TVP Kultura Piątek, 27.10.2023 07:30 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - ARCHIL KIKODZE Rozmowa, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Program "Res Poloniae - o Polsce z oddali" to cykl wywiadów przeprowadzonych przez Jolantę Rzegocką w różnych krajach. Tym razem dziennikarka odwiedza Gruzję, gdzie rozmawia z przedstawicielami kulturalnych elit. Misją programu jest wzajemne poznanie się Polaków i Gruzinów, odnalezienie w Gruzji polskich śladów, a także uświadomienie sobie wszystkiego, co może łączyć obydwa narody. Bohaterem odcinka jest Archil Kikodze, gruziński pisarz i scenarzysta. 09:10 VABANK II, CZYLI RIPOSTA Komedia sensacyjna, 97 min, Polska, 1984 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Jan Machulski, Leonard Pietraszak, Bronisław Wrocławski, Witold Pyrkosz, Jacek Chmielnik, Krzysztof Kiersznowski, Marek Walczewski, Ewa Szykulska, Beata Tyszkiewicz, Kuba Geiger, Elżbieta Zającówna, Józef Para, Ryszard Kotys, Grzegorz Heromiński, Joachim Lamża Kontynuacja "Vabanku" - debiutu Juliusza Machulskiego. W wyniku misternej intrygi Kwinty Kramer ląduje w Sikawie - więzieniu o zaostrzonym rygorze. Podczas jednego ze spacerów niejaki Sztyc proponuje byłemu bankierowi ucieczkę w zamian za połowę ocalonego przed konfiskatą szwajcarskiego konta. Kramer wyraża zgodę. Po kilku dniach do więzienia przyjeżdża kobieta podająca się za hrabinę Żwirską. Łatwo terroryzuje skonsternowanego naczelnika Twardyjewicza i umożliwia Kramerowi ucieczkę. Ten od razu zaczyna knuć plan zemsty na Kwincie, który niczego nie podejrzewając, prowadzi spokojny żywot hodowcy warzyw. "Riposta" nie spotkała się już z takim aplauzem krytyki jak "Vabank" i "Seksmisja" - dwa wcześniejsze filmy Machulskiego. Realizując klasyczny "sequel" reżyser nie uniknął autocytatów i kopiowania pomysłów z pierwszej części. Gdzie zawiodła go inwencja, posłużył się pastiszem i traktowaną z humorem aluzją. Uważny widz dostrzeże w wielu scenach "Vabanku" prześmiewcze nawiązania do "Ojca chrzestnego" Coppoli, "Żądła" Hilla, klasycznych westernów w rodzaju "Rio Bravo" czy stylu gry takich aktorów, jak Humphrey Bogard i Edward G. Robinson. Lista zapożyczeń jest zresztą dużo dłuższa. Jednak nie sam talent parodystyczny Machulskiego sprawił, że "Vabank II" poprawił sytuację finansową wielu kin. Inne mocne strony "... Riposty" to interesująco opowiedziana intryga i świetne aktorstwo, zwłaszcza w wykonaniu Leonarda Pietraszaka (Kramer) i Bronisława Wrocławskiego (Sztyc). 11:00 CHŁOPI - ODC. 1/13 - BORYNA Serial obyczajowy, 51 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz na podstawie powieści Władysława Reymonta: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Tadeusz Fijewski, August Kowalczyk, Magda Wołłejko, Jadwiga Chojnacka, Kazimierz Wichniarz, Mieczysław Czechowicz, Bronisław Pawlik, Irena Karel, Barbara Ludwiżanka, Wanda Łuczycka, Tadeusz Janczar, Franciszek Pieczka, Lech Ordon, Halina Kossobudzka Adaptacja najsłynniejszej, uhonorowanej Nagrodą Nobla powieści Władysława Reymonta, a zarazem jeden z najpopularniejszych seriali wyprodukowanych swego czasu przez TVP. Akcja toczy się w ciągu 12 miesięcy na przełomie XIX i XX w. Powikłane i często dramatyczne losy mieszkańców Lipiec nierozerwalnie wiążą się z biegiem pór roku. Na znakomicie zarysowanym tle społeczno-obyczajowym rozgrywa się dramat rodziny Borynów i uwikłanej w jej losy młodej dziewczyny, Jagny. Pierwszy odcinek przybliża rodzinę Borynów. Maciej Boryna - czołowa postać filmu - to blisko 60 - letni wdowiec, który terroryzuje swoim despotycznym charakterem pozostałych domowników: syna Antka i jego żonę Hankę, córkę Józkę, małego wychowanka Witka i starszego sługę Kubę. Sąsiadka Dominikowa namawia Borynę, aby wyszukał sobie młodą żonę. Na wsi są przecież dorodne panny, które wydadzą się chętnie za najbogatszego gospodarza. Nie bez znaczenia jest fakt, że Dominikowa sama ma urodziwą córkę Jagnę. 12:05 ŁAZUKA DZIECKIEM PODSZYTY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2018 Reżyseria: Andrzej Sapija Scenariusz: Andrzej Sapija Zdjęcia: Andrzej Sapija Film dokumentalny o Bohdanie Łazuce to opowieść o jego życiu na tle epoki czasów PRL - u. Lata socjalistycznej Polski to czas najbardziej intensywny zawodowo, czas największych jego osiągnięć i sukcesów. Łazuka należał do grona najjaśniejszych gwiazd tego okresu. Był barwnym ptakiem, tworzył w ówczesnej kulturze masowej. Widzowie go uwielbiali. Niemal cała Polska śpiewała jego piosenki. Kim był artysta o statusie gwiazdy w czasach PRL - u? Co znaczył wtedy sukces? Jaką cenę za to się wtedy płaciło? Co się zyskiwało, co traciło? 13:20 SPOTKANIA Z GWIAZDAMI - BOHDAN ŁAZUKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 1995 Reżyseria: Mariusz Jeliński Scenariusz: Mariusz Jeliński Wykonawcy: Bohdan Łazuka, Piotr Szczepanik, Barbara Krafftówna, Tadeusz Drozda, Jacek Fedorowicz, Ludwik Sempoliński, Kazimierz Rudzki, Elżbieta Czyżewska, Wojciech Karolak, Lopek Krukowski Zdjęcia: Grzegorz Szczygielski Film dokumentalny o Bohdanie Łazuce. Ta niezwykle barwna postać rozpoczyna cykl programów poświęconych największym gwiazdom polskiej estrady lat 50., 60. i 70. Kariera estradowa Bohdana Łazuki, począwszy od występów w Teatrze Młodego Widza przy Zespole Pieśni i Tańca Ziemi Lubelskiej poprzez występy w Kabarecie Starszych Panów, festiwale opolskie, recitale, filmy i programy telewizyjne, zaprezentowana została przez wypowiedzi samego bohatera filmu, jak też przez wypowiedzi osób zaprzyjaźnionych i w różny sposób z nim związanych. Całość ilustrowana jest materiałami archiwalnymi zachowanymi w telewizji oraz ikonografią głównie ze zbiorów Bohdana Łazuki. 15:00 PIÓRO I REWOLWER Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Kamiński Scenariusz: Tomasz Kamiński Lektor: Krzysztof Gadacz Zdjęcia: Jeremi Grzywa Film dokumentalny opowiadający o dwóch gazetach o profilu konserwatywnym: "Buncie Młodych" i "Polityce", wydawanych w latach 30. w Warszawie przez Jerzego Giedroycia. Późniejszy twórca paryskiej "Kultury" zaprosił do współpracy dziennikarzy i publicystów, odgrywających wówczas, a także po II wojnie światowej, znaczącą rolę w życiu politycznym i kulturalnym Polski, zarówno w kraju, jak i na emigracji. Wśród nich byli m.in. Ksawery Pruszyński, Stefan Kisielewski, Wacław Zbyszewski, a także Adolf i Aleksander Bocheńscy. To również opowieść o tzw. ideologii mocarstwowej, wokół której powstał w 1926 r. wpływowy, konserwatywny i ogólnopolski ruch, gromadzący młodzież akademicką. Jego celem było wspieranie działań, zmierzających do stworzenia państwa imperialnego: silnego i niezależnego, mogącego być przeciwwagą dla dwóch wrogich sąsiadów Niemiec i Rosji. Jerzy Giedroyć był jednym z ideologów tego ruchu, a jego gazety "Bunt młodych" i "Polityka", służyły do wzbudzania fermentu intelektualnego i wywierania nacisku na elity polityczne. Historycy i politolodzy występujący w filmie (prof. Kazimierz Ujazdowski, prof. Rafał Habielski, dr Maciej Zakrzewski) opowiadają o koncepcjach zawartych w obu pismach; dla Giedroycia i jego współpracowników (m.in. Adolfa Bocheńskiego i Ksawerego Pruszyńskiego) najważniejsze było zachowanie przez Polskę niepodległości, a umożliwić miała to budowa silnego państwa, prowadzącego zręczną politykę międzynarodową, szczególnie w odniesieniu do dwóch wrogich mocarstw Niemiec i Rosji. W filmie występuje również Anna Bernhardt, prezes Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura, które kontynuuje działalność Instytutu Literackiego w Maisons - Laffitte pod Paryżem. 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - W IMIĘ OJCA Rozmowa, 5 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "W imię ojca", reż. Jim Sheridan. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - W IMIĘ OJCA (IN THE NAME OF THE FATHER) Dramat, 127 min, USA, 1993 Reżyseria: Jim Sheridan Aktorzy: Anthony Brophy, Emma Thompson, Daniel Day-Lewis, Frankie McCafferty Oparta na faktach wstrząsająca historia Irlandczyka Gerry ' ego Conlona i jego rodziny. W latach 70. XX wieku IRA dokonała terrorystycznego ataku na pub w Londynie; 5 osób zmarło w wyniku wybuchu bomby a ponad 70 zostało rannych. Na podstawie wymuszonych przemocą na policji zeznań, nikłych poszlak, przekłamań w śledztwie i w celu usatysfakcjonowania żądnej odwetu opinii publicznej, sąd uznaje Gerry ' ego i kilkoro jego bliskich za winnych. Szokująca prawda wychodzi na jaw dopiero po 14 latach od momentu zasądzenia wyroku. 22:55 PITBULL - ODC. 21 Serial kryminalny, 44 min, Polska 2008 Reżyseria: Patryk Vega, Dominik Matwiejczyk Scenariusz: Patryk Vega, Marek Kreutz Aktorzy: Marcin Dorociński, Andrzej Grabowski, Rafał Mohr, Paweł Królikowski, Roma Gąsiorowska, Karolina Pytkowska, Grzegorz Wojdan, Jarosław Boberek, Paweł Łęski inni Igor z Renatą prowadzą sprawę morderstwa, prawdopodobnie na tle seksualnym. Intuicja podpowiada jednak Renacie, że prawda wygląda inaczej. Na asfaltowej drodze, która prowadzi w okolice miejsca zbrodni, Renata zauważa bowiem ślady ostrego hamowania. Okazuje się, że to ślady opon samochodu należącego do syna komendanta lokalnej policji. Komendant, w obawie o własną karierę, kazał synowi sfingować gwałt i morderstwo, by jak najdalej odsunąć podejrzenie od swojej rodziny. Dzień wolny od pracy Despero wykorzystuje na uregulowanie spraw z Kubusiem, który za zgodę na rozwód żąda od Dżemmy coraz większych pieniędzy. Razem z Łapką rozwiązują też problem młodego chłopaka napadniętego w lesie przez bandytów. Jak się okazuje, chłopak dokonał samookaleczenia ze strachu przed pójściem do szkoły. Do Barszczyka trafia lekarz ze szpitala mówiąc, że ma kolejnego pacjenta z wirusem HIV. Nnajprawdopodobniej wszyscy ci mężczyźni zostali zarażeni przez tę samą kobietę - czarnoskórą Sybille, która zostaje zamordowana. Z zapisu kamer zamontowanych w sąsiedniej wilii wynika, że mógł to zrobić któryś z zarażonych przez nią mężczyzn. 23:55 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - ŻĄDŁO (THE STING) Komedia sensacyjna, 123 min, USA, 1973 Reżyseria: George Roy Hill Scenariusz: David S. Ward Aktorzy: Robert Redford, Paul Newman, Robert Shaw, Charles Durning, Ray Walston, Eileen Brennan, Harold Gould, Dana Elcar, Jack Kehoe, Dimitra Arliss W 1969 roku amerykański reżyser George Roy Hill nakręcił głośny western "Buch Cassidy i Sundance Kid". Główne role powierzył hollywoodzkiemu gwiazdorowi Paulowi Newmanowi i stojącemu u progu wielkiej kariery, dwanaście lat młodszemu Robertowi Redfordowi. Wybór szybko okazał się strzałem w dziesiątkę. Dwaj przystojniacy stworzyli niezapomniane kreacje, przyczyniając się do ogromnego sukcesu filmu. Cztery lata później George Roy Hill ponownie zaprosił do współpracy sprawdzonych już aktorów, którzy i tym razem nie zawiedli pokładanych w nich nadziei. Stworzyli mistrzowski duet, który zachwycił publiczność i krytykę, o którym pisała cała prasa filmowa. Zagrali dwóch drobnych oszustów, którym w genialny sposób udaje się wystrychnąć na dudka najpotężniejszego gangstera, szefa podziemnego światka Chicago. Sprawnie zrealizowany filmy obfituje w niespodziewane zwroty akcji, brawurowe sceny, "a do majstersztyków należy partia pokera" - pisał jeden z recenzentów. Nagrodzone siedmioma Oscarami "Żądło" stało się jednym z największych przebojów kasowych lat 70. ubiegłego stulecia. Akademia przyznała statuetki za najlepszy film roku, reżyserię, scenariusz, scenografię, kostiumy, montaż i adaptację muzyczną. Ameryka lat 30. XX wieku. Chicago, miasto drobnych złodziejaszków, oszustów, cwaniaków i gangsterów. Johnny Hooker (Robert Redford) i Luther Coleman (Robert Earl Jones) pomyłkowo robią skok na kuriera samego Doyle Lonnegana (Robert Shaw). W odwecie ludzie rozwścieczonego gangstera zabijają Luthera. Johnny'emu udaje się ujść z życiem. Odnajduje przyjaciela zamordowanego, Henry'ego Gondorffa (Paul Newman) i nakłania go do zemsty. Dwaj spryciarze knują misterną intrygę, uwzględniając w swoim przebiegłym planie słabość Lonnegana do kart i gry na wyścigach. Najpierw Gondorff ogrywa gangstera w pokera. Tymczasem Johnny, udając, że zdradził kumpla, wkrada się w łaski Doyle'a. Przedstawia mu interesujący sposób na odzyskanie pieniędzy i jednocześnie zrujnowanie firmy bukmacherskiej, należącej rzekomo do Gondorffa. Stawką jest pół miliona dolarów. Kiedy w umówionym dniu Doyle Lonnegan zjawia się z walizką pełną dolarów, Johnny i Henry wprowadzają w życie swój chytry plan. 02:15 NOC KRÓTKICH FILMÓW - D. I. M Film animowany, 10 min, Polska, 1992 Reżyseria: Marek Skrobecki Scenariusz: Marek Skrobecki, Maciej Bełdycki Zdjęcia: Zbigniew Kotecki Muzyka: Michał Lorenc Gaśnie powoli egzystencja dwóch samotnych kukieł. Ożywiają się tylko wtedy, kiedy przylatuje ptak, którego mogą nakarmić. Jednak pewnego dnia ptak nie pojawia się. 02:25 NOC KRÓTKICH FILMÓW - C'EST LA VIE CZ. 1 (C'EST LA VIE CZ. 1) Film animowany, 5 min, Czechosłowacja, 1981 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany mistrza słowackiej animacji. Zbiór żartów sytuacyjnych. 02:30 NOC KRÓTKICH FILMÓW - C'EST LA VIE CZ. 2 (C'EST LA VIE CZ. 2) Film animowany, 4 min, Czechosłowacja, 1982 Reżyseria: Viktor Kubal Scenariusz: Viktor Kubal Krótki film animowany mistrza słowackiej animacji. Zbiór żartów sytuacyjnych. 04:50 WOMEN MAKE FILM - KOBIETY ZA KAMERĄ ODC. 9 (WOMEN MAKE FILM) Cykl dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Cousins Twórcy serialu rozmawiają z uznanymi reżyserkami, by odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje typowo kobiece kino. Zdania na ten temat są podzielone. Niektóre z pań, jak choćby Jane Campion ("Fortepian") czy Sally Potter ("Orlando"), nie czują się wyróżnione, gdy ktoś określa ich filmy jako kobiece. Według autorek pojęcie funkcjonuje umownie i nie stanowi odpowiedniej definicji dla ich dzieł. Z drugiej strony fakt bycia kobietą reżyserem sprawia, iż mają one poczucie swoistej odrębności.