TVP Historia Niedziela, 29.10.2023 06:30 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1787 - Praga, premiera opery Mozarta "Don Giovanni"; 1864 - w Genewie powstał Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża; 1956 - kryzys Sueski; 1959 - władze komunistyczne zakazały Janowi Józefowi Lipskiemu wykładu o faszyźmie; 06:45 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 51 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz, Łukasz Wiśniewski Scenariusz: Anna Krasuska, Aleksandra Grażewicz-Ćwiklińska, Dominik Wieczorkowski-Rettinger Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Milena Staszuk, Marcin Piętowski, Radosław Pazura, Piotr Bąk, Lech Mackiewicz, Dariusz Jakubowski, Bartosz Głogowski, Grzegorz Kowalczyk, Ksawery Szlenkier, Maciej Jachowski, Żaneta Homa, Julia Łukowiak, Maria Wieczorek, Aleksandra Sroka Niewinna. Jesień 1407. Królowa Anna Cylejska (Milena Staszuk) jest w ciąży. Zostaje uniewinniona i wraca do swoich komnat. Prosi profesora Isnera (Łukasz Lewandowski) o horoskop. Chce też ukarać Klemensa z Moskorzewa (Piotr Bąk) za rzucenie na nią oskarżeń. Johann (Grzegorz Kowalczyk) przywozi ważne wieści. Przekazuje królowi Jagielle, że Zakon chce wykupić Drezdenko. Nie wie jeszcze, że został zdemaskowany. W Krakowie na Johanna napadają dwaj zabójcy. Półżywego znajdują Zyndram (Maciej Raniszewski, Mszczuj (Dawid Czupryński) i Jurga (Kuba Kochanek). Zabierają go do leśnej chatki Grety (Iwona Katarzyna Pawlak). Wielki Mistrz Ulryk von Jungingen (Szymon Nygard) chce, aby książę Witold został jego sojusznikiem i zdradził Jagiełłę. 07:20 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 52 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Łukasz Wiśniewski Scenariusz: Ewa Ratusińska, Anna Krasuska, Ewa Pytka Aktorzy: Aldona Orman, Iwona Katarzyna Pawlak, Anna Oberc, Mieczysław Kadłubowski, Łukasz Lewandowski, Daniel Mosior, Mariusz Jakus, Jakub Wieczorek, Filip Smoliński, Malwina Dubowska, Adrianna Cudnik, Dorota Gorjainow, Krzysztof Grabowski, Piotr Makarski, Dawid Pokusa Co mówią gwiazdy. Rok 1407. Władysław Jagiełło (Sebastian Skoczeń) i Anna Cylejska (Milena Staszuk) mają nadzieję, że urodzi się syn. A ochmistrz Klemens z Moskorzewa (Piotr Bąk), którego zeznania oczerniły królową, będzie sądzony. Ma prosić królową o wybaczenie. Król tłumaczy Piotrowi Szafrańcowi (Jacek Kopczyński), że wygrana wojna z Zakonem umocni pozycje Polski i Litwy w Europie. Anna Witoldowa, gdy dowiaduje się o ciąży Anny Cylejskiej, postanawia zaprosić do Wilna swoją córkę Zofię, aby spróbować zakończyć spór księcia Witolda (Michał Chorosiński) z księciem Wasylem Moskiewskim. Johann (Grzegorz Kowalczyk) przeżywa atak nożowników i znajduje schronienie w leśnym domku Grety (Iwona Katarzyna Pawlak). Prosi Katkę (Anna Oberc), żeby powiedziała w mieście, że nie przeżył ataku. A sam chce szukać Saule. 07:50 EX LIBRIS - KSIĄŻKA HISTORYCZNA ROKU 2023 ODC. 4 Magazyn, 5 min, Polska, 2023 Prowadzący: Wiktor Świetlik, Antoni Dudek Lektor: Marek Bocianiak Wykonawcy: Marek Bocianiak Ex Libris. Książka Historyczna Roku 2023. Telewizja Polska, Polskie Radio, Instytut Pamięci Narodowej oraz Narodowe Centrum Kultury ogłaszają kolejną edycję Konkursu "Książka Historyczna Roku" o Nagrodę im. Oskara Haleckiego. Ideą konkursu jest popularyzowanie dziejów Polski w XX wieku oraz promowanie czytelnictwa książek historycznych. Telewizję Polską w tym konkursie reprezentuje redakcja programu Ex Libris. Przygotujemy serię krótkich programów, które przedstawią widzom książki nominowane do poszczególnych kategorii. Rywalizacja o Nagrody im. Oskara Haleckiego będzie toczyć się w czterech kategoriach: a) najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku; b) najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku; c) najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku, rozumiane jako publikacja opracowana zgodnie ze standardami naukowymi, w tym zwłaszcza opatrzona wstępem naukowym oraz przypisami; d) najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku, rozumiane jako dziennik, relacje lub wywiady, które nie muszą spełniać rygorów przyjętych przy publikacjach o charakterze naukowym. Jury konkursu w każdej kategorii wybierze maksymalnie 10 książek nominowanych do nagrody, które następnie zostaną szczegółowo omówione przez redakcję programu Ex Libris. Swoich zwycięzców wskażą również czytelnicy, którzy od 1 do 31 października 2023 r. wybiorą w drodze głosowania internetowego najlepsze książki w kategorii naukowej i popularnonaukowej. Oprócz nagród jury ma prawo przyznać czterem publikacjom z listy nominowanych wyróżnienia o charakterze honorowym. 09:10 DWORZEC Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1980 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Witold Stok Rozziew pomiędzy propagandowym a rzeczywistym obrazem warszawskiego Dworca Centralnego, sztandarowej inwestycji gierkowskiej dekady. 09:30 PRZYŁBICE I KAPTURY - ODC. 7/9 - ZEMSTA BOGA KURHO Serial historyczny, przygodowy, 53 min, Polska, 1985 Reżyseria: Marek Piestrak Scenariusz: Marek Piestrak Aktorzy: Ewa Biała, Arkadiusz Bazak, Zbigniew Lesień, Andrzej Precigs, Jerzy Trela, Roch Siemianowski, Marek Frąckowiak, Władysław Komar, Bożena Krzyżanowska, Marta Klubowicz, Maciej Kozłowski, Piotr Garlicki, Henryk Machalica, Włodzimierz Musiał, Zdzisław Szymański Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Wojciech Karolak Czarny uwalnia Unę. Szczęśliwie udaje im się ujść przed pogonią Vogelwedera. W czasie podróży do Polski zaczyna rodzić się między nimi miłość. Benko - jako Jawnuta z Niemierzy - przebywa nadal na zamku w Barcinach. Kiedy w Malborku pojawia się prawdziwy Jawnuta, który uciekł Litwinom, Sonnenberg wtrąca Benka do lochu. Jaksa z pomocą brata Erazma i starego kapłana Prusów uwalnia Zytę. Sonnenberg godzi się na proponowaną wymianę - odda Polakom Benka w zamian za Zytę. W czasie przekazywania jeńców wpada w pułapkę. Zabija Benka, ale sam ginie na ołtarzu ofiarnym Prusów. Po pogrzebie Benka brat Erazm wysyła Jaksę i Zytę do Wilna. 10:35 W KOTLE HISTORII - ROZMOWA MIŁOSNA. WYZNANIA W TORUNIU. Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski W roku 1645 w toruńskim ratuszu zorganizowano "Colloquium charitativum", czyli "pełną miłości rozmowę" pomiędzy teologami luterańskimi, kalwińskimi i katolickimi. Sympozjum, podzielone na 36 sesji, miało służyć dyskusji ekumenicznej, przede wszystkim jednak - utrzymaniu pokoju religijnego w Rzeczpospolitej. Spotkanie poparli król i prymas, miało ono znaczenie porównywalne z wcześniejszą o niemal 70 lat konfederacją warszawską, a państwo polsko - litewskie uniknęło wojen religijnych rozlewających się po Europie. Modna kuchnia międzynarodowa i kuchnia lokalna o protestanckich korzeniach. 11:05 GRECJA. OD GÓR DO MORZA - ODC. 4 SALONIKI I CHALKIDIKI (GREECE! FROM THE MOUNTAINS TO THE SHORELINE EPISODE 4 THESSALONIKI & CHALKIDIKÍ) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Johannes Backes, Dennis Wells Seria filmów dokumentalnych (5 odcinków) o Grecji. Od bujnych, zielonych lasów po ośnieżone góry, od wysokich klifów po nagie mielizny, Grecja jest krainą o naturalnym pięknie, z którą może konkurować jedynie jej historyczne znaczenie. Widziała najwcześniejsze cywilizacje Europy, jej filozoficznych założycieli i decydujące bitwy. Wspaniałe zdjęcia lotnicze tej wyjątkowej części Europy pokazują malownicze zatoki, zapierające dech w piersiach góry, dzikie delty rzek, malownicze wioski i klasztory. Krajobrazy, które widzimy, mogą oddychać i opowiadać swoje historie. Codzienne historie ludzi, którzy tu mieszkają i pracują, tworzą równowagę dla widoku z lotu ptaka i zapraszają publiczność do doświadczenia najbardziej autentycznej kultury greckiej. Rybacy, mnisi, rzeźbiarze - zwykli ludzie żyjący w wyjątkowych miejscach - dają oryginalny wgląd w historyczne budowle, miejsca sakralne, starożytne tradycje i zwyczaje kulinarne, które od wieków wpływają na Europę. 12:05 LEGENDY EUROPY - HISZPANIA ODC. 9 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 9. SPAIN) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy do Hiszpanii. 13:05 DZIKIE KRAINY AUSTRALII - ALPY AUSTRALIJSKIE (AUSTRALIA’S WILD PLACES.) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Peters Moers, Rory McGuinness Pięcioczęściowa dokumentalna opowieść o dzikich krainach Australii - prastarego kontynentu, pełnego skrajności. Kraju najbardziej jadowitych węży, osobliwych gatunków zwierząt i roślin. Przez dziesiątki tysięcy lat ludzie przystosowywali się tu do życia. Znosili ekstremalne warunki środowiskowe tej nieokiełznanej krainy, by z czasem ją pokochać. Od bujnych lasów deszczowych po spieczone słońcem pustynie i ośnieżone góry. Dzikie piękno tego kontynentu do dziś zachowało się w parkach narodowych. Zima w Alpach Australijskich. Zimne fronty atmosferyczne, nadciągające znad Oceanu Południowego, pokrywają białą powłoką stare drzewo, zwane śnieżnym eukaliptusem. Najbardziej odporne z eukaliptusów rozwijają się w chłodnym klimacie na dużych wysokościach. Rosną powoli, osiągając nieco ponad trzydzieści metrów. W rejonie Góry Kościuszki, najwyższego szczytu Australii, temperatura spada zimą do minus 20 stopni Celsjusza. Ponadto wieje tu silny mroźny wiatr. Tutejsze zwierzęta i rośliny przechodzą ciężki test wytrzymałości. Podczas gdy niektóre zwierzęta zapadają w sen zimowy, wombat jest aktywny przez całą zimę. Prowadzi głównie nocny tryb życia, ale teraz, z powodu braku pożywienia, wyszukuje je w ciągu dnia. Wieczorem jest zbyt zimno. Gruba warstwa śniegu utrudnia odnalezienie i dotarcie do pokarmu, jednak tego dnia pogoda mu sprzyja. Słońce ogrzewa jego gęste futro, a postępująca odwilż odsłania skrawki ziemi i rwący potok. Wombaty są bardzo silne. Ostrymi pazurami wykopują podziemne tunele. By dotrzeć do pożywienia, potrafią przebić się przez twardą lodową skorupę. Góry Śnieżne to najwyższa część łańcucha Wielkich Gór Wododziałowych, ciągnących się 3500 kilometrów wzdłuż wschodnich wybrzeży Australii od północnej, tropikalnej części stanu Queensland po stan Wiktoria. To trzeci pod względem długości łańcuch górski na świecie. Ale tylko w tej części wznoszą się wysokie szczyty i leży śnieg. W Górach Śnieżnych żyją tysiące dzikich koni sprowadzonych tu niegdyś przez osadników z Europy. W Alpach Australijskich konie te nazywane są brumby. Właśnie w tej górskiej krainie narodziła się legenda o Człowieku znad Śnieżnej Rzeki. Pod koniec września śnieg topnieje. Woda spływa rzekami, zasilając zieloną roślinność. Parki Narodowe Alp Australijskich to jedenaście obszarów chronionych na jedynych terenach wysokogórskich na tym rozległym kontynencie. Gdy na alpejskich pastwiskach znika lód i śnieg, powracają zgłodniałe kangury olbrzymie. Wiosną również płazy wychodzą na powierzchnię. Korobory z rodziny żółwinkowatych występują tylko w Alpach Australijskich. Wzory na ich ciele przypominają rysunki na ciałach aborygenów. W przeciwieństwie do większości gatunków żab, te nie skaczą i nie pływają. Niestety trafiły na australijską listę gatunków najbardziej zagrożonych wyginięciem. Kakadu żółtoczuba to duża papuga występująca na wschodnich obszarach Australii. Początki Alp Australijskich sięgają czasów, kiedy rozpadł się superkontynent Gondwana, z którego wyodrębniły się Australia, Ameryka Południowa, Indie, Afryka i Antarktyda.Olbrzymi bąbel wulkanicznej magmy uniósł skorupę ziemską, tworząc gigantyczny płaskowyż, który zapadł się w środkowej części. Jeden fragment pochłonęło morze, ale krawędź uskoku zachowała się w postaci wschodniego wybrzeża Australii. Po rozpadzie Gondwany poszczególne płyty kontynentalne zderzały się, powodując wypiętrzanie się gór. Przez całe epoki geologiczne postrzępiony, nowo powstały łańcuch górski był rzeźbiony przez wiatr, wodę i lód. Potem w dolinach rzek zamieszkali aborygeni. Co roku latem plemiona spotykały się wśród górskich szczytów, by pożywiać się ćmami. Wykurzali dymem owady z jaskiń, a potem wytwarzali z nich bogate w białko placki, które służyły im za pożywienie całe miesiące. Karłowaty opos górski. Jest symbolem Alp Australijskich. Jako jedyne australijskie zwierzę żyje ponad linią śniegu. Wyspecjalizowany, żywi się miejscowymi ćmami, które przybywają tu latem i odlatują zimą. Zjada także nasiona roślin rosnących tylko na okolicznych skałach. Karłowate oposy górskie, ćmy i drzewa Podocarpus lawrencei tworzą mały unikatowy ekosystem. Narodowe parki i rezerwaty na obszarze Alp Australijskich chronią jedyne wysokogórskie środowisko na kontynencie. Wszystko to w jedynej części Australii, którą można nazwać alpejską. 14:05 ZAGINIONE? OCALONE? HISTORIE ZAWODÓW RÓŻNYCH - ŁUCZARZ Magazyn, 20 min, Polska, 2023 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Andrzej Kaczmarczyk Prowadzący: Andrzej Kaczmarczyk W tym odcinku cyklu "Zaginione? Ocalone? Historie zawodów różnych" odwiedzimy łuczarza. 14:40 U KRESU DROGI Dramat obyczajowy, 72 min, Polska, 1939 Reżyseria: Michał Waszyński Scenariusz: Anatol Stern, K. S. Popławski Aktorzy: Kazimierz Junosza - Stępowski, Irena Malkiewicz - Domańska, Tamara Wiszniewska, Mieczysława Ćwiklińska, Franciszek Brodniewicz, Adam Brodzisz, Ludwik Fritsche, Anna Jaraczówna, Wanda Polakowska, Irena Skwierczyńska, Feliks Chmurkowski, Jerzy Roland, Tadeusz Frenkiel, Karol Dorwski, Stanisław Łapiński Zdjęcia: Albert Wywerka Muzyka: Iwo Wesby Profesor Turwid pracuje nad szczepionką zwalczającą zapalenie mózgu. Rezultat jego pracy nie zyskuje jednak uznania w środowisku lekarskim. Przekonany, że żona Gabriela zdradza go ze znacznie młodszym od siebie przyjacielem domu, hrabią Łańskim, pozoruje śmierć wstrzykując sobie wynalezioną surowicę. Zrozpaczona Gabriela postanawia poświęcić resztę życia wychowaniu córki, Weroniki. Gdy profesor potajemnie zakrada się do domu, by zabrać swoje notatki, spotyka starego sługę Feliksa, któremu opowiada całą prawdę. Feliks obiecuje mu, że będzie go listownie informował o tym, co dzieje się z jego bliskimi. Turwid przez dziesięć lat pracuje jako pomocnik aptekarza w małym miasteczku. Kiedy listy od Feliksa przestają przychodzić, zaniepokojony udaje się do Warszawy. Okazuje się, że sługa zmarł. Profesor znajduje pracę w jednej ze stołecznych klinik, kierowanych przez Jerzego. Tymczasem z zagranicy wraca Gabriela z córką, która jest sławną skrzypaczką. Weronika zaręcza się z Jerzym. Dochodzi do spotkania z profesorem. Dziewczyna jest zaintrygowana jego podobieństwem do ojca. Zwierza się Łańskiemu, który rozpoznaje Turwida i namawia go, by wrócił na łono rodziny. On jednak uważa, że jest już za późno. 16:00 GIGANCI HISTORII - ZAKONY NA ZIEMIACH POLSKICH W OKRESIE ŚREDNIOWIECZA Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz Założony w VI wieku przez św. Benedykta z Nursji klasztor dał początek całej konstelacji zgromadzeń zakonnych, które wkrótce gęstą siecią pokryły całą ówczesną Europę. Prócz pełnych skupienia modlitw, zakonnicy zakładali szkoły, uczelnie, szpitale, biblioteki, zajmowali się kulturą rolną oraz przetwórstwem spożywczym. Przepisywali dawne księgi oraz tworzyli nowe, by przekazać kolejnym pokoleniom swą bezcenną wiedzę. Zaledwie kilkadziesiąt lat po powstaniu Państwa Polskiego przybyli do niego pierwsi zakonnicy, wnosząc potężny wkład w jego organizację i kulturę. Efekty ich inicjatyw, widoczne są do dziś. W XII wieku cystersi, jako pierwsi, sprowadzili nad Wisłę uprawne gatunki jabłoni. Im także przypisuje się zakładanie pierwszych stawów rybnych. Byli prekursorami w hodowli karpia, regulacji rzek i w budowie młynów wodnych. Zakonnicy okazali się nie tylko efektywnymi organizatorami rzeczywistości, ale także niestrudzonymi kronikarzami naszych dziejów. 16:55 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /10/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Burdż Chalifa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich doskonale symbolizuje dynamikę rozwoju i wpływu Bliskiego Wschodu na świat. Na wygląd tej i wielu innych budowli na całym świecie miała wpływ tradycja islamska, zarówno obecna, jak i przeszła. Korzenie zastosowanej tu inżynierii sięgają wielkiego okresu rozwoju ludzkości: Złotego Wieku Islamu. Od VIII wieku zauważana jest fundamentalna zmiana w sposobie myślenia ludzi o nauce i inżynierii. Pozwoliła ona powstać jednej z najsłynniejszych budowli na naszej planecie, Taj Mahal. Ostatni z 10 - odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 18:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 17/24 Serial sensacyjny, wojenny, 54 min, Polska, 1991 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Tomasz Stockinger, Janusz Bukowski, Marek Lewandowski, Ewa Sałacka, Andrzej Krasicki, Jan Monczka, Andrzej Mrożewsk, Janina Traczykówna Pociąg relacji Berlin - Prusy Wschodnie jedzie tranzytem przez Polskę na odcinku Chojnice - Tczew. Wywiad polski obmyśla trudną akcję "Wózek". Chodzi o zapoznawanie się z treścią niemieckiej poczty specjalnej wożonej w ambulansie pocztowym. Czarek i jego koledzy przeprowadzają pełne fantazji i żmudnych wysiłków przygotowania. Tworzą zespoły specjalistów: jedni otwierają zalakowane paczki i koperty, po czym pakują je w identyczny sposób. Inni robią fotokopie zawartości przesyłek. Czarek znajduje - koniecznych do realizacji pomysłu - mistrzowskiego kierowcę, kolejowego złodziejaszka skaczącego po dachach pociągów w pełnym biegu, wreszcie najsprawniejszego kasiarza. Ekipy specjalistów pracują nad otwarciem, skopiowaniem i przywróceniem przesyłkom poprzedniego wyglądu w odpowiednio przygotowanym autobusie. Akcja "Wózek" udaje się wspaniale. W Niemczech jest to "noc długich noży". 19:05 HISTORIA BRONI - WALKA WRĘCZ. ODC. 3/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 21:10 ZNIEWOLONY (12 YEARS A SLAVE) Dramat, 128 min, Wielka Brytania/USA 2013 Reżyseria: Steve McQueen Scenariusz: John Ridley Aktorzy: Chiwetel Ejiofor, Michael Fassbender, Benedict Cumberbatch, Paul Dano, Paul Giamatti, Lupita Nyong'o, Sarah Paulson, Brad Pitt Obsypany nagrodami dramat historyczny w reżyserii Steve'a McQueena: 3 Oscary 2014 (najlepszy film, najlepsza aktorka drugoplanowa Lupita Nyong'o, najlepszy scenariusz adaptowany) oraz 6 nominacji w innych kategoriach, ponadto Złoty Glob i BAFTA dla najlepszego filmu. "Zniewolony" to oparta na autobiograficznej powieści "12 Years A Slave" wstrząsająca historia Solomona Northupa (1808 - 1863), amerykańskiego działacza na rzecz abolicjonizmu. Został podstępnie uprowadzony i sprzedany do pracy w niewoli, w której spędził 12 lat. Kiedy odzyskał wolność, wydał autobiograficzną książkę w formie pamiętnika, w której spisał dramatyczne wspomnienia z czasów swojej niewoli. Solomon Northup przyszedł na świat w stanie Nowym Jorku jako wolny człowiek. Pracował na farmie, grał na skrzypcach. Założył rodzinę, wraz z żoną i dziećmi wiódł uczciwe życie, był szanowanym obywatelem. Rodzinne szczęście zburzyło uprowadzenie Northupa, który został podstępem zwabiony na Południe i sprzedany handlarzom w Luizjanie. Gehenna wolnego człowieka, który stał się niewolnikiem, trwała 12 koszmarnych lat. Przez cały ten czas Solomon Northup nie tracił nadziei, wierząc, że kiedyś odzyska wolność. Akcja filmu rozpoczyna w roku 1841, kiedy Solomon Northup szuka nowej pracy. Na północy Stanów Zjednoczonych od lat czarnoskórzy obywatele cieszą się wolnością. Inaczej jest jednak w południowych stanach, gdzie wciąż panuje niewolnictwo. Kiedy Northup trafia tu podstępnie zwabiony, zaczyna się jego życiowa tragedia, która ma swój szczęśliwy finał w 1843 r. , dzięki pomocy przyjaciół i znajomych. 00:35 JASTER Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2013 Reżyseria: Małgorzata Walczak, Marek Tomasz Pawłowski Scenariusz: Małgorzata Walczak, Marek Tomasz Pawłowski Zdjęcia: Maciej Walczak Tragiczna historia sięgająca czasów II wojny światowej. 22 - letni Stanisław Jaster, pseudonim Hel, osobisty emisariusz Witolda Pileckiego został posądzony o kolaborację. Bojownik oddziałów specjalnych Kedywu Armii Krajowej, uciekinier z Auschwitz - Birkenau 20 czerwca 1942 r. wskutek fatalnego splotu okoliczności sam został przez towarzyszy oskarżony o współpracę z Niemcami. Za kolaborację z gestapo, w trybie nagłym bez sądu i pisemnego wyroku został skazany i rozstrzelany w lipcu 1943 roku. Narzeczona Danuta, która przeżyła wojnę, nigdy nie zapomniała o ukochanym, nigdy nie wyrzekła się miłości do niego. Nigdy też nie dowiedziała się, gdzie jest pochowany. W filmie wypowiada się kluczowy świadek tamtych wydarzeń, współuciekinier z obozu, Kazimierz Piechowski. 01:50 SZEROKIE TORY. KRYMSCY TATARZY Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Wysiedlili ich z Krymu w ciągu dwóch dni i wywieźli do Uzbekistanu. Z rozkazu Stalina, który oskarżył Tatarów o zdradę ojczyzny w czasie II wojny światowej. Na Krym wrócili dopiero w latach 90. Niektórzy z nich do tej pory nie mogą się przystosować do życia w nowym miejscu, a część z nich marzy o tatarskiej autonomii. Bohaterem reportażu jest jeden z najbogatszych Tatarów na Krymie, właściciel kilku restauracji, hoteli, firm handlowych i budowlanych, Riszat Menetow. Kamera towarzyszy bohaterowi w meczecie, pracy, domu, podczas spotkań z innymi Tatarami, którzy opowiadają o swoim życiu, problemach, oczekiwaniach.