TVP Historia Piątek, 27.10.2023 06:25 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1904 - ruszyła pierwsza linia nowojorskiego metra; 1938 - ogłoszono wynalezienie nylonu; 1956 - w PRL rozpoczęto likwidację sklepów dla uprzywilejowanych zwanych "sklepami za żółtymi firankami"; 1991 - pierwsze po wojnie całkowicie wolne wybory parlamentarne; 06:30 PO PRLU - ZABÓJSTWO GENERAŁA MARKA PAPAŁY 25 min, Polska, 2020 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski, Paweł Krzemiński Prowadzący: Beata Michniewicz Zdjęcia: Marcin Krynicki, Michał Jarosiński, Witold Karaś, Adam Fręśko Program analizuje wydarzenia z czasów narodzin III RP i jej pierwszych lat. W tym odcinku Beata Michniewicz ze swoim gościem, Jerzym Jachowiczem, znanym dziennikarzem śledczym, rozmawia o zabójstwie komendanta głównego policji Marka Papały, który został zamordowany w czerwcu 1998 roku. Sprawcy tej zbrodni nie udało się schwytać. Gość: Jerzy Jachowicz 07:00 STULECIE WINNYCH - ODC. 44 (S. IV, ODC. 5) Serial historyczny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei, Marta Hryniak Aktorzy: Nadia Gałzińska, Paulina Krzyżańska, Izabela Celińska, Krzysztof Franieczek, Julia Szewczyk, Jagoda Pietruszkówna, Marta Bryła, Kornelia Raniszewska, Joanna Gonschorek, Sebastian Domagała, Aleksander Łyś, Maja Barełkowska, Dariusz Pieróg, Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Nadchodzi lato 1980 roku. Trwa walka o wolne związki na Wybrzeżu, a Michelle dokumentuje strajki w Stoczni Gdańskiej i chce pisać o Solidarności. Narażają się również Agnieszka i Michał Jr, którzy w konspiracji drukują ulotki z postulatami strajkujących. Małgosia nie potrafi zaakceptować związku Kasi, a równocześnie ojciec, na którego bardzo liczy, po raz kolejny ją zawodzi. Czerwiec traci cierpliwość, ma dosyć fochów Małgosi i zagrywek zazdrosnego Komornickiego. Czy jego związek z Kasią przetrwa mimo ciągłych konfliktów? Jerzyk znowu jest nagabywany przez służby, tym razem w związku ze strajkami. 08:30 HISTORIA POLSKI - ZAUFANY PIŁSUDSKIEGO Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2013 Reżyseria: Jolanta Kessler - Chojecka Scenariusz: Jolanta Kessler - Chojecka Film biograficzny przedstawiający historię Henryka Józewskiego, polskiego polityka, który w latach 1928 - 1938 piastował urząd wojewody wołyńskiego. Podczas pełnienia swojej funkcji prowadził tzw. eksperyment wołyński, czyli politykę zakładającą pokojową i harmonijną koegzystencję ludności polskiej i ukraińskiej. Urodzony w 1892 roku w Kijowie doskonale znał środowiska ukraińskich elit, wszedł w skład rządu Symona Petlury, przywódcy Ukraińskiej Republiki Ludowej. Był odpowiedzialny za działalność polskiego wywiadu na terenach Ukrainy w latach 1918 - 1920, został także bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego. Marszałek oddelegował go do sprawowania pieczy nad polityką polskiego państwa na wschodnich terenach II RP. W czasie II wojny światowej brał udział w konspiracji, w latach powojennych ukrywał się przed bezpieką. Został aresztowany w 1953 r. , na kilka dni przed śmiercią Stalina. Prawdopodobnie uratowała mu ona życie. Po toczącym się ponad rok śledztwie i procesie został skazany na dożywotnie więzienie. W 1956 r. , na fali odwilży, najpierw zmniejszono jego wyrok do 12 lat więzienia, potem do 5 lat, a na koniec anulowano. Wyszedł na wolność w 1957 r. Wycofał się z życia publicznego i zajął się swoją wieloletnią pasją - malarstwem. Zmarł w roku 1981. Bliski przyjaciel m.in. Marii Dąbrowskiej. 09:50 MEGALITY HISTORIA SPRZED 5500 LAT Dokument fabularyzowany, 66 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Paluszyński Scenariusz: Krzysztof Paluszyński "Megality - historia sprzed 5500" lat Krzysztofa Paluszyńskiego odkrywa przed widzami tajemnice, na miarę Stonehenge, jakie skrywają polskie ziemie. Megality to monumentalne budowle z ziemi i kamienia, o długości dochodzącej nawet do 150 metrów. Jednak w przeciwieństwie do kamiennych kręgów z południowej Anglii, które przyciągają turystów z całego świata, w Polsce wie o nich zaledwie garstka naukowców. Ponadgodzinny fabularyzowany dokument Krzysztof Paluszyńskiego odtwarza historię polskich megalitów i przybliża ją odbiorcom, używając do tego technik filmowych zdolnych oddać prawdziwą magię zamierzchłych czasów i tych miejsc. Film składa się z prezentacji do dziś zachowanych artefaktów kultury pucharów lejkowatych (nazwanej tak od kształtu wytwarzanych wówczas naczyń), fabularyzowanych scen ilustrujących życie ludzi tej epoki, wypowiedzi naukowców, wizualizacji w formie animacji 3D, a także dokumentacji prac archeologicznych. Wszystko to ma na celu zbudowanie obrazu i przybliżenie historii prastarych mieszkańców obszaru dzisiejszej Polski. Dzięki plenerom, scenografii, rekonstruktorom i precyzyjnie zaplanowanym kadrom, widzimy świat, który już dawno przestał istnieć. Jego pozostałości, znane są jednak tylko nielicznym - wąskiej grupie archeologów i naukowców, władzom gmin, mieszkańcom przyległych domostw i wsi, i pasjonatom, których te zamierzchłe czasy niezwykle inspirują. Film sprawia, że ten miniony świat choć na chwilę staje się częścią i elementem naszej rzeczywistości. 11:00 CZARNA WOŁGA. KRYMINALNA HISTORIA PRL - ODC. 1 PORWANIA DZIECI Cykl dokumentalny, 38 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Przemysław Semczuk, Piotr Litka Wykonawcy: Przemysław Semczuk Zdjęcia: Michał Bożek, Andrzej Misaczek 3 kwietnia 1965 roku w Warszawie zostaje porwana trzyletnia Lilka. Świadkowie zapamiętują porywaczki wsiadające do taksówki, czarnej wołgi. Następnego dnia gazety wzywają społeczeństwo do poszukiwań. Dziecko zostaje odnalezione, jednak milicji nie udaje się dotrzeć do taksówkarza, który pomagał w uprowadzeniu dziewczynki. Same porwania dzieci są w PRL plagą. Co roku znika ich blisko 200. Milicja boryka się także z porwaniami seryjnymi. Tak jak w wypadku Mieczysławy Chały z Oławy czy nieletniej dziewczynki, która notorycznie odbiera z przedszkoli maluchy, by po kilku dniach podróżowania pociągami porzucić je na drugim końcu Polski. Porwań jest tak dużo, że w Komendzie Głównej Milicji Obywatelskiej powołany zostaje specjalny zespół funkcjonariuszy. 12:10 QUO VADIS? - ODC. 6/6 Serial historyczny, 45 min, Polska, 2002 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Jerzy Kawalerowicz Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. P. Kaczmarek Aktorzy: Paweł Deląg, Magdalena Mielcarz, Bogusław Linda, Michał Bajor, Jerzy Trela, Franciszek Pieczka, Krzysztof Majchrzak, Agnieszka Wagner, Małgorzata Pieczyńska, Danuta Stenka, Rafał Kubacki, Jerzy Nowak, Marta Piechowiak i inni W pałacowych ogrodach płoną żywcem chrześcijanie. Chilon spostrzega wśród nich Glaukusa. Załamuje się. Krzyczy, że są niewinni, a podpalaczem Rzymu jest Neron. Wzburzony tłum zwraca się przeciw cezarowi. Tygelinus biciem nakłania Chilona, by publicznie odwołał oskarżenie. Grek, nawrócony i ochrzczony przez Pawła z Tarsu, odmawia. Neron ma zamiar wyjechać z Rzymu. Petroniusz godzi się wyjechać z nim, ale chce wyprawić wesele Winicjusza i Ligii, na które cezar zezwolił. Neron każe wypuścić dziewczynę z więzienia, lecz w kolejnym dniu igrzysk na arenie pojawia się Ursus, a potem wpada na nią byk z Ligią przywiązaną do grzbietu. Ursus wychodzi zwycięsko ze starcia ze zwierzęciem. Tłum domaga się łaski dla niego i dziewczyny. Neron ulega. Petroniusz każe siostrzeńcowi zabrać Ligię na Sycylię. Winicjusz błaga Piotra, by jechał wraz z nimi. Winicjusz pisze do wuja z Sycylii o swoim szczęściu. Tymczasem Petroniusz dowiaduje się, że Neron, za namową Tygelina, przyśle mu wyrok śmierci. Urządza ucztę, podczas której wraz z Eunice popełnia samobójstwo. Część legionów buntuje się przeciw cezarowi. Neron szaleje. Tygelinus nakłania go, by wyjechał z Rzymu. Przerażony Neron popełnia samobójstwo. Opuszczający Rzym Piotr widzi Chrystusa. Wraca do miasta. 13:10 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - ODC. 3/5 (ARABIA WITH LEVISON WOOD 1) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Bonner Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum. 14:05 EX LIBRIS - KSIĄŻKA HISTORYCZNA ROKU 2023 ODC. 9 Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Prowadzący: Wiktor Świetlik, Antoni Dudek Lektor: Marek Bocianiak Wykonawcy: Marek Bocianiak Ex Libris. Książka Historyczna Roku 2023. Telewizja Polska, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej oraz Narodowe Centrum Kultury ogłaszają kolejną edycję Konkursu "Książka Historyczna Roku" o Nagrodę im. Oskara Haleckiego. Ideą konkursu jest popularyzowanie dziejów Polski w XX wieku oraz promowanie czytelnictwa książek historycznych. Telewizję Polską w tym konkursie reprezentuje redakcja programu Ex Libris. Przygotujemy serię krótkich programów, które przedstawią widzom książki nominowane do poszczególnych kategorii. Rywalizacja o Nagrody im. Oskara Haleckiego będzie toczyć się w czterech kategoriach: a) najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku; b) najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku; c) najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku, rozumiane jako publikacja opracowana zgodnie ze standardami naukowymi, w tym zwłaszcza opatrzona wstępem naukowym oraz przypisami; d) najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku, rozumiane jako dziennik, relacje lub wywiady, które nie muszą spełniać rygorów przyjętych przy publikacjach o charakterze naukowym. Jury konkursu w każdej kategorii wybierze maksymalnie 10 książek nominowanych do nagrody, które następnie zostaną szczegółowo omówione przez redakcję programu Ex Libris. Swoich zwycięzców wskażą również czytelnicy, którzy od 1 do 31 października 2023 r. wybiorą w drodze głosowania internetowego najlepsze książki w kategorii naukowej i popularnonaukowej. Oprócz nagród jury ma prawo przyznać czterem publikacjom z listy nominowanych wyróżnienia o charakterze honorowym. 14:10 LEGENDY EUROPY - HISZPANIA ODC. 9 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 9. SPAIN) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy do Hiszpanii. 15:10 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - BUNTOWNICY W PRL: LUDWIK FLASZEN, JERZY GROTOWSKI. Cykl kulturalny, 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Prowadzący: Andrzej Dobosz Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Cykl poświęcony życiu kulturalnemu w czasach PRL. Przewodnikiem po tych czasach jest Andrzej Dobosz, felietonista, krytyk literacki, autor książek: "Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia", "Generał w bibliotece" oraz "Z różnych półek". Każdy odcinek opowiada o innym bohaterze czy miejscu. Bohaterami tego odcinka są Ludwik Flaszen i Jerzy Grotowski. 15:35 WOJOWNICY CZASU - W KRWAWYM POLU, CZYLI ŁUCZNICA 1863 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan W styczniu 1863 roku na ziemiach nieistniejącego formalnie od prawie siedemdziesięciu lat polskiego państwa, wybuchło powstanie. Było ono najdłużej trwającym niepodległościowym zrywem okresu porozbiorowego. Stoczono wówczas 1200 bitew i potyczek, a jedna z nich miała miejsce 18 marca na Mazowszu, pod Łucznicą. 16:05 WCIELENIA ZŁA - ODC. 4/10 BIN LADEN. GENIUSZ TERRORYZMU (EVOLUTION OF EVIL) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2015 Lektor: Maciej Gudowski Galeria najbardziej znanych despotów w najnowszej historii. Od Hitlera do Saddama Husajna, od Stalina do Kim Dzong Ila, od Mao do pułkownika Kaddafiego. Bezlitośni psychopaci, chciwi, okrutni, a czasem po prostu szaleni, przejęli kontrolę nad swoim krajem i terroryzują swoich poddanych, ale zawsze pozostaje pytanie: czy urodzili się źli, czy też coś się stało, że tak postępują? W tym odcinku Bin Laden, człowiek, którego szukał cały świat. 17:00 HISTORIA POLSKI -PRYMAS UWIĘZIONY Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2021 Reżyseria: Dariusz Deberny Zdjęcia: Rafał Bobrowski Film dokumentalny "Prymas uwięziony" w reżyserii Dariusza Debernego opowiada o 3 latach z życia Prymasa Stefana Wyszyńskiego, kiedy to przebywał w internowaniu. W filmie opowiadamy o aresztowaniu w Pałacu Arcybiskupim w Warszawie. Następnie o pobycie w Rywałdzie, Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. W filmie poruszamy, również kwestię Ślubów Jasnogórskich i Wielkiej Nowenny. O Prymasie wypowiadają się historycy oraz osoby duchowne. Wykorzystaliśmy fragmenty Zapisków więziennych Stefana Kardynała Wyszyńskiego, które czyta aktor Jerzy Zelnik. Niektóre fragmenty rękopisów Prymasa zostały umieszczone w filmie. Przygotowaliśmy również inscenizacje z życia Prymasa w internowaniu. W tej roli wystąpił ks. Jan Rosiek. W filmie prezentujemy liczne fragmenty artykułów z prasy polskiej, amerykańskiej i watykańskiej. Wykorzystaliśmy również materiały komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, zgromadzone w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej. 18:30 FOTOHISTORIE - NA SŁUŻBIE Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Dariusz Fedorowicz, Marek Szczepanek Fotografia od samego początku była wykorzystywana przez różne służby jako narzędzie do dokumentacji i identyfikacji. Wraz z rozwojem technologii fotograficznej, stawała się coraz bardziej precyzyjnym i niezawodnym źródłem informacji. W odcinku przyglądamy się genezie fotografii policyjnej, jej ewolucji technicznej i standardom wykonywania zdjęć. Szczególną uwagę skupiamy na zastosowaniach fotografii w pracach prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej, gdzie fotografia stanowi nieodzowne narzędzie w procesach śledczych i dochodzeniach. Odwiedzamy Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, by przyjrzeć się samolotom i ich roli w zadaniach rozpoznawczych, wywiadowczych i fotogrametrycznych. Opowiadamy o początkach i roli fotografii rentgenowskiej, a także analizujemy zakres wykorzystania fotografii w pracach przy konserwacji i renowacji zabytków na przykładzie Ołtarza Wita Stwosza. 19:00 STULECIE WINNYCH - ODC. 45 (S. IV, ODC. 6) Serial historyczny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Śliskowski Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Ariadna Lewańska, Małgorzata Retei Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Marcin Franc, Kamila Bujalska, Arkadiusz Janiczek, Ina Sobala, Maria Pawłowska, Paweł Małaszyński, Andrzej Andrzejewski, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Karol Dziuba, Sabina Bednarz, Magdalena Walach Zdjęcia: Piotr Śliskowski Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Ewa planuje przyjazd ze Stasiem na święta. Dziadkowie, Andzia i Stanisław nie mogą się tego doczekać. Małgosia wciąż się buntuje, nie potrafi zaakceptować związku Kasi i Czerwca. Rodzina Winnych modli się za zdrowie postrzelonego Jana Pawła II. Trwają aresztowania. Do domu Michelle, Agnieszki i Michała wkracza służba bezpieczeństwa. 13 grudnia 1981 roku generał Jaruzelski ogłasza stan wojenny. 20:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10 - odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 22:00 POLSKIE 100 LAT - MAŁA STABILIZACJA GOMUŁKI Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Ewa Sochacka - Kraśko Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Muzyka: Michał Lorenc Określenie mała stabilizacja najczęściej stosowane jest jako etykietka systemu gomułkowskiego, dotyczy społeczno - politycznych realiów, w których da się żyć, ale nie można liczyć na dużo więcej; realiów państwa rządzonego autorytarnie, w którym zapomniano o programie odnowy moralnej, politycznej, gospodarczej z 1956 roku; realiów skłaniających do koncentracji na życiu prywatnym, w które władza nie wtrąca się już brutalnie, a zniechęcających do wstępowania na publiczną scenę, na której mogą się rozgrywać głównie akty reżyserowane przez władzę; realiów, które są bez wątpienia bezpieczniejsze i wygodniejsze niż te wcześniejsze, zwane stalinizmem, niezbyt jednak zachęcające do pogodnego spoglądania w przyszłość. 22:30 KRONIKI HITLERA - ODC. 1. OBIBOK I ŻOŁNIERZ. LATA 1889 - 1918 (HITLER CHRONICLES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 23:35 MEGALITY HISTORIA SPRZED 5500 LAT Dokument fabularyzowany, 66 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Paluszyński Scenariusz: Krzysztof Paluszyński "Megality - historia sprzed 5500" lat Krzysztofa Paluszyńskiego odkrywa przed widzami tajemnice, na miarę Stonehenge, jakie skrywają polskie ziemie. Megality to monumentalne budowle z ziemi i kamienia, o długości dochodzącej nawet do 150 metrów. Jednak w przeciwieństwie do kamiennych kręgów z południowej Anglii, które przyciągają turystów z całego świata, w Polsce wie o nich zaledwie garstka naukowców. Ponadgodzinny fabularyzowany dokument Krzysztof Paluszyńskiego odtwarza historię polskich megalitów i przybliża ją odbiorcom, używając do tego technik filmowych zdolnych oddać prawdziwą magię zamierzchłych czasów i tych miejsc. Film składa się z prezentacji do dziś zachowanych artefaktów kultury pucharów lejkowatych (nazwanej tak od kształtu wytwarzanych wówczas naczyń), fabularyzowanych scen ilustrujących życie ludzi tej epoki, wypowiedzi naukowców, wizualizacji w formie animacji 3D, a także dokumentacji prac archeologicznych. Wszystko to ma na celu zbudowanie obrazu i przybliżenie historii prastarych mieszkańców obszaru dzisiejszej Polski. Dzięki plenerom, scenografii, rekonstruktorom i precyzyjnie zaplanowanym kadrom, widzimy świat, który już dawno przestał istnieć. Jego pozostałości, znane są jednak tylko nielicznym - wąskiej grupie archeologów i naukowców, władzom gmin, mieszkańcom przyległych domostw i wsi, i pasjonatom, których te zamierzchłe czasy niezwykle inspirują. Film sprawia, że ten miniony świat choć na chwilę staje się częścią i elementem naszej rzeczywistości. 01:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MARZENIA ZAGRZEBANE W BŁOCIE. Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Marzenia zagrzebane w błocie W różny sposób muzea powiększają swoje zbiory. Jedne kupują eksponaty, inne cieszą się życzliwością darczyńców. Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku ma w tym względzie własną strategię. Stawia na wydzieranie wodzie tego, czego przez lata oddać nie chciała. Dziś muzealnicy za teren poszukiwań obrali staw Siemień na Lubelszczyźnie, a w nim samolot Cant, który został tu zniszczony w czasie niemieckiego nalotu 11 września 1939 roku.