TVP Dokument Sobota, 24.09.2022 Zmiany z dnia 16.09.2022 w stosunku do raportu z dnia 12.09.2022 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:10 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 8. GÓRA ATHOS (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. AU MONT ATHOS) Serial dokumentalny, 6 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Serial dokumentalny, który pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Athos... Święta Góra... Przez wieki święte miejsce prawosławia, wzgórze, które skrywa grób Matki Bożej. Dziś na legendarnym półwyspie mieszkają jedynie pustelnicy i mnisi. Czas się tu zatrzymał. Ostoja poświęconej modlitwie duchowości, zakazana dla kobiet i zwierząt płci żeńskiej, pozostałość dawnego Bizancjum. Athos nie różni się od reszty Grecji poza tym, że nią nie jest. Flaga, którą wymachuje mnich, należy do Monastycznej Republiki Athos. Nie ma tu dróg, lecz monastyry łączą tysiące ścieżek. Najodważniejszą konstrukcją jest wiszący 200 metrów nad wodą, przypominający średniowieczny zamek, monastyr Simonopetra. Dociera się do niego arkadowym mostem. Po kładkach spacerują mnisi. Niektórzy ukrywają twarze. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:50 BEKSIŃSCY - ALBUM WIDEOFONICZNY Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Marcin Borchardt Muzyka: Marcin Dymiter Dokument przedstawia historię rodzinną wybitnego polskiego malarza Zdzisława Beksińskiego ze szczególnym uwzględnieniem jego skomplikowanej relacji z synem Tomaszem, popularnym dziennikarzem muzycznym, cierpiącym na depresję i podejmującym wielokrotnie próby samobójcze. Wstrząsający dokumentalny dramat rodzinny precyzyjnie zrekonstruowany na podstawie prywatnych listów oraz nigdy wcześniej w takiej formie niepublikowanych dźwiękowych i filmowych materiałów z archiwum Zdzisława Beskińskiego. Scenariusz filmu oparty został na bogatej dokumentacji i motywach bestselerowej biografii Magdaleny Grzebałkowskiej - "Beksińscy. Portret podwójny" (Wydawnictwo Znak, Kraków 2014). Film otworzył 57. Krakowski Festiwal Filmowy (2017) i otrzymał nominację do Europejskiej Nagrody Filmowej, a reżyser Marcin Borchardt otrzymał wyróżnienie w Konkursie Międzynarodowym Filmów Dokumentalnych na tym festiwalu. Pod koniec dekady lat 60. fascynująca, transgresyjna sztuka Zdzisława Beksińskiego wkroczyła na PRL - owskie salony. Artysta szybko stał się bardzo znany. Latem 1977 roku wraz z żoną i synem wyjechał z rodzinnego Sanoka do stolicy. Otoczony tajemniczą, mroczną aurą ekscentryk stronił od ludzi. W latach 80, jego syn Tomasz, szturmem podbił serca słuchaczy Polskiego Radia audycją "Romantycy muzyki rockowej". Niezwykła muzyka i charyzma prowadzącego sprawiły, że program zyskał status kultowego. Publiczne sukcesy ojca i syna skutecznie kamuflowały rozgrywający się pomiędzy nimi dramat. O Beksińskich zrobiło się głośno po samobójstwie Tomasza w wigilię świąt Bożego Narodzenia 1999 roku. Zdzisław został brutalnie zamordowany we własnym mieszkaniu kilka lat później. Przez niemal pół wieku Zdzisław Beksiński niezwykle skrupulatnie dokumentował całkowicie prozaiczne, codzienne życie swojej najbliższej rodziny. Robił to w rozmaitej formie - pisał listy, fotografował, prowadził dziennik foniczny, kręcił amatorskie filmy. Istniejący materiał archiwalny jest ogromy, obejmuje kilkaset godzin taśm audio i wideo. Jedne z najwcześniejszych zapisów dźwiękowych - pochodzą z kwietnia 1958 roku - Zdzisław z żoną rozmawiają o zbliżających się narodzinach dziecka. Kolejne listy, taśmy, filmy ukazują złożone relacje łączące rodzinę. Silny, na swój sposób kochający Zdzisław, nigdy syna nie uderzył, ale też nie przytulił. Wolał być najlepszym kumplem niż ojcem. Tomek - nadwrażliwiec szukający romantycznej miłości, był twórcą wyimaginowanych wewnętrznych światów, które w zderzeniu z rzeczywistością raz za razem rozpadały się jak domek z kart. Rozczarowany i zrozpaczony - w śmierci szukał ucieczki przed życiem. Z filmowego punktu widzenia tragedia Beksińskich to przede wszystkim szalenie uniwersalna i ponadczasowa opowieść o skomplikowanej relacji ojca z synem. Narracyjnym kontrapunktem dla kameralnego rodzinnego dramatu, rozgrywającego się głównie w klaustrofobicznym mieszkaniu, jest historia karier, jakie stały się udziałem Zdzisława i Tomka. W pierwszym przypadku jest to szalenie interesujący portret peerelowskiej bohemy artystycznej, w drugim, pobudzający wyobraźnię świat nocnych audycji radiowych lat osiemdziesiątych. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W pierwszym odcinku drugiej serii cyklu Polskie Dziedzictwo, Prowadzący - Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po Rydze i Kircholmie, czyli dzisiejszym Salaspils. Łotewska Ryga u ujścia Dźwiny była oknem na Bałtyk wszystkich wschodnich ziem. To hanzeatyckie miasto dzięki handlowi szybko się rozwijało, ale też ze względu na swoje położenie, było terenem zainteresowań wszystkich sąsiednich państw. Zażarcie walczono o jej posiadanie. Zdarzyło się, że także nasz Stefan Batory zasiadał na zamku a "polskie czasy" to okres intensywnego rozwoju miasta. W odcinku opowiemy również o spektakularnym zwycięstwie polskiej armii nad Szwedami, które zapisało się złotymi zgłoskami na kartach historii. Zwycięstwie pod Kircholmem. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 01:35 ŻYWOT MICHAŁA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2003 Scenariusz reżyseria: Beata Januchta Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Jak nisko trzeba upaść, by wreszcie zapragnąć podnieść się z dna? Jak silnym trzeba być, by tego dokonać? Michał Marian Pawełczyk, bohater przejmującego filmu dokumentalnego Beaty Januchty, doświadczył na własnej skórze i skrajnego upodlenia, i cudu odradzania się. Filmowa historia Michała obejmuje dwa i pół roku z jego życia. Michał pije od 30 lat, z czego od 20 lat intensywnie. To alkohol sprawił, że stracił rodzinę: żona odeszła od niego, zabierając dwuletniego wówczas synka, Maćka. Wyjechała z dzieckiem do Szwecji, gdzie Michał ma ciotkę. To ona pomogła Ninie urządzić się w nowym miejscu. Od czasu ich wyjazdu, wkrótce po stanie wojennym, Michał praktycznie nie miał z nimi kontaktu. Ledwo pamięta syna, który teraz jest już dorosły. Z czasem nałóg odebrał mu także pracę i dach nad głową. Michał mieszkał w altankach, kanałach, ruderach do rozbiórki. Bywało, że wypijał 6 - 7 butelek alkoholu dziennie. Gdy nie starczało pieniędzy na wódkę czy wino, pił to, co akurat wpadło w rękę: denaturat, borygo itp. Ten inteligentny i prawdopodobnie wykształcony mężczyzna wstydził się pokazywać na oczy dawnym znajomym, nie chciał czuć smrodu własnego ciała i spoglądać na siebie trzeźwo. Dobrze czuł się tylko wśród takich jak on, bo tylko oni go nie odtrącali. Kilkakrotnie podejmował desperackie próby wyjścia z nałogu, ale po paru tygodniach, spotkawszy się znowu z kumplami od kieliszka, wracał do punktu wyjścia. Kiedy zaczyna się film, jest czerwiec 2000 r. Brudny, zarośnięty, wiecznie zamroczony Michał, budzi bardziej odrazę niż litość. Rok później, po paromiesięcznym leczeniu w poradni AA, znów jest w melinie, praktycznie nie trzeźwieje. Ale podejmuje kolejną próbę wyjścia z matni. Zjawia się we wrocławskim Schronisku św. Brata Alberta, kierowanym przez Dariusza Dobrowolskiego. Dostaje swoje łóżko, czyste ubranie, jedzenie, lekarstwa na odtrucie, a przede wszystko życzliwość i zrozumienie. Powoli wraca do normalnego świata i coraz dotkliwiej odczuwa samotność, brak miłości. Tak bardzo tęskni za synem, tak wiele, by dał, żeby go zobaczyć. Tym razem musi wytrwać. W listopadzie 2001 r. nadal nie sięga po kieliszek. Odzyskał siły, dostał pracę w skupie złomu. Choć wciąż jeszcze balansuje między nadzieją i rozpaczą, wiarą i zwątpieniem, trwa w swoim postanowieniu. Odkłada każdy grosz na podróż do Szwecji. Z niechęcią patrzy na swych dawnych, zapijaczonych kumpli. W październiku 2002 r. składa podanie o paszport, z pomocą Darka kupuje nowe, porządne ubrania na podróż. Nie chce przynieść synowi wstydu, kiedy już dojdzie do spotkania. Bo Michał nie traci nadziei, że Maciek zechce się z nim zobaczyć, tak jak on sam zdecydował się przed laty spotkać z własnym ojcem, który go porzucił. Michał nie robi sobie złudzeń, że chłopak rzuci mu się w ramiona, ale na pewno zechce go wysłuchać, może nawet spróbuje zrozumieć i wybaczyć zmarnowane dzieciństwo? Nie uprzedził go o swoim przyjeździe, chce zobaczyć spontaniczną reakcję Maćka. O planowanej wizycie wie tylko ciotka. Obiecuje pomoc w skontaktowaniu z synem. W połowie grudnia Michał wsiada na prom. Czy spełni się jego największe marzenie? Film Beaty Januchty otrzymał Grand Prix "Białą Kobrę" na łódzkim XIII Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu" w 2003 r.