TVP Kultura Czwartek, 26.10.2023 07:40 KSIĘGA PRZESTRZENI S.I - ODC. 8 PRZESTRZEŃ INTELIGENTNA Program edukacyjny, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Beata Hyczko Prowadzący: Bogna Świątkowska Wykonawcy: Natalia Paszkowska Architektura uczelni wyższych, bibliotek, muzeów i skansenów. Co architekt robi w rezerwacie? Beton w służbie popularyzacji osiągnięć nauki. Czy nauka potrzebuje dobrej architektury? Campus - zespół budynków dydaktycznych czy obszar szczególnych wymagań estetycznych? Jak architektura tworzy przestrzeń sprzyjającą skupieniu. Czy autorytet wymaga ciężaru? Dlaczego biblioteka stawia architektom wyjątkowe wymagania i oferuje wyjątkowe możliwości? Obiekty pokazywane w odcinku: Biblioteka Miejska w Opolu, Pawilon Paleontologiczny w Krasiejowie, rezerwat archeologiczny Genius Loci w Poznaniu, Wydział Matematyczno Informacyjny Politechniki Warszawskiej, Nowa Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu. 09:05 VABANK Komedia sensacyjna, 104 min, Polska, 1981 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Jan Machulski, Leonard Pietraszak, Witold Pyrkosz, Jacek Chmielnik, Krzysztof Kiersznowski, Ewa Szykulska, Józef Para, Henryk Bista, Leon Niemczyk, Zdzisław Wardejn. Juliusz Machulski debiutujący tym filmem jako reżyser (ur. 1955) był również autorem scenariusza, który powstał jeszcze w czasie jego studiów reżyserskich w łódzkiej szkole filmowej. Film cieszył się ogromną popularnością. Powszechnie przyrównywano go do obsypanego Oscarami amerykańskiego "Żądła" z Paulem Newmanem i Robertem Redfordem. Do sukcesu filmu przyczynił się niemało ojciec reżysera, Jan Machulski, który znakomicie wcielił się w postać kasiarza Kwinto, dużą rolę odegrała też wspaniała oprawa muzyczna Henryka Kuźniaka. "Vabank" otrzymał nagrodę za najlepszy debiut 1981 roku FPFF w Gdańsku. Święcił również triumfy na festiwalach w Koszalinie, Karlovych Varach, Manili, Vevey, Marsylii. Reżyser otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia w 1983 r. Akcja filmu dzieje się w epoce "retro" - w latach trzydziestych. Z więzienia, po odsiedzeniu wyroku za napad na bank, wychodzi Henryk Kwinto. Mówi się o nim z szacunkiem - pierwszy kasiarz Rzeczypospolitej. Jest kasiarzem perfekcjonistą, którego trudno złapać, a jeszcze trudniej udowodnić mu winę. Wpadł wydany policji przez wspólnika Kramera, wychodzi z więzienia z solennym postanowieniem ostatecznego zerwania ze swoim fachem. Okoliczności sprawią, że zmieni zdanie. Trafi mu się okazja dokonania zemsty na byłym kompanie. Zemsta będzie pomysłowa i perfidna. 11:00 ZAKLĘTY DWÓR - ODC. 7/7 BRACIA Serial przygodowy, historyczny, 55 min, Polska, 1976 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Andrzej Wydrzyński Zdjęcia: Stefan Pindelski, Maciek Kijowski Występują: Krzysztof Jasiński, Olgierd Łukaszewicz, Roman Wilhelmi, Danuta Kowalska, Andrzej Żarnecki, Jerzy Binczycki, Aleksandra Karzyńska, Gustaw Lutkiewicz, Wiesław Gołas, Jan Nowicki, Wiesław Wójcik, Janusz Paluszkiewicz i inni W nocy, kiedy maziarz - starościc czeka na Juliusza, Horawa podpala przyzamkowe zabudowania. W płomieniach zostaje córka starościca. Przybywają ludzie, ale tylko Czorgut odważa się wejść w ogień na ratunek. Zebrani przy pożarze opowiadają potem, że uratował go upiór - duch starościca. Bulij tymczasem zaprasza hrabiego Zygmunta na spotkanie z bratem. O północy hrabia przybywa do zaklętego dworu. Mikołaj Żwirski, który w przebraniu maziarza przygotowuje rewolucję, tłumaczy bratu wydarzenia z przeszłości. Zjawia się również Juliusz. Hrabia Zygmunt zgadza się zastąpić Jadwidze ojca, a Juliusz zostaje jej narzeczonym. Starościc Mikołaj wyrusza do leśnego oddziału spiskowców. Razem z nim jedzie Czorgut. 12:10 KOCIE ŚLADY Film kryminalny, Polska 1971 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Maciej Patkowski i Paweł Komorowski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Lucjan Kaszycki Aktorzy: Janusz Gajos, Mieczysław Pawlikowski, Joanna Jędryka, Alicja Jachiewicz, Jerzy Trela, Andrzej Balcerzak, Marian Cebulski, Ewa Maria Hesse, Irena Orska, Maria Kaniewska i inni Od dłuższego czasu w okolicach Zakopanego uprawia swój przestępczy proceder nieuchwytna szajka przemytników kamieni szlachetnych. Zostaje tu skierowany młody porucznik Wojciech Góralczyk, który ma rozpracować bandę. Porucznik podaje się za dziennikarza z Polskiego Radia, rzekomo zbierającego materiały o wypadkach drogowych w górach. Szczególnie interesuje go tragiczne w skutkach zdarzenie sprzed roku. Na krętej drodze w okolicach Zakopanego na przydrożnym drzewie rozbiło się wówczas dwoje turystów z Austrii. Śledczy uznali śmierć małżonków za nieszczęśliwy wypadek. Ta sprawa nie daje jednak spokoju Góralczykowi, od początku podejrzewającemu, że mogły za tym stać osoby trzecie. W barze poznaje ładną i sympatyczną kierowniczkę miejscowej szkoły, Hankę, która śpieszy się do pracy, a tymczasem jej autobus się spóźnia. Góralczyk proponuje jej podwiezienie, a podczas jazdy wypytuje o wypadek samochodowy sprzed roku. Okazuje się, że więcej na ten temat wie brat Hanki, Waldek, który jest milicjantem. To on zdradza rzekomemu dziennikarzowi parę szczegółów ze śledztwa. Przypomina sobie też, że za autem Austriaków pędziła wtedy warszawa na polskich numerach. Góralczyk postanawia sprawdzić ten trop. Porucznik jest zachwycony uroczą Hanką, z którą się zaprzyjaźnia. Dziewczynie nie ułożyło się w sprawach osobistych, jej mąż fotograf od dawna żyje własnym życiem. I to właśnie mąż Hanki, u którego Góralczyk znajdzie pewne zdjęcie, oraz kręcący się wokół jej domu tajemniczy czarny kot z białymi uszami naprowadzą porucznika na trop przestępczej grupy. Ale Góralczyk zostaje zdemaskowany i uprowadzony przez bandytów, którzy zamierzają go zlikwidować, by zatrzeć wszelkie ślady. Twórca Kocich śladów, Paweł Komorowski, debiutował filmem "Koniec nocy". Asystował m. in. Andrzejowi Munkowi przy realizacji "Człowieka na torze" i "Eroiki", współpracował z Jerzym Kawalerowiczem i Andrzejem Wajdą. Samodzielnie zrealizował ponadto "Czerwone berety", "Stajnię na Salwatorze", "Czerwone i białe", "Szaradę", seriale "Przygody pana Michała", "Misja" i "Oko proroka", "Syzyfowe prace". 13:45 KINEMATOGRAF - NARODZINY NOWEJ SZTUKI (THE CINEMATOGRAPH, BIRTH OF AN ART) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Stefan Cornic Dokument przypomina historię kinematografii i pierwszych odkryć, które umożliwiły rozwój kina. W drugiej połowie XIX wieku Thomas Edison konstruuje fonograf, na podstawie którego Louis Lumiere tworzy kinematograf, czyli maszynę ukazującą ruchomy świat. Już pierwsze filmy Lumiere’a zapisują obraz zmieniającego się świata, a jego kamerzyści pod koniec XIX wieku wyruszają w świat, żeby filmować codzienność na różnych kontynentach. Staje się to okazją do unowocześniania kinematografu, a odkrywanie nowych technik kinematograficznych bywa dziełem przypadku. Kamera staje się doskonałą maszyną do snucia opowieści, wykorzystując do tego motywy znane już wcześniej z historii i sztuki. Od 1907 roku filmy zdecydowanie się wydłużają, a kinematograf staje się kinem i ulubioną rozrywką mas. 14:55 SCENA MUZYCZNA - KOMEDA - INSPIRATIONS Koncert, 42 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Wykonawcy: Bartosz Smorągiewicz, Barbara Drazkov W kolejnym odcinku Sceny muzycznej zabrzmią kompozycje Krzysztofa Komedy w nowych aranżacjach. Barbara Drazkov i Bartosz Smorągiewicz przygotowali je na fortepian preparowany, saksofony, klarnet, flety i elektronikę. Projekt powstał w ramach obchodów 50. rocznicy śmierci artysty. 16:05 VABANK II, CZYLI RIPOSTA Komedia sensacyjna, 97 min, Polska, 1984 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Jan Machulski, Leonard Pietraszak, Bronisław Wrocławski, Witold Pyrkosz, Jacek Chmielnik, Krzysztof Kiersznowski, Marek Walczewski, Ewa Szykulska, Beata Tyszkiewicz, Kuba Geiger, Elżbieta Zającówna, Józef Para, Ryszard Kotys, Grzegorz Heromiński, Joachim Lamża Kontynuacja "Vabanku" - debiutu Juliusza Machulskiego. W wyniku misternej intrygi Kwinty Kramer ląduje w Sikawie - więzieniu o zaostrzonym rygorze. Podczas jednego ze spacerów niejaki Sztyc proponuje byłemu bankierowi ucieczkę w zamian za połowę ocalonego przed konfiskatą szwajcarskiego konta. Kramer wyraża zgodę. Po kilku dniach do więzienia przyjeżdża kobieta podająca się za hrabinę Żwirską. Łatwo terroryzuje skonsternowanego naczelnika Twardyjewicza i umożliwia Kramerowi ucieczkę. Ten od razu zaczyna knuć plan zemsty na Kwincie, który niczego nie podejrzewając, prowadzi spokojny żywot hodowcy warzyw. "Riposta" nie spotkała się już z takim aplauzem krytyki jak "Vabank" i "Seksmisja" - dwa wcześniejsze filmy Machulskiego. Realizując klasyczny "sequel" reżyser nie uniknął autocytatów i kopiowania pomysłów z pierwszej części. Gdzie zawiodła go inwencja, posłużył się pastiszem i traktowaną z humorem aluzją. Uważny widz dostrzeże w wielu scenach "Vabanku" prześmiewcze nawiązania do "Ojca chrzestnego" Coppoli, "Żądła" Hilla, klasycznych westernów w rodzaju "Rio Bravo" czy stylu gry takich aktorów, jak Humphrey Bogard i Edward G. Robinson. Lista zapożyczeń jest zresztą dużo dłuższa. Jednak nie sam talent parodystyczny Machulskiego sprawił, że "Vabank II" poprawił sytuację finansową wielu kin. Inne mocne strony "... Riposty" to interesująco opowiedziana intryga i świetne aktorstwo, zwłaszcza w wykonaniu Leonarda Pietraszaka (Kramer) i Bronisława Wrocławskiego (Sztyc). 18:00 WĘDROWIEC POLSKI - DOLNY ŚLĄSK I Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Agnieszka Żmijewska Scenariusz: Krzysztof Koehler, Agnieszka Żmijewska Prowadzący: Krzysztof Koehler W tym odcinku Wędrowiec zgłębia tajemnice Dolnego Śląska. Wędrówkę rozpoczyna od Zamku Książ, następnie wspina się na Srebrną Górę. Dociera do kompleksu "Riese", jednej z największych militarnych inwestycji III Rzeszy, która nigdy nie została ukończona. "Riese" już od wielu lat rozpala umysły poszukiwaczy przygód i badaczy historii. Jednym z kompleksów "Riese" są Sztolnie Walimskie, które Wędrowiec zwiedza. Prowadzący żegna się z widzami w okolicach zapory bystrzyckiej. 18:40 KABARET STARSZYCH PANÓW "OSTATNI NAIWNI" - WIECZÓR 15 Widowisko, 63 min, Polska, 1965 Autor: Jeremi Przybora, Jeremi Przybora Reżyseria: Jeremi Przybora, Jeremi Przybora, Bożena Olbromska Scenariusz: Jeremi Przybora Aktorzy: Mieczysław Czechowicz, Wiesław Michnikowski, Jarema Stępowski, Edward Dziewoński, Wiesław Gołas, Kalina Jędrusik, Irena Kwiatkowska, Krystyna Sienkiewicz, Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski Zdjęcia: Ryszard Kośmiński, Napoleon Czerwiński, Tomasz Dembiński, Marek Wiernik Starsi Panowie postanowili wystawić własny utwór sceniczny pt. "Jedzcie stokrotki". Wysyłają oferty do wielu teatrów, artystów i ludzi sztuki. Niestety nikt nie jest zainteresowany realizacją tego utworu. Starsi Panowie marzą o odpowiedniej obsadzie aktorskiej w tym spektaklu. Nagle zgłasza się Kuszelas - reżyser amator (Edward Dziewoński) i postanawia spełnić marzenia Starszych Panów.Organizuje nabór odpowiednich aktorów. Pod pozorem prób do sztuki aktorzy drążą dziurę w podłodze pracowni, aby dostać się do położonych niżej magazynów delikatesowych i zrabować ze sklepu cenne artykuły spożywcze jak bób, drób itp. 20:00 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - WSTĘP DO FILMU - ŻĄDŁO Rozmowa, 4 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "Żądło", reż. George Roy Hill. 20:05 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - ŻĄDŁO (THE STING) Komedia sensacyjna, 123 min, USA, 1973 Reżyseria: George Roy Hill Scenariusz: David S. Ward Aktorzy: Robert Redford, Paul Newman, Robert Shaw, Charles Durning, Ray Walston, Eileen Brennan, Harold Gould, Dana Elcar, Jack Kehoe, Dimitra Arliss W 1969 roku amerykański reżyser George Roy Hill nakręcił głośny western "Buch Cassidy i Sundance Kid". Główne role powierzył hollywoodzkiemu gwiazdorowi Paulowi Newmanowi i stojącemu u progu wielkiej kariery, dwanaście lat młodszemu Robertowi Redfordowi. Wybór szybko okazał się strzałem w dziesiątkę. Dwaj przystojniacy stworzyli niezapomniane kreacje, przyczyniając się do ogromnego sukcesu filmu. Cztery lata później George Roy Hill ponownie zaprosił do współpracy sprawdzonych już aktorów, którzy i tym razem nie zawiedli pokładanych w nich nadziei. Stworzyli mistrzowski duet, który zachwycił publiczność i krytykę, o którym pisała cała prasa filmowa. Zagrali dwóch drobnych oszustów, którym w genialny sposób udaje się wystrychnąć na dudka najpotężniejszego gangstera, szefa podziemnego światka Chicago. Sprawnie zrealizowany filmy obfituje w niespodziewane zwroty akcji, brawurowe sceny, "a do majstersztyków należy partia pokera" - pisał jeden z recenzentów. Nagrodzone siedmioma Oscarami "Żądło" stało się jednym z największych przebojów kasowych lat 70. ubiegłego stulecia. Akademia przyznała statuetki za najlepszy film roku, reżyserię, scenariusz, scenografię, kostiumy, montaż i adaptację muzyczną. Ameryka lat 30. XX wieku. Chicago, miasto drobnych złodziejaszków, oszustów, cwaniaków i gangsterów. Johnny Hooker (Robert Redford) i Luther Coleman (Robert Earl Jones) pomyłkowo robią skok na kuriera samego Doyle Lonnegana (Robert Shaw). W odwecie ludzie rozwścieczonego gangstera zabijają Luthera. Johnny'emu udaje się ujść z życiem. Odnajduje przyjaciela zamordowanego, Henry'ego Gondorffa (Paul Newman) i nakłania go do zemsty. Dwaj spryciarze knują misterną intrygę, uwzględniając w swoim przebiegłym planie słabość Lonnegana do kart i gry na wyścigach. Najpierw Gondorff ogrywa gangstera w pokera. Tymczasem Johnny, udając, że zdradził kumpla, wkrada się w łaski Doyle'a. Przedstawia mu interesujący sposób na odzyskanie pieniędzy i jednocześnie zrujnowanie firmy bukmacherskiej, należącej rzekomo do Gondorffa. Stawką jest pół miliona dolarów. Kiedy w umówionym dniu Doyle Lonnegan zjawia się z walizką pełną dolarów, Johnny i Henry wprowadzają w życie swój chytry plan. 22:50 GLINA - ODC. 21/25 Serial kryminalny TVP, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Maciej Maciejewski Zdjęcia: Magdalena Górka Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Jerzy Radziwiłowicz, Maciej Stuhr, Jacek Braciak, Anna Cieślak, Agnieszka Pilaszewska, Irena Kownas, Agnieszka Wawrzkiewicz-Kowalska, Małgorzata Ząbkowska, Jan Jurewicz, Wieńczysław Gliński, Władysław Kowalski, Grzegorz Artman Znana i wielce utalentowana aktorka zostaje znaleziona martwa w swoim samochodzie. Wszystko wskazuje na to, że to samobójstwo. Jednak Gajewski nie jest do końca przekonany. Intryguje go napis na lustrze w łazience nieboszczki: Derwisz i śmierć. A jeszcze bardziej nie daje mu spokoju odpowiedź na pytanie, dlaczego ta artystki, przed którą kariera stała otworem, w pewnym momencie całkowicie z niej zrezygnowała. 23:50 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - ZAPNIJCIE PASY (ALLACCIATE LE CINTURE) Film obyczajowy, 106 min, Włochy, 2014 Reżyseria: Ferzan Ozpetek Scenariusz: Gianni Romoli, Ferzan Ozpetek Zdjęcia: Gian Filippo Corticelli Muzyka: Pasquale Catalano Aktorzy: Kasia Smutniak, Francesco Arca, Filippo Scicchitano, Luisa Rianieri Elena jest piękną, młodą i spełnioną kobietą z dwójką dzieci i mężem, z którym tworzą bardzo zgodną i szczęśliwą rodzinę. Pewnego dnia, podczas rutynowej mammografii okazuje się, że Elena ma raka piersi. Zaczyna się walka o życie, ciągłe badania, uciążliwa chemioterapia. Bliscy wspierają ją na każdym kroku, przyjaciele służą pomocą i starają się utwierdzać w przekonaniu, że nie należy się poddawać. 03:45 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - ARCHIL KIKODZE Rozmowa, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Gruzję, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Gruzinów, odnalezienie w Gruzji polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. Bohaterem odcinka jest Archil Kikodze, gruziński pisarz i scenarzysta.