TVP Historia Czwartek, 13.10.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1914 - opatentowano pierwszą maskę gazową; 1962 - koniec procesu w Warszawie wytoczonego nielegalnie wówczas handlującym towarami sprowadzanymi z Zachodu; 2001 - zmarł Janusz Szpotański; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 31 SERIA III "TRANSPORT DO AUSCHWITZ" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka, Waldemar Krzystek Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Maria i ordynator są przetrzymywani na Szucha. Rainer próbuje powstrzymać brutalne przesłuchania lekarzy. Oskarża Tannenberga o ślepy terror. Karol odwiedza Helenę. Chce się spotkać z Wandą. Helena mówi o jego wizycie Bronkowi. Doktor ma nowe zadanie specjalne dla chłopaków: odbicie więźniów z transportu do Oświęcimia na bocznicy kolejowej. Janek, Władek i Bronek idą na zwiad. W akcji ma pomóc im kolejarz Leon, który zna szczegóły dotyczące organizowania transportów przez Niemców. Ruda zaczyna widzieć. Mówi Władkowi, że chce wyjechać z Warszawy. Sajkowscy dowiadują się, że poprzedni lokatorzy ich mieszkania zostali rozstrzelani. Lena podejrzewa o pomoc Mongoła. Helena załatwia Ninie kryjówkę w klasztorze. Wanda cieszy się ze spotkania z Niną. Celina odwiedza Michała. Tadeusz mówi Halbemu, że potrzebuje więcej czasu na dotarcie do komendanta głównego. Bronek wybiera się na spotkanie z Karolem. Zabiera ze sobą Antka. Wpadają w zasadzkę Sorokina. Ordynator Baranowski zostaje wywołany do transportu. Na akcję odbicia więźniów nie stawia się Bronek. Nikt nie wie, co się z nim stało. Janek proponuje wziąć do pomocy Tadeusza. Udaje się odłączyć trzy wagony i uwolnić więźniów. Wśród nich znajduje się ordynator Baranowski. 08:00 W KOTLE HISTORII - SPIESZONA HUSARIA. ZBIÓR POTRAW POD HODOWEM. Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) W 1694 roku pod Hodowem spotkały się wojska polskie i tureckie. Bitwa zakończyła się wygraną strony polskiej, dzięki skutecznej obronie husarii, pomimo stosunku sił wynoszącego w przybliżeniu 100:1. Około 40 tys. Tatarów stanęło przeciwko 400 Polakom. Ze względu na proporcje sił, przez wielu bitwa ta nazywana jest polskimi Termopilami. Oddziały Zahorowskiego i Tyszkowskiego zetknęły się ze strażą przednią liczącą około 500 - 600 jeźdźców, wówczas do niewoli miał trafić dowodzący jednym z oddziałów, Tyszkowski. Orientując się w sytuacji, Polacy cofnęli się do Hodowa, gdzie mogli liczyć na skuteczną obronę. Chłopi we wsi często odwiedzanej przez zagony tatarskie mieli przygotowane środki do obrony - kobylice, a oprócz tego użyto jako osłony płotów, dylów, stołów, drzwi czy nawet beczek z chłopskich chałup. Innym atutem Hodowa było to, że z jednej strony znajdował się staw, co ograniczało pole ruchu atakujących. Łukasz Modelski zaprasza na spotkanie z kuchnią obozu wojskowego z XVII wieku. 08:35 HISTORIA POLSKI - OSTATNIA DROGA EDYTY STEIN Reportaż, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Mielech Scenariusz: Piotr Mielech Ostatnia droga Edyty Stein. Ta historia zaczyna się w Holandii na początku lat 40.10 stycznia 1941 roku ukazało się rozporządzenie komisarza Rzeszy, nakazujące rejestrację wszystkich Żydów oraz tych, którzy mieli przynajmniej jednego dziadka żydowskiego. To rozporządzenie zostało wydane na kartkach pocztowych i w ten sposób trafiło do większości zainteresowanych osób. Oryginał takiej kartki po latach odnaleziono w zapiskach Edyty Stein. Po wydarzeniach Nocy Kryształowej w listopadzie 1938 roku osoby pochodzenia żydowskiego nie mogły w Niemczech czuć się bezpiecznie. Podjęto więc decyzję o przeniesieniu Stein do klasztoru karmelitanek w holenderskim mieście Echt, co nastąpiło w noc sylwestrową 1938 roku. Tam pracowała nad Wiedzą Krzyża, studium o św. Janie od Krzyża. Stan umysłu Edyty Stein widz pozna po zapoznaniu się z jej korespondencją, którą będzie prowadziła aż do tragicznej śmierci. Od stycznia 1942 Stein zdaje sobie sprawę, że jej obecność w Karmelu w Echt, może mieć bardzo przykre konsekwencje dla wspólnoty. Siostra Teresa Benedykta stara się wszelkimi sposobami otrzymać wizę do Szwajcarii, aby ukryć się w Karmelu Le Paquier. Żydzi ochrzczeni, kapłani i zakonnice pochodzenia żydowskiego zostają poddani fali aresztowań i wywiezieni do obozów koncentracyjnych. Do grupy deportowanych należą także Edyta i jej siostra Róża. Siostry Stein, wkrótce po przybyciu do Auschwitz - Birkenau, zostały zamordowane w komorze gazowej. Edyta miała wtedy 51 lat, Róża 59. Naoczny świadek Luigi Schlutter, który przed wyjazdem do obozu rozmawiał z Edytą, przekazał jej słowa: "Cokolwiek się wydarzy, jestem na wszystko przygotowana". Śmierć Edyty Stein w komorze gazowej nie kończy tej historii. Ciąg dalszy dopisali dwaj wielcy Polacy, pierwszy z nich to Roman Ingarden, a drugi to Karol Wojtyła. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - BITWA POD MOKRĄ - SIŁA KAWALERII Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Widowisko z cyklu "Sensacje XX wieku" przypomina mało znaną historię z września 1939 roku. Atak Niemiec na Polskę pamiętamy zwykle jako pasmo klęsk i porażek naszej armii. Błędy taktyczne dowództwa, spowodowane ślepą wiarą w naszych sojuszników oraz oczywista przewaga wojsk niemieckich doprowadziły do ostatecznej przegranej. Ale w tej historii są epizody, w których niewielkie polskie oddziały zadawały jednostkom Wermachtu poważne straty. Jednym z nich jest bitwa pod miejscowością Mokra. Dowódca Armii Poznań, generał Tadeusz Kutrzeba, przewidział rozwój sytuacji na froncie i doprowadził do starcia, w którym znakomicie współpracowały ze sobą różne formacje wojskowe. Trzon polskiego natarcia stanowiła Wołyńska Brygada Kawalerii wspierana przez pociąg pancerny Śmiały oraz lotnictwo. Niemcy doznali ogromnych strat, ale bitwa pod Mokrą nie mogła zmienić biegu wydarzeń. 10:50 W SPRAWIE DUCHA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2009 Reżyseria: Krzysztof Rzączyński Film opowiada o Jerzym Jarockim (1929 - 2012) w czasie pracy nad jego ostatnim spektaklem "Sprawa" w Teatrze Narodowym w Warszawie - od opracowywania koncepcji spektaklu, poprzez próby analityczne i sytuacyjne, aż do gorących chwil premiery. Sama natura "Sprawy" opartej na "Samuelu Zborowskim" Juliusza Słowackiego oraz niezwykła energia, jaka pojawia się w czasie prób, sprawiają, że film ociera się o metafizykę, dotyka tajemnicy teatru, przekracza realizm obserwacji. Pojawiają się pytania o naturę bytu, o czas, o nadzieję. W pierwszym, realistycznym planie, uczestniczymy w pracy wybitnego polskiego reżysera z aktorami, m.in. Mariuszem Bonaszewskim, Dominiką Kluźniak, Jerzym Radziwiłowiczem, Waldemarem Kownackim, Mileną Suszyńską, a także z kompozytorem Stanisławem Radwanem oraz scenografem Andrzejem Witkowskim. 11:45 W PRLU - PRL W AKCJI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadząca) W PRL ciągle przeprowadzano jakieś akcje. Obok inicjatyw niewątpliwie potrzebnych jak różne inicjatywy promujące zdrowie, szczepienia, honorowe krwiodawstwo i higienę, to wiele innych akcji sprawiało wrażenie, jakby ze zwykłych spraw, które po prostu występowały w życiu stale i należałoby je rozwiązywać systemowo, z powodu tegoż właśnie systemu wymagały działań w sposób charakterystyczny dla sytuacji kryzysowych. Taką była na przykład akcja Każdy kłos na wagę złota przeprowadzana corocznie w okresie letnich żniw. Zresztą same żniwa nie były żniwami, lecz akcją żniwną (lub też kampanią żniwną), co też sprawiało wrażenie, jakby żniwa były walką z jakąś klęską, a nie finałem mozolnej, ale odpowiedzialnej pracy rolników. Oczywiście to był okres, który wymagał wzmożenia prac, ale ze względu na swoją cykliczność nie mógł być jakimś zaskoczeniem. Tak samo było z innymi akcjami. Nie można było zorganizować systemowo właściwego sposobu dostarczania dodatkowego pożywienia dzieciom w szkołach, organizowano akcję mleczną w placówkach w szkołach. Organizowano akcje sadzenia drzew, przechodzenia przez jezdnię, zbierania makulatury, a nawet remontowania torów tramwajowych. Organizowanie akcji sprawiało wrażenie, że coś się w PRL robi. Akcje były więc centralne (ogólnopolskie) i skierowane do różnych środowiskowych. Władza lubiła je organizować. Sprawiało to wrażenie, że spełnia się różne oczekiwania społeczeństwa. Bo za akcją szła przede wszystkim cała kampania propagandowa. A i na niższych szczeblach władzy lubiano akcje, zawsze to lepiej wyglądało w systemie sprawozdawczości. Lepiej pochwalić się przeprowadzeniem jakiejś akcji, która się spełnia sama w działaniach propagandowych niż rozwiązywać rzeczywiste problemy społeczne. 12:20 DOKTOR MUREK - ODC. 3 Serial obyczajowy, 48 min, Polska, 1979 Autor: Tadeusz Dołęga Mostowicz Reżyseria: Witold Lesiewicz Scenariusz: Witold Lesiewicz, Eugeniusz Kabatc Zdjęcia: Witold Adamek Aktorzy: Jerzy Zelnik, Maria Ciesielska, Karol Strasburger, Bronisław Pawlik, Zofia Niwińska, Alicja Migulanka, Danuta Rinn, Stanisław Bieliński, Tadeusz Bogucki, Wiesław Drzewicz, Marian Glinka Murek nadal nie może znaleźć stałej pracy. Zaczyna dorywczo pisać podania w sądzie. Pobity przez konkurentów, traci jednak i tę możliwość zarobkowania. Znajduje miejsce w domu noclegowym, zaprzyjaźnia się ze starym włóczęgą Ciapakiem. Za jego radą zatrudnia się do wynoszenia śmieci z prywatnych mieszkań. Pieniądze wysyła Karolce - dla dziecka. Spotkana przypadkowo Mika Bożyńska informuje go, że Nira i Junoszyc zostali aresztowani we Francji pod zarzutem dokonania wielu oszustw. W domu noclegowym policjanci poszukują chłopca oskarżonego o udział w akcji komunistycznej. Murek staje w jego obronie i sam też musi uciekać przed policją 13:25 NORMANDIA. OSTATNI BOHATEROWIE DESANTU - ODC. 1/2 (THE LAST HEROES OF D - DAY) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2013 Reżyseria: Tim Dunn Jedną z dat, która zmieniła bieg historii, jest 6 czerwca 1944 - D - Day. Stawką była wolność świata zachodniego. W dwuczęściowej serii Dan Snow bada, jak dwa lata skrupulatnego planowania, szpiegowania i analizy milionów trójwymiarowych zdjęć lotniczych rozpoznawczych wpłynęło na ten dzień. D - Day to również opowieść o heroizmie, poświęceniu i determinacji i to jest być może ostatnia szansa, by usłyszeć niezwykłe świadectwa z pierwszej ręki tych, którzy ryzykowali życie, by uratować świat od nazistowskiej tyranii. Bezprecedensowy dostęp do tysięcy tajnych zdjęć szpiegowskich. 14:25 PLANETY - MARS. ODC. 2/5 (THE PLANETS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Stephen Cooter W drugim odcinku Mars. Mars, nasz sąsiad, to jałowy, pustynny świat. Jego powierzchnię pokrywają rdzawe skały i piach. Lecz tuż pod powierzchnią znajdują się ślady minionego życia planety. Cztery miliardy lat temu to był całkiem inny świat. Atmosfera była wystarczająco gęsta, że mogły istnieć morza i rzeki. A są to warunki konieczne do powstania życia. Lecz dzisiaj tamtego świata już nie ma. Rzeki wyschły. Oceany wyparowały. Tymczasem Ziemia, widoczna w zimną marsjańską noc, tętni życiem. Lecz gdy te planety powstały, były identyczne. Ponad cztery i pół miliarda lat temu chmura pyłu i gazów zapada się i tworzy zalążek Słońca. Krążące w przestrzeni resztki pyłu grawitacja zbija w większe formacje. Powstaje osiem nowych światów. Wśród nich nasz sąsiad Mars i nasza planeta Ziemia. Oba bogate w takie substancje jak węgiel, żelazo i co najważniejsze wodę. Lecz mimo podobieństw w trakcie powstawania, losy tych planet będą odmienne. 15:25 LOTNICTWO W PIERWSZEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ (AVIATION, FIRST WWI’S LEGACY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Oprócz strat i zniszczeń wojennych I wojna światowa przyniosła więcej innowacji, niż sądzimy, i była czasem przełomu technologicznego. Odkryj inżynierów lotnictwa z I wojny światowej i legendarnych pilotów, takich jak Roland Garros, Adolphe Pgoud, Ren Fonck, Czerwony Baron, którzy stali się ikonami swoich czasów. 16:25 KŁAMSTWA I MITY POLSKI LUDOWEJ - WYŚCIG (NIE) POKOJU Magazyn, 11 min, Polska, 2021 Scenariusz: Monika Kwasigroch, Edyta Strub, Sebastian Ligarski Odc. 3 WYŚCIG (NIE) POKOJU. Przez blisko 60 lat dla kolarzy z bloku wschodniego i amatorów z krajów zachodnich Wyścig Pokoju był jednym z największych. Po raz pierwszy wystartował 1 maja 1948 roku. Miał być braterską rywalizacją, a jak było rzeczywiście? 16:40 KŁAMSTWA I MITY POLSKI LUDOWEJ - DOBRY TOWARZYSZ - EDWARD GIEREK Magazyn, 10 min, Polska, 2021 Scenariusz: Monika Kwasigroch, Edyta Strub, Sebastian Ligarski Odc. 4 DOBRY TOWARZYSZ - EDWARD GIEREK. Do dziś oceniany przez część społeczeństwa jako "dobry gospodarz", dla innych to symbol minionej epoki, działacz komunistyczny, na którym spoczywa odpowiedzialność za pacyfikację robotniczych protestów w czerwcu 1976 roku - Edward Gierek, przez dekadę I sekretarz KC PZPR. Czy rzeczywiście można o nim powiedzieć dobry towarzysz? 16:55 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - LICEUM BATOREGO Reportaż, 15 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Opowiadając o latach młodzieńczych spędzonych w Liceum im Stefana Batorego w Warszawie, Andrzej Dobosz przedstawia sylwetki nauczycieli i absolwentów, wśród których można znaleźć wiele wybitnych postaci polskiej nauki i sztuki. Dowcipnie przypominając wydarzenia, które wówczas wywoływały ze strachu gęsią skórkę, pokazuje. z jakimi wyborami życiowymi spotkał się pod koniec nauki w Liceum. Odcinek ilustrują zdjęcia archiwalne i współczesne szkoły i absolwentów. 17:15 CZAS HONORU - ODC. 32 SERIA III "INGA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Paweł Małaszyński, Katarzyna Gniewkowska, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Piotr Adamczyk Rainer krytykuje brutalne metody Tannenberga. Torturowany Bronek, nie chce zdradzić Sorokinowi, gdzie jest radiostacja. Władek odwiedza Michała. Mówi mu, że Bronek zniknął, a Maria trafiła na Pawiak. Lena nie chce powiedzieć Romkowi, kto ją pobił. W końcu wyznaje bratu, że sprawcą jest Mongoł. Prosi Rutkę o pomoc w ustaleniu osoby, która pomogła im znaleźć mieszkanie. Lena dowiaduje się w urzędzie, że mieszkanie przydzielono im na podstawie niemieckiego rozkazu. Celina mówi Michałowi, że Krzysztof został aresztowany. A to właśnie on jest łącznikiem Komendy Głównej. Tadeuszowi udaje się dołączyć do oddziału. Dowiaduje się, kim jest Krzysztof. Chwali się Halbemu swoimi postępami. Dowódca, Michał i Tadeusz planują wykupić Krzysztofa. Do przekazania łapówki zostaje wybrana Celina. Władek chce zapytać ojca Bronka, czy nie miał od niego wieści. Niestety, Woyciechowski zostaje aresztowany. W restauracji Eden Rainer i Halbe słuchają występu Ingi, dawnej kochanki Rainera. Po występie Rainer daje kobiecie kwiaty. Obydwoje cieszą się ze spotkania. Rainer pozwala jej zatrzymać się u siebie. Janek dowiaduje się, że Sajkowskich przeniesiono z noclegowni. Helenie udaje się załatwić metrykę dla Tomka. Postanawia przygarnąć chłopca. Graba ma atak wyrostka. Maria rozpoznaje jej chorobę. Schneider dowiaduje się, że Maria jest lekarką. Karol i Sorokin pozwalają Bronkowi uciec - to część planu. Celina przekazuje pieniądze łapownikowi Schutzowi. Schutz załatwia zwolnienie Krzysztofa. 18:35 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KOMUNIZM POD SĄD Magazyn, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Nazizm i komunizm to bliźniacze systemy totalitarne, mówił Gustaw Herling - Grudziński. Trybunał w Norymberdze dokonał rozliczenia z nazizmem. Ale nigdy nie osądzono zbrodni komunistycznych. O szansach na nową Norymbergę mówią: prof. Andrzej Paczkowski, b. członek Kolegium i Rady IPN, współautor Czarnej Księgi Komunizmu oraz dr Łukasz Kamiński, b. prezes IPN. 19:05 HISTORIA POLSKI - TAJEMNICE ASTRONOMII KOPERNIKA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2019 Reżyseria: Michał Juszczakiewicz Scenariusz: Michał Juszczakiewiecz, Robert Szaj Film dokumentalny z elementami fabularyzowanymi. Podróż śladami Mikołaja Kopernika i starożytnych badaczy Kosmosu. Twórcy filmu, podróżując w czasie do starożytnej Aleksandrię, Bagdadu, Wenecji, Rzymu i Watykanu, a także odwiedzając Frombork, Lubawę i Olsztyn próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób genialny polski astronom dokonał swojego wielkiego odkrycia. Gdzie znajdowało się legendarne obserwatorium - pavimentum Kopernika? Czym obserwował? Gdzie znajduje się jedyny instrument Kopernika, który dotrwał do naszych czasów? Czym zajmował się Kopernik podczas studiów we Włoszech? Czy na renesansowych dziełach Rafaela w Watykanie, czy Giorgione w Wiedniu znajdują się wizerunki Mikołaja Kopernika? 20:05 MALOWANIE I ŚPIEWANIE. JAN KANTY PAWLUŚKIEWICZ Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2016 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Wykonawcy: Jan Kanty Pawluśkiewicz Film dokumentalny o Janie Kantym Pawluśkiewiczu jest opowieścią linearną: dzieciństwo w Nowym Targu, rodzinne tradycje gry na organach, wykształcenie i pierwsze ważne doświadczenia. Następnie studia na Politechnice Krakowskiej i spotkanie z Markiem Grechutą, zespół Anawa, pierwsze realizacje sceniczne w teatrze STU, Piwnica pod Baranami. Spotkania na scenach teatralnych i realizacje muzyki filmowej. Ważni ludzie, ważne przedsięwzięcia, wyzwania artystyczne. Fascynacja malarstwem, nowa dziedzina sztuki żel - art. Jan Kanty Pawluśkiewicz opowiada o sobie w różnych okresach życia, opowieści są ilustrowane bogatym materiałem archiwalnym. 21:50 EKSPERTYZA - ŚMIERĆ KSIĘDZA ROMANA KOTLARZA Reportaż, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Wykonawcy: Dr Tomasz Kupiec W trzeciej serii Ekspertyzy pokażemy różne zagadki kryminalne, związane z wydarzeniami z historii Polski, z ostatnich kilkuset lat. Walorem cyklu będą publikowane, często po raz pierwszy, materiały archiwalne, takie jak: nagrania audio, filmy, zdjęcia. Narratorem jest dr Tomasz Kupiec - szef Pracowni Genetyki Sadowej Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie. Był 15 sierpnia 1976 roku. W niewielkiej parafii Pelagowo pod Radomiem podczas odprawianej mszy świętej 48 - letni ksiądz Roman Kotlarz zasłabł i stracił przytomność. Następnego dnia trafił do szpitala, a 18 sierpnia zmarł. Jako przyczynę zgonu podano rozległy zawał serca. Na jego pogrzebie były tłumy. Zgodnie z ostatnią wolą wyrażoną w testamencie, zmarłego pochowano w grobie rodzinnym w Koniemłotach, gdzie przyszedł na świat. Według świadectwa wiernych, którzy księdza Kotlarza znali, a także licznego grona jego współpracowników, kapłan ten w połowie lipca 1976 roku został pobity przez nieznanych sprawców na plebanii, gdzie mieszkał. To po tym tragicznym zdarzeniu stan jego zdrowia miał się pogorszyć. Podczas śledztwa IPN ustalono, że ksiądz Kotlarz był przez lata inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Jego kazania nagrywano i skrupulatnie analizowano. Słano donosy i anonimy, wielokrotnie grożąc mu śmiercią. Śledztwo w sprawie śmierci księdza umorzono w 2016 roku. Dwa lata później rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny. 23:20 KRÓL BIBI: ŻYCIE I ROLE BENJAMINA NETANJAHU (KING BIBI) Film dokumentalny, 58 min, Izrael/USA, 2018 Reżyseria: Dan Shadur Zdjęcia: Kobi Gpo Gideon Film dokumentalny opowiadający o tym, jak King Bibi bada sposoby, jakimi Benjamin Natanjahu doszedł do władzy. Pokazuje go jako kontrowersyjną postać światowej polityki, z jednej strony nadzieję i zbawiciela Izraela, a z drugiej osobę lawirującą w świecie mediów, wielkiego cynika i bohatera skandali obyczajowych. Jest pierwszym, i jak do tej pory jedynym, premierem Izraela, który urodził się w Ziemi Izraela po ogłoszeniu niepodległości w 1948. W lipcu 2019 roku został najdłużej sprawującym urząd premierem Izraela. 00:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DEPOZYT Z RZECZNEGO ZAKOLA Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Depozyt z rzecznego zakola Nasza destynacja to Lidzbark Welski, a bardziej precyzyjnie bagnista zatoczka rzeki Wel. W środowisku poszukiwaczy obrosła ona już sporą legendą. Znajdujemy się na terenie partyzanckiej bazy Londyn. A rzecz dziś o jednej z tych późno poznanych historii partyzanckich - minęły całe dziesięciolecia i wciąż niewielu pamięta tych ludzi i ich czyny. Lidzbark Welski to jedno z trzech miast na Ziemi Lubawskiej, do którego 19 stycznia wkroczyła Armia Czerwona. Polską odpowiedzią było zawiązanie się struktur ruchu oporu Armii Krajowej. Największym oddziałem partyzanckim na tym terenie był oddział Stanisława Balli ps. Sowa. O depozycie Sowy skrytym partyzanckim składzie broni będziemy dziś mówić. Mobilna kolekcja Przenosimy się nad Bałtyk do Dębogórza, zapisanego złotymi zgłoskami w historii lądowej obrony Wybrzeża we wrześniu 1939 r. Opowieść tyczy nie tyle wojennych zdarzeń, ile sposobów utrwalania tychże w lokalnej pamięci. Sebastian Draga to miłośnik historii, który stworzył coś w rodzaju mobilnego muzeum. To zabytkowy Citroen AC 4, który po przeróbce służy także jako ekspozycja broni, guzików i innego żołnierskiego sprzętu z wrześniowych czasów. Idź, czyń! Kolejna opowieść zakotwiczona jest w roku 1863. Tuz przy wejściu na cmentarz w Inowłodzu znajduje się mogiła weterana 1863 r. Ignacego Harde. Członkowie Stowarzyszenia Wizna 39 odrestaurowali tę mogiłę, oddając w ten sposób cześć człowiekowi, który jako 16 - latek wziął udział w Powstaniu Styczniowym, zaś w okresie II wojny pomagał żołnierzom majora Hubala. 01:10 SENSACJE XX WIEKU - BITWA POD MOKRĄ - SIŁA KAWALERII Kameralne i studyjne (widowisko), 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Widowisko z cyklu "Sensacje XX wieku" przypomina mało znaną historię z września 1939 roku. Atak Niemiec na Polskę pamiętamy zwykle jako pasmo klęsk i porażek naszej armii. Błędy taktyczne dowództwa, spowodowane ślepą wiarą w naszych sojuszników oraz oczywista przewaga wojsk niemieckich doprowadziły do ostatecznej przegranej. Ale w tej historii są epizody, w których niewielkie polskie oddziały zadawały jednostkom Wermachtu poważne straty. Jednym z nich jest bitwa pod miejscowością Mokra. Dowódca Armii Poznań, generał Tadeusz Kutrzeba, przewidział rozwój sytuacji na froncie i doprowadził do starcia, w którym znakomicie współpracowały ze sobą różne formacje wojskowe. Trzon polskiego natarcia stanowiła Wołyńska Brygada Kawalerii wspierana przez pociąg pancerny Śmiały oraz lotnictwo. Niemcy doznali ogromnych strat, ale bitwa pod Mokrą nie mogła zmienić biegu wydarzeń. 02:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PETAIN Magazyn, 18 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Odcinek przedstawia sylwetkę marszałka Philippe'a Petaina - bohatera I wojny światowej, który, gdy stanął na czele rządu Vichy, stał się symbolem kolaboracji z okupantem niemieckim. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.