TVP Historia Czwartek, 03.11.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 3 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1903 - pierwszy elektokardiograf; 1948 - kongres zjednoczeniowy PPR i PPS; 1954 - zmarł Henri Matisse; 1984 - pogrzeb ks. Jerzego Popiełuszki; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 45 "NOWY ŚWIADEK" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Michał i Osmańska budzą się po wspólnie spędzonej nocy. Władek wypytuje Janka o Rudą. Dowiaduje się, że Ruda została w podziemiu likwidatorką, wykonuje wyroki sądów. Prosi Janka, by załatwił mu udział w akcji jako jej obstawa. Brehm melduje Rainerowi, że zamachowiec pod restauracją został podstawiony przez Stocka. W lokalu konspiracyjnym Władek, Brodowicz i Tokarz oglądają element przywieziony przez Władka z Pustkowa. Mechanizm wygląda na część układu sterującego lotem. Polacy chcą szybko przerzucić go do Anglii. Tokarz przypuszcza, że do Pustkowa został przeniesiony poligon z Peenemunde. Helena trafia do gospodarstwa Heiricha, gdzie poznaje jego córkę, Gizelę i drugą robotnicę, Rosjankę, Walę. Brehm i Rainer doprowadzają do aresztowania Falkenheima. W czasie przesłuchania zastraszony Falkenheim wyjawia, że to nie on mordował SS - manów na zlecenie Stocka. Mordercą był Johann Blazer. Zeznaje również, że to on, na polecenie Stocka, wystawił Polakom Schoebbla. Osmańska daje Władkowi, Michałowi i Bronkowi fragmenty pism swojego szefa do Ministerstwa Gospodarki Rzeszy, w którym są szczegóły zapotrzebowania związane z planami rozbudowy obozu. Otto Kirchner odwiedza Fischerową. Zauważa u niej wyraźną poprawę nie tylko stanu zdrowia, ale i samopoczucia. Maria, korzystając z okazji, prosi Otta o przekazanie wiadomości jej synom. Otto odmawia. Osmańska przekazuje plany obozu Władkowi, Michałowi i Bronkowi. Bronek decyduje się zawieźć je do Warszawy. Żegna się z Bogusiem. Skotnicki powołuje grupę do przechwycenia planów nowej niemieckiej broni V 2. Przydziela Alana i Lolka do Michała, Władka i Bronka. Oddział ma przeprowadzić akcję wywiadowczą w obozie. Do obstawy oddeleguje pobliskie oddziały partyzanckie. Lena znajduje kennkartę ojca. Ma pretensje do Janka, że nie powiedział jej o śmierci rodziców. Rainer i Brehm jadą do magazynu, na który nakierował ich Falkenheim. Znajdują w nim skrzynie pełne sztab złota. 08:05 W KOTLE HISTORII - BARSZCZ POLSKI, BARSZCZ UKRAIŃSKI. WOKÓŁ UNII HADZIACKIEJ. Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Wykonawcy: Łukasz Modelski (prowadzący) 16 września 1658 roku zawarta została w Hadziaczu umowa między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim. W preambule unii czytamy: Na którym miejscu Wielmożny Hetman Zaporoski z wojskiem swym nas, Komisarzów przystojnie i wdzięcznie przyjąwszy i moc zupełną komisarską nam od Jego Królewskiej Mości Pana naszego miłościwego i Stanów Koronnych i Wielkiego Księstwa Litewskiego powagą sejmową daną zważywszy, deklarował się ze wszystkim wojskiem. Jako nie po dobrej woli, ale z musu wojsko zaporoskie, przyciśnione różnemi opresjami, do obrony swojej przystąpiło. Tak, gdy Jego Królewska Mość Pan nasz Miłościwy ojcowskim sercem przepominając wszystkiego, co się w zamieszaniu stało, wzywa do jedności. Nie pogardzając łaską Jego Królewskiej Mości Pańską, dobrotliwego Pana dobroć [clementiją] pokornie przyjmując, do tej familiej przystępują. Potem do spólnej namowy, postanowienia zgody, szczerości i z obopólnej miłości, biorąc za świadectwo strasznych zastępów Boga to, co się stanowi, szczerze prawdziwie i wiecznie ma być trzymano. Postanowienia unii nigdy nie weszły w pełni w życie. Wspominając okoliczności, jakie towarzyszyły podpisaniu ugody hadziackiej, Łukasz Modelski zaprasza na barszcz polski i ukraiński. 08:35 HISTORIA POLSKI - ORLĘTA BRONIĄ PRZEMYSKIEGO GNIAZDA Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2018 Reżyseria: Agnieszka Niemiec Scenariusz: Agnieszka Niemiec 100 - lecie odzyskania niepodległości to właściwy czas na prezentację filmu fabularyzowanego, którego kanwą jest nieznana szerszej publiczności historia obrońców polskiego Przemyśla, zwanych Przemyskimi Orlętami. Ich udział w walkach w pierwszych dniach listopada 1918 roku w konflikcie zbrojnym między Polakami a Ukraińcami był zwieńczeniem ich marzeń o wolnej Polsce. 09:50 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. 10:15 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 4 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty: - wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama; - zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR; - czystki w armii radzieckiej; - wojna domowa w Hiszpanii; - aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938; - pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem o podziale Europy Środkowej; - wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939; 10:50 HABDANK Film dokumentalny, 38 min, Polska, 2021 Reżyseria: Włodzimierz Gołaszewski Gołaszewski Scenariusz: Włodzimierz Gołaszewski Bohaterem filmu jest niezwykły człowiek Jerzy Oskar Stefanowski - Habdank, przedwojenny marynarz, oficer, awanturnik, partyzant, harcmistrz, patriota, zaangażowany w walkę o wolną Polskę, kawaler Orderu Virtuti Militari. 11:35 W PRLU - ATRAKCYJNY TELEWIZOR Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2022 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadzący) Jaka była telewizja w swoich początkach? Jakimi problemami się zajmowała? Jakie emocje wzbudzała? Choć dzisiaj trudno to sobie wyobrazić, to właściwie do końca PRL telewizja nie nadawała przez cały dzień. Na początku program trwał zaledwie kilka godzin, a emisje filmów fabularnych nie były codziennie. Dłużej nadawano w niedzielę, bo od przedpołudnia. W niedzielne poranki nadawano programy rolnicze i edukacyjne. Czasami zdarzały się przed południem powtórki filmów, seriali i ważnych zawodów sportowych, ale i tak czas nadawania o tej porze nie był długi. Telewizja była jednak ogromną atrakcją. Ponieważ nie wszyscy mieli telewizory, to oglądało się ją u sąsiadów. Od początku też pełniła różne funkcje społeczne, wypierając z tego pola tradycyjne media, radio i prasę. 12:05 DOKTOR EWA - ODC. 2/9 - CENA LEKCJI Serial obyczajowy, 44 min, Polska 1970 Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Reżyseria: Henryk Kluba Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Jolanta Lothe, Ewa Berger - Jankowska, Joanna Jędryka, Franciszek Pieczka, Katarzyna Łaniewska, Bogdan Baer, Edmund Fetting, Janusz Kłosiński, Ryszard Pietruski, Bogusław Sochnacki, Igor Śmiałowski, Zygmunt Zintel i inni Doktor Ewa, jadąc sanitarką do chorego, jest świadkiem wypadku na szosie. Udziela pomocy rannemu, decyduje się nawet na bezpośrednie przetoczenie własnej krwi, ratując w ten sposób życie poszkodowanego. Pamięta jednak o chorym, do którego jechała i kieruje do niego telefonicznie drugą karetkę. Niestety, pacjent umiera. Sprawą zajmuje się prokurator: musi rozstrzygnąć, czy doktor Ewa podjęła właściwą decyzję na szosie. 12:55 WYTRWAŁOŚCIĄ CZŁOWIEK CUDÓW DOKAŻE. SEWERYN UDZIELA Reportaż, 29 min, Polska, 2021 Scenariusz: Maria Pisarek Zdjęcia: Maciej Flaumenhaft Opowieść o niezwykłym człowieku, nauczycielu i społeczniku o duszy kolekcjonera, który ponad 100 lat temu założył w Krakowie nowoczesne Muzeum Etnograficzne będące prężnie działającą placówką naukową. Dokonał tego, mimo że nie miał lokalu, pieniędzy czy wsparcia państwa, jedynie wizję, pasję i wytrwałość w dążeniu do celu. Zgromadził ogromną, unikatową w skali światowej kolekcję przedmiotów codziennego użytku, należących do ludzi zamieszkujących różne zakątki globu - od Afryki po najdalej wysunięte miejsca na Syberii. Pracując równocześnie jako inspektor szkolny, prowadził badania terenowe w Polsce południowej i nigdy nie przeszedł obojętne obok człowieka potrzebującego pomocy. 13:30 WINDSOR. NAJWIĘKSZA MIŁOŚĆ ELŻBIETY II - LATA 1936 - 1953: MIŁOŚĆ I WOJNA. ODC. 2/4 (ODC. 2/4) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Paul Nelson Scenariusz: Paul Nelson Seria opowiada o historii zamku Windsor, w którym mury zamku i wieżyczki wciąż strzegą najgłębszych tajemnic rodziny królewskiej. Zamek w Windsorze jest czymś więcej niż tylko zamkiem i domostwem: od prawie 1000 lat jest sceną, na której występowały niektóre z największych nazwisk w historii Wielkiej Brytanii, gdzie planowały i realizowały swoje najbardziej kontrowersyjne posunięcia. Windsor, największy i najdłużej zamieszkiwany zamek na świecie, był świadkiem niezliczonych królewskich narodzin, zgonów i zaślubin, a także wytrzymał liczne oblężenia i bitwy. Dzięki porywającym rekonstrukcjom, szczerym wywiadom i nowym materiałom archiwalnym, seria ujawnia prawdę o najsłynniejszej brytyjskiej rodzinie. 15:30 WIELKIE MITY HISTORII - WOJSKOWY GENIUSZ HITLERA. ODC 1/4 (HISTORY UNCOVERED) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Cdric Condom, Bernard Georges, Christiane Ratiney Mity, które funkcjonują przez długie lata bardzo trudno obalić. Historia XX. wieku nie jest wyjątkiem od tej reguły. Zdarza się, że popularne do dziś przekonania przyjmujemy często za prawdy ewangeliczne. Dlatego uważamy, że zrzucenie bomby na Hiroszimę spowodowało kapitulację Japonii, że plan Marshalla uratował powojenną Europę, że Adolf Hitler był geniuszem wojskowym lub że Mao Zedong był złem koniecznym w modernizacji Chin. Oczywiście twierdzenia te zawierają odrobinę prawdy, ale są zbyt ogólne, by można było je uznać w całości za prawdziwe. Seria, dzięki badaniom powszechnie funkcjonujących mitów, powraca do najważniejszych momentów XX. wieku z nowym spojrzeniem i dokładniejszą interpretacją. 16:45 ALFABET ANDRZEJA DOBOSZA - DZIAŁACZKI OPOZYCJI: ANIELA STEINSBERGOWA, ZOFIA BARTOSZEWSKA. Reportaż, 13 min, Polska, 2021 Reżyseria: Agnieszka Jęksa Scenariusz: Agnieszka Jęksa, Zuzanna Elbert - Stelmach Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski, Mateusz Wołoczko Muzyka: Filip Kuncewicz Wykonawcy: Andrzej Dobosz (prowadzący) Bohaterami tego odcinka są działaczki opozycji Aniela Steinsbergowa i Zofia Bartoszewska. 17:10 CZAS HONORU - ODC. 46 "ZNAK ROSENFARBA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Krawiec szykuje oddział do akcji na poligonie. Zbierają się oddziały partyzantów. Fischerowa wypytuje Marię o pobyt w obozie. Złotnik rozpoznaje na sztabach znalezionych w magazynie znak Rosenfarba, najlepszej przedwojennej firmy złotniczej w Warszawie. Złotnik mówi Rainerowi i Brehmowi, że Rosenfarb został wywieziony do obozu i prawdopodobnie nie żyje. Reiner i Brem chcą odnaleźć żydowskiego złotnika. Zrozpaczona wiadomością o śmierci rodziców Lena wycofuje się z działalności kurierskiej. Helena wyjawia Wali, że szuka w Czerniejewie córki. Dowiaduje się od Wali, że ostatnio kilka nowych robotnic trafiło do gospodarstwa Kugla. Helena towarzyszy Heinrichowi w czasie wizyty u Kugla. Spotyka się tam z Wandą. Widzi, że córka jest ciężko chora. Przebrany w niemieckie mundury oddział wchodzi na teren obozu. Spanikowani alarmem bombowym Niemcy chowają się w schronach. Osmańska wykorzystuje sytuację i zakrada się do biura z dokumentami. Janek fotografuje wyrzutnie V 2. Dochodzi do strzelaniny. Polakom udaje się uciec, jednak Janek zostaje pogryziony przez psa wartowników. Osmańska przekazuje zdobyte w biurze szkice oddziałowi. Krawiec decyduje o pilnym przewiezieniu ich do Warszawy. Władek zawozi rannego Janka do lekarza. Kiedy sam idzie do mieszkania doktora Bieleckiego, Janek zostaje aresztowany w ulicznej łapance. Rozpoznaje go esesman ranny w zamachu na Schoebbla. Janek trafia na przesłuchanie do gabinetu Rainera. 18:55 HISTORIA POLSKI - SOKOŁY WOLNOŚCI (SOKOŁY WOLNOŚCI) Film dokumentalny, 51 min, Polska/USA, 2017 Reżyseria: Robert N. Wachowiak Zdjęcia: Marcin Szociński, Michał Jarosiński Anthony Adamsky, 28 - letni Amerykanin polskiego pochodzenia, z zawodu antykwariusz, z zamiłowania historyk i genealog, pewnego dnia odkrywa w rodzinnych zbiorach zdjęcie swojego pradziadka Johna Adamsky'ego w mundurze wojskowym z okresu I wojny światowej. Nie jest to jednak mundur armii amerykańskiej. Aby rozwikłać zagadkę przodka, Anthony wyrusza w podróż, która prowadzi go przez 7 stanów USA i część Kanady. Po drodze odkrywa, że John odpowiedział na apel Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce i zaciągnął się do polskiej armii zwanej Błękitną Armią, by walczyć o niepodległość Polski. Przeszedł długą drogę, od punktu rekrutacyjnego w USA przez obóz szkoleniowy w Kanadzie, front w zachodniej Europie, by ostatecznie znaleźć się w Polsce, w kraju swojego urodzenia. To sprawia, że Anthony decyduje się na podróż do Polski, by odkryć tam swoje korzenie. Inspiracją do powstania dokumentu "Sokoły wolności" był odnaleziony po 100 latach materiał filmowy, zrealizowany w 1917 roku przez Związek Sokolstwa Polskiego w Ameryce i odrestaurowany w 2017 roku. Jego obszerne fragmenty znalazły się w filmie. 20:00 POCZET AKTORÓW POLSKICH - ZBIGNIEW CYBULSKI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1975 Wykonawcy: Andrzej Krusiewicz, Jerzy Szczotkowski Opowieść o Zbigniewie Cybulskim - legendzie, polskim Jamesie Deanie. Poznajemy drogę aktorską Cybulskiego. Liczne fragmenty nagrań zapowiedzi przedstawień teatralnych, fragmenty filmów. W narracji cytowane są wypowiedzi aktora, jego opinie, fragmenty recenzji z Życia Literackiego i innych pism kulturalnych. Obejrzymy fragmenty filmów i spektakli: "Do widzenia do jutra" (1960), "Pokolenie" (1955), "Koniec nocy" (1957), "Pociąg" (1959), "Popiół i diament" (1958), "Krzyż walecznych" (1959), "Niewinni czarodzieje" (1960), "Jak być kochaną" (1963), "Szyfry" (1966). Fragment Polskiej Kroniki Filmowej przedstawiający występ Teatru Wybrzeże w Warszawie w 1959 roku, który zaprezentował sztukę dramaturga amerykańskiego pt. "Kapelusz pełen deszczu" (Zbigniew Cybulski w roli Johna). Fragment spektaklu "Dwoje na huśtawce" (Elżbieta Kępińska i Zbigniew Cybulski), "Ich dzień powszedni" (1963), "Rozwodów nie będzie" (1964), "Pingwin" (1965r), "Rękopis znaleziony w Saragossie" (1965), "Giuseppe w Warszawie" (1964), "Cała naprzód" (1967), "Jowita" (1967). 21:00 POLSCY. SERYJNI - ODC. 2 WŁADYSŁAW MAZURKIEWICZ Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2022 Reżyseria: Przemysław Semczuk, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Kraków żyje tą sprawą na długo przed ujęciem niebezpiecznego przestępcy. Panuje powszechna psychoza. Podsycają ją gazety i jak to najczęściej bywa plotki, urastające do rozmiarów opowieści o krwiożerczym i tajemniczym zabójcy. Ówczesna rodzima kryminalistyka nie zna seryjnych zabójców. Nie wytworzono jeszcze mechanizmów, które pozwalałyby na stworzenie znanego z dzisiejszych realiów portretu psychologicznego sprawcy. Śledztwo prowadzą początkowo funkcjonariusze krakowskiej milicji. Dopiero gdy do sprawy włączyli się śledczy z Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej, ustalono wiele nowych okoliczności, które obciążają Mazurkiewicza i pozwalają postawić go przed sądem. Okazuje się, że swój proceder zaczął jeszcze podczas wojny. Jako drobny handlarz, najczęściej zaprzyjaźniał się z niczego nie świadomymi kontrahentami, zwabiał ich w wymyślone przez siebie pułapki i bezlitośnie wykorzystywał, pozbawiając oszczędności, biżuterii oraz życia. Mazurkiewicz jest prototypem niebezpiecznego seryjnego zabójcy i jednocześnie czarującego, inteligentnego, podobającego się kobietom psychopaty. Jego krakowski proces zakończony uznaniem winy i wyrokiem śmierci był wydarzeniem medialnym, porównywanym do powojennych procesów zbrodniarzy hitlerowskich. Karę śmierci na Mazurkiewiczu wykonano w krakowskim więzieniu przy ulicy Montelupich. 23:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W GNIEŹDZIE MORSKICH ORŁÓW Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kiedy kończyła się I wojna światowa lotnictwo z raczkującego niemowlaka wyrosło na groźnego, nowoczesnego wojownika. Samoloty spadały z nieba, zrzucały swój śmiercionośny ładunek i znikały. I o ile na lądzie można się było kryć przed nimi w okopach, o tyle okręty, nawet te najciężej uzbrojone, były wobec maszyn bojowych bezbronne. Nic dziwnego, iż w odrodzonej Polsce lotnictwo morskie rozwinęło się błyskawicznie i już w lipcu 1920 roku zaczęła działać w Pucku baza lotnictwa morskiego. Ta przygoda, którą dziś kontynuujemy, zaczęła się od odkrycia u brzegów Helu lotniczego śmigła. Potem braliśmy udział w skanowaniu dna w miejscu jego spoczynku. Ponieważ aparatura pokazała duże metalowe przedmioty, zapadła decyzja o wydobyciu najpierw silnika. Dziś odwiedzimy ponownie Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego, w tym halę produkcyjną, która pamięta jeszcze produkcję polskich wodnosamolotów oraz miejsce, gdzie generał Józef Haller uroczyście rzucał pierścień, zaślubiając Polskę z morzem. Zaczarowany ołówek Coraz częstej zdarza nam się kłaniać artystom z tej przyczyny, że fotografie wojenne i te o tematyce wojskowej nam nie wystarczają. Szukamy czegoś więcej. Odwiedzamy Jarosława Wróbla artystę malarza, który maluje samoloty z okresu II wojny światowej. 00:25 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. 00:50 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 4 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1999 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty: - wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama; - zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR; - czystki w armii radzieckiej; - wojna domowa w Hiszpanii; - aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938; - pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem o podziale Europy Środkowej; - wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939; 01:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OSTATNI CIOS ODC. 1 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę na temat II wojny światowej. Pierwsza część odcinka poświęconego zdobyciu Berlina w 1945 roku.