TVP Kultura Czwartek, 22.09.2022 Zmiany z dnia 21.09.2022 w stosunku do raportu z dnia 31.08.2022 (dodano pozycję programową) 08:00 ZAGINIONE - ODNALEZIONE - SKRADZIONE IKONY Z MUZEUM WARMII I MAZUR W OLSZTYNIE Magazyn, 12 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Rafał Wiśniewski (prowadzący) W 1990 roku w sali gotyckiej Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie prezentowana była wystawa cennych ikon cerkiewnych. Każdego dnia, po zamknięciu wystawy dla zwiedzających, sala była zamykana na klucz i plombowana, a klucze przekazywano na portiernię. 7 grudnia 1990 roku około godziny 11:30 do sali weszła po uprzednim zdjęciu nienaruszonych plomb kustoszka Muzeum z grupą zwiedzających. Od razu zobaczyła, że z sali zniknęła część ikon. Po dokładnym przeliczeniu stwierdzono, że brakuje 29 z 87 ikon prezentowanych na wystawie. Łączną wartość skradzionych obiektów wyceniono na 912 milionów ówczesnych złotych. W marcu 1991 roku Prokuratura Wojewódzka w Olsztynie w wyniku niewykrycia sprawców umorzyła śledztwo. Wszystkie skradzione ikony zarejestrowano w krajowym wykazie zabytków skradzionych i wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, prowadzonym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ikona z przedstawieniem Archanioła Michała: datowana na II poł XVI wieku, pochodząca z Rosji, ikona w srebrnej ramie zdobionej w technice filigranu i emalii, udekorowana drogimi kamieniami. Jedna z najcenniejszych ikon ze zbioru skradzionego w grudniu 1990. W 2019 roku kolekcjoner dzieł sztuki dr Reiner Zerlin podarował miastu Recklinghausen w Niemczech cenną kolekcję dzieł składającą się z blisko 250 obiektów sztuki wschodniochrześcijańskiej. W lipcu 2020 roku pracownik ówczesnego Wydziału ds. Restytucji MKiDN rozpoznał skradzioną ikonę na dostępnej on - line ekspozycji w Muzeum Ikon w Recklinghausen. Wykorzystując system informacji o rynku wewnętrznym Unii Europejskiej tzw. systemu IMI, MKiDN zwróciło się w sprawie ikony do Ministerstwa Kultury i Nauki Nadrenii Północnej - Westfalii. W odpowiedzi strona niemiecka potwierdziła, że faktycznie jest to poszukiwane przez Polskę dzieło sztuki, a Muzeum Ikon w Recklinghausen wyraża gotowość zwrotu obiektu. 22 września 2021 w Muzeum Ikon w Recklinghausen w Nadrenii Północnej - Westfalii w Niemczech odbyło się uroczyste przekazanie ikony przedstawicielom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W grudniu 2021 roku w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie odbyło się uroczyste przekazanie ikony z przedstawieniem Archanioła Michała. W tym czasie pracownicy Wydziału Restytucji byli już na tropie kolejnej ikony ze zbioru skradzionego w grudniu 1990 roku. Ikonaz przedstawieniem Trzech Marii u grobu: datowana na XVI wiek, pochodząca z Rosji, wykonana w technice tempery jajecznej na desce. W tradycyjnym prawosławiu nie ma przedstawień Chrystusa Zmartwychwstałego odpowiadających zachodnim wyobrażeniom. Zmartwychwstanie jest tajemnicą, której nie jest w stanie pojąć ludzki umysł, dlatego też przedstawia się je symbolicznie jako Zstąpienie do Piekieł lub Święte Niewiasty Myrofory, czyli przynoszące mirrę. W grudniu 2021 roku pracownik ówczesnego Wydziału ds. Restytucji Dóbr Kultury w MKiDN rozpoznał skradzioną ikonę w katalogu zakończonej aukcji ikon rosyjskich i greckich w Düsseldorfie. Wykorzystując system IMI, MKiDN zwróciło się już po raz drugi w sprawie ikony do Ministerstwa Kultury i Nauki Nadrenii Północnej - Westfalii. W odpowiedzi strona niemiecka potwierdziła, że jest to ikona poszukiwana przez Polskę, a dom aukcyjny z Düsseldorfu wyraża gotowość jej zwrotu. 10 marca 2022 w Düsseldorfie w siedzibie domu aukcyjnego ikona została przekazana przedstawicielowi Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W Wielki Piątek 15 kwietnia 2022 roku przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego uroczyście przekazali do zbiorów Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie XVI - wieczną ikonę Trzy Marie u grobu. Po ponad 30 latach dwie skradzione ikony wróciły do zbiorów Muzeum Warmii i Mazur. Na odnalezienie wciąż czeka 27 pozostałych obiektów skradzionych pod koniec 1990 roku z Olsztyna. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:05 SYZYFOWE PRACE Dramat obyczajowy, historyczny, 98 min, Polska, 2000 Autor: Stefan Żeromski Reżyseria: Paweł Komorowski, Waldemar Prokopowicz Scenariusz: Paweł Komorowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Bartek Kasprzykowski, Franciszek Pieczka, Andrzej Wichrowski, Alicja Bachleda-Curuś, Zofia Kucówna, Ewa Wichrowska, Jakub Papuga, Tomasz Piątkowski, Marcin Przybylski, Walentin Gołubienko, Andrzej Kozak, Sebastian Domagała, Krzysztof Wakuliński, Aleksander Kiriłłow Kinowa wersja serialu telewizyjnego z 1998 r. Filmowa adaptacja "Syzyfowych prac" (1898), pierwszej liczącej się w dorobku Stefana Żeromskiego powieści, do dziś pozostającej w kanonach lektur szkolnych. Paweł Komorowski wykorzystał jej najbardziej dramatyczną część: ostatnie 3 lata nauki bohatera, Marcina Borowicza, w kieleckim gimnazjum. Lata 90. XIX wieku w Królestwie Polskim to okres wzmożonej rusyfikacji. Marcin, syn szlachcica, daje się wciągnąć przez nauczycieli i dyrekcję gimnazjum w "naukową" działalność propagującą ideę panslawizmu - ukrytą formę rusyfikacji. Swoje zniewolenie dostrzega dopiero w atmosferze działań patriotycznych inspirowanych przez nowego kolegę, Bernarda Zygiera, wyrzuconego ze szkoły w Warszawie za działalność w konspiracyjnych kołach młodzieżowych. Swoistym kontrapunktem dla dziejów Borowicza jest historia drugiego bohatera powieści i filmu - Andrzeja Radka, chłopskiego syna, który z uporem zdobywa wiedzę. Zdarzenia, w których chłopcy wzajemnie sobie pomagają, stają się początkiem ich przyjaźni. W "Syzyfowych pracach" nie brak też wątku pierwszej miłości. Marcin zakochuje się w pięknej pensjonarce - Birucie. Po maturze ich uczucie wystawione jest na ciężką próbę - okazuje się, że dziewczyna wraz z całą rodziną wyjechała w głąb Rosji. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 15:15 ZAWODOWCY Film obyczajowy, 43 min, Polska, 1975 Reżyseria: Feridun Erol Scenariusz: Feridun Erol, Jonasz Kofta Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Piotr Figiel Aktorzy: Bolesław Płotnicki, Witold Dębicki, Maria Kowalik, Józef Łodyński, Wirgiliusz Gryń, Barbara Rachwalska, Czesław Przybyła, Stafan Paska, Jerzy Hutek, Andrzej Jurczak Brygada budowlana zaprzyjaźnia się z młodym artystą malarzem. Majster Drabik, który ceni przede wszystkim fachowość, zawodowstwo, przekonuje się, że można być dobrym fachowcem również w sztuce.