TVP Kultura Piątek, 28.10.2022 08:25 KRONOS - CZYSTOŚĆ Dysk./wywiad/debata, 30 min, Polska, 2022 Wykonawcy: Piotr Nowak (prowadzący) W kolejnym odcinku programu "Kronos" profesor Piotr Nowak wraz z zaproszonymi do studia gośćmi poddaje analizie pojęcie czystości. Co to znaczy czystość? Czystość może być rozumiana jako czystość osobista, co oznacza higienę, sterylność, schludność oraz jako czystość życia, czyli cnotliwość, niewinność. Kto jest nam bliższy? - człowiek przybrudzony czy wyczyszczony elegancik? 09:10 PRZYGODA NA MARIENSZTACIE Komedia obyczajowa, 93 min, Polska 1953 Reżyseria: Leonard Buczkowski Scenariusz: Ludwik Starski Zdjęcia: Seweryn Kruszyński, Franciszek Fuchs Muzyka: Czesław Aniołkiewicz Aktorzy: Lidia Korsakówna, Tadeusz Szmidt, Adam Mikołajewski, Tadeusz Kondrat, Stanisław Winczewski, Barbara Rachwalska, Wanda Bojarska, Edward Dziewoński i inni Pierwszy pełnometrażowy, kolorowy polski film. Mimo propagandowego wydźwięku dokumentuje jednak entuzjazm towarzyszący odbudowie Warszawy. Młoda dziewczyna, Hanka Ruczajówna, przyjeżdża z wycieczką do Warszawy. Stolica podoba się jej ogromnie, a jeszcze bardziej przystojny murarz Janek. Spędza z nim wieczór podczas zabawy na Mariensztacie. Wraca do rodzinnej wsi, lecz bardzo tęskni i wkrótce powtórnie przyjeżdża do Warszawy. Podejmuje tu naukę i pracę. Spotyka przypadkowo Janka, przodownika pracy, który przyjmuje ją do swojej "trójki murarskiej". Niechęć majstra Ciepielewskiego do kobiet powoduje, że między młodymi dochodzi do konfliktu. Hanka przenosi się na inną budowę i z koleżankami murarkami rzuca wyzwanie brygadom męskim. Trwa ożywiony ruch współzawodnictwa pracy, a Hanka i Janek po wielu perypetiach godzą się i rozpoczynają wspólnie nowe życie. 12:05 ROCK CAMP: THE MOVIE (ROCK CAMP - THE MOVIE) Film dokumentalny, 88 min, USA, 2021 Reżyseria: Doug Blush, Rene Barron Wykonawcy: Alice Cooper, Roger Daltrey, Sammy Hagar, Judas Priest, Joe Perry, Gene Simmons, Paul Stanley, Nancy Wilson, Teddy Zig Zag Andreadis, Vinny Appice, Tony Franklin, Rudy Sarzo Dokument Douga Blusha i Rene Barrona, zapraszający do wejścia za kulisy Rock’n’Roll Fantasy Camp. 13:50 QUO VADIS? - ODC. 3/6 Serial historyczny, 47 min, Polska 2002 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. Kaczmarek Aktorzy: Paweł Deląg, Magdalena Mielcarz, Bogusław Linda, Michał Bajor, Jerzy Trela, Franciszek Pieczka, Krzysztof Majchrzak, Agnieszka Wagner, Małgorzata Pieczyńska, Danuta Stenka, Rafał Kubacki, Jerzy Nowak, Marta Piechowiak i inni Ursus sprowadza do Winicjusza Chilona. Przy tej okazji wychodzi na jaw zbrodnicza przeszłość sprzedajnego Greka, mimo to młodzieniec nadal wykorzystuje go do swoich spraw. Winicjusz prosi Ligię o wybaczenie, wyznaje jej miłość. Dziewczyna także go kocha, z czego zwierza się Kryspusowi, Piotrowi i Pawłowi z Tarsu. Apostoł Piotr zapewnia ją, że w tej miłości nie ma winy, lecz radzi, by unikała Winicjusza tak długo, dopóki jego serce nie otworzy się na prawdziwą wiarę. Dziewczyna opuszcza dom Kryspusa. Petroniusz jest szczęśliwy, odkrył bowiem Eunice i jej miłość. Krytykuje postawę chrześcijan. Winicjusz, spytany, czy chce przyjąć tę wiarę, stwierdza, że jest ona przeciwna jego naturze, a jednak pod wpływem Ligii zaczyna się zmieniać i poznawać nieznane mu dotąd wartości. Dzięki Chilonowi znów odnajduje Ligię. Prosi o jej rękę i Piotr apostoł błogosławi ich miłość. Tymczasem Neron opuszcza Rzym, którego zniszczenia pragnie, i udaje się do Ancjum. Żąda, by w podróży towarzyszyli mu Petroniusz z Winicjuszem. 14:50 QUO VADIS? - ODC. 4/6 Serial historyczny, 45 min, Polska 2002 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. P. Kaczmarek Aktorzy: Paweł Deląg, Magdalena Mielcarz, Bogusław Linda, Michał Bajor, Jerzy Trela, Franciszek Pieczka, Krzysztof Majchrzak, Agnieszka Wagner, Małgorzata Pieczyńska, Danuta Stenka, Rafał Kubacki, Jerzy Nowak, Marta Piechowiak i inni W Ancjum dochodzi do spięć między Petroniuszem a Tygelinusem. Petroniusz sprytnie przymusza cezara, by wyraził zgodę na ślub Winicjusza i Ligii. Właśnie wtedy przyjeżdżają posłańcy z wieścią, że Rzym płonie. Winicjusz niespokojny o los ukochanej pędzi do Rzymu. Nie odnajduje dziewczyny w ogarniętym paniką mieście. Chilon wskazuje mu drogę do chrześcijan. Piotr apostoł prowadzi go do Ligii, lecz odrzuca propozycję Winicjusza, by opuścił miasto. Ze wzruszeniem przyjmuje jego wyznanie wiary i chrzci go. W trawionym ogniem mieście wybuchają rozruchy. Neron ze świtą wkracza na akwedukt i z jego wysokości, podniecony pożarem, śpiewa na tle płonącego miasta. Jego zachowanie rozwściecza tłum. Petroniusz uspokaja ludzi obietnicami chleba i igrzysk. Za radą Poppei, Tygelinus o podpalenie Rzymu oskarża chrześcijan. Neron podchwytuje ten pomysł. Petroniusz demaskuje intrygę Tygelinusa i zawiadamia Winicjusza o niebezpieczeństwie grożącym chrześcijanom. 16:20 CZŁOWIEK NA TORZE Dramat psychologiczny, 82 min, Polska 1956 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz na podstawie opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego: Jerzy Stefan Stawiński, Andrzej Munk Zdjęcia: Romuald Kropat Aktorzy: Zygmunt Maciejewski, Zygmunt Zintel, Zygmunt Listkiewicz, Kazimierz Opaliński, Roman Kłosowski, Kazimierz Fabisiak, Ludosław Kozłowski, Janusz Bylczyński, Stanisław Marzec-Marecki, Józef Para Z hukiem i gwizdem, wśród kłębów pary i rytmicznego łoskotu pędzi nocny pociąg. Pasażerowie spokojnie odpoczywają w swoich przedziałach. Jedni rozmawiają, drudzy drzemią, inni spoglądają przez szyby wagonów w mrok. Z przodu, w lokomotywie, wre praca. Półnagi, mokry od potu i czarny od sadzy palacz wrzuca do rozżarzonego paleniska kolejną szuflę węgla. Piętnaście atmosfer w kotle na paliwie kiepskiej jakości - maszyniści są z siebie dumni. Ale teraz można będzie zmniejszyć ciśnienie i prędkość, w okolicach miejscowości Lemiesze poziom gruntu lekko opada. W oddali majaczy już sygnał na semaforze. Nagle w snopie światła reflektora lokomotywy skierowanego na tory pojawia się ludzka sylwetka. Człowiek na torze! - maszyniści błyskawicznie zaciągają hamulce. Z głośnym piskiem i zgrzytem pociąg zaczyna zwalniać. Potężny wstrząs zrzuca pasażerów z siedzeń. Podnoszą się z podłogi, złorzeczą obsłudze za tak gwałtowne hamowanie. Ale zanim rozpędzona wielosettonowa masa stanie, lokomotywa przetacza się ponad stojącym na torach. Kolejarze już biegną na tył pociągu, gdzie leży martwy człowiek. To Orzechowski! - poznają na pierwszy rzut oka starego maszynistę. Dostrzegają także coś więcej. Na semaforze pali się tylko jedno światło zamiast dwóch, nakazujących zwolnienie przed zwrotnicami. Rozpoczyna się śledztwo. Zawiadowca stacji, Tuszka, podejrzewa, że był to sabotaż w celu wykolejenia pociągu. Pomiędzy nim a maszynistą od dawna trwał konflikt. Orzechowski, który lokomotywy prowadził jeszcze przed wojną, nie chciał podporządkować się zarządzeniom Tuszki w sprawie oszczędzania paliwa. Buntował też ludzi, był wyniosły i nieprzyjemny dla podwładnych - wspomina zawiadowca. Ale zeznania młodego maszynisty Staszka Zapory, niegdyś pomocnika Orzechowskiego, przeczą temu. Orzechowski był wymagający i skrupulatny, trudny w pożyciu, ale fachowiec i uczciwy człowiek - zapewnia Zapora. Przed śledczymi stoi trudne zadanie. Czy to Orzechowski zgasił światło w semaforze? Czy był to sabotaż, czy przykład niedbalstwa? Czemu stary maszynista stanął na torach przed pociągiem, czekając na pewną śmierć? Powstały w 1956 roku film Andrzeja Munka przez wielu krytyków jest uznawany za arcydzieło naszej kinematografii. Reżyser, jeden z głównych przedstawicieli "polskiej szkoły filmowej", twórca "Eroiki", "Zezowatego szczęścia" i "Pasażerki", posługując się oszczędnymi środkami nakreślił wyraziste sylwetki bohaterów dramatu. Uwagę zwraca wybitna kreacja, jaką stworzył Kazimierz Opaliński jako maszynista Orzechowski. 17:55 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - SIGITAS NARBUTAS Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Jolanta Rzegocka, Anna Szałańska, Piotr Poraj Poleski Wykonawcy: Jolanta Rzegocka (prowadząca) Seria ekskluzywnych wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką na Litwie, z wybitnymi przedstawicielami litewskiej kultury i polityki. Bohaterowie programu opowiadają o związkach Litwy z Polską, wzajemnych inspiracjach kulturalnych, wspólnej historii i perspektywach na przyszłość. Bohaterem odcinka jest profesor Sigitas Narbutas, dyrektor Biblioteki Wróblewskich, wielki przyjaciel Polski. 18:55 REŻYSERZY - AKIRA KUROSAWA 8/10 SEZON 1 (THE DIRECTORS - AKIRA KUROSAWA) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony wybitnym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się sylwetce Akiry Kurosawy, najważniejszego japońskiego twórcy filmowego. Jego obrazy wywarły ogromny wpływ na twórczość kilku pokoleń filmowców na świecie. Reżyser ma na koncie m.in. Złotą Palmę w Cannes za "Sobowtóra", Złotego Lwa w Wenecji za "Rashomona" czy Srebrnego Lwa w Wenecji za "Siedmiu samurajów". 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - PARASITE Dysk./wywiad/debata, 5 min, Polska, 2022 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie "Parasite", reż. Joon - ho Bong. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - PARASITE (GISAENGCHUNG (AKA PARASITE)) Dramat, 126 min, Korea Południowa 2019 Reżyseria: Bong Joon - Ho Scenariusz: Bong Joon - Ho, Jin Won Han Aktorzy: Lee Sun - Kyun, Jo Yeo - Jeong, Song Kang - Ho "Parasite" zdobył 4 Oscary w kategoriach: najlepszy film, reżyser, scenariusz oryginalny, najlepszy film zagraniczny oraz nominacje do tej prestiżowej nagrody za scenografię i montaż. To mistrzowska i do końca trzymająca widza w napięciu opowieść, w której czworo biedaków bez przyszłości wpada na pomysł jak zdobyć duże pieniądze. Ich sposób na sukces to przekręt doskonały. Są pewni siebie i wierzą, że w końcu ziszczą się najśmielsze marzenia. Najmłodszy z bohaterów filmu dostaje posadę korepetytora dziewczyny pochodzącej z zamożnej rodziny. Szybko dostrzega w tym świetny interes i wielką szansę dla swoich bliskich. Od razu wprowadza do bogatego domu siostrę, która umiejętnie udaje absolwentkę prestiżowej uczelni. A dziewczyna też nie próżnuje i już obmyśla jak sprytnie załatwić bezrobotnemu ojcu kierowcy, pracę szofera u gospodarzy. Rodzinny plan zdobycia pozycji społecznej i zajęcia miejsca bogaczy nabiera rumieńców. Z pozoru niewinna intryga zamienia się w przerażającą historię. 00:10 GOMORRA S.II - ODC. 18 (GOMORRA S. 1 - 3) Serial kryminalny, 44 min, Włochy/Niemcy 2014 Scenariusz na podstawie książki Roberto Saviano Reżyseria: Roberto Saviano Aktorzy: Salvatore Esposito, Marco D'Amore, Cristiana Dell'Anna, Fortunato Cerlino Gennaro stawia się ojcu i widać coraz wyraźniej, że zamierza go zastąpić. Koledzy Gennara, podpuszczeni przez Cira, buntują się przeciwko Savastanom i organizują napad na blok, w którym mieszka Malamo. 01:15 TERAZ ANIMACJE! - W POBLIŻU KRĄŻY TYGRYS (TIGER IS STROLLING AROUND / ТИГР БЛУКАЄ ПОРУЧ) Film animowany, 11 min, Ukraina, 2021 Reżyseria: Anastasia Falileieva Scenariusz: Anastasia Falileieva Muzyka: Helgi Heskbo Wykonawcy: Jo Keita, Kiki Sugino Krótki film animowany. Przygnębiona Katsumi dochodzi do wniosku, że jej życie dobiega końca. Przeświadczona, że nic dobrego już na nią nie czeka, postanawia skończyć swoje cierpienia. ratunek dziewczynie przybywa Magiczny Tygrys. Czy zdoła jej pomóc? 01:55 STALKER (STALKER) Film science fiction, dramat obyczajowy, 155 min, Niemcy/ZSRR, 1979 Reżyseria: Andriej Tarkowski Aktorzy: Alisa Frejndlich, Aleksander Kajdanowski, Anatolij Sołnicyj, Mikołaj Grinko W pewnym odległym miejscu, po jakimś tajemniczym zjawisku, pozostal na Ziemi skażony teren tzw. "Strefa" pilnie strzeżona przez służby specjalne. Znajduje się tam tajemnicza "Komnata", gdzie mają się spełniać najskrytsze pragnienia. Pisarz i Profesor próbują się do niej dostać. Film, oparty na kanwie czwartego rozdziału powieści braci Strugackich "Piknik na skraju drogi"; jest refleksją o prawdziwych wartościach ludzkich, o dążeniu do ideału i niebezpieczeństwach czających się na tej drodze, o "jurdostwie" wreszcie, specyficznej, typowo rosyjskiej drodze do świętości. Bohaterowie filmu ponoszą klęskę, zyskując jednak rzecz najwazniejszą - wiarę. "Stalker" otrzymał Nagrodę Specjalną jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes (1982), Nagrodę FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Trieście (1981), nagrodą krytyki na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Madrycie (1981).