TVP Dokument Wtorek, 11.10.2022 06:00 DZIKA POLSKA - PEŁNA ENERGII - NAJWYŻSZY STOPIEŃ ZASILANIA Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2010 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski Tatrzańskie schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, położone najwyżej ze wszystkich tutejszych schronisk, cierpiało zawsze energetyczną biedę. Nic dziwnego, skoro nawet dla wytrawnego górskiego piechura jest trudno dostępne. O podłączeniu go do sieci energetycznej nie można tu - i chyba całe szczęście - nawet marzyć. Od lat działała chałupniczym sposobem skonstruowana turbina wodna, ale oparty o nią system oświetlania schroniska jest kulawy, a i z ogrzewaniem budynku kiepsko. Projekt remontu schroniska ma tę sytuację radykalnie zmienić. Oświetlenie, ogrzewanie, a także zagospodarowanie ścieków i odpadów ma być nowoczesne, czyli ekologiczne i tak powiązane z przyrodą, że aż dla postronnych niezauważalne. Nowa turbina wykorzysta spadek wody w 200 - metrowym wodospadzie, powstałym między stawami położonymi na różnych poziomach. Musi to jednak robić tak, by nie zakłócić naturalnych stosunków wodnych w dolinie. Tym bardziej że strumień, z którego czerpie energię, ostatecznie zasila też w wodę słynną tatrzańską Siklawę. Pobór wody przez turbinę ma być więc odpowiednio monitorowany, a całość projektu pozostaje pod ścisłym nadzorem Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wszystkie urządzenia mają być instalowane tak, by nie zakłócały krajobrazu, a schronisko zachowało swój tradycyjny, wysokogórski charakter. Ten wątek jest dla ekipy "Dzikiej Polski" szczególnie wartościowy i interesujący. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 15 TURNIEJ O RÓG KRÓLOWEJ Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Radosław Kotarski rusza do Anglii w towarzystwie polskich rycerzy, którzy będą bronili honoru Rzeczpospolitej na Turnieju Rycerskim o Jubileuszowy Róg Królowej i Miecz Honoru. W 2015 roku polscy reprezentaci okazali się najlepsi! Czy powtórzą sukces w 2016 roku? Przy okazji widzowie poznają tajemnice turniejów rycerskich organizowanych w przeszłości i dzisiaj. Jakie zwyczaje z nimi związane przetrwały do dzisiaj? Jaką rolę pełniły dawniej? 07:05 NOTACJE - ANDRZEJ CIECHANOWIECKI. WIĘZIENIE W RAWICZU Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2007 Andrzej Ciechanowiecki, historyk sztuki i antykwariusz. Autor wielu publikacji naukowych. Członek i współpracownik wielu polskich i zagranicznych instytucji kulturalnych, uhonorowany wieloma polskimi i zagranicznymi odznaczeniami, w tym Orderem Orła Białego. Pasję kolekcjonerską wyniósł z domu rodzinnego, specjalizuje się w malarstwie, rzeźbie, rzemiośle artystycznym i numizmatyce, która stała się też jego zawodem. Jego osiedlenie się w Londynie zapoczątkowało zakupy poloników rozproszonych po całym świecie. Finałem tej działalności było zarejestrowanie w 1986 r. Fundacji Zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w Warszawie, której przekazał kilkaset dzieł sztuki i pamiątek rodzinnych. Z Zamkiem Królewskim jest zresztą związany od wielu lat. Jako rzeczoznawca Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku zajmował się zakupami dzieł sztuki do wyposażenia zamku na rynku międzynarodowym. Również Zamek Królewski na Wawelu wzbogacił się dzięki niemu o cenne eksponaty. 07:15 NOTACJE - WŁADYSŁAW GOŁĄB. MAŁY SABOTAŻ W SULEJOWIE Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2020 Władysław Gołąb urodzony 12 kwietnia 1931 r. w Sulejowie, prawnik, pierwszy w Polsce niewidomy adwokat, działacz społeczny, prezes Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach /1975 - 2015/, członek prezydium Zarządu Głównego Polskiego Związku Niewidomych /1969 - 1973/, prezes Zarządu Głównego Związku Ociemniałych Żołnierzy RP /1997 - 2008/, wiceprezes Międzynarodowego Kongresu Ociemniałych Inwalidów Wojennych /1997 - 2004/. Brał udział w tworzeniu Spółdzielni Niewidomych. Autor ponad tysiąca artykułów w Więzi, Tygodniku Powszechnym, redaktor Encyklopedii Prawa. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Od 1955 r. mąż Justyny z domu Dwornickiej. Ojciec 3 dzieci, ma 6 wnucząt i 11 prawnucząt. Opowiada o swoim rodzinny mieście Sulejowie, gdzie w czasie okupacji jako 13 - letni chłopiec zaangażował się w mały sabotaż. Ponieważ z domu wyniósł patriotyczne wychowanie, zaangażował się w przenoszenie różnych tajnych materiałów i usuwanie min przygotowując bezpieczne przejście przez miasto. W czasie jednej z takich akcji doszło do wybuchu miny i Władysław Gołąb stracił wzrok. Od aresztowania przez Gestapo uratował go ordynator szpitala. W odwecie hitlerowcy aresztowali rodziców, a brata skazali na karę śmierci. Opowiada o tym, jak udało mu się przeżyć wojnę, zdobyć wykształcenie i założyć własną rodzinę. 07:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 121 MRĄGOWO Magazyn, 22 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Michał Piedziewicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Mrągowo, miasto o zaskakująco wielu obliczach. Leży na Mazurach, nad brzegami malowniczego jeziora Czos. Spacer po mieście warto zacząć od placu Kajki, gdzie zachował się Ratusz i Strażnica Bośniacka. Dowody świetności miasta można znaleźć do dziś przy wiodącej na północ, w stronę stolicy dawnej prowincji, ulicy Królewieckiej. Neogotycki kościół pod wezwaniem świętego Wojciecha powstał w drugiej połowie XIX wieku. W roku 1898 stanął również neogotycki budynek sądu. Stojący naprzeciw gmach Urzędu Miejskiego wybudowany został w stylu neorenesansowym - holenderskim z charakterystycznymi szczytami. Brzegi niewielkiego jeziora magistrackiego to popularne miejsce spacerowe. Warto tu zwrócić uwagę na galerię współczesnych rzeźb związanych z przyrodą i mitologią regionu. Kolejnym miejscem spacerów jest w Mrągowie park imienia Jana Pawła II. Z parkiem z jednej strony sąsiaduje kościół ewangelicki, zaś z drugiej cerkiew w budynku dawnej synagogi. Szeroką parkową aleję wieńczy niewielkie molo. Stojąc na jego deskach, można podziwiać nie tylko sporą część jeziora Czos, lecz także dostrzec w oddali słynny mrągowski amfiteatr. Charakterystycznym punktem na mapie Mrągowa jest też wżynający się w jezioro półwysep Czterech Wiatrów. Góra o tej samej nazwie wznosi się na niemal dwieście metrów ponad poziom morza. Miasto rozsławia tutejszy klub Baza Mrągowo i związana z nim Szkoła Mistrzostwa Sportowego - prawdziwa kuźnia talentów. 08:05 PRZYRODNIK NA TROPIE - /13/ - RYBITWA RZECZNA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki W tym odcinku przyjrzymy się sieci powiązań, która jest charakterystyczna dla zwierząt związanych z dużymi rzekami. Jest to tylko mały wycinek ich skomplikowanych relacji. Przetrwanie rybitw żyjących w Polsce jest w pełni uzależnione od działań jakie podejmuje człowiek. Dowiemy się również co łączy rybitwę z człowiekiem i jak połączeni są oni z meszką. 08:35 ENERGIA DO ŻYCIA 1. NIEZASPOKOJONE PRAGNIENIE (ENERGY OF LIFE / STROM DES LEBENS / 1. THE THIRST FOR ENERGY.) Film dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Andrea Hauner Rok 2018 charakteryzował się najwyższym zużyciem energii w historii. Prognozy przewidują, że w nadchodzących dziesięcioleciach nasze zużycie energii elektrycznej będzie nadal drastycznie rosnąć. Jednocześnie zasoby tzw. paliw kopalnych - ropy, gazu, węgla - powoli, ale zdecydowanie maleją. Wątpliwe jest jednak, czy źródła odnawialne będą w stanie zrekompensować popyt. W dobie technologii i wysoce zdigitalizowanego świata myśl o braku prądu przeraża. Jak możemy zapewnić dostawy energii elektrycznej do coraz bardziej zelektryfikowanego społeczeństwa? Jak możemy sprawić, by energia elektryczna była przechowywana i przenośna? Energia elektryczna to gorący towar przyszłości. Tylko ci, którzy mają elektryczność, mogą generować dobrobyt i wzrost. Na świecie żyje siedem miliardów sześćset milionów ludzi. Co godzinę przybywa tysiąc nowych. Wszyscy całą dobę korzystają z prądu. Jak zaspokoimy ten głód energii? Nasze zapotrzebowanie na prąd podwoi się do dwa tysiące pięćdziesiątego roku. Czy dostarczy nam go wiatr i Słońce? 85 procent światowej energii pochodzi z paliw kopalnych, jednak ich zasoby są ograniczone, a na domiar złego ropa naftowa, węgiel i gaz niszczą nasz klimat. Czy przyszłością jest synteza jądrowa? 09:35 WOJNA I POKÓJ W OGRODZIE CZĘŚĆ 1 (WAR AND PEACE IN THE COUNTRYSIDE / GUERRE ET PAIX DANS LE POTAGER EP 01) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean - Yves Collet Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak bardzo blisko, ale poza naszym polem widzenia, dzikie zwierzęta szaleją w naszych ogrodach i na polach upraw, aż czasami jest to uciążliwe! W przypadku szkodników roślin nasza reakcja jest zwykle oczywista, sięgamy po chemię. Ale co, jeśli nasza odpowiedź mogłaby pochodzić z natury? Motyle uwielbiają mszyce, prawda? Sokoły zjadają myszy. Dlaczego więc nie moglibyśmy wykorzystać natury do zwalczania szkodników? Pozytywny i humorystyczny wgląd w dwa przeciwstawne światy i ich radykalnie odmienny wpływ na faunę naszego krajobrazu: z jednej strony ekologiczne gospodarstwo i dom, z drugiej konwencjonalne gospodarstwo i dom, w których stosowano chemiczne pestycydy. Ambitny mini - serial przygląda się problemowi środowiskowemu z innym i nowym podejściem, nakręcony z punktu widzenia zwierząt. Najpierw poznamy życie wiejskich zwierząt mieszkających w pobliżu ekologicznego domu i ich sąsiadów mieszkających w pobliżu typowego domu, w którym na co dzień używa się produktów chemicznych. W drugim odcinku poznamy zwierzęta żyjące na ekologicznej farmie oraz ich odpowiedniki w gospodarstwie z tradycyjnymi metodami. 10:35 NADMORSKIE MIASTA - ODC. 7 VANCOUVER (CITIES BY THE SEA 7. VANCOUVER) Cykl dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Ilka Franzmann Dziesięcioodcinkowy cykl dokumentalny o najciekawszych nadmorskich miastach - bramach na świat. Wszystkie są nieodłącznie definiowane przez ich położenie, a co za tym idzie, przez otwartość na świat, ducha odkrywania i pragnienia przygody. Ich geostrategiczna lokalizacja przekształciła je w figury szachowe zmieniających się sił i systemów politycznych, w miejsca tranzytowe marzycieli i migrantów oraz w tygle ludzi z różnych środowisk i kultur. Autorzy serialu wędrując przez wybrane najciekawsze morskie miasta świata odkrywają je na nowo, korzystając z najnowszych technologii lotniczych i bogatego języka filmowego. Odcinek 7. Vancouver leży na południowym zachodzie Kanady. Dla niemal połowy jego dwuipółmilionowej populacji angielski nie jest językiem ojczystym. Miejskie atrakcje i dzika przyroda, góry i Ocean Spokojny mieszkańcy Vancouver mają wszystko w zasięgu ręki. Centrum Vancouver jest otoczone przez ocean. Z południa prowadzą do niego dwa mosty. Wielu mieszkańców dociera tam promem. Około trzydziestu wodonobusów kursuje między południem Vancouver a śródmieściem. Całą trasę pokonują w kilka minut. Taki prom zabiera dwunastu pasażerów. Niektórzy kursują nim regularnie. W mieście jest ponad 200 parków. W roku 1971 powstała tu organizacja Greenpeace. Vancouver zostawia najmniejszy ślad węglowy ze wszystkich miast Ameryki Północnej. 11:25 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 3. PLAŻE I KRATY (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. PLAGES ET BARREAUX) Serial dokumentalny, 10 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Odcinek 3. Na wyspie u zachodniego krańca Sycylii białe miasteczko tuli się do gór. Jest maleńkie i jedyne na tej wyspie. Latem przybywają turyści i mimo licznych zbiorników na domach prędko kończy się woda pitna. Zimą miejscowi najbardziej obawiają się sztormów. Śliczna i dzika wyspa Marettimo liczy zaledwie 12 km długości. Poza jednym miasteczkiem i latarnią morską wyspa jest całkowicie bezludna. Latem łodzie z turystami zaglądają do morskich jaskiń, ale potem nikogo tu nie ma. Czy tak trudno tu żyć? Czy mieszkanie z dala od wszystkiego jest niemożliwe? Marettimo jest jedną z kilku wysp należących do archipelagu Egadów. Na wyspie Favignana znajduje się poprawczak. Dla młodych przestępców ta wyspa jest ich więzieniem. Z archipelagu przenosimy się na Sycylię, największą wyspę Morza Śródziemnego. Czujemy się, jakbyśmy wrócili na kontynent. Wrażenie izolacji znika. 11:40 ZAKŁADY USŁUGOWE - W KOLEJCE PO USŁUGI Reportaż, 14 min, Polska, 1971 Próba oceny punktów usługowych w Polsce lat 70. XX wieku. Podobnie jak w innych krajach socjalistycznych, w Polsce wyodrębniono z szerokiej sfery usług grupę czynności bezpośrednio związanych z obsługą gospodarstw domowych i zaspokajaniem podstawowych potrzeb osobistych ludności. Zalicza się do nich usługi przemysłowe w zakresie napraw konserwacyjnych i wykonywania przedmiotów powszechnego użytku na nieindywidualne zamówienie, usługi budowlane obejmujące prace remontowo - budowlane, instalacyjne, usługi pralnicze, turystyczne, wypoczynkowe, a także usługi o charakterze osobistym, takie jak fryzjersko - kosmetyczne, fotograficzne, wypożyczanie sprzętu itp. 12:10 OSTATNI SWING Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Tomasz Garncarek Zdjęcia: Shuxuan Mei Zmarły w 2018 roku Witold Sobociński był niedościgłym mistrzem sztuki operatorskiej, geniuszem światła, współautorem wielu dzieł Andrzeja Wajdy, Wojciecha Jerzego Hasa, Romana Polańskiego. Zamiast klasycznej biografii dostajemy portret bohatera stworzony w dużej mierze z samych filmów. Wspomnienia z planów zdjęciowych przeplatają się z wypowiedziami artysty zarejestrowanymi niedługo przed jego śmiercią. Podczas pracy z młodzieżą czy w otoczeniu rodziny artysta dzieli się tajnikami swojego warsztatu. Dokumentalny portret jednego z najwybitniejszych operatorów XX wieku, twórcy zdjęć do takich obrazów jak m.in. "Wesele", "Śmierć prezydenta", "Wrota Europy", "Szpital przemienienia", "Smuga cienia". 13:20 MAKSIMUM PRZYJEMNOŚCI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Katarzyna Trzaska Zdjęcia: Andrzej Wojciechowski, Michał Żuberek Muzyka: Marzena Majcher Bohaterki dokumentu pochodzą z Torunia, od dawna są na emeryturze, ale nie poddają się upływowi czasu. Przyjaciółki: Irena, Małgorzata, Krystyna, Bogumiła, Elżbieta, znajdują własny sposób na to, by oddalić starość, zapomnieć o nieuchronnym przemijaniu. Jesień życia upływa im na różnych zajęciach w klubach, na kuracjach, masażach. Nie stronią też od tańców na specjalnych wieczorkach dla seniorów. Myślą o dobrej zabawie, o zdrowiu, kondycji i wyglądzie zewnętrznym, a chcąc się ubierać elegancko i modnie, szukają lepszych kreacji w ciuchlandach. Osobne miejsce w ich życiu zajmują prezentacje handlowe, bez których nie umiałyby już normalnie funkcjonować. Tajemniczy rezonator biofotonowy za 6 tysięcy złotych, masażer do stóp z podczerwienią, odmładzające kapsułki, fotel masujący za 13 000 złotych, odkurzacz "inteligentny" za 8 tysięcy złotych, garnki "ambitne" oraz patelnia za 5 tysięcy to zakupy ich marzeń, sen o luksusie. Prym w tej dziedzinie wiedzie Irena, która ma już chyba wszystko, łącznie z kosztownym kompletem garnków do gotowania na parze. Na przyrządzanie i degustację takich potraw zaprasza przyjaciółki, które z podziwem, i być może z zazdrością, patrzą na jej nowy nabytek. Małgosia, Krysia, Ela, Bogusia i Irena wierzą, że oferowane im na różnych prezentacjach "cudowne" towary potrafią wydłużyć życie, uleczyć choroby, okażą się remedium na opuszczenie, samotność i dokuczliwą starość. Utwierdzają je w tym zapewnienia młodego, przebojowego prezentera o osiągnięciu: maksimum przyjemności, maksimum satysfakcji, maksimum zadowolenia. Autorka filmu nie próbuje analizować zjawiska sprzedaży bezpośredniej od strony agresywnych firm sprzedających, skłania się raczej ku subtelnej i zabawnej próbie odpowiedzi na pytanie: dlaczego wśród emerytów te przedmioty cieszą się tak ogromnym powodzeniem? Dlaczego decydują się wydać ostatnie oszczędności na luksus, który tak naprawdę ociera się o kicz. 14:15 WOJNA I POKÓJ W OGRODZIE CZĘŚĆ 2 (WAR AND PEACE IN THE COUNTRYSIDE / GUERRE ET PAIX DANS LE POTAGER EP 02) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean - Yves Collet Dwuczęściowy film dokumentalny o tym, jak bardzo blisko, ale poza naszym polem widzenia, dzikie zwierzęta szaleją w naszych ogrodach i na polach upraw, aż czasami jest to są uciążliwe! W przypadku szkodników roślin nasza reakcja jest zwykle oczywista, sięgamy po chemię. Ale co, jeśli nasza odpowiedź mogłaby pochodzić z natury? Motyle uwielbiają mszyce, prawda? Sokoły zjadają myszy. Dlaczego więc nie moglibyśmy wykorzystać natury do zwalczania szkodników? Pozytywny i humorystyczny wgląd w dwa przeciwstawne światy i ich radykalnie odmienny wpływ na faunę naszego krajobrazu: z jednej strony ekologiczne gospodarstwo i dom, z drugiej konwencjonalne gospodarstwo i dom, w których stosowano chemiczne pestycydy. Ambitny mini - serial przygląda się problemowi środowiskowemu z innym i nowym podejściem, nakręcony z punktu widzenia zwierząt. Najpierw poznaliśmy życie wiejskich zwierząt mieszkających w pobliżu ekologicznego domu i ich sąsiadów mieszkających w pobliżu typowego domu, w którym na co dzień używa się produktów chemicznych. W drugim odcinku poznamy zwierzęta żyjące na ekologicznej farmie oraz ich odpowiedniki w gospodarstwie z tradycyjnymi metodami. 15:15 NIESAMOWITE KŁY (INCREDIBLE FANGS) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Keith Fraser Przez miliony lat zwierzęta gryzły niesamowitymi zębami! Na siedmiu kontynentach zęby ewoluowały, aby wykonywać wyjątkowe zadania w określonych ekosystemach: od gryzienia i walki po łamanie i wiercenie, nasza planeta jest domem dla szeregu dziwnych i wspaniałych urządzeń, które potrafią znacznie więcej niż tylko żuć! Istnieją 60 - centymetrowe kły hipopotama do walki, miażdżące kości szczęki hieny, a dwie dziwaczne szczęki mureny dają pewność, że jej ofiara zostanie połknięta. Pierwsze zęby pojawiły się w postaci kostnych wypustek na ciele prehistorycznej ryby - jak wiele się zmieniło od tamtego czasu! Są zęby, które nigdy nie przestają rosnąć i zęby, które mogą zabić samego właściciela! W tym filmie zgłębimy świat zębów zwierząt. 16:15 ENERGIA DO ŻYCIA 2. LOGISTYKA I TRANSPORT (ENERGY OF LIFE / STROM DES LEBENS / 2. ENERGY AND TRANSPORT.) Film dokumentalny, 50 min, Szwajcaria, 2018 Reżyseria: Andrea Hauner Rok 2018 charakteryzował się najwyższym zużyciem energii w historii. Prognozy przewidują, że w nadchodzących dziesięcioleciach nasze zużycie energii elektrycznej będzie nadal drastycznie rosnąć. Jednocześnie zasoby tzw. paliw kopalnych - ropy, gazu, węgla - powoli, ale zdecydowanie maleją. Wątpliwe jest jednak, czy źródła odnawialne będą w stanie zrekompensować popyt. W dobie technologii i wysoce zdigitalizowanego świata myśl o braku prądu przeraża. Jak możemy zapewnić dostawy energii elektrycznej do coraz bardziej zelektryfikowanego społeczeństwa? Jak możemy sprawić, by energia elektryczna była przechowywana i przenośna? Energia elektryczna to gorący towar przyszłości. Tylko ci, którzy mają elektryczność, mogą generować dobrobyt i wzrost. Żyjemy w epoce rozwoju energii słonecznej i wiatrowej. Przyjdzie czas, gdy będziemy musieli się obejść bez paliw kopalnych. Państwa uprzemysłowione zużywają dziś ogromne ilości energii. Czy wystarczy nam jej w przyszłości? Staliśmy się niezwykle mobilni, jednak nauka i przemysł muszą się zmierzyć z wielkimi problemami. Czym będziemy napędzać samochody, samoloty i statki? Przemysł wytwarza coraz więcej i coraz szybciej. Jednocześnie rośnie zapotrzebowanie na prąd ze strony gigantów technologii informatycznej. Nasza energetyka musi się zmienić i zmiana ta nastąpi, ale czy zmieni się nasz sposób myślenia? Tak powróciliśmy do pytania: Ile wart jest dla nas czysty prąd? 17:15 NADMORSKIE MIASTA - ODC. 8 DAKAR (CITIES BY THE SEA 8. DAKAR) Cykl dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Ilka Franzmann Dziesięcioodcinkowy cykl dokumentalny o najciekawszych nadmorskich miastach - bramach na świat. Wszystkie są nieodłącznie definiowane przez ich położenie, a co za tym idzie, przez otwartość na świat, ducha odkrywania i pragnienia przygody. Ich geostrategiczna lokalizacja przekształciła je w figury szachowe zmieniających się sił i systemów politycznych, w miejsca tranzytowe marzycieli i migrantów oraz w tygle ludzi z różnych środowisk i kultur. Autorzy serialu wędrując przez wybrane najciekawsze morskie miasta świata odkrywają je na nowo, korzystając z najnowszych technologii lotniczych i bogatego języka filmowego. Odcinek 8. Dakar, stolica Senegalu, przyciąga ludzi z całej zachodniej Afryki. W obszarze metropolitalnym tego miasta mieszka dwa i pół miliona ludzi. Wysokie fale, ciepła woda, przez cały rok. Surferzy bardzo cenią atlantyckie wybrzeże w pobliżu Dakaru. Jedną z najstarszych dzielnic w Dakarze jest Ngor. W morzu są niebezpieczne skały i silne prądy. Senegal to kraj islamski, co szczególnie widać w czasie piątkowych modłów. W takich dniach główny meczet nie jest w stanie pomieścić wszystkich wiernych. Dakar założono w połowie dziewiętnastego wieku. W roku 1902 stał się centrum administracyjnym francuskiej Afryki Zachodniej. Po odzyskaniu niepodległości w roku 1960 ślady kolonializmu w Senegalu stopniowo zanikały. Dziś Senegal jest afrykańskim krajem, który uwierzył we własne siły. 18:10 SŁOŃCE I CZŁOWIEK - CZĘŚĆ 1 (SUN AND MAN) Film dokumentalny, 42 min, Francja, 2018 Reżyseria: Francois Barre Dwuczęściowy film dokumentalny o relacjach człowieka ze Słońcem, które jest naszym światłem, ciepłem, pożywieniem. Wraz z nim powstają ludzie i obawiają się jego zniknięcia. Jesteśmy tak przyzwyczajeni do jego obecności, że zapomnieliśmy, że się kiedyś narodziło i kiedyś umrze. Ale jak dobrze znamy Słońce? Ten film bada podstawowe relacje między człowiekiem a tą fascynującą gwiazdą. Antropolodzy, astrofizycy, historycy i klimatolodzy pomagają nam zrozumieć, w jaki sposób Słońce nas ukształtowało na wiele sposobów od przekonań religijnych po nasz związek z czasem, a nawet kolor naszej skóry czy strukturę naszych włosów. Dzięki postępowi w nauce nauczyliśmy się również używać go w zamian czegoś. Stawiamy Słońce w centrum naszych problemów środowiskowych. Międzynarodowi eksperci i klucze do zrozumienia największego "uzależnienia" człowieka. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - QUEBEC. INNA AMERYKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Quebecu. Quebec to największa kanadyjska prowincja, francuskojęzyczna enklawa na anglosaskim kontynencie. Gościnność i serdeczność mieszkańców kontrastują z lodowatymi, rozległymi pustkowiami, z których słynie ten region. W 1608 roku francuski podróżnik Samuel de Champlain założył niewielką osadę nad Rzeką Świętego Wawrzyńca. Czterysta lat później nazwa Quebec pozostaje obietnicą nowego świata. W miejscu dzisiejszego Montrealu, de Champlain utworzył ośrodek handlu futrami. Wkrótce powstała tu także misja katolicka. Francuzi stopniowo przekształcali Montreal w ważną metropolię. Miasto położone jest głównie na dwóch dużych wyspach, które opływają dwie odnogi Rzeki Świętego Wawrzyńca. Architektura ratusza odzwierciedla burzliwą historię Montrealu. 20:10 SPRAWIEDLIWOŚĆ Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Mariusz Pilis Zdjęcia: Michał Ożek, Andrzej Jaskowski, Włodzimierz Lada W 2009 roku, Instytut Pamięci Narodowej podał, że w czasie II wojny światowej zginęło od 5, 6 do 5, 8 mln obywateli polskich, z czego zdecydowana większość z rąk Niemców. Polska w czasie II wojny światowej poniosła największe straty biologiczne (na każdy tysiąc mieszkańców straciła 220 osób) i materialne, które w przeliczeniu na jednego wyniosły 626 dolarów. Według materiałów przedstawionych na Międzynarodowej Konferencji Reparacyjnej w Paryżu, w roku 1946, straty rzeczowe w Polsce wyniosły 16, 9 mld dolarów. 2/5 dóbr kulturalnych Polski zostało całkowicie zniszczonych. Pod naciskiem mocarstw Polska musiała również odstąpić Związkowi Radzieckiemu 48% swojego terytorium, tracąc na wschodzie około 178 000 km². Większość powstałych strat była skutkiem okupacji niemieckiej, za drugą część strat odpowiedzialny był ZSRR. Polska nigdy nie zrzekła się tych odszkodowań. Od kilku lat przetacza się przez nasz kraj duża, publiczna dyskusja, która dotyczy właśnie historii. Wybijają się dwa tematy. Oba budzą bardzo żywe emocje społeczne. Oba mają szeroki zasięg. Dotykają spraw ważnych dla historii Polski, ale przedewszystkim problemów współczesnych. Mają i będą miały swoje konsekwencje w stosunkach międzynarodowych, ponieważ dotykają nie tylko Polski, ale również Niemiec, Izraela, USA i Unii Europejskiej. 22:15 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. BAJKAŁ Reportaż, 24 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Pasjonująca wyprawa nad Bajkał. To najgłębsze, najstarsze, najczystsze i najbardziej tajemnicze jezioro świata. Jego otchłań budzi lęk, bo ma ponad 1600 metrów głębokości. I lodowatą wodę. Tak przezroczystą, że widać głębię. Bohaterem reportażu jest rybak, myśliwy i leśniczy z syberyjskiej tajgi nad Bajkałem. Kamera towarzyszy mu m. in. podczas kłusowniczego połowu ryb, spotkań z szamanem (rdzenni mieszkańcy okolic Bajkału - Buriaci do tej pory wyznają szamanizm), na polowaniu w tajdze, i w domu, gdzie trzyma prawdziwego niedźwiedzia. Życie nad Bajkałem jest równie fascynujące, jak samo jezioro. Reportaż z Bajkału uzmysłowi widzowi różnorodność i ogrom Rosji, która jest postrzegana często jedynie przez pryzmat Moskwy. 22:50 ROSJA I CHINY - MAŁŻEŃSTWO Z WYRACHOWANIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Przeludnionym Chinom brakuje ziemi ornej. Tymczasem w sąsiedniej Rosji po rozpadzie ZSRR i upadku kołchozów na Dalekim Wschodzie jedna czwarta pól leży odłogiem. Hasło Ziemia bez ludzi, dla ludzi bez ziemi, które w XX wieku promowało żydowskie osadnictwo w Palestynie, dziś idealnie pasuje do sytuacji na pograniczu rosyjsko - chińskim. Przez dalekowschodnią granicę Rosji na dużą skalę odbywa się chińska migracja ludzi, produktów i inwestycji. Według szacunków tylko w Kraju Chabarowskim mieszka już poł miliona Chińczyków. Głośne stały się transgraniczne małżeństwa. W Chinach polityka jednego dziecka doprowadziła do znaczącego niedoboru kobiet. Rosjanki zaś zachęca wizja trzeźwego i pracowitego męża, o co w pogrążonych w gospodarczej stagnacji regionach Rosji, bywa trudno. Chińczycy dzierżawią setki tysięcy ha ziemi ornej, zakładają fermy i sprowadzają do pracy rodaków. Wszystko to budzi coraz więcej obaw w Rosji i coraz większy strach przed Chinami, które według założeń Kremla miały być strategicznym przyjacielem. Celem filmu będzie pokazanie skali, przyczyn i następstw zjawiska zasiedlania Dalekiego Wschodu przez Chińczyków. Dokument przedstawi realia życia na pograniczu chińsko - wschodnim i odpowie na pytanie, jak silny jest strach Rosjan przed chińskim zalewem oraz w jaki sposób odbija się to na relacjach Moskwa - Pekin. 23:50 CZTEROBRYGADÓWKA Reportaż, 12 min, Polska, 1972 Reportaż o czterobrygadowym systemie pracy. System zaczął funkcjonować we wrześniu 1961 roku. Pomimo wcześniejszych problemów i wątpliwości, sprawdził się w praktyce w wielu dziedzinach produkcji m.in. w hutnictwie, przemyśle chemicznym, szklarskim, celulozowo - papierniczym oraz ceramicznym. Gwarantuje on ciągłość linii produkcyjnej. W reportażu wypowiedź hutnika oraz pracowników kadry kierowniczej o korzyściach z takiego systemu pracy. Ilustracją są ujęcia z produkcji stali i papieru. 00:05 NOTACJE - ANDRZEJ CIECHANOWIECKI. LEKARSKIE ZWOLNIENIA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2007 Autor: Sławomir Malcharek, Róża Fabianowska Andrzej Ciechanowiecki. Historyk sztuki i antykwariusz. Pasję kolekcjonerską wyniósł z domu rodzinnego, specjalizuje się w malarstwie, rzeźbie, rzemiośle artystycznym i numizmatyce, która stała się też jego zawodem. Osiedlenie się w Londynie zapoczątkowało zakupy poloników rozproszonych po całym świecie. Finałem tej działalności było zarejestrowanie w 1986 r. Fundacji Zbiorów im. Ciechanowieckich w Zamku Królewskim w Warszawie, której przekazał kilkaset dzieł sztuki i pamiątek rodzinnych. Z Zamkiem Królewskim jest zresztą związany od wielu lat. Jako rzeczoznawca Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku zajmował się zakupami dzieł sztuki do wyposażenia zamku na rynku międzynarodowym. Również Zamek Królewski na Wawelu wzbogacił się dzięki niemu o cenne eksponaty. Autor wielu publikacji naukowych. Członek i współpracownik wielu polskich i zagranicznych instytucji kulturalnych. Uhonorowany wieloma polskimi i zagranicznymi odznaczeniami, w tym Orderem Orła Białego. 00:25 BIAŁA GORĄCZKA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Andrzej Gajewski Zdjęcia: Tomasz Michałowski Bohaterką filmu jest psychiatra, Lubow Passar, specjalistka w leczeniu alkoholików. Przybywa do miejscowości na dalekiej Syberii, gdzie mieszkają rdzenne narody Rosji. Plaga alkoholizmu, która tu panuje, sprawia, że wymierają całe narody. Luba, która miała wśród przodków szamanów, używa niekonwencjonalnych metod. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - IŚĆ ZA SWOIM MARZENIEM. ODC. 252 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:45 NIE TYLKO ENIGMA. OPOWIEŚĆ O SŁUŻBACH WYWIADOWCZYCH POLSKIEGO PODZIEMIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Magdalena Kołodziejczyk, Rafał Kołodziejczyk Zdjęcia: Paweł Iwaniuk, Dawid Cierpikowski Muzyka: Rafał Rozmus Wywiad Armii Krajowej podczas II wojny światowej oceniany był przez sojuszników jako najsprawniej funkcjonujący na świecie. Ocenia się, że gdyby nie jego działalność, wojna potrwałaby o kilka lat dłużej i nie wiadomo, z jakim skutkiem by się zakończyła. Pod koniec 1944 roku Niemcy mieli już rozwiniętą produkcję samolotów odrzutowych, którym w walce nie mogły dorównać alianckie myśliwce. Rozwijała się produkcja pocisków dalekosiężnych V2, a także trwały zaawansowane prace nad produkcją broni jądrowej. Dzięki działaniom wywiadowczym prowadzonym przez agentów Armii Krajowej udało się pokrzyżować plany produkcji tej broni. Przez cały okres trwania II wojny światowej wywiad AK dostarczył sprzymierzeńcom ponad 25 tysięcy raportów. Film ma na celu przypomnienie zasług tej struktury Armii Krajowej w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej. Oprócz przybliżenia struktury wywiadu w Polsce w okresie II wojny, przypomnimy najważniejsze akcje wywiadowcze, przybliżymy ich znaczenie oraz wpływ na teatr działań wojennych w Europie. Zasadnicza opowieść przedstawiona zostanie za pomocą tekstu lektorskiego oraz wypowiedzi fachowców. Tłem dla opowieści narratora będą symboliczne ilustracje fabularne, które płynnie przechodzić będą w animowane rysunki ilustrujące najciekawsze fragmenty opowiadanych historii. Dopełnieniem będzie skomponowana na potrzeby filmu muzyka.