TVP Historia Sobota, 05.11.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 5 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1906 - Maria Skłodowska - Curie jako pierwsza kobieta została profesorem uniwersyteckim we Francji; 1922 - odkrycie grobu Tutenchamona; 1939 - pierwszy numer podziemnego "Biuletynu Informacyjnego" 1977 - zmarł Rene Goscinny rysownik, twórca komiksowej postaci Asterixa; 07:05 BIBLIA - GENEZIS - OD STWORZENIA DO POTOPU CZ. 1 (THE BIBLE - GENESIS - THE CREATION AND THE FLOOD PART 1) Serial biblijny, telewizyjny, 48 min, Niemcy/Francja/Włochy, 1994 Scenariusz i reżyseria: Ermanno Olmi Aktorzy: Omero Antonutti, Annabi Abdelilil, Paul Scofield, Sabir Aziz, B. Haddan Mohammed Cykl filmów ze znakomitą obsadą, opowiadający o głównych postaciach biblijnych, takich jak Abraham, Mojżesz, Salomon, Samson i Dalila, Józef, Jezus. Pierwsza część "Genezis" to opowieść o historii świata zawartej w Księdze Rodzaju. Seria zaczyna się od stworzenia świat, które widz ogląda oczami dziecka. Natura budzi się do życia wraz z nadejściem świtu. Potem pojawia się Adam, do którego wkrótce dołącza Ewa. Prawdziwy raj mógłby należeć do nich na wieki. Poznają jednak, co to ból, cierpienie i śmierć. Po opuszczeniu raju zostają obdarzeni potomstwem. Przychodzą na świat dwaj synowie Adama i Ewy - Kain i Abel. Aby ocalić przed potopem siebie, swoją rodzinę i przedstawicieli wszystkich gatunków zwierząt Noe buduje arkę. 08:05 WOJOWNICY CZASU - ZAPOMNIANE POWSTANIE CZYLI NOWY ŚLĄSK 1806 - 1807 Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Jedną z najczęściej uprawianych przez Polaków form wojennego rzemiosła są powstania narodowe. Każde dziecko bez trudu wymieni kilka i to z różnych epok historycznych. Ta mnogość irredent i insurekcji sprawia, że niektóre z nich nie zostały upamiętnione choćby skromnym pomniczkiem. Taki los, całkowicie niezasłużenie, spotkał powstanie, jakie miało miejsce na Nowym Śląsku, gdy zbliżały się doń orły cesarza Francuzów. Kraina ta, będąca historycznie zachodnią częścią Małopolski, dziś zwana Zagłębiem Dąbrowskim, po trzecim rozbiorze Polski w 1795 roku przypadła Królestwu Prus jako Nowy Śląsk. Przez Prusaków traktowana była jako integralna część Księstwa Śląskiego. 09:00 WIEDŹMIN - ODC. 12/13 FALWICK Serial fantastyczno - przygodowy, 45 min, Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski Po rozprawie z Cykadą wiedźmin Geralt podąża do miejsca, w którym, o czym dowiedział się od zbira, może znajdować się Ciri. Tymczasem Nilfgaardczycy i intrygant Falwick już zorientowali się, że ktoś stara się pokrzyżować ich plany. Geralt w przebraniu nilfgaardzkiego rycerza znajduje karczmę. W walce z liczniejszymi rycerzami Białej Róży i ich pachołkami zabija przeciwników. Przyjazne elfy obiecują zaopiekować się przetrzymywanymi w karczmie dziećmi. Niestety, wśród wielu uwolnionych nie ma Ciri. Wiedźmin jest przekonany, że dziewczynka skorzystała z zamieszania i udało się jej umknąć z miejsca uwięzienia. Pod karczmą rozciągają się bowiem długie i mroczne lochy. Wśród trupów rycerzy zakonnych zaścielających pobojowisko Geralt czeka na powrót Falwicka i sług cesarza. Bez słowa daje się pojmać przez zdumionych umiejętnościami szermierczymi wiedźmina Nilfgaardczyków. Podczas przesłuchiwania Geralt umiejętnie rzuca cień podejrzenia na Falwicka. Intrygi renegata wychodzą na jaw. Hrabia zamierzał sprzedać Ciri cesarzowi, długo zwodząc jego wysłanników w nadziei wytargowania lepszej ceny. Nilfgaardzki baron, któremu bardzo nie w smak knowania i chciwość zakonnika, zarządza sąd boży. Falwick niechętnie staje do walki ze swym najzawziętszym przeciwnikiem. Nie ma wątpliwości, jak zakończy się starcie, gdy wiedźmin i renegat skrzyżują żelazo. Geralt i Jaskier, ciągle w rękach Nilfgaardczyków, popadają w poważne tarapaty. Najpierw zostają spojeni wbrew swojej woli, potem grozi im straszliwa śmierć na palu. Dzięki fortelowi udaje im się ujść niebezpieczeństwu. Ratunku szukają w tej drodze ucieczki, z której skorzystała wcześnej Ciri. W podziemnych lochach znajdują skarby, lecz złota i wyjścia na zewnątrz strzegą potwory. 12:40 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Odcinek: 3 - Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Rozciągający się na prawie dwa tysiące kilometrów między Danią a Norwegią. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Między 55. i 70. równoleżnikiem jest subarktyczna, a dwie trzecie jej terytorium jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. W centrum to przede wszystkim kraj zalesiony, z rozległymi lasami, głównie iglastymi. Cieszy się również szerokim brzegiem morza, otoczonym od południa plażami z drobnym piaskiem i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami, zwłaszcza na zachodnim wybrzeżu. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. 14:20 WINNETOU - I OLD FIREHAND (WINNETOU UND SEIN FREUND OLD FIREHAND) Western przygodowy, 90 min, Niemcy/Jugosławia 1967 Reżyseria: Alfred Vohrer Scenariusz na podstawie powieści Karola Maya: David DeReszke Aktorzy: Rod Cameron, Pierre Brice, Marie Versini, Todd Armstrong, Harald Leipnitz Western przygodowy, którego scenariusz został zainspirowany popularnymi indiańskimi powieściami Karola Maya. Akcja rozgrywa się w surowych i malowniczych sceneriach Dzikiego Zachodu. Bohater filmu, szlachetny Apacz Winnetou, wraz z białym pionierem, zwanym Old Firehand, walczą o pokój na ziemiach odebranych Indianom. Banda Sillersa napada ludność zamieszkującą obszar na granicy między Teksasem a Nowym Meksykiem. Atakują czerwonoskórych dla rozrywki i zabijają kilku z nich. Aby zapobiec krwawym zabawom i ukarać bandę, Winnetou wraz z siostrą Nscho - tschi i Old Firehandem jadą do miasta, by szukać tam sprawiedliwości. 16:30 JAPOŃSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 1 (JOANNA LUMLEY'S JAPAN) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Neil Ferguson, Ewen Thomson Gwiazda serialu "Absolutnie fantastyczne", Joanna Lumley, przemierza Japonię od lodowatych syberyjskich mórz na północy po subtropikalne wyspy na południu. Jej podróż rozpoczyna się w ujemnych temperaturach na Hokkaido, gdzie żyją najpiękniejsze i najbardziej zagrożone dzikie zwierzęta Japonii. Wędrując na południe, Joanna odwiedza Tokio, starożytną stolicę Kioto z zachwycającymi świątyniami, oraz Nagasaki, miasto o tragicznej przeszłości. Jej epicka podróż kończy się na sielskich plażach Kohamy, jednej z najodleglejszych pacyficznych wysp Japonii, gdzie mieszkają dziewczyny z girlsbandu, których średnia wieku wynosi 84 lata. 18:05 NOCE I DNIE - ODC. 12/12 - A POTEM NASTĄPI NOC Serial obyczajowy, 56 min, Polska 1977 Scenariusz i reżyseria: Jerzy Antczak Zdjęcia: Stanisław Loth, Grzegorz Kędzierski Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jadwiga Barańska, Barbara Rachwalska, Zbigniew Koczanowicz, Wanda Łuczycka, Janina Traczykówna, Jan Nowicki, Beata Tyszkiewicz, Andrzej Szczepkowski, Jerzy Kamas i inni Życie Barbary płynie spokojnie i monotonnie. Kaliniec wydaje się sielską wyspą, którą ominą burze wojny rozpoczętej w sierpniu 1914 roku. Wojska rosyjskie opuszczają miasteczko, przychodzą Prusacy. Gdy wydaje się, że to już koniec zawieruchy, na przedmieścia Kalińca wracają jednak Kozacy. Dowódca niemiecki każe rozstrzelać kilkudziesięciu zakładników, zabiera z wojskiem kilkuset, a miasto ogarnia pożar wzniecony przez Prusaków. W tłumie uciekinierów Barbara wraz ze służącą Julką odbywa dramatyczną wędrówkę, przejęta strachem o los własny i najbliższych. 19:00 GIGANCI HISTORII - REWOLUCJA BOLSZEWICKA I NARODZINY KOMUNIZMU Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Wykonawcy: Maciej Kurzajewski (prowadzący) Rewolucja - miała dać kres uciskowi kapitalistycznemu i wyzyskowi klasy robotniczej. Karol Marks i Fryderyk Engels ogłosili w połowie XIX wieku braterstwo proletariuszy, które miało odsunąć od władzy burżuazję. Nowy porządek był obietnicą sprawiedliwości społecznej bez ucisku państwa i religii. Idea ta szybko znalazła zwolenników także w Rosji, gdzie wrogiem ludu był znienawidzony car. Lenin, Trocki i Stalin rozwinęli swoją odmianę komunizmu. Bolszewizm rozpętał krwawą wojnę domową. Rodzinę carską zamordowano, a nowi przywódcy stworzyli wypaczony system oparty na zorganizowanym terrorze. Proletariuszom rewolucja przyniosła biedę, nieustanny nadzór donosicieli i wszechobecną propagandę. Przypominamy czasy, kiedy rodziły się teorie komunizmu, leninizmu, trockizmu i stalinizmu, które wywarły tak wielki wpływ także na naszą historię. Rewolucja bolszewicka i narodziny komunizmu to temat tego odcinka teleturnieju. 20:05 KONNICA (HORSE SOLDIERS) Western, 115 min, USA 1959 Reżyseria: John Ford Scenariusz: Harold Sinclair, John Lee Mahin Aktorzy: John Wayne, William Holden, Constance Towers, Judson Pratt i inni Ameryka, rok 1863. Trwa krwawa i brutalna wojna secesyjna. Wokół Vicksburga toczą się ciężkie walki. Mimo ciągłych ataków wojsk Unii pod wodzą generała Shermana, konfederaci uparcie się bronią. Dzięki sprawnie działającemu połączeniu kolejowemu armia Południa generała Granta stale otrzymuje wsparcie i zaopatrzenie. Tak prowadzone oblężenie może się ciągnąć jeszcze wiele miesięcy i kosztować obie strony setki tysięcy zabitych. A tymczasem politycy i społeczeństwo żądają sukcesów. Wojna domowa nie toczy się po myśli Północy i Sherman to rozumie. Generał chce jak najszybciej przepędzić swego przeciwnika spod Vicksburga. Tylko jak przerwać jego linie zaopatrzeniowe, jak przeciąć połączenie kolei żelaznej? Powstaje śmiały plan wypadu brygady kawaleryjskiej. Celem rajdu oddziału pomysłodawcy akcji, pułkownika Marlowe`a, jest węzeł kolejowy w Newton Station. Kawalerzyści mają zniszczyć urządzenia kolejowe, zerwać tory, spalić budynki aż 300 mil za liniami wroga! Marlowe zdaje sobie sprawę, jak niebezpieczne to zadanie i starannie dobiera ludzi do jego wykonania. Wbrew woli pułkownika dowództwo przydziela do jednostki chirurga, majora Kendalla. Pomiędzy dwoma oficerami szybko rodzi się konflikt. Marlowe uważa, że obecność lekarza będzie tylko zbędnym obciążeniem i utrudnieniem w misji, w której liczy się czas. Ponadto pułkownik wciąż wspomina swą żonę, która zmarła w wyniku niepotrzebnie przeprowadzonej operacji. Jego przeczucia wobec Kendalla są jak najgorsze. Ale rozkaz jest rozkazem i Marlowe musi tolerować obecność chirurga. Po kilku potyczkach z żołnierzami Konfederacji pułkownik zdaje sobie sprawę, że obecność brygady na tyłach Południa została odkryta. Jeszcze ważniejsze staje się szybkie przeprowadzenie operacji. Ale konie i ludzie muszą jeść i odpoczywać po długim marszu. Na trasie kawalerzyści trafiają na plantację, której właścicielką jest piękna Hannah. Podczas wspólnego posiłku kobiecie udaje się podsłuchać rozmowę oficerów. Hannah zostaje jednak ujęta i, w obawie że może zdradzić plany jeźdźców Unii, wzięta do niewoli. Pomiędzy szorstkim, władczym Marlowem i ponętną, sprytną plantatorką powoli rodzi się uczucie. Brygada rusza ku Newton Station. Kanwą efektownej opowieści słynnego amerykańskiego reżysera, Johna Forda, był prawdziwy epizod z czasów wojny secesyjnej. W rolę głównych protagonistów, pułkownika Marlowe`a i majora Kendalla, wcielili się John Wayne i William Holden. Za swoje kreacje uzyskali rekordowe wówczas wynagrodzenie w wysokości 750 tysięcy dolarów. 00:20 ZIARNO PRAWDY Film kryminalny, 106 min, Polska, 2015 Reżyseria: Borys Lankosz Scenariusz: Borys Lankosz, Zygmunt Miłoszewski Zdjęcia: Łukasz Bielan Muzyka: Abel Korzeniowski Aktorzy: Robert Więckiewicz, Jerzy Trela, Madalena Walach, Aleksandra Hamkało, Krzysztof Pieczyński, Andrzej Zieliński, Modest Ruciński, Joanna Sydor, Andrzej Konopka, Zbigniew Konopka, Jacek Reda, Iwona Bielska, Arkadiusz Jakubik, Anna Porusiło-Dużyńska, Wojciech Duriasz Scenariusz zainspirowany drugą częścią bestsellerowej trylogii kryminalnej o prokuratorze Teodorze Szackim ("Uwikłanie", "Ziarno prawdy", "Gniew"), autorstwa Zygmunta Miłoszewskiego. W filmie "Uwikłanie" główny wątek koncentrował się wokół wydarzeń związanych z tajemniczym morderstwem jednego z uczestników terapii grupowej. W "Ziarnie prawdy" akcja została osadzona w Sandomierzu, dokąd przeniósł się bohater. prokurator Szacki. Pożegnał się z przeszłością, by w innym miejscu rozpocząć kolejny etap swego życia. Szybko przeżywa jednak rozczarowanie nową rzeczywistością, którą wyobrażał sobie zgoła inaczej. W Sandomierzu Szacki prowadzi śledztwo w sprawie zabójstwa młodej kobity, powszechnie szanowanej, lokalnej działaczk i społecznej, której ciało znaleziono w pobliżu tutejszej synagogi. Okazuje się, że z ofiary spuszczono krew za pomocą narzędzi, jakich używa się podczas rytualnych ubojów zwierząt. W rozwikłaniu tej tajemniczej zagadki pomagają Szackiemu miejscowa pani prokurator Barbara Sobieraj i policjant z dochodzeniówki Leon Wilczur. Szacki musi się zmierzyć z nowymi zadaniami i przeciwnościami. Próbuje unormować swoje sprawy prywatne, a także uporać się z wychodzącymi na jaw faktami dotyczącymi mrocznych wydarzeń z odległej przeszłości.