TVP Dokument Piątek, 27.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - LASY PEŁNE ŻYCIA - LEŚNA BRAĆ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Potrafił odnaleźć w lesie i pokazać innym to, czego oni sami tam nie zobaczą. Otwierał oczy na przyrodę nawet samym leśnikom. I pozostawał jednocześnie niewidocznym dla dzikich mieszkańców lasu, których fotografował i filmował. Artur Tabor, zmarły tragicznie podczas jednej ze swych przyrodniczych wypraw fotograf i filmowiec, był wyjątkowo mocno i na wiele sposobów zżyty z lasem. Nieraz starał się po prostu wyglądać jak krzak, fragment pnia albo taką postać nadać terenowemu jeepowi, z którego podpatrywał naturę, a w którym nieraz i mieszkał. Sprytne sposoby maskowania się łączył z ogromną, graniczącą z szaleństwem determinacją w swych na wskroś już nowoczesnych łowach. Bohaterowie odcinka, wspominając Artura, starają się sięgnąć do źródeł tej pasji. 06:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 26 NA RATUNEK W GÓRACH Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Zorganizowana pomoc ratownicza w Tatrach ma już ponad 100 lat! Przez ten czas zmieniali się ludzie, sprzęt i poziom wyszkolenia. Nie zmieniło się jednak jedno - nadal w Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym pracują ludzie, którzy ryzykują życie, aby turystyka w naszych górach była bezpieczna. Radek Kotarski sprawdza, jak bardzo dawny TOPR różni się od współczesnego. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 222 ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 07:40 DZIKA PRZYRODA BLISKIEGO I ŚRODKOWEGO WSCHODU - MORZE KASPIJSKIE: KOLEBKA ŻYCIA (CASPIAN - THE HIDDEN CRADLE) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2014 Reżyseria: Tom Holings Morze Kaspijskie to największe na świecie jezioro, otoczone przez pięć różnych krajów, stanowi wyjątkowy ekosystem, ponieważ kiedyś było połączone z wielkimi oceanami i zostało od nich odcięte przez ruchy tektoniczne. Wody Morza Kaspijskiego są dziś tylko lekko zasolone, dlatego mogą tu żyć gatunki słodkowodne jak i morskie, takie jak śledzie czy nerpy. 08:40 WODA - NASZA PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 4 NIDERLANDY - SOJUSZ Z WODĄ (WATER IS OUR FUTURE EP. 4 THE NETHERLANDS THE PACT WITH WATER) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael R. Gärtner Pięcioodcinkowy cykl dokumentalny, opowiadający o regionach, które przeszły i nadal przechodzą radykalne zmiany. W niektórych miejscach, gdzie flora i fauna zostały kiedyś wytępione, by zrobić miejsce dla rolnictwa, przemysłu i wydobycia surowców, natura wraca do siebie. Krajobrazy kwitną nowym życiem, bo stare przemysły zostały zlikwidowane, a ludzie doceniają wartość świata przyrody. Na Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej, w lasach deszczowych Kostaryki i na silnie zanieczyszczonych rzekach na Łużycach we wschodnich Niemczech rozległe obszary oddane monokulturom i strzeliste hałdy żużlu przekształcają się w bogate gatunkowo cuda natury. Biolodzy tworzą tereny podmokłe z terenów poprzemysłowych, ekolodzy zamieniają pastwiska dla bydła w lasy tropikalne, a dzielnice zniszczone przez wydobycie węgla brunatnego tworzą schronienie dla rzadkich gatunków. Poszczególne, niezależne odcinki serii dokumentują szereg fascynujących projektów, które pokazują, że nawet zniszczenie może zapewnić nowy początek naturze. I że wszyscy możemy pomóc zachować bioróżnorodność naszej planety na przyszłość. Odcinek 4 - "Niderlandy - Sojusz z wodą". Do Amsterdamu przybywają miliony turystów rocznie. Miasto pokrywa sieć malowniczych kanałów - to znana atrakcja. Mniej znany jest fakt, że przez stulecia kanały nie tylko służyły do transportu i jako ścieki, ale stale zagrażały Amsterdamowi. Duże barki towarowe nadal pływają kanałami, budząc zaciekawienie turystów. Port w Amsterdamie nadal jest połączony z morzem. Holendrzy kontrolują jednak przypływy za pomocą systemu śluz i pomp. Obecnie Amsterdam położony jest metr poniżej poziomu morza, a niektóre dzielnice nawet niżej. Gdyby nie śluzy, Amsterdam nie nadawałby się do życia. Amsterdam nie jest jedyny. Nazwa Niderlandy, czyli niskie lądy, doskonale tu pasuje. Około jedna czwarta kraju leży poniżej poziomu morza. By nie znaleźć się pod wodą, Holendrzy od stuleci umacniali brzegi. Za pomocą solidnych grobli i piasku. 250 kilometrów piaszczystych wydm i plaż poskramia siłę fal. Dla większości Holendrów i zagranicznych turystów plaże są świetnym miejscem na rekreację. 09:45 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 3 REGION JUNGFRAU (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 3 JUNGFRAU REGION) Serial dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 10:45 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 30 KWESTIA TOŻSAMOŚCI (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 30 HISTOIRE D’IDENTIT) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 30 - "Kwestia tożsamości". Tanzania. Dla wielu Masajów turystyka stała się sposobem zarabiania na życie. Dzielą się swoją kulturą i tradycjami z kilkoma milionami osób, które co roku odwiedzają ich kraj. W społeczności Masajów mężczyźni zajmują się bydłem, a kobiety pracują zarobkowo. Bierzemy kurs na Gujanę Francuską. Żyją tu Mongowie. Słowo Mong oznacza wolnego człowieka. Choć historia tej społeczności to wzorcowy przykład integracji, jej członkowie zachowali swobodę. Zajrzymy też do Kanady. Członkowie społeczności Huterytów przybyli do stanu Alberta w XIX wieku, poznamy jak żyją. Zajrzymy też do Panamy. Każdego ranka mężczyźni ludu Kuna płyną rzekami w głąb lądu. Czerpią słodką wodę i pracują na plantacjach, założonych tutaj przez każdą z rodzin. Na koniec odwiedzimy Niemcy. Serbowie Łużyccy to słowiańska grupa etniczna zamieszkująca Łużyce, podmokłe tereny należące w większej części do Niemiec, ale także do Polski i Czech. 11:15 WRACAMY NA POLA GRUNWALDU Reportaż, 18 min, Polska, 2023 Autor: Jacek Boruta, Edyta Starczewska Autorzy z kamerą towarzyszą rekonstruktorom z regionu, czyli Chorągwi Zaciężnej Ziemi Kujawskiej podczas wyjątkowej, bo już 25. Jubileuszowej Bitwy pod Grunwaldem. Koncentrują się na życiu w obozowisku, w którym spędzili kilka dni. Poznają też innych rekonstruktorów, którzy tworzą barwną mozaikę obozowiska, a więc ludzi, dzięki którym Grunwald żyje. Pokazują to, czego turyści często nie widzą lub do czego nie mają dostępu. Dokument przypomina, że rycerstwo z Kujaw brało udział w bitwie, w której siły Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, dowodzone przez króla polskiego Władysława Jagiełłę i wielkiego księcia litewskiego Witolda stanęły do walki z wojskami Zakonu Krzyżackiego, dowodzonego przez wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena. 11:40 PORTRET HUTY Reportaż, 18 min, Polska, 1970 Autor: Gwidon Gaj Zdjęcia: Mieczysław Chudzik Reportaż o Zawierciu, polskim mieście położonym w województwie śląskim, siedzibie powiatu oraz o Hucie Zawiercie. Przez długie lata Zawiercie było typową, biedną wioską, dopiero prawa miejskie przyniosły początki przemysłu. Druga połowa XIX wieku była okresem intensywnego rozwoju przemysłu w mieście. W 1901 roku została uruchomiona Huta Zawiercie. W okresie I wojny światowej w Zawierciu wzrosło bezrobocie, a to za sprawą m.in. zamknięcia huty. Wielu mieszkańców żyło wtedy z opieki społecznej. Okres po II wojnie światowej to czas rozwoju miasta. Hutę uruchomiono ponownie. Lata 60. przyniosły gruntowną modernizację huty. Wybudowano nową stalownię, walcownię, nastąpiła poprawa warunków pracy, co zapoczątkowało szybki rozwój zakładu. W reportażu wspomnienia ilustrowane materiałami ikonograficznymi. 12:05 ZAWSZE GOTOWI. ZAWSZE BLISKO - ODC. 15 Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Telewizyjny cykl dokumentalny, przedstawiający losy żołnierzy i kandydatów na żołnierzy Wojsk Obrony Terytorialnej - komponentu Wojska Polskiego. To, co wyróżnia żołnierzy WOT, czyli "Terytorialsów", to specyfika ich służby, tzn. każdy żołnierz WOT służy w swojej lokalnej jednostce, a jednocześnie normalnie pracuje w swoim środowisku, swojej miejscowości, jest częścią lokalnej społeczności, częścią zakładu pracy, częścią rodziny. Towarzyszymy naszym bohaterom podczas ich służby w batalionach WOT, na ćwiczeniach na poligonie, szkoleniach, akcjach służących pomocą lokalnym społecznościom podczas sytuacji awaryjnych (powódź, pożar, działania sanitarne związane z COVID - 19), ale też podczas ich normalnego życia, działalności zawodowej (często stojących w kontraście z rolą żołnierza WOT), życia rodzinnego. 12:30 MOJA SONATA KSIĘŻYCOWA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 2017 Reżyseria: Barbara Kaczyńska Film dokumentalny opowiadający o Grzegorzu Płonce, utalentowanym laureacie I Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z Zaburzeniami Słuchu "Ślimakowe Rytmy". Budujące filmowe exemplum losów młodego muzyka, który dzięki maestrii medycznej profesora Henryka Skarżyńskiego odzyskuje nie tylko słuch, ale i staje na progu wielkiej artystycznej kariery. 12:55 CZYSTE RĘCE (CLEAN HANDS) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2019 Reżyseria: Michael Dominic Czworo dzieci Lopez w wieku od 6 do 10 lat mieszka z rodzicami na La Chureca, największym wysypisku śmieci w Ameryce Środkowej. Nigdy nie chodziły do szkoły i, w przeciwieństwie do rodziców, nie rozumieją w pełni tego, czego nie mają. Wysypisko to jedyny świat, jaki kiedykolwiek znały. Wtedy filantrop dowiaduje się o trudnej sytuacji rodziny i buduje im mały dom na wsi z ziemią, którą mogą uprawiać. Dzieci mogą po raz pierwszy uczęszczać do szkoły, a rodzina może uciec od pustkowia i ślepego życia La Chureca. Ale to, co powinno być niesamowitą okazją dla wszystkich, zamienia się w znacznie bardziej złożoną opowieść o miłości i stracie, ratunku i zbawieniu. Gdy rodzina przyzwyczaja się do nowego życia, przeszłe demony powracają, by nawiedzać. W szczególności ich matka ma trudności z adaptacją. Związki, które na śmietniku wydawały się solidne jak skała, zostały zniszczone i rozdarte. Kiedy sprawy przybierają niespodziewany, mroczny obrót, ich przyszłość jako rodziny znajduje się w niebezpieczeństwie. Kręcony w ciągu siedmiu lat film, to wielokrotnie nagradzany opis rodziny, skrajnego ubóstwa oraz nadziei i niewinności dzieci. 13:50 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 4 JURA W KANTONIE VAUDOIS (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 4 THE VAUD JURA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 14:55 DZIKA PRZYRODA BLISKIEGO I ŚRODKOWEGO WSCHODU - PÓŁWYSEP ARABSKI KRAINA ZŁUDZEŃ (ARABIA - LAND OF ILLUSION) Serial dokumentalny, 52 min, Niderlandy (Holandia), 2014 Reżyseria: James Hemming Wykonawcy: Aleksandra Biernacka Półwysep Arabski to przede wszystkim pustynie, a wśród nich jeden z największych na świecie piaszczystych obszarów Rub Al - Chali. Żyje tu jednak zaskakująca liczba zwierząt. To dom dla oryksów, które zostały ocalone przed wyginięciem, dzięki staraniom rządu Omanu. Raz do roku, monsuny przynoszą chmury nad południowo - wschodnie wybrzeże, które na kilka miesięcy zamienia się w oazę zieleni. 15:55 WODA - NASZA PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 5 JORDAN - ŚWIĘTA RZEKA POKOJU (WATER IS OUR FUTURE EP. 5 THE JORDAN RIVER OF PEACE?) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Daniel Munter Pięcioodcinkowy cykl dokumentalny, opowiadający o regionach, które przeszły i nadal przechodzą radykalne zmiany. W niektórych miejscach, gdzie flora i fauna zostały kiedyś wytępione, by zrobić miejsce dla rolnictwa, przemysłu i wydobycia surowców, natura wraca do siebie. Krajobrazy kwitną nowym życiem, bo stare przemysły zostały zlikwidowane, a ludzie doceniają wartość świata przyrody. Na Wielkich Jeziorach Ameryki Północnej, w lasach deszczowych Kostaryki i na silnie zanieczyszczonych rzekach na Łużycach we wschodnich Niemczech rozległe obszary oddane monokulturom i strzeliste hałdy żużlu przekształcają się w bogate gatunkowo cuda natury. Biolodzy tworzą tereny podmokłe z terenów poprzemysłowych, ekolodzy zamieniają pastwiska dla bydła w lasy tropikalne, a dzielnice zniszczone przez wydobycie węgla brunatnego tworzą schronienie dla rzadkich gatunków. Poszczególne, niezależne odcinki serii dokumentują szereg fascynujących projektów, które pokazują, że nawet zniszczenie może zapewnić nowy początek naturze. I że wszyscy możemy pomóc zachować bioróżnorodność naszej planety na przyszłość. Odcinek 5 - "Jordan - Święta rzeka pokoju". Ta rzeka od niepamiętnych czasów jest zbawieniem Bliskiego Wschodu - Jordan. Kolebka cywilizacji, a dla chrześcijan - święta rzeka. Żyzna dolina Jordanu jak zielona wstęga wije się w pustyni i żywi 16 milionów Izraelczyków, Jordańczyków i Palestyńczyków. W drodze do Morza Martwego maleje w strumyczek. Samo morze również cierpi niedostatek wody. Jej brak od dawna jest przyczyną konfliktów w regionie. Wzgórza Golan na granicy izraelsko - syryjskiej, na północy Izraela. To dla Izraelczyków miejsce sportów zimowych na wysokości dwóch tysięcy metrów. Śnieg i deszcze zaopatrują w wodę region, w którym dominuje pustynia. W górach tych rodzą się potoki, zasilające Jordan. Jordan jest arterią życia Izraela, w którym przeciętna opadów deszczu to zaledwie połowa tego, co przypada na Europę Środkową. 17:00 EUROPEJSKIE RZEKI GRANICZNE - ODCINEK 1. ODRA (EUROPE'S BORDER RIVERS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler Cykl filmów dokumentalnych opowiadający o europejskich rzekach granicznych. Czasem wyznaczają granicę, a czasem stanowią wspólną przestrzeń. Ta sprzeczność kształtuje życie ludzi, miast i ziem od wieków. My poznamy trzy takie rzeki. Od źródeł do ujścia. Każda ma swój charakter. Odra oddziela Niemcy od Polski. Ma szeroką deltę i jako jedna z niewielu rzek w sercu Europy płynie swoim naturalnym biegiem. Na północy kontynentu Tana oddziela Finlandię od Norwegii. Tworzy naturalny raj pokryty lodem i śniegiem przez osiem miesięcy w roku. Obejrzymy też Prut, który dziko i romantycznie przecina ukraińskie Karpaty. W dalszym biegu wyznacza granicę Unii Europejskiej liczącą 700 kilometrów. Oddziela Republikę Mołdawii od Rumunii. Odcinek 1. Rzeka Odra jest niemiecko - polską rzeką, która w dolnym biegu tworzy amazoński krajobraz. Temat Odry jest w tym roku w programie. To jedna z ważniejszych rzek w kraju morawsko - śląskim. Jest to jedna z ostatnich swobodnie płynących, naturalnych rzek w sercu Europy. Źródło Odry znajduje się we wschodnich Czechach, w Górach Odrzańskich w Sudetach. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrzańskiej, będącej zatoką Zalewu Szczecińskiego, w północno - zachodniej części Polski, przy północnej granicy miasta Police. Największymi miastami nad Odrą są: Wrocław, Szczecin, Ostrawa, Zielona Góra oraz Opole. We Wrocławiu odbywają się turystyczne rejsy po Odrze statkami białej floty, w mieście znajduje się także marina oraz przystań kajakowo - gondolowa. Przy ujściu rzeki został utworzony obszar sieci Natura 2000 Ujście Odry i Zalew Szczeciński (rezerwat Czarnocin). 18:05 PIERRE CARDIN - PAZUR NOWOCZESNOŚCI (PIERRE CARDIN. A FIGURE OF MODERNITY / PIERRE CARDIN - LA GRIFFE DE LA MODERNIT) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Isabelle Szumny Scenariusz: Sophie Kurkdjian Filmowa, dokumentalna historia życia Pierre'a Cardina. To opowieść o jednym z najbardziej kontrowersyjnych francuskich projektantów mody, który od nieszczęśliwego dziecka, później jako włoski uchodźca, doszedł swoją ciężką pracą do wyjątkowego artystycznego i ekonomicznego sukcesu. To historia człowieka, który siłą swojego talentu zbudował imperium, wstrząsając skodyfikowanym światem Haute Couture, aby przejść przez niesamowite zmiany ostatnich 70 lat naszej historii. Był znany z awangardowego stylu, preferował geometryczne kształty i motywy. Jego imię i nazwisko stało się marką dla setek produktów. Ale Pierre Cardin to także tajemniczy mężczyzna, który mimo wspaniałych przyjaźni i namiętnych romansów zawsze był niezwykle dyskretny w swoim życiu prywatnym. Był uznawany za najstarszego żyjącego projektanta mody, a zarazem najdłużej pracującego w zawodzie. Do końca życia rysował, tworzył, wymyślał, myśląc o jedynej rzeczy, która go interesowała: o przyszłości. Cardin zbudował imperium siłą woli i talentu. W latach 90 - tych był jednym z pięciu najbardziej znanych Francuzów na świecie. Po raz pierwszy całe jego życie zobaczymy w tym dokumencie pełnym archiwaliów, niepublikowanych obrazów i chińskich rysunków, których jest autorem. A to wszystko zaczerpnięte ze świata wielkiego projektanta mody. Zmarł 29 grudnia 2020. 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TOHOKU INNA, DZIKA JAPONIA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Tohoku. 20:15 PRAWDZIWI PEAKY BLINDERS - ODCINEK 1. GANGI ULICZNE (THE REAL PEAKY BLINDERS EP. 1 STREET FIGHTING GANGS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Harvey Lilley Scenariusz: Steven Knight Dwuczęściowa, dokumentalna historia masowego ruchu gangów, który powstał w Birmingham i innych przemysłowych miastach w XIX wieku i przekształcił się w nowoczesny gangsteryzm na początku XX wieku. Epicki western według scenariusza Stephena Knighta, którego akcja rozgrywa się w Birmingham o rodzinie chuliganów i ich gangu, stał się fenomenem, który do tej pory stał się inspiracją pięciu seriali i hollywoodzkich filmów fabularnych. Ale prawda historyczna jest równie szokująca i oferuje głęboki przegląd eksplozji przemocy klasy robotniczej, która wybuchła w wiktoriańskich miasteczkach i miastach w latach 70. XIX wieku i dała początek subkulturze, którą wciąż widzimy w dzisiejszych gangach miejskich i w piłkarskim chuliganizmie w latach 70. i 80. rozkwitu. To nieopowiedziana historia nie tylko jednego gangu, ale setek, które wiktoriańska prasa nazwała Peaky Blinders. Badamy przyczyny deprywację społeczną i pozbawienie praw obywatelskich oraz powstanie tego zjawiska. Odcinek 1. Gangi uliczne. W 1890 roku na tych bocznych uliczkach dochodzi do incydentu odsłaniającego zjawisko, które wstrząśnie wiktoriańskim społeczeństwem i doprowadzi do eksplozji przestępczości zorganizowanej w Wielkiej Brytanii. W latach dwudziestych prawdziwi peaky blinders stają się ojcami chrzestnymi przestępczości zorganizowanej. Ale ich początki sięgają 50 lat wcześniej, aż do lat 70. XIX wieku. Ci młodzi ludzie nie skupiają się na zarabianiu pieniędzy, oni toczą wojnę uliczną o status. Gangi wysypują się z bocznych uliczek Birmingham, gdzie mierzą się z biedą i rasizmem. To historia powstania i upadku pierwszych gangów we współczesnej Wielkiej Brytanii, / które na zawsze odmienią nasze miasta. Producent: Plimsoll Productions for BBC2, UK 21:20 AGENT 566 - ODCINEK 2. W JĄDRZE CIEMNOŚCI (AGENT 566 EP. 2 INTO THE HEART OF DARKNESS) Serial dokumentalny, 55 min, Izrael, 2020 Reżyseria: Liora Amin Batmatz, Eyal Tavor Scenariusz: Itay Landsberg Serial dokumentalny opowiadający o losach pewnego izraelskiego szpiega, Eli Cohena. W maju 1960 r. Mosad zaproponował mu współpracę, ponieważ potrzebował agentów w Syrii, a on potrafił mówić po arabsku z syryjskim akcentem przejętym od rodziców. Przyjął więc tożsamość zamożnego biznesmena branży tekstylnej, Kamela Amina Tabeta i pod tym nazwiskiem działał. Był on jednym z najskuteczniejszych agentów wywiadowczych, najlepszym izraelskim szpiegiem. Spenetrował najwyższe władze syryjskie cywilne i wojskowe przekazując władzom swojego kraju niezwykle cenne informacje wywiadowcze. Pierwszy obywatel Izraela stracony za szpiegostwo. Do tej pory strona syryjska nie wydała ciała Cohena jego krewnym. Cohen stał się bohaterem narodowym w Izraelu. Ten film to pierwsza opowieść o jego życiu, ale opowiedziana dokładnie i odsłaniająca całe mnóstwo sekretów na temat działalności agenta, które przez ponad 55 lat były trzymane w ścisłej tajemnicy. 22:25 MIASTO GNIEWU S.I - /8/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 8 - "Narkotyki". Zabójstwo: Wiesław Niewiadomski ps. Wariat. Brat Dziada. 6 lutego 1998 roku, ul. Płowiecka. Dodatkowo zabójstwo Apoloniusza Dąbrowskiego ps. Poldek - ochroniarza Wariata - 5 stycznia 1997 roku ul. Toruńska 86. Historia: Wojna Pruszków - Wołomin, głównie narkotyki. Henryk Niewiadomski, największe w Europie laboratorium amfetaminy. Król amfetaminy. Trzeba wspomnieć o największej próbie przemytu kokainy na statku Jurata. Jest to co prawda sprawa pruszkowska, ale mieści się w historii dotyczącej narkotyków. W 1993 roku 1190 kg. kokainy na statku Jurata płynęło z Wenezueli do Gdyni. Narkotyki odkryto w porcie pod Liverpoolem. Podejrzenia Brytyjczyków wywołał fakt, że koszty transportu lepiku są wyższe niż wartość towaru. Statek popłynął dalej bez narkotyków, tak by można było ustalić odbiorcę towaru w Polsce. Po ładunek zgłosił się Krzysztof O. , pełnomocnik firmy "Med - Glob" ze wsi Majdan koło Wiązowny. Wówczas gang zorientował się, że narkotyków nie ma - oznaczało to stratę ok. miliona dolarów. Polskie śledztwo w całej sprawie zostało zawieszone na kilka lat, m.in. dlatego, że z Wenezueli nie nadeszły potrzebne stronie polskiej dokumenty. Warszawa zalana przez amfetaminę. 23:15 SŁOWACJA - ZABICI KOCHANKOWIE (SLOVAKIA, THE MURDERED LOVERS / SLOVAQUIE - LES FIANCES ASSASSINES) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2021 Reżyseria: Camille Le Pomellec Film dokumentalny. 26 lutego 2018 r. w pewnym domu pod Bratysławą na Słowacji odkryto ciała 27 - letniego Jana Kuciaka i jego narzeczonej Martiny Kusnirovej. Jan, dziennikarz śledczy, miał opublikować wyniki dochodzenia, dotyczącego powiązań między przywódcami politycznymi kraju a Ndranghetą. Ujawnione pośmiertnie ustalenia śledztwa doprowadziły do dymisji ówczesnego premiera Ficy. 00:20 MAMITA Reportaż, 16 min, Polska, 1977 Autor: Jacek Kaminski, Bogdan Wojtczak Scenariusz: Jacek Kamiński, Bogdan Wojtczak Wspomnienia Polaka, byłego emigranta sprzed II wojny światowej, o jego pobycie w Argentynie. Bohater reportażu opowiada o wyjeździe z Polski do Argentyny, tułaczce, więzieniach, o poznaniu przyszłej żony, wstąpieniu do partii komunistycznej. Syn i córka polskiego emigranta opowiadają, jak wyglądały ich pierwsze dni w Polsce, jak zostali przyjęci w szkole, jak wygląda ich teraźniejszość, czym jest dla nich patriotyzm. 00:45 KURACJA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2002 Reżyseria: Maciej Cuske Scenariusz: Maciej Cuske Zdjęcia: Radosław Ładczuk Muzyka: Tomasz Gwinciński Dokument o pacjentach uzdrowiska w Ciechocinku. 01:50 HALINA WE WSPOMNIENIACH MARIANA Film dokumentalny, 48 min, Polska, 1993 Reżyseria: Ludwik Perski Zdjęcia: Zbigniew Skoczek Wykonawcy: Marian Brandys Poznał ją u Broszkiewiczów w Warszawie, a właściwie - w jakiś czas potem - w Zakopanem, i to bardziej z jej niż z własnej inicjatywy. Od opisu tego spotkania Marian Brandys zaczyna opowieść o zmarłej w 1989 r. żonie - wielce utalentowanej aktorce i znanej działaczce opozycji, Halinie Mikołajskiej. Jest to zarazem opowieść o jej rodzinie, środowisku, wspólnych przyjaciołach, sąsiadach, a także o sobie: nieznającym się na teatrze pisarzu, związanym z kobietą, dla której teatr był pasją. Wspomnienia Brandysa uzupełniają fragmenty zarejestrowanych na taśmie spektakli z udziałem Haliny Mikołajskiej oraz jej występów w salach przykościelnych, kiedy w latach 80. zdecydowała się jednak teatr opuścić. Ta wartka, pełna ciepła, zadumy, humoru i ironii opowieść jest ostatnim filmem znanego dokumentalisty Ludwika Perskiego. 02:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PUŁTUSK Z NAPOLEONEM W TLE Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 03:20 PĘDZEL I KSIĘGA - JAN MATEJKO Film dokumentalny, 31 min, Polska, 1994 Reżyseria: Katarzyna Gruszczyńska Scenariusz: Katarzyna Gruszczyńska Wykonawcy: Jarosław Krawczyk Zarówno postać Jana Matejki, jak i jego dzieła to już niemal polski mit narodowy, nasza "polska własność". Autorka programu szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego malarz monumentalnych kompozycji z dziejów Polski - "Kazania Skargi", "Bitwy pod Grunwaldem", "Hołdu pruskiego", licznych portretów, polichromii kościoła Mariackiego w Krakowie, cyklu rysunków "Poczet królów i książąt polskich" zawładnął historyczną wyobraźnią swoich rodaków i czy naprawdę tworzył wyłącznie "ku pokrzepieniu serc". 04:05 HALO, TU RIO - RIO, MIASTO BEZ BOGA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2016 Scenariusz: Justyna Szubert - Kotomska Zdjęcia: Adam Kowalczyk Rio de Janeiro było gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich. Miasto w powszechnej opinii uznawane jest za światową stolicę tańca, muzyki, pięknych plaż i nagich ciał. Dokument ukazuje inne oblicze metropolii, dalekie od obrazków znanych z widokówek. Odsłania też ciemne strony organizacji sportowego święta. Igrzyska doprowadziły do jeszcze bardziej zmilitaryzowanej polityki bezpieczeństwa publicznego w mieście. Przy wysiedlaniu mieszkańców z terenów przeznaczonych pod inwestycje olimpijskie łamane były prawa człowieka. Dokument sugeruje, że o tym miejscu Bóg zapomniał, odszedł dawno temu, nie chcąc patrzeć na biedę, przemoc, narkotyki. Jednym z bohaterów opowieści jest Paulo Lins, autor głośnej książki "Miasto Boga".