TVP Dokument Poniedziałek, 31.10.2022 Zmiany z dnia 13.10.2022 w stosunku do raportu z dnia 30.09.2022 (dodano pozycję programową) 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - INŻYNIEROWIE Z ZĘBEM Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2011 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bobry - zwierzęta nieomal cudem uratowane. Do niedawna jeszcze prawie nieobecne w krajobrazie naszych wód, a dziś już ten krajobraz nawet kształtujące. Bo ścinające drzewa, zatykające rowy, zatapiające lasy, ale też tworzące wokół ogromną różnorodność życia. Bobry przeżyły u nas nieopisane odrodzenie i wielką ekspansję, co cieszy dr. Andrzeja Czecha - bohatera naszego odcinka - hydrobiologa, badającego wpływ bobrów na różnorodność biologiczną w Bieszczadach. (dodano pozycję programową) 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 35 WIOSENNE OBRZĄDKI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Czym zawiniła sobie Marzanna, którą co roku topią dzieci wraz z nadejściem wiosny? Dlaczego urządzamy małą wojnę na jajka w czasie śniadania wielkanocnego? I z jakiego powodu młode dziewczyny co roku są ulubionym celem młodzieńców, którzy oblewają je wodą w czasie śmigusa - dyngusa? Radosław Kotarski rusza śladem wiosennych zwyczajów i odkrywa ich tajemnicze prapoczątki. Okazuje się bowiem, że nasi przodkowie pozostawili nam niesamowicie ciekawe obrządki, które nadal są kultywowane. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 11:55 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 7 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański W siódmym odcinku drugiej serii cyklu "Polskie Dziedzictwo" prowadzący Stefan Tompson zabierze widzów w fascynującą, historyczną podróż śladami polskiego dziedzictwa po dawnym województwie wendeńskim, które było jednym z trzech województw Rzeczpospolitej, leżącym na terenie Inflant. Tu właśnie jest najprawdopodobniej największa ilość gotyckich zamków na kilometr kwadratowy w Europie. Prowadzący odwiedzi zamki w Turaidzie, Krimuldzie, Siguldzie, Valmerze a także w Kieś, gdzie mieściła się siedziba polskich starostów. Spacerując po fascynujących zamkowych terenach Stefan Tompson opowie historię polskich Inflant, a także Kawalerów Mieczowych i ich losów na tych ziemiach. (dodano pozycję programową) 12:35 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 1 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Nietuzinkowi, błyskotliwi, pełni pasji. Bohaterami "Historii wileńskich" są Polacy z Litwy, ludzie, którzy na co dzień używają trzech języków, których sąsiadami są Litwini, Rosjanie i Białorusini i którzy przynajmniej raz w życiu zadają sobie pytanie: który kraj jest moją ojczyzną? Urodzili się w Wilnie, jednym z najbardziej czarujących i romantycznych europejskich miast, ale tak naprawdę każdy z nich wybrał zupełnie inną życiową drogę. Jolanta i Andrzej Kostyginowie to małżeństwo z 35 - letnim stażem, ale też najbardziej znana para wileńskich przewodników. Oprowadzanie wycieczek uważają zarówno za swoją pracę, jak i powołanie. Mówią: "lubimy turystów!" Twierdzą: "nie ma fajniejszego i bardziej nieoczywistego miasta niż Wilno". Wraz z nastaniem pandemii Kostyginowie zostali bez pracy. Jak sobie poradzili? Jak odnaleźli się w mieście, do którego przestali przyjeżdżać turyści? (dodano pozycję programową) 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ETIOPIA. NA DROGACH DAWNEJ ABISYNII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. (dodano pozycję programową) 20:40 TU SIĘ ŻYJE. Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Kinga Dębska Optymistyczny film o odchodzeniu, o niezwykłym hospicjum w Wilnie i o zwariowanej siostrze Michaeli, która w ramach dodawania otuchy realizuje najbardziej szalone marzenia swoich podopiecznych. Uważa, że przed śmiercią potrzebujemy załatwić niezałatwione wcześniej sprawy, spełnić jakieś marzenie, choćby to była lampka koniaku. Według niej trafia się do hospicjum, żeby odkryć siebie i spokojnie pożegnać się z życiem. Będzie to próba odczarowania idei hospicjum i wzruszająca opowieść o ludziach na ostatniej prostej. (dodano pozycję programową) 21:40 PARA MIESZANA Film dokumentalny, 52 min, Polska 2005 Scenariusz i realizacja: Kinga Dębska, Lenka Wimmerova Zdjęcia: Wojciech Staroń, Michał Popiel - Machnicki, Viktor Smutny Wybór życiowego partnera to jedna z najważniejszych decyzji w życiu i zarazem wielka niewiadoma: może nam przynieść szczęście, nadać naszemu życiu sens, ale też - jeśli dokonaliśmy niewłaściwego wyboru - może zamienić je w piekło. Jeszcze więcej niepewności i dylematów towarzyszy nam, jeśli wybranek czy wybranka pochodzą z innego kraju czy kręgu kulturowego: mówią innym językiem, mają inną mentalność, inne doświadczenia. Przeciwnicy takiego rozwiązania mówią, że większość mieszanych małżeństw nie wytrzymuje próby czasu, że trudno im się dotrzeć, porozumieć. Zwolennicy twierdzą z kolei, że wielonarodowość czyni związek ciekawszym, nie pozwala popaść w rutynę. Dwie reżyserki: Polka Kinga Dębska i Czeszka Lenka Wimmerova postanowiły sprawdzić, jak jest w praktyce. Bohaterami swojego filmu uczyniły cztery polsko - czeskie pary w różnym wieku i na różnym etapie rozwoju ich związku. Lenka i Wojtek dopiero stoją u progu wspólnego życia. Poznali się dwa lata wcześniej na uniwersytecie. Ona - ładna i pełna wdzięku brunetka, on - trochę nieśmiały blondyn w okularach, przygotowują się do ślubu podekscytowani całą uroczystością i tym, co ich jeszcze czeka. Szczęśliwi, uśmiechnięci - są pewni, że się im uda: ślubowali sobie przecież "miłość, wierność i to, że się nie opuszczą aż do śmierci". Alice i Mateusz to niemal modelowe małżeństwo w średnim wieku z dwiema uroczymi córeczkami, wygodnym domem i samochodem. Poznali się nad polskim morzem, gdzie Ala przyjechała z koleżanką na studencki festiwal FAMA. Mateusz i jego kolega zaprosili następnie dziewczyny do Warszawy. To, co miało być wakacyjną przygodą, stało się związkiem na dobre i złe. Mateusz jest artystą: muzykiem i malarzem. Alice śpiewała. Marzenia o karierze musiała jednak poświęcić dla dobra rodziny. Kocha Mateusza, jest z nim szczęśliwa, ale czasami czuje się w Polsce trochę samotna, pozbawiona szerszego grona znajomych. Są dni, gdy zastanawia się, czy ich raczej zgodne małżeństwo przetrwałoby bez większych burz, gdyby mieszkali w Czechach. Silvie i Józio mieszkają razem, kochają się, ale nie mają ślubu. Oboje pracują w cieszyńskim teatrze. On ma za sobą zakończone rozwodem małżeństwo i dwóch niemal dorosłych synów, którzy przysparzają mu sporo zmartwień. Chłopcy mieszkają sami, jeden z nich ma problemy z narkotykami. Z ojcem utrzymują dość luźny kontakt, przypominają sobie o nim głównie wtedy, kiedy potrzebują pieniędzy. Józio opłaca im mieszkanie, ale nie jest w stanie zaspokoić wszystkich ich potrzeb. Na matkę synowie od dawna nie mają co liczyć. Silvie, sporo młodsza od Józia, czasami napomyka o małżeństwie: wyszłaby za Józia, gdyby przytrafiło im się dziecko. Ale wie, że byłoby im ciężko. Opowieść o "parach mieszanych" zamykają Ewa i Cestmir, którzy jesień życia spędzają w drewnianej chacie w Karkonoszach. Oboje mają już za sobą wcześniejsze małżeństwa zawarte w USC. Cestmir z długą, siwą brodą, niczym święty z obrazka, tchnie łagodnością i spokojem. Ochrzczony w Czeskim Kościele Husyckim nie praktykuje żadnej religii, Ewa jest przykładną katoliczką. "Dziwna" przynależność religijna męża sprawiła jednak, że nie udzielono im ślubu kościelnego. Ona zawsze marzyła o domu nad morzem. Wylądowała w górach, których nie lubią jej dotknięte artretyzmem nogi, ale przecież z tego powodu nie zostawi męża. Nie popiera związków, w których partnerów dzielą zbyt duże różnice kulturowe. Cestmira i ją dzieli tyle, ile trzeba, żeby po latach nadal chcieć być ze sobą. Łączy ich miłość. (dodano pozycję programową) 22:40 OPOWIEM CI BAJKĘ Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2001 Scenariusz: Kinga Dębska Zdjęcia: Michał Englert Film dokumentalny o babci, która przygotowuje się już do odejścia, o jej stosunku do życia, do śmierci i o jej codzienności. 90 - letnia babcia Olimpia spędza dni z 4 - letnim prawnuczkiem Wojtusiem. Film jest opowieścią o miłości i o tym jak starość i dzieciństwo są sobie bliskie. (dodano pozycję programową) 23:15 DROGA, PRAWDA, ŻYCIE. PAPIEŻ NA UKRAINIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Zdjęcia: Jacek Bławat, Krzysztof Kowalski, Robert Polewski Film opowiada o pielgrzymce papieża na Ukrainę. 23 czerwca 2001 Jan Paweł II rozpoczął swoją 94 zagraniczną podróż apostolską. Realizatorzy towarzyszą grupie pielgrzymów, którzy pod przewodnictwem księdza udają się na spotkanie z Ojcem Świętym. (dodano pozycję programową) 00:25 LEKARZE Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Tomasz Wolski W filmie poznajemy codzienną pracę kardiochirurgów, kardiologów i torakochirurgów w krakowskim Szpitalu Jana Pawła II. Film rozpoczyna się sceną porannej odprawy kardiochirurgów. Dalej kamera rejestruje zabiegi koronarografii oraz usuwania płynu z opłucnej. Oba zabiegi odbywają się z pełną świadomością pacjentów, dzięki czemu widać, jak lekarze wchodzą z nimi w interakcję. Ponadto widz jest świadkiem rozmów zarejestrowanych podczas spotkań Heart Teamu, kiedy kardiochirurdzy i kardiolodzy decydują o dalszym przebiegu leczenia pacjenta lub zapoznają się z opinią przedstawioną im przez prowadzących lekarzy. Tak ważne decyzje muszą być podejmowane bradzo szybko. W filmie zostanie także pokazana praca kardiologa w czasie wizyt pacjentów w przychodni, gdzie lekarz musi np. zmierzyć się z brakiem współpracy ze strony starszego mężczyzny. Podobne wizyty odbywają się na torakochirurgi. Tutaj lekarz musi poinformować pacjenta, że ten ma raka przełyku. W kolejnych scenach widz ogląda budzenie pacjentki z narkozy po operacji. A także operację na torakochirurgi, podczas której lekarze początkowo sobie żartują, ale później dochodzi do ostrej reakcji jednego z nich. Autorzy dokumentu zarejestrowali też pracę kardiologów podczas akcji reanimacyjnej na izbie przyjęć, a także telefoniczną rozmowę jednego z nich na temat schorowanej, starszej pacjentki. Film zakończy sfilmowana z daleka scena nieudanej reanimacji podczas zabiegu koronarografii. (dodano pozycję programową) 02:00 PIERWSZA, DRUGA I TA TRZECIA WORKUTA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2000 Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Jacek Łechtański, Andrzej Wojciechowski Filmowy portret Eryka Barcza. Jako żołnierz AK został zesłany do Workuty, która odcisnęła piętno na całym jego życiu. Teraz pod Zgorzelcem buduje swoją własną Workutę. (dodano pozycję programową) 02:55 WYKLĘCI PRZEZ BOGÓW Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Alicja Albrecht - Mroziewicz Zdjęcia: Artur Zdral Bohaterami tego przejmującego filmu są trędowaci, zamknięci w wiosce chorych w Puri w Indiach. Opiekę nad nimi sprawował polski zakonnik, werbista, ks. Marian Żelazek. To on przekształcił wyklętą wioskę w normalną osadę, w której ludzie dotknięci tą straszliwą chorobą rodzili się, chodzili do szkoły, zakładali rodziny. Żyli na tyle normalnie, na ile było to możliwe. Nie chcieli o tym wiedzieć ludzie z zewnątrz, woleli nie dostrzegać chorych, którzy codziennie wychodzą ze swojego getta na żebry. W świecie zdrowych nie było jednak dla nich miejsca, spotykali się tam wyłącznie z pogardą i odtrąceniem. Dopiero gdy wieczorem wracali do wioski, zasiadali z rodzinami do kolacji, znów czuli się u siebie. Ksiądz Marian Żelazek, polski zakonnik, werbista, niestrudzenie próbował symbolicznie obalić mury okalające wioskę, starał się, by ludzie z zewnątrz dostrzegli problem chorych współbraci. W pojedynkę było to jednak bardzo trudne. Szlachetna twarz misjonarza, który swoje życie poświęcił niesieniu pomocy ludziom tak dotkliwie doświadczonym przez los, przypomina wizerunki świętych. To od niego Matka Teresa z Kalkuty, która dobrze znała polskiego księdza, uczyła się kiedyś, jak postępować z trędowatymi. On sam był człowiekiem skromnym, stroniącym od mediów, traktującym swoją pracę jak coś zupełnie naturalnego. Nie dbał o reklamę, szkoda mu było czasu, który mógł spędzić ze swoimi podopiecznymi. W roku 2002 ksiądz Żelazek został zgłoszony przez Ruch Solidarności z Ubogimi Trzeciego Świata MAITRI jako oficjalny kandydat do Nagrody Nobla. Ksiądz Marian Żelazek zmarł 30 kwietnia 2006 w Puri w Indiach.