TVP Dokument Środa, 02.11.2022 Zmiany z dnia 13.10.2022 w stosunku do raportu z dnia 04.10.2022 (dodano pozycję programową) 07:05 NOTACJE - STANISŁAW SOJKA. OD VERDIEGO DO SOYKI Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2020 Stanisław Sojka rodził się w 1959r. w Żorach. Polski wokalista jazzowy i popowy, pianista, gitarzysta, skrzypek, kompozytor. Swoją muzyczną drogę rozpoczyna jako sopran w chórze katedralnym w Gliwicach. Kończy Liceum Muzyczne w Katowicach oraz wydział aranżacji i kompozycji w katowickiej Akademii Muzycznej. Debiutuje w listopadzie 1978 roku z recitalem w Filharmonii Narodowej w Warszawie w ramach cyklu Jazz w Filharmonii. Od połowy lat 80 - tych ujawnia się coraz bardziej indywidualny styl artysty. Odchodzi od klasyki amerykańskiej w stronę tradycji muzycznej. W jego dorobku znajdziemy ponad 40 albumów, z których kilka osiągnęło multiplatynowe nakłady m.in. "BLUBLULA", "Matko, która nas znasz", "RCA Stanisław Sojka", "Radioaktywny", "Acoustic", "Sonety Shakespeare", "Tryptyk Rzymski". Nagrodzony Fryderykiem w kategorii Najlepszy Wokalista (1994) i Album Roku (2003); Grand Prix Krajowego Festiwalu Piosenki w Opolu za całokształt twórczości oraz Bursztynowym Słowikiem. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. (dodano pozycję programową) 12:10 PADEREWSKI. CZŁOWIEK CZYNU, SUKCESU I SŁAWY Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Wiesław Dąbrowski Film dokumentalny o Ignacym Paderewskim, prezentujący życiorys genialnego Polaka, światowej sławy artysty, wielkiej muzycznej gwiazdy swoich czasów, wybitnego patrioty, męża stanu, polityka i filantropa. (dodano pozycję programową) 13:00 ROSJA - NIEMCY. FATALNE ZAUROCZENIE. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Geremek W filmie opowiadamy historię uwiedzenia niemieckich elit, ale i zwykłych Niemców przez Rosję, a właściwie przez jej machinę propagandową. Opowiadamy o tym jak instrumentalnie wykorzystywano historię, kulturę i współczesność Rosji, aby wytworzyć z Niemcami sojuszniczą więź, która była potrzebna Putinowi do realizacji imperialnych celów. To opowieść o tym, jak Rosjanie dobrze rozpoznali lęki, kompleksy i ambicje Niemców, aby energetycznie skolonizować najbardziej rozwinięte państwo Europy. To dokument, w którym głównymi rozmówcami są sami Niemcy, którzy poddadzą analizie zachowanie własnych elit. Opowiedzą jak to się stało, że kolejne rządy działały de facto wbrew własnym interesom gospodarczym i obronnym. (dodano pozycję programową) 20:10 MOJE 600 GRAMÓW SZCZĘŚCIA - ODC. 5 Telenowela dokumentalna, 37 min, Polska, 2015 Reżyseria: Aneta Kopacz Scenariusz: Aneta Kopacz, Tomasz Średniawa, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit, Krzysztof Landsberg Zdjęcia: Wojciech Kursa, Zbigniew Jarosz, Ryszard Mroczkowski, Dariusz Posłuszny, Dariusz Goczał Muzyka: Jan A.P. Kaczmarek W piątym odcinku zobaczymy, jak trudno jest w ciężkich chwilach okazać wsparcie najbliższym, gdy toczy się walka o życie dziecka. Czy rozmowa z psychologiem pomoże młodemu tacie, Jerzemu, wspierać Magdalenę? Dowiemy się także, dlaczego trojaczki muszą być odciążane w oddychaniu i jak to wpływa na ich zdrowie. Na oddziale patologii ciąży poznajemy Joannę, która może urodzić w każdej chwili. Dwa miesiące za wcześnie odeszły jej wody. A mama Agata dowie się, czy lekarze wygrali walkę z chorobą zakrzepową jej córeczki Oli. (dodano pozycję programową) 20:55 MOJE 600 GRAMÓW SZCZĘŚCIA - ODC. 6 Telenowela dokumentalna, 38 min, Polska, 2015 Reżyseria: Aneta Kopacz Scenariusz: Aneta Kopacz, Tomasz Średniawa, Dariusz Goczał, Mikołaj Wit, Krzysztof Landsberg Zdjęcia: Wojciech Kursa, Zbigniew Jarosz, Ryszard Mroczkowski, Dariusz Posłuszny, Dariusz Goczał Muzyka: Jan A.P. Kaczmarek Amelka ma poważne problemy z sercem i układem pokarmowym, walczy o życie. Trzej mali bracia: Antoś, Franio i Kubuś nadal nie mogą oddychać samodzielnie i trzy razy dziennie muszą mieć wykonywany zabieg gazometrii. Dowiemy się też, na czym polega ekstubacja. Czy ten zabieg przyniesie oczekiwane rezultaty u małego Maciusia? Poznamy też nową bohaterkę, Angelikę, która dwa miesiące przed terminem porodu zostaje przyjęta na oddział patologii ciąży. (dodano pozycję programową) 21:40 POWIEDZ MI COŚ JESZCZE Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Barbara (67 lat) od pięciu lat choruje na stwardnienie zanikowe boczne. Poznajemy ją w momencie, gdy jest przykuta do łóżka, a jedyne mięśnie, które nigdy nie odmawiają jej posłuszeństwa, to mięśnie gałek ocznych. Mimo choroby jest w pełni świadoma. Barbarą na co dzień opiekuje się jej mąż i opiekunki. Raz w roku mąż jeździ na dłuższy urlop. Wówczas Barbarą opiekuje się jej córka, Martyna (36 lat). Film jest zapisem trzytygodniowych wakacji Martyny u mamy. Córka z werwą opiekuje się mamą, gotuje, karmi ją, pielęgnuje, sprząta mieszkanie. Przede wszystkim jednak traktuje ten pobyt jako szansę na zbliżenie się z mamą. Mimo że klasyczna komunikacja werbalna nie jest możliwa, Martyna próbuje dowiedzieć się od mamy jak najwięcej. Komunikację umożliwia spisany alfabet, wzrok Barbary zatrzymuje się na konkretnych literach, a Martyna układa z nich słowa. Barbara potwierdza lub zaprzecza gotowemu słowu, patrząc w lewo na tak, a w prawo na nie. Martyna zadaje mamie pytania: czasem pyta ją błahostki, czasem porusza najbardziej egzystencjalne tematy. Patrząc na mamę, która najprawdopodobniej wkrótce odejdzie, Martyna konfrontuje się z największymi egzystencjalnymi lękami. Córka szuka w mamie oparcia, wtula się w nią, chcąc czerpać jak najwięcej ze wspólnie spędzonego czasu. Czasu, którego nie zostało im wiele. Zarówno Martyna, jak i Barbara te chwile wykorzystują do maksimum, komunikując się coraz częściej pozawerbalnie, po prostu patrząc sobie w oczy. Wracają do pierwotnych instynktów, do tej magicznej więzi, która łączy matkę z córką. Wpatrując się w siebie nawzajem, odnajdują harmonię. (dodano pozycję programową) 22:35 DWA ŚWIATY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Maciej Adamek Bohaterką filmu jest 10 - letnia Laura, córka głuchoniemych rodziców. Dziewczynka w odróżnieniu od nich słyszy i mówi. To film o zbyt wczesnym wkraczaniu w dorosłe życie. Laura musi pomagać głuchoniemym rodzicom w wielu sprawach, w których zazwyczaj dzieci w jej wieku nie uczestniczą. Od urodzenia żyje w dwóch światach - w świecie ciszy, który panuje w jej domu, i w świecie osób słyszących - poza domem. Rodzice Laury urodzili się głuchoniemi, nigdy nie mówili i nigdy nie słyszeli. Co dziwniejsze w ich rodzinach wszyscy mówią i słyszą. Aneta - mama Laury - jest głuchoniema z niewiadomych powodów, a Adam - ojciec Laury - po urodzeniu zachorował na ospę. Poznali się na jednej z wycieczek organizowanych przez związek głuchoniemych i szybko pobrali się. Po ślubie zamieszkali z rodzicami Adama na wsi. Kiedy oni wkrótce zmarli, młodzi małżonkowie zostali sami na gospodarce. Dość długo nie mogli się zdecydować na dziecko, bo obawiali się, że też będzie głuchonieme. Tak dzieje się w wielu przypadkach. Laura urodziła się zdrowa. Kiedy córka była mała, rodzice przywiązywali jej sznurek do ręki, w ten sposób wiedzieli, że dziecko płacze lub czegoś potrzebuje. Laura nauczyła się, że może pociągnąć za sznurek, a wtedy rodzice przyjdą. W domu cały czas był włączony telewizor, żeby dziewczynka uczyła się mówić. Dość szybko rodzice zaczęli uczyć ją także języka migowego. W wieku 10 lat Laura perfekcyjnie posługuję się językiem migowym, ale też świetnie mówi i pisze. Dzięki temu jest oknem na świat rodziców. Bez niej ich funkcjonowanie w świecie ludzi słyszących wydaje się praktycznie niemożliwe. Film pokazuje, jak Laura porusza się w obu światach: osób słyszących i głuchoniemych. Konieczność pomagania rodzicom spowodowała, że dziesięciolatka jest o wiele bardziej dojrzała niż jej rówieśnicy. (dodano pozycję programową) 23:35 SERCE Z WĘGLA - ODC. 1 Serial dokumentalny, 29 min, 12 odc. , Polska 2001 Scenariusz i realizacja: Irena i Jerzy Morawscy Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz Muzyka: Józef Skrzek Śpiew: Jan Skrzek Śląsk się zmienia. Trwa restrukturyzacja górnictwa, co oznacza zamykanie kopalń, likwidowanie tysięcy miejsc pracy. Oznacza to także koniec pięciowiekowej "legendy", że to właśnie górnik jest solą tej ziemi, a węgiel jej największym bogactwem. Oznacza to również rozluźnianie dawnych związków, kres pięknych tradycji, kryzys tak zawsze krzepkich górniczych rodzin, nękanych dziś wszelkimi plagami wynikającymi z bezrobocia. "Śląsku mój, umierasz mi w biały dzień" - śpiewa Jan Skrzek, były górnik, brat kompozytora. Czy ma rację? Górnicy odchodzący z kopalń podpisują cyrograf. Tak nazywają dokument, w którym zobowiązują się, że w przyszłości nie wysuną żadnych roszczeń wobec kopalni (np. w przypadku stwierdzenia pylicy), a zwłaszcza że nie podejmą pracy w żadnym zakładzie w jakikolwiek sposób związanym z górnictwem. Otrzymują za to kilkadziesiąt tysięcy złotych. Można za nie otworzyć własny interes, kupić mieszkanie lub samochód, można je zainwestować lub przepić. Realizatorzy serialu dokumentalnego przez pół roku towarzyszyli z kamerą niektórym z nich - Ślązakom, byłym górnikom i tym, którzy jeszcze zjeżdżają pod ziemię. Obserwowali, jak układają sobie życie po podpisaniu cyrografu. Adam Łoskot 5 lat przepracował w Kopalni Wujek. Odszedł z dnia na dzień. Podpisał cyrograf i wziął 40 tysięcy. Przez tydzień trzymał pieniądze pod poduszką. Potem schował je w zamrażalniku lodówki. Po miesiącu, za namową matki, zaniósł pieniądze do banku. Kiedy mówi o kopalni i swojej decyzji - płacze. Lucek Krawczyk pracuje na Kopalni Wieczorek. Przed rokiem bryła węgla zmiażdżyła mu kolano. Teraz, po długiej rehabilitacji, znów zjeżdża pod ziemię. Nie kryje lęku. Nie może żyć bez kopalni, ale zawsze się boi po wejściu do windy. Nigdy przecież nie wiadomo, co się zdarzy i czy wyjedzie się na powierzchnię. Niepokoi się dodatkowo o swoją przyjaciółkę, która spodziewa się ich drugiego dziecka. Pogotowie zabrało ją do szpitala. Andrzej Bies ma 28 lat, odszedł z Kopalni Julian. Za odprawę kupił mieszkanie i telefon komórkowy, żeby być bliżej ofert pracy. Sporo czasu spędza z kolegą, Staszkiem. Przeglądają gazety z ofertami, wychodzą na spacery ze swoimi psami, grają w karty. Marzą o pracy i dziewczynach. Janusz Pochopień 12 lat przepracował pod ziemią w Kopalni Piast. Odprawa poszła na spłatę długów karcianych. Ma żonę i czworo dzieci. Jest alkoholikiem. Chce iść na odwyk, ale nikt w to nie wierzy. Zgodził się, by go filmowano, bo chce zobaczyć, co wyprawia, jak jest pijany. Ola Kocima przepracowała 10 lat jako elektromonter w Kopalni Murcki. Odprawę chciała zainwestować we własny interes. Nie udało się jej. Kupiła więc samochód, by dojeżdżać do pracy. Znajduje jednak tylko dorywcze zajęcia. Teraz ma w Tychach roznieść 17 tys. ulotek. Bez wytchnienia biega po piętrach, by za sprawą nieuczciwego zleceniodawcy przeżyć dramat. W Nikiszu, stuletniej dzielnicy Katowic - miejscu tajemniczym, owianym mgłą i dymem - mieszka żona i czworo dzieci Bogdana Smudy. Był górnikiem Kopalni Wieczorek i członkiem jej orkiestry. Wziął odprawę, znalazł zajęcie w Bukowcu, na skraju Borów Tucholskich. Pracuje tam i buduje dom, by sprowadzić rodzinę. (dodano pozycję programową) 00:35 NOTACJE - JÓZEF WILKOŃ. MALARZ WSZEDŁ W KSIĄŻKĘ Z TAKIM TUPETEM Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2020 Józef Wilkoń (rocznik 1930), ilustrator, malarz, historyk sztuki. Studiował malarstwo w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych i historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zilustrował ponad 200 książek dla dzieci i dorosłych, które zostały wydane w kraju i za granicą. Bohaterowie jego prac to przede wszystkim zwierzęta i natura, choć ma w dorobku także ilustracje do "Pana Tadeusza" i "Don Kichota". Wystawiał swoje prace w wielu miejscach na świecie, m.in. w Centrum Pompidou w Paryżu, w Oshima Museum w Japonii, a także w Seulu. Otrzymał wiele prestiżowych nagród i wyróżnień w Polsce i za granicą oraz odznaczeń. Ma Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. (dodano pozycję programową) 00:50 KONSTELACJE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2006 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Marcin Latałło Muzyka: Antoni Łazarkiewicz Konstelacje rodzinne to terapia prowadzona przez światowej sławy psychoterapeutę Berta Hellingera. Przez jednych jest ona uważana za niezwykle ważne odkrycie w dziedzinie psychoterapii, przez innych za hochsztaplerstwo. Film "Konstelacje" nie ocenia jednak metody pracy Berta Hellingera, pozwala widzowi na wydanie własnej opinii. Dokument śledzi losy dwójki bohaterów Niemki i Polaka, którzy nie mogąc sobie poradzić ze swoimi problemami, postanawiają szukać pomocy u Hellingera. Zanim jednak spotkają się na warsztacie psychoterapeutycznym, poznajemy ich samych, ich życie, rodziny, przyjaciół i ich problemy. Jedną z najważniejszych sekwencji filmu jest warsztat Hellingera z udziałem bohaterów filmu. W trakcie konstelacji rodzinnych osoby wybierane przez Hellingera z publiczności reprezentują członków rodziny pacjenta i chociaż są to osoby zupełnie sobie obce, zaczynają odczuwać dokładnie to samo co ci, których reprezentują. Jak terapia wpłynęła na losy dwójki bohaterów filmu? Widzimy ich jakiś czas po konstelacji, ale zakończenie filmu pozostaje otwarte. Widzowie nie otrzymują jednoznacznej odpowiedzi, czy praca Hellingera radykalnie zmieniła ich życie. (dodano pozycję programową) 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - DOPISAĆ LOSY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski "Dopisać losy" Dziś opowieść zaczynamy 3 września 1939 roku, kiedy to nad ranem 16. Pułk Ułanów Wielkopolskich otrzymuje od generała Stanisława Grzmota - Skotnickiego, dowódcy Pomorskiej Brygady Kawalerii rozkaz osłaniania w miejscowości Bykowiec odwrotu polskich oddziałów w kierunku Bydgoszczy. Zgodnie z naszą filozofią nie zajmujemy się szerokimi bitewnymi panoramami, ale koncentrujemy na jednym szczególe. Pod Krojantami zajmiemy się poszukiwaniem miejsca jednej tankietki, osłaniającej szarżę polskiej kawalerii. (dodano pozycję programową) 02:25 ZNAKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Sylwester Kaźmierczak Muzyka: Tomasz Opałka Historia głuchej Miss Świata, Iwony Cichosz. Jej rodzice, siostra, dziadkowie nie słyszą. Dzięki uporowi babci nauczyła się mówić, lecz nie słyszy własnych słów. Obserwujemy jej codziennie życie, bariery jakie musi pokonywać, by funkcjonować w świecie słyszących. Iwonę poznajemy w szczególnym dla niej momencie - w przeddzień finałów Miss Deaf International (Miss Świata Głuchych) w Las Vegas. Wyrusza do Ameryki, by walczyć w konkursie piękności, który niespodziewanie wygrywa. Korona to przepustka do międzynarodowego środowiska osób głuchych, ale także obowiązki i wyrzeczenia. Iwona nie boi się wyzwań, bo już od najmłodszych lat podejmowała ryzyko, gdy jako 12 - latka wyjechała wraz z ulicznym teatrem w tournee po świecie. Aktywnie działa na rzecz swojego środowiska. Chce, by język migowy został uznany za język obcy. Walczy o to, by słyszący rozumieli, że nie wystarczy napisać na kartce informacji dla głuchego, bo głusi w większości mają problem z językiem polskim, który jest dla nich językiem obcym. Pokonując wiele słabości i odnosząc sukcesy potwierdza swoją wartość. Widzimy jej drogę do tytułu i ciężką pracę Ambasadorki Głuchych po powrocie zza oceanu. Uczestniczy jako juror w konkursie Miss, Mister & Queen Deaf Tajlandii, zostaje zakwalifikowana do Tańca z Gwiazdami, aktywnie udziela się w mediach. W trakcie tych wydarzeń zupełnie niespodziewanie poznaje miłość swojego życia. (dodano pozycję programową) 03:25 PORTRECISTA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2005 Scenariusz i reżyseria: Irek Dobrowolski Zdjęcia: Jacek Taszakowski Muzyka: Agata Steczkowska Film opowiada historię Wilhelma Brasse - przedwojennego fotografa - portrecisty, uczestnika i świadka najtragiczniejszych rozdziałów historii XX wieku. "Portrecista" to historia fotografa, którego praca stała się w okresie wojny przekleństwem i wybawieniem jednocześnie. Fotografia była życiową pasją Wilhelma Brasse, a jej tajniki techniczne i artystyczne poznał on już przed wojną. Pracował w dużym atelier przy głównej ulicy Katowic, gdzie słynął z pięknych portretów. Wtedy nawet nie przypuszczał, że niebawem będzie robił po kilka tysięcy portretów miesięcznie. Brasse trafił do specjalnego komando rozpoznawczego Wydziału Politycznego, zwanego obozowym gestapo. Tu pod okiem SS prowadził fotograficzną dokumentację obozu od jego powstania do ewakuacji. fotografował to, co mu kazano: pracę więźniów, prywatne spotkania oficerów SS z ich rodzinami, doświadczenia medyczne, a przede wszystkim robił policyjne portrety więźniów do kartotek. Wilhelm Brasse jest autorem wielu zdjęć znanych z podręczników historii na całym świecie. W filmie bohater opowiada o kilku, wybranych zdjęciach i opisuje związane z nimi historie. Mówi o oprawcach, którzy wsławili się bestialstwem i o zwykłych ludziach, z którymi zetknął się w pracowni fotograficznej w ich drodze na śmierć. Młody Brasse, utalentowany fotograf, nie przypuszczał przed wojną, że cokolwiek zmusi go do zerwania z jego pasją. Doświadczenia obozowe wyryły jednak w jego pamięci obrazy, których nigdy potem nie potrafił zapomnieć. Najbardziej pamięta oczy. Setki tysięcy oczu wyrażających niedowierzanie w to, czego są świadkami, strach, przerażenie i beznadzieję. Do dziś widzi je wszędzie, nawet we śnie. Nigdy po wojnie nie był w stanie wziąć aparatu do ręki. W warstwie formalnej na film składają się wypowiedzi bohatera, uzupełnione materiałami ikonograficznymi i archiwalnymi. Sekwencje fotografii archiwalnych pokazane są przy wykorzystaniu najnowszych technik animacji komputerowej.