kwietnia 1930 r. w Caen, polski historyk sztuki. W 1960 r. został kuratorem, a w 1970 r. kustoszem pałacu w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Był wieloletnim dyrektorem zespołu pałacowo - ogrodowego w Łazienkach. W pobliżu swojego XVIII - wiecznego dworu w Suchej utworzył skansen budownictwa staropolskiego. W 1983 r. Marek Kwiatkowski został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od 2002 r. - Wielki Mistrz Orderu Świętego Stanisława. Jest też kawalerem Orderu Uśmiechu. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 103 ŚWINOUJŚCIE Magazyn, 21 min, Polska, 2018 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Agata Winnicka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Świnoujście to miejsce, gdzie jedna z najszerszych polskich plaż i ciepła jak na bałtyckie warunki woda idą w parze z walorami uzdrowiskowymi i przyrodniczymi. Spośród innych nadmorskich miejscowości miasto wyróżnia wyjątkowe położenie na 44 wyspach, z których trzy są zamieszkane, a pozostałe stanowią ostoję dla wielu gatunków ptaków. Wiatrak Stawa Młyny stojący na krańcu falochronu to symbol Świnoujścia, a według jednego z rankingów również najbardziej romantyczne miejsce w województwie zachodniopomorskim. Dzięki pulsującemu światłu pełni funkcję stawy, czyli znaku nawigacyjnego dla statków wpływających do portu. Życie turystyczne miasta koncentruje się wokół historycznego centrum i dzielnicy nadmorskiej położonych na wyspie Uznam. Wyspa Wolin słynie zaś z jednego z najlepiej zachowanych fortów pruskich oraz podziemnego miasta z czasów II wojny światowej. Świnoujście to miasto nierozerwanie związane z morzem. Bardzo często organizowane są tu regaty, które są okazją do zwiedzenia jednostek gościnnie zawijających do świnoujskiego portu. Do kultowych morskich wydarzeń należą m.in. czerwcowe Dni Morza oraz sierpniowe Sail Świnoujście, przyciągające do miasta najpiękniejsze europejskie żaglowce. Pasjonatów historii zainteresuje Fort Gerharda, Latarnia Morska oraz podziemny obiekt militarny. Ukryte pod nadmorskimi wydmami żelbetowe schrony połączone kilometrowymi korytarzami są dziś jedną z największych atrakcji Świnoujścia. 07:55 PRZYRODNIK NA TROPIE - /28/ - MODRASZEK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Ich skrzydełka, chociaż niewielkie, przepięknie mienią się metalicznymi barwami w odcieniach błękitu i fioletu. To jeden z najrzadszych, ale jednocześnie najpiękniejszych motyli występujących w Polsce. Modraszek, bo o nim mowa, jest gatunkiem chronionym, a jego zwyczaje i historię przybliży widzom "Przyrodnik na tropie". 11:20 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 11. DO OCEANU INDYJSKIEGO (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. VERS L’OCEAN INDIEN) Serial dokumentalny, 13 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Morze Śródziemne, synonim podboju i wymiany, jest pełne historii i nadziei. Widziane z lotu ptaka wybrzeża opowiadają o epickich przygodach minionego świata. Pozostałości archeologiczne, wyspiarskie ostoje, wysublimowane miasta, dziewicze przestrzenie naturalne. Dalej będziemy podróżować do Zatoki Perskiej, poznamy Abu Zabi i Emiraty Arabskie. Na dalekim południu kontynentu afrykańskiego Republikę Południowej Afryki, której granice stanowią dwa oceany, Atlantyk i Indyjski. Od Przylądka Dobrej Nadziei do granicy Namibii, od Kapsztadu do słynnego szlaku ogrodowego, będziemy się unosić nad magicznym krajobrazem wybrzeży świata. Maroko, Tunezja, Baleary, Malta, Włochy, Góra Athos, Korfu i Cyklady, Bałkany, Abu Zabi, RPA. Odc. 11. Mijamy Przylądek Dobrej Nadziei. Wzdłuż wybrzeża biegnie znakomita droga R44. Kierowcy cenią ją za niezrównane widoki. Jeżdżą nią też poławiający uchowce kłusownicy. Są wszędzie. Nurkują nocą i dniem. Są świetnie zorganizowani. Zrobią wszystko, by nielegalnie zdobyć dochodowe małże. Krążący śmigłowiec sprawia, że biorą nas za policję i uciekają. Uchowiec ma wielkość męskiej dłoni, jest pyszny i uważany za afrodyzjak. Kłusownicy dzielą się na nurków, którzy poławiają uchowce, tragarzy, którzy zanoszą je na miejsce zbiórki, pakowaczy i strażników. Najłatwiej zauważyć tragarza niosącego worek. Natychmiast pozbywa się uchowców, by uniknąć zatrzymania. Nurków nigdy nie widzimy, bo szybko odpływają. 11:35 OBIEKTYW - RODZINY WIELODZIETNE Reportaż, 20 min, Polska, 1980 Cykliczny program, podejmujący różne, bieżące tematy, dotyczące Dolnego Śląska. W tym odcinku opowieść o rodzinach wielodzietnych, których życiorysy zostały ukształtowane przez rozmaite warunki, w jakich wypadło im egzystować. Nie od dziś wiadomo, że rodzina to najważniejsza komórka społeczna, a dobre wychowanie młodego pokolenia to jedno z najtrudniejszych zadań. Dziecko - choćby jedno - wymaga wielu poświęceń ze strony rodziców i opiekunów. A co w przypadku rodzin, gdzie mamy do czynienia np. z pięciorgiem pociech? W materiale poznamy kilka takich rodzin, które choć ledwie "wiążą koniec z końcem", czują się bardzo szczęśliwe. O trudach i radościach życia w licznej familii opowiadają kolejno: Szaryczanowie z Wrocławia, Koncowie ze Zgorzelca, Komsomowie z Modlęcina. Ponadto widzowie, dzięki rozmowom z urzędnikami z różnych organizacji socjalnych, dowiedzą się, czy rodziny wielodzietne mogą liczyć na jakąś pomoc ze strony państwa. 12:05 UKRAIŃCY - ODC. 3. OŁEH Serial dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Ołeh jest pastorem z Donbasu. Był więźniem politycznym i świadkiem w Strasburgu. Wraz z rodziną, żoną i dziećmi opuścił Ukrainę w 2016 roku. Był prześladowany przez Rosjan, bo odważył się modlić za Ukrainę. Rosyjscy żołnierze napadli na niego i dotkliwie pobili. Od tamtej pory zmaga się ze zdrowotnymi konsekwencjami bestialstwa okupanta. Ołeh, obawiając się o życie swoje i rodziny, musiał uciekać. W Polsce odnalazł spokój i schronienie. Otrzymał status uchodźcy. Każdego dnia modli się za Ukrainę i wspiera potrzebujących. 12:55 TAJEMNICA LEMA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Kuś Zdjęcia: Grzegorz Hartfiel Biograficzny film dokumentalny o wybitnym pisarzu science - fiction, Stanisławie Lemie (1921 - 2006), opowiedziany z perspektywy wojennych losów pisarza. O koszmarze lat okupacyjnych Lwowa Lem milczał, a przeżył wiele, kilkukrotnie ocierał się o śmierć. Wiele autobiograficznych wątków autor słynnej powieści "Solaris" nieświadomie przemycił w swoich książkach, a te stały się kanwą niniejszego filmu. W nim pisarze, krytycy, filmowcy i inni biegli w dziedzinie lemologii idą ich tropem, wysuwając hipotezę o traumie pisarza, która zaważyła na jego późniejszym życiorysie i ukształtowała jego światopogląd. "Tajemnica Lema" to filmowe śledztwo utkane z rozmów ze znawcami zagadnień lemowskich, pełne archiwalnych wywiadów oraz fragmentów adaptacji filmowych dzieł Lema. Formę filmu podkreślają liczne zdjęcia, historyczne materiały filmowe oraz specjalnie stworzone animacje, które spinają opowieść w przejrzystą całość. Film stawia również pytanie o słuszność rozliczeń z własną przeszłością i o cenę, którą ponosi się za wolność. 14:55 WYSPY CZASÓW ODYSEUSZA - KRÓLESTWO SŁOŃCA (ISLANDS IN TIME - A WILDLIFE ODYSSESY 3. RULED BY THE SUN) Film dokumentalny, 49 min, Austria, 2017 Reżyseria: Matt Hamilton, Paul Reddish Trzyczęściowy film dokumentalny o wyspach Azji Południowo - Wschodniej, które należą do najbardziej ciekawych i różnorodnych miejsc na Ziemi. Są domem dla majestatycznych, pięknych i dziwacznych zwierząt. Na wyspach między Australią i Azją potężne siły utworzyły najbogatsze biosfery na ziemi. Istnieje moc, rządząca ponad wszystkimi i dyktująca codzienny rytm, do którego musi się dostosować każda forma życia. Zmienia jedne drzewa lasów deszczowych we wznoszące się olbrzymy, a drugie w groźnych zabójców. Dziwne stworzenia kryją się w cieniu, za to inne pławią się w dającej im życie energii tropikalnego słońca. Las czeka na swojego władcę. Życie tu od milionów lat podporządkowane jest rytmowi dnia. To stały cykl, rządzony przez moc słońca. Rodziny gibonów zaznaczają swoje miejsca na czubkach drzew specjalną pieśnią. Dźwięk niesie się daleko w chłodnym powietrzu świtu. Pieśń gibbonów zwiastuje pojawienie się największej siły, rządzącej tym prastarym lasem deszczowym. Wyspy ciągną się wzdłuż równika, dlatego słońce wstaje o tej samej porze każdego dnia. To stały element wiecznie powtarzającego się cyklu. Rośliny i zwierzęta w lesie deszczowym poddają się władzy słońca bardziej niż jakiekolwiek innej. Drzewa potrzebują energii słonecznej, by rosnąć. Miliardy liści parują, chłonąc życiodajne promienie. W trakcie dnia słońce staje się coraz mocniejsze. Wczesnym rankiem pod koronami drzew jest niezwykle ruchliwie. Zielone królestwo to niełatwe miejsce do życia, dlatego młody orangutan sumatrzański spędza 9 lat przy matce, ucząc się dżungli. U naczelnych, nie licząc nas ludzi, to najdłuższy okres dzieciństwa. Właśnie się zaczyna ważny dzień nauki. Wśród człowiekowatych orangutany sumatrzańskie to wyjątek, bo prowadzą głównie tryb życia nadrzewny. Nowo narodzony maluch spędzi całe życie w koronach drzew. Musi się nauczyć bezpiecznej nawigacji. Matka porusza się z wielką ostrożnością. Zachowuje równowagę w przemieszczaniu się nawet po najbardziej zdradzieckich lianach. Orangutany sumatrzańskie to nadzwyczajne naczelne ze względu na sposób poruszania się wśród drzew. Zamiast skakać matka powoli się przemieszcza, wykorzystując swój ciężar do pokonywania odległości między gałęziami. W czasie wspólnych lat samica uczy dziecko przetrwania w promieniach słońca. Habitat ten od milionów lat zdominowany przez jedną rodzinę drzew; są to dwuskrzydlcowate, jest ich setki gatunków i w niektórych miejscach zajmują 80 procent lasu. Jak w przypadku większości drzew walka o światło zaczyna się w ciemnych głębinach lasu. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - EGIPT - WOKÓŁ NILU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do Egiptu. Dotrzemy do piramid w Aleksandrii i do delty Nilu, a także do Kairu, gdzie odkryjemy wyjątkowe muzeum. Nil zaprowadzi nas do Górnego Egiptu, gdzie będziemy podziwiać niezwykłe świątynie. Przeprawimy się przez pustynię, by zanurkować w Morzu Czerwonym. 22:05 MIASTO GNIEWU S.II - /11/ KOSTNICA Serial fabularyzowany, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Muzyka: Tomasz Kamiński Serial fabularyzowany opowiadający o początkach zorganizowanej przestępczości w Polsce. Druga seria. W tym odcinku widzowie dowiedzą się z punktu widzenia technicznego, od biegłego z zakresu balistyki, jak działa pocisk wystrzelony w ciało, i z punktu widzenia naukowego - medycznego, jakie spustoszenie robi pocisk w ciele człowieka. Z lekarzem medycyny sądowej porozmawiamy o tym, jak można ustalić przyczynę śmierci, kiedy w ciele denata znajduje się ponad 70 kul. Poszukamy odpowiedzi na pytanie, kto jest winny zabójstwa, jeśli jest dwóch sprawców. Jak stwierdzić, który z nich oddał śmiertelny strzał. Pokażemy, jak wygląda sala sekcyjna w Zakładzie Medycyny Sądowej i dlaczego tak ważne w sprawach o zabójstwo jest przeprowadzenie sekcji zwłok. Jakich informacji dostarcza policji, prokuraturze i sądowi ciało zamordowanej osoby. 22:45 BRUDNE PIENIĄDZE - ODC. 3 FAŁSZYWE LEKI (DIRTY DOLLARS INC. / DOLLARS NOIRS / EP. 3 HEALTH, A KILLER IDEA FOR PROFIT) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2018 Reżyseria: Sylvain Braun Nielegalny handel nie ma granic dla przestępców, którzy go uprawiają. Ta seria śledcza ujawnia międzynarodowe schematy, które działają i rozprzestrzeniają się na naszych oczach, pomimo coraz surowszych przepisów i wzmocnionych zabezpieczeń. 23:45 BARIERY Reportaż, 29 min, Polska, 1986 Reportaż poświęcony historii niepełnosprawnego, 10-letniego Tomka i jego rodziny z Wrocławia. Materiał rozpoczęty jest krótkim poematem Tadeusza Geniusza, dedykowanym Tomkowi i jego rodzicom. Chłopiec już od najmłodszych lat miał wyraźne problemy z mową, motoryką i zachowaniem równowagi, co okazało się wynikiem dziecięcego porażenia mózgowego. Matka i ojciec Tomka wspominają trudy związane z czasochłonną rehabilitacją oraz z walką o to, aby nie stracić nadziei i wytrwałości do kontynuowania pracy z dzieckiem. Wielu lekarzy załamało ręce i skreśliło chłopca, twierdząc, że jego stan nie rokuje na jakąkolwiek poprawę. W reportażu poznajemy indywidualny system nauczania i rehabilitacji Tomka, a także stopień zaangażowania i pomysłowości jego rodziców w kwestii pozyskiwania sprzętu i dostosowywania domu do potrzeb ich syna. Problemowi dziecięcego porażenia mózgowego poświęcony został Ogólnokrajowy X Dzień Rehabilitacji Dziecka, który zorganizowano 20 września we Wrocławiu. Na sesję przyjechali ludzie, którym na sercu leży dobro dzieci: lekarze, psychologowie, rehabilitanci, przedstawiciele władz administracyjnych, organizatorzy Służby Zdrowia i pedagodzy. Wydarzenie zorganizował Wrocławski Oddział Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem, któremu udanie prezesuje mgr Tadeusz Karolakowski. Wśród gości był prof. Aleksander Huleb, prezes zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem. Na sali byli też bohaterowie tego programu, przede wszystkim rodzice Tomka. W materiale specjaliści opisują przyczyny i objawy dziecięcego porażenia mózgowego, a także formy rehabilitacji dzieci nim dotkniętych. Przed kamerą o swoich trudach i problemach opowiadają też rodzice innych dzieci z dziecięcym porażeniem mózgowym. Podziękowania rodzicom i specjalistom składają także dzieci, które dzięki ich ciężkiej pracy odzyskały częściową sprawność i samodzielność. W programie dowiadujemy się również o systemowych i organizacyjnych problemach w dostępie rodzin do fachowej diagnostyki w tej materii. 00:20 NOTACJE - PROF. MAREK KWIATKOWSKI. MOJĄ NAJWIĘKSZĄ MIŁOŚCIĄ SĄ ŁAZIENKI Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2008 Autor: Lucyna Smolińska Profesor Marek Kwiatkowski ur. 25 kwietnia 1930 r. w Caen, polski historyk sztuki. W 1960 r. został kuratorem, a w 1970 r. kustoszem pałacu w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Był wieloletnim dyrektorem zespołu pałacowo - ogrodowego w Łazienkach. W pobliżu swojego XVIII - wiecznego dworu w Suchej utworzył skansen budownictwa staropolskiego. W 1983 r. Marek Kwiatkowski został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Od 2002 r. - Wielki Mistrz Orderu Świętego Stanisława. Jest też kawalerem Orderu Uśmiechu. 00:35 TAJWAN KONTRA CHINY: KRUCHA DEMOKRACJA (TAIWAN VS CHINA: A FRAGILE DEMOCRACY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Lewkowicz Film dokumentalny o sytuacji politycznej na linii Chiny - Tajwan. Na Morzu Południowochińskim leży archipelag Formoza, z portugalskiego "Piękna wyspa", lepiej znany pod chińską nazwą Tajwan. De facto kraj liczący 24 miliony mieszkańców, z własną flagą, hymnem narodowym, walutą, językiem i instytucjami. Tajwan dzieli 160 kilometrów morza od wybrzeży Chin, które traktują wyspę jako zbuntowaną, bacznie obserwowaną prowincję. Polityka Pekinu jest prosta - jeden kraj, dwa systemy. Tajwan musi się podporządkować, a w zamian otrzyma gospodarczą i polityczną autonomię. Teraz, gdy Hongkong został wcielony do Chin, Tajwan nadal jest zdeterminowany, by stać się żywą, młodą demokracją. Ale to nie będzie łatwe. Od czasu Ruchu Słonecznika w 2014 roku, kiedy to młodzi zbuntowali się, by uniemożliwić porozumienie gospodarcze z Chinami, grupy obywatelskie walczą o przejrzystość instytucji. Jak wyjaśnia Audrey Tang, Minister Cyfryzacji, chodzi o to, by zawsze, gdy to możliwe, umieścić obywatela w centrum procesu politycznego i jego decyzji. Ale to nowe pokolenie kłóci się ze starym, które doświadczyło dyktatury i dla którego demokracja niekoniecznie oznacza dobrobyt gospodarczy. Każdego dnia Tajwan odpiera miliony cyberataków, których celem jest destabilizacja jego instytucji i zaostrzenie podziałów w społeczeństwie. Realność politycznego świata, w którym zagrożenie ze strony Chin jest nieustannie obecne. Czy Tajwan zdoła się oprzeć? Jak zareaguje Pekin? Jak silny jest demokratyczny eksperyment w sercu chińskiego świata? 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY POMNIK ODC. 240 Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki, Ewelina Lachowska Zaginiony pomnik Znajdujemy się w Radomiu, na rozwidleniu dróg kolejowych w kierunku Warszawy. W tym miejscu w roku 1933 rozpoczęto budowę nowej linii kolejowej Radom - Warszawa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na pamiątkę tego wydarzenia półtora roku później postawiono tu pomnik. Przetrwał on lata okupacji, jednak na przełomie lat 40. i 50. XX wieku został zniszczony przez komunistów. Miejscowi regionaliści wyszli z inicjatywą, by pomnik powrócił na swoje miejsce. Im więcej uratujemy śladów naszej wspólnej przeszłości, tym bardziej oczywista i łatwa będzie narodowa identyfikacja kolejnych pokoleń Polaków. 02:05 WSPÓLNY LOT Film dokumentalny, 49 min, TVP 2003 Scenariusz i reżyseria: Mirosław Dembiński Zdjęcia: Andrzej Musiał Zdjęcia lotnicze: Wojciech Mali Maliszewski, Arek Pomarański, Maciej Uriuk Pieńkowski, Robert Werenc, Jerzy Andraszkiewicz Muzyka: Janek Pospieszalski Opowieść o wielkiej pasji, miłości i przyjaźni, które pomagają przezwyciężyć nawet największe trudności. Jędrzej Jaxa-Rożen już we wczesnym dzieciństwie zetknął się z lataniem. Jako bardzo młody człowiek wykonywał skoki ze spadochronem. Uwielbiał to. Ze śmiechem stwierdzał, że jest uzależniony od latania. W pewnym momencie jednak z powodów finansowych musiał zrezygnować z samolotów i przerzucił się na paralotnię, na której latanie jest o wiele tańsze. Ta pasja wypełniała mu życie, choć nie do końca. Był też doktorem filozofii, wykładał na uniwersytecie, gdzie zresztą spotkał swoją przyszłą żonę, Hannę. Pobrali się w 1997 roku. I wkrótce potem podczas lądowania uległ wypadkowi, w wyniku którego został kaleką. Jędrzej jest przykuty do wózka, ma krępujące problemy fizjologiczne, nie jest w stanie spełnić marzenia o dziecku, nie stać go na kosztowną rehabilitację. A jednak stara się żyć normalnie. Nadal wykłada na uniwersytecie. Jeździ też na lotnisko popatrzeć, jak latają przyjaciele paralotniarze i pogadać z nimi, a o lataniu może mówić bez końca. Kiedy dowiedział się, że będzie kaleką, zaproponował Hannie, by ułożyła sobie życie od nowa, bez niego. Ona jednak nie chciała o tym słyszeć. Dzielnie trwa przy mężu i wspiera go we wszystkim. Szuka pracy, by zarobić na jego kosztowną rehabilitację (niestety, okazuje się, że dyplom doktorski jest poważną przeszkodą w znalezieniu zajęcia). Rozumie pasję Jędrzeja, nie protestowała więc, kiedy przyjaciele z lotniska postanowili pomóc mu znów wznieść się w niebo. Co więcej, pewnego dnia zapragnęła zobaczyć to, co mąż kocha najbardziej. Dowiedziała się, że można latać w tandemie. Zaczęli rozpatrywać tę możliwość. Jędrzej bardzo pięknie mówi o lataniu. Bez zahamowań opowiada o swoim życiu i kłopotach wynikających z niepełnosprawności. Hanna także ze szczerością dopełnia jego opowieść. Kamera towarzyszy bohaterowi dokumentu w domu i pracy, podczas zajęć rehabilitacyjnych, na spacerze, a zwłaszcza na lotnisku, gdzie grupa paralotniarzy, zebrawszy przez Internet pieniądze na sprzęt dla przykutego do wózka kolegi, wypróbowuje przeróżne urządzenia, które pozwolą mu wznieść się do ptaków. Warto zobaczyć ten film - krzepi. 03:05 IZRAEL ZACZĄŁ SIĘ W POLSCE Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Jan Grzyb Zdjęcia: Robert Wypych, Jacek Szatański, Andrzej Misaczek, Ładek Lipkowski Wykonawcy: Paweł Straszewski Film jest próbą pokazania, że w powstaniu państwa Izrael swoją maleńką cząstkę ma także Polska, że w relacjach polsko - żydowskich były i takie, o których z sympatią mogą wspominać oba narody.