TVP Kultura Piątek, 21.10.2022 08:05 KRONOS - ABRAHAM Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Piotr Nowak(Prowadzący) W kolejnym odcinku programu profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi zajmie się postacią Abrahama. Według przekazu biblijnego był praojcem narodu żydowskiego, arabskiego, edomickiego i innych. Soren Kierkegaard napisał, że nie możemy uczynić nic, aby zapomnieć to, co zrobił Abraham, że w gruncie rzeczy nie mamy nic własnego, ponieważ wszystko zostało zapisane w historii o Abrahamie. Czy faktycznie dziedziczymy po Abrahamie? Kim są jego potomkowie? Co znaczą słowa współczesnego filozofa Emmanuela Levinasa, że powróciły czasy Abrahama? 08:50 U PANA BOGA W OGRÓDKU Komedia obyczajowa, 114 min, Polska 2007 Scenariusz i reżyseria: Jacek Bromski Zdjęcia: Ryszard Lenczewski Muzyka: Henri Seroka Aktorzy: Wojciech Solarz, Emilian Kamiński, Małgorzata Sadowska, Krzysztof Dzierma, Agata Kryska, Andrzej Zaborski, Aleksander Skowroński, Mieczysław Fiodorow, Jan Wieczorkowski, Marian Krawczyk i inni Uhonorowana Nagrodą Specjalną Jury na FPFF w Gdyni w 2007 r. komedia obyczajowa będąca kontynuacją przeboju kinowego Jacka Bromskiego "U Pana Boga za piecem". Reżyser po raz kolejny przeniósł widzów w nostalgiczno - sielankowy krajobraz białostockiej prowincji z jej zaśpiewną, kresową mową, nieśpiesznym życiem małego miasteczka i zręcznie nakreślonymi, nietuzinkowymi bohaterami, którzy bronią się przed zgiełkiem świata, ale i do nich docierają w końcu modne nowinki techniczne i, niestety, także współczesne plagi (mafia i supermarkety). Całość okrasił dużą dawką humoru i wątkiem kryminalnym, też potraktowanym z przymrużeniem oka. Równolegle przygotował 8 - odcinkową wersję telewizyjną tej opowieści, a Dwójka emitowała ten serial. Mimo upływu czasu w małej mieścinie Królowy Most, gdzie życie płynie leniwie i spokojnie, niewiele się zmieniło. Rząd dusz nadal sprawuje ten sam ksiądz proboszcz regularnie opowiadający Najświętszej Panience o wydarzeniach w okolicy i radzący się Jej w trudnych sprawach. Porządku w miasteczku i na posterunku pilnuje ten sam komendant, ale teraz przybyło mu trosk. Agenci CBŚ właśnie tam przywożą bowiem gangstera Józefa Czaplę, pseudonim Żuraw, świadka koronnego w procesie mafijnym. W ramach programu ochrony świadków dają mu nową tożsamość (teraz Czapla nosi nazwisko Jerzy Bocian), umieszczają w luksusowej willi na uboczu i przydzielają świetnie wyposażony samochód, przekonani, że na takim odludziu nikt Czapli vel Żurawia vel Bociana nie znajdzie. W całą sprawę wtajemniczają tylko komendanta, który i bez tego ma dość zmartwień. Ojciec komendanta, emerytowany ogniomistrz, co i raz wspina się na wysoki fabryczny komin i trzeba go stamtąd ściągać, angażując ekipę strażacką i bufetową Struzikową, której obfity biust ma wielką siłę oddziaływania na staruszka. Komendant nie może też znaleźć męża dla swej córki Luśki, która - choć nad wyraz ponętna - ma nieślubnego potomka. Ojciec każe więc podwładnym łapać kierowców za rzekome wykroczenia i na posterunku poddaje ich bacznej lustracji w nadziei, że któryś z nich nada się na zięcia. W związku z nowymi zadaniami podwładnych zaczyna brakować, ale na szczęście z centrali zostaje przysłany na służbę do Królowego Mostu nowy pracownik - aspirant Marian Cielęcki. Co prawda, był najgorszym studentem szkoły policyjnej i przełożeni specjalnie wysłali go na głuchą prowincję uznawszy, że tam nie będzie miał czego zepsuć, ale tego komendant już nie wie. Nowo przybyły trochę się dziwi miejscowym obyczajom i darzy niekłamanym zachwytem córkę komendanta, lecz ona nie odwzajemnia jego zainteresowania. Tymczasem Bocian nie za bardzo chce żyć w ukryciu i rozbija się po okolicy swoją terenówką. Ksiądz i komendant, każdy na swój sposób, zajmują się jego zbłąkaną duszą, ale skutek ich zabiegów jest mizerny. Dopiero kiedy mafia namierza kryjówkę byłego gangstera i organizuje na niego nocny zamach, z którego Bocian wychodzi cało tylko dzięki opiece Najświętszej Panienki, następuje w nim nagła przemiana. Nawraca się i jeszcze zakochuje w kuszącej Struzikowej. Mafia jednak nie odpuszcza i postanawia zrobić wszystko, żeby Bociana uciszyć. I tu nieoczekiwanie bardzo pomocny okazuje się aspirant Cielęcki, który wyrasta na prawdziwego bohatera. 11:00 LATARNIK Film obyczajowy, 52 min, Polska, 1976 Reżyseria: Zygmunt Skonieczny Scenariusz: Konrad Frejdlich, Zygmunt Skonieczny Zdjęcia: Władysław Nagy Muzyka: Leszek Orlewicz Aktorzy: Józef Pieracki, Józef Osławski, Eugeniusz Wałaszek, Antoni Jurasz, Stanisław Michalski, Krystyna Tolewska, Sławomir Misiurewicz, Krzysztof Kiersznowski, Bożena Sztajkowska, Hanna Bedryńska, Jerzy Czupryniak Opowieść o polskim żołnierzu, wiecznym tułaczu, który u schyłku swego życia osiadł na małej wysepce jako latarnik morski. Pracował wzorowo, ale pewnego razu, gdy dostał "Pana Tadeusza", tak się zaczytał i rozmarzył, że nie zapalił latarni. Stracił pracę i musiał odpłynąć z wyspy, w ostatnią już podróż. 12:05 STEPOWANIE PO AMERYKAŃSKU (AMERICAN TAP) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Mark Wilkinson Zdjęcia: Mark Wilkinson Muzyka: Simon Taufique Wykonawcy: Debbie Allen, Jon Batiste, Alexandria Bradley, Frances Bradley, Christopher Broughton, Brenda Bufalino, Ayodele Casel Dokument Marka Wilkinsona zawiera obszerną historię Tap Dance wraz ze wspaniałymi klipami, przedstawiającymi wielu jego czołowych wykonawców praktykujących w przeszłości i obecnie. Wśród nich Nicholas Brothers, Ginger Rogers, Vera Ellen, Ann Miller i Eleanor Powell. Kontekst historyczny zapewnia galeria ekspertów, od pisarzy takich jak Brian Siebert i Cornell West, po wybitnych tancerzy i choreografów, ukazując w ten sposób korzenie stepowania w Irish Step Dance i African Drum Circle oraz takie tematy, jak siła wielokulturowości, niewolnictwo na plantacjach i wynikający z niego rasizm. 13:30 KRÓLOWA BONA - ODC. 7 Serial historyczny, 59 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Bożena Adamek, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Jerzy Kamas, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Aleksander Gąssowski, Anna Dymna, Henryk Bista, Marek Kondrat, Bogusław Sochnacki Nad pierwszymi krokami młodej królowej na polskim dworze czuwa Marsupin, agent Ferdynanda i dwórka Katarzyna Holzelin. Pierwsza próba zbliżenia między małżonkami wywołuje u Elżbiety atak epilepsji. Zygmunt, nie mogąc pokonać fizycznego wstrętu do żony, wyjeżdża na Litwę. Na zamku w Gieranonach spotyka młodą wdowę po wojewodzie trockim. Jest zafascynowany urodą i osobowością Barbary Radziwiłłówny. Związek tej pary z niepokojem, a zarazem z nadzieją, obserwują bracia Radziwiłłowie: Rudy i Czarny. 14:45 KRÓLOWA BONA - ODC. 8 Serial historyczny, 57 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Jerzy Zelnik, Piotr Garlicki, Zdzisław Wardejn, Lidia Korsakówna, Leonard Pietraszak, Jan Machulski, Piotr Fronczewski, Jerzy Kamas, Anna Dymna, Bogusław Sochnacki, Marek Kondrat, Tadeusz Janczar, Bożena Adamek 15 lipca 1545 roku na zamku w Wilnie umiera Elżbieta, żona Zygmunta Augusta. Młody król już niemal jawnie odwiedza Barbarę w zamku Radziwiłłów. W czasie nocnego spotkania, zaskoczony przez braci Barbary, składa obietnicę małżeństwa. 1 kwietnia 1548 roku umiera Zygmunt Stary. Zygmunt August, niepodzielny już władca Rzeczypospolitej, przed wyruszeniem na uroczystości żałobne do Krakowa ogłasza na Litwie swoje zaślubiny z Barbarą Radziwiłłówną. 15:55 HARRY GRUYAERT - FOTOGRAF (HARRY GRUYAERT - PHOTOGRAPHER) Film dokumentalny, 54 min, Belgia, 2018 Reżyseria: Gerrit Messiaen Pochodzący z Belgii 75 - letni Harry Gruyaert to jeden z najciekawszych współczesnych fotografów, członek agencji Magnum Photos. W swoich pracach, prostocie i codzienności od lat nadaje status piękna, a kolor stanowi dla niego najmocniejszy środek wyrazu. Film jest portretem tej nietuzinkowej i barwnej osobowości. Gruyaert dorastał w surowej, tradycyjnej katolickiej flamandzkiej rodzinie. Ojciec zabraniał mu zostać fotografem, bo uważał ten zawód za grzeszny. Gruyaert wtedy właśnie postanowił opuścić rodzinną Belgię i jej szary krajobraz zamienić na feerie barw. Zwiedzał Europę, potem Nowy Jork, gdzie oglądał pop - art i prace Warhola, Indie, Egipt i Japonię. Pod koniec lat 60. pojechał do Maroka. Tam odkrył nowy sposób fotografowania rzeczywistości. Gruyaert w swoich zdjęciach obrazuje nie tylko kolor, formę, ale i ukazuje piękno zwyczajnego codziennego życia. Stał się pionierem europejskiej kolorowej fotografii reportażowej, kładąc nacisk na atmosferę i barwy. Film pokazuje jednak coś więcej niż tylko historię niespokojnego duchem artystycznego włóczęgi, który nie przestaje poszukiwać obrazów i napędzany jest nieodpartym pragnieniem podróży oraz odkrywania z kamerą zmian zachodzących w społeczeństwie. To również portret trudnej relacji syna z ojcem, odgrywającej znaczną rolę w kształtowaniu jego przyszłych postaw i zainteresowań. 17:05 DO WIDZENIA, DO JUTRA Film obyczajowy, 82 min, Polska, 1960 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Zbigniew Cybulski, Bogumił Kobiela, Wilhelm Mach Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Krzysztof Komeda Aktorzy: Teresa Tuszyńska, Grażyna Muszyńska, Barbara Baranowska, Włodzimierz Bielicki, Jacek Fedorowicz, Roman Polański, Eleonora Kałużyńska, Romuald Freyer, Tadeusz Wojtych, Tadeusz Chyła, Krzysztof Komeda, Władysław Kowalski, Adam Pawlikowski, Mieczysław Waśkowski, Zbigniew Cybulski Debiut reżyserski Janusza Morgensterna, uhonorowany I nagrodą za reżyserię na MFF w Stratford w 1961 r. i nagrodą "Srebrnego Bumerangu" za zdjęcia na festiwalu w Melbourne w 1962 r. Scenariusz napisał, wspólnie z Bogumiłem Kobielą i Wilhelmem Machem, Zbigniew Cybulski, zarazem odtwórca głównej roli, współzałożyciel, reżyser i aktor gdańskiego kabaretu studenckiego Bim-Bom. Tło wydarzeń, o których opowiada film, jest autentycznym tłem fragmentu jego życiorysu. Autentyczna jest także postać Marguerite, choć naprawdę nazywała się Francoise Bourbon. Była córką francuskiego konsula, który przebywał w Polsce w latach 1956-60. Dziewczyna miała wówczas 16 lat i uczyła się w wiedeńskim liceum, które było najbliższą szkołą z językiem francuskim. W Polsce spędzała właściwie tylko wakacje i święta. Uwielbiała atmosferę Bim-Bomu, poznała wielu młodych ludzi związanych z tym kabaretem. W filmie zakochuje się w niej pewien student, Jacek, trochę romantyk i artysta. Jego życiową dewizą jest "marzenie, które stanowi motor działania". Obiektem jego marzeń staje się właśnie Marguerite, urocza, niedosiężna córka konsula, która już jutro wyjeżdża z Polski. Młodzi chcą więc spędzić ze sobą kilka ostatnich godzin. W tę prostą i banalną historię romantycznej przygody autorzy filmu wplatają sceny realizowane w autentycznych gdańskich piwnicach studenckich, z udziałem twórców i aktorów teatrzyków Bim-Bom i Co To, próbując w ten sposób utrwalić niepowtarzalne zjawisko, jakimi były one w drugiej połowie lat 50. Pragnęli oddać ich nastrój, urodę i przesłanie, a tym samym wyrazić stan ducha, tęsknoty i urazy ówczesnej młodej inteligencji. Nerwowa gra Zbyszka Cybulskiego oddaje to wszystko, co ukrywa się w cieniu, poza wypowiadanymi słowami, lecz jest obecne w życiu: niezgoda na nietrwałość uczuć, na świat, w którym nie ma miejsca dla romantyzmu, na szczęście ulotne jak chwila. W warstwie formalnej epizody z życia studenckich kabaretów rozbijały główny wątek akcji, nadając całości styl luźnej narracji, charakterystycznej dla torującej sobie dopiero drogę francuskiej "nowej fali". "Do widzenia, do jutra" było zwiastunem, jednym z pierwszych refleksów tego zjawiska na polskim gruncie. 18:45 16. MIĘDZYNARODOWY KONKURS SKRZYPCOWY IM. H. WIENIAWSKIEGO - KONCERT LAUREATÓW Koncert, 210 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Agata Kwiecińska (prowadząca), Adam Rozlach (prowadzący) Koncert laureatów 16. Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego. 22:50 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - ZNIEWAGA Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2022 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Zniewaga", reż. Ziad Doueiri. 01:05 GOMORRA S.II - ODC. 16 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 52 min, Włochy/Niemcy 2014 Scenariusz na podstawie książki Roberto Saviano Aktorzy: Salvatore Esposito, Marco D'Amore, Cristiana Dell'Anna, Fortunato Cerlino Don Pietro po śmierci Contego wraca do Neapolu. Malamo organizuje mu kryjówkę i musi zapewnić też kontakt ze światem zewnętrznym. Ma to być osoba spoza układu, której nikt nie będzie podejrzewał. Wybór pada na jego bratanicę, Patrizię, która pracuje jako sprzedawczyni w butiku. Do sklepu przychodzi często Chanel ze swoją synową Marinellą. 02:10 TERAZ ANIMACJE! - NIEZAPOMNIANA (MEMORABLE) Film animowany, 12 min, Francja, 2019 Reżyseria: Bruno Collet Scenariusz: Bruno Collet Wykonawcy: Andre Wilms, Dominique Reymond Krótki film animowany nominowany do Oscara. Dla Louisa i jego żony Michelle świat wydaje się być innym miejscem. W zasadzie, ostatnio ich życie jest ciągiem samych dziwnych zdarzeń. (opis festiwalowy) 02:20 TERAZ ANIMACJE! - LATAWIEC (THE KITE / POUSTET DRAKA) Film animowany, 12 min, Słowacja/Polska/Czechy, 2019 Reżyseria: Martin Smatana Scenariusz: Martin Smatana Krótki film animowany. Pięknie zrealizowana metaforyczna opowieść o żałobie i godzeniu się ze śmiercią bliskiej osoby. 02:45 ŻYCIE JEST CUDEM (ZIVOT JE CUDO / VIE EST UN MIRACLE) Komediodramat, 148 min, Francja, Serbia i Czarnogóra, Włochy 2004 Reżyseria: Emir Kusturica Scenariusz: Ranko Bozic, Emir Kusturica Występują: Slavko Stimac, Ntasa Solak, Vesna Trivalic, Vuk Kostic, Aleksandar Bercek, Stribor Kusturica, Nikola Kojo, Branislaw Lalovic W 2004 roku w Cannes Emir Kusturica za "Życie jest cudem" otrzymał nagrodę francuskiego ministra edukacji, był na tymże festiwalu nominowany do Złotej Palmy Zresztą każde dzieło urodzonego w Sarajewie reżysera odbija się szerokim echem w filmowym świecie, tak było w przypadku debiutanckiego "Czy pamiętasz Dolly Bell?" (Złote Lwy w Wenecji), "Ojca w podróży służbowej" (Złota Palma w Cannes), "Czasu Cyganów" (Złota Palma), "Arizony Dream" (Srebrny Niedźwiedź w Berlinie, Nagroda Publiczności na warszawskim festiwalu w 1994 r.) czy "Czarnego kota, białego kota". (Srebrne Lwy w Wenecji), a także "Undergroundu" (Złota Palma). Akcja "Życia..." rozgrywa się w czasie wojny domowej, jaka ogarnęła rozpadającą się Jugosławię na początku lat 90. XX wieku. Dramat wojny i tragiczne wydarzenia z tego okresu, reżyser umiejętnie połączył z sielankowymi obrazami prowincji. Jak każdy film Emira Kusturicy, tak i ten cechuje ciągła zmiana nastrojów, absurdalny humor, dziwaczne postaci oraz żywiołowa muzyka i piosenki, podkreślające klimat opowieści. Główny bohater to Luka mieszkający wraz żoną Jadranką i dorosłym synem Milosem w drewnianej chacie przy torach, pośród malowniczych górskich krajobrazów. W przydomowym składziku rodzina trzyma kury i kaczki. To raj dla ludzi kochających przyrodę i piękne widoki, ale nie dla operowej śpiewaczki Jadranki. Niezrównoważona emocjonalnie kobieta na przemian wpada w szał, albo utyskuje na swój los, ma żal do męża, że przywlókł ją na tę głuchą prowincję, a ona powinna występować na wielkiej scenie i robić karierę w dużym mieście. Pretensje do Luki ma również syn Milos, którego interesuje tylko piłka nożna, chciałby grać w drużynie w Belgradzie, a nie gnuśnieć na wsi. Ale marzenia ma także inżynier Luka, który pragnie doprowadzić do szczęśliwego finału swój projekt odbudowy linii kolejowej łączącej bośniackie miasteczko, w którym teraz mieszka, z Serbią. Ma nadzieję, że zdążą z pracami na Dzień Wyzwolenia. Sprzyjający rozwojowi turystyki i handlu projekt, to jego całe życie. Realizacji marzeń poświęcił swój czas, zrezygnował z wygodnej egzystencji w Belgradzie, czego nie może mu darować rodzina. Luka nie ma łatwego życia, miota się między swoim projektem a rodzinnymi sprawami, próbując przede wszystkim pomóc ukochanemu synowi. Obiecuje mu, że chłopak trafi do najlepszej drużyny piłkarskiej. Ale zamiast tego Milos otrzymuje powołanie do wojska. Ojciec pociesza więc syna, że najpierw przejdzie militarne szkolenie, a potem zostanie zwolniony na treningi, ale Milos nie daje się zwieść obietnicami. Wkrótce dom opuszcza także Jadranka, która ucieka do Belgradu z węgierskim muzykiem. Luka zostaje sam na gospodarstwie. Tymczasem w ogarniętym wojną regionie, konflikt narasta. Kolej przechodzi pod bezpośrednią kontrolę wojska. We wszystkich sprawach Luka ma się zwracać do dowódcy Aleksica. Dostaje też smutną wiadomość o niewoli Milosa. Załamany Luka rozważa nawet zakończyć swój marny żywot. Właśnie wtedy w jego życiu pojawia się pielęgniarka Sabaha. Została przechwycona przez żołnierzy z załogi serbskiej karetki. Lekarza i kierowcę zlikwidowano, a pielęgniarke oszczędzono, by wymienić ją na jeńca Milosa. Między Luką a piękną Sabahą nawiązuje się nić porozumienia. Ich znajomość przeradza się w głębokie uczucie. Tymczasem do domu wraca oszukana przez Węgra Jadranka.