TVP Kultura Środa, 02.11.2022 07:20 NA WIEKI WIEKÓW PARYŻ Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2020 Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Reportaż mający na celu kultywowanie pamięci o Polakach, którzy z różnych powodów musieli opuścić Polskę i zamieszkać we Francji. We Wszystkich Świętych chcemy przypomnieć o naszych rodakach, którzy spoczęli na paryskich cmentarzach Pere - Lachaise, Montmartre, Les Champeaux w Montmorency i Le Mesnil - le - Roi. Odwiedzimy groby Joachima Lelewela, Fryderyka Chopina, Juliusza Słowackiego, Olgi Boznańskiej i wielu innych zasłużonych polskich twórców. 09:00 ZEW KRWI (THE CALL OF THE WILD) Film przygodowy, 100 min, Norwegia/Włochy/Wielka Brytania/Hiszpania/Francja, 1972 Reżyseria: Ken Annakin Scenariusz: Peter Yeldham, Harry Alan Towers Aktorzy: Raimund Harmstorf, Friedhelm Lehmann, Charlton Heston Adaptacja jednej z najpopularniejszych książek Jacka Londona. Alaska w okresie "gorączki złota". Ludzie opętani obsesją zdobycia bogactwa i piękne zwierzę [owczarek alzacki], które mimo powrotów na łono natury zawsze jest gotowe dochować wierności człowiekowi... W obsadzie: etatowy twardziel Hollywood - Charlton Heston i piękna "Angelika" - Michele Mercier. 11:55 O KROK OD SŁAWY (TWENTY FEET FROM STARDOM) Film dokumentalny, 86 min, USA, 2013 Reżyseria: Morgan Neville Scenariusz: Morgan Neville Miliony osób znają ich głosy, ale nikt nie zna ich imion. W filmie "O krok od sławy" Morgan Neville zdobywca wielu nagród za reżyserię rzuca światło na prawdziwe historie chórzystek i chórzystów skrytych za sukcesami największych gwiazd muzyki XXI wieku. Triumfalny i jednocześnie chwytający za serce obraz jest zarówno hołdem złożonym głosom, które ukształtowały i wystylizowały muzykę popularną, jak i odzwierciedleniem konfliktów, poświęceń i sukcesów tych, których kariera polegała na współbrzmieniu z innymi. Ci utalentowani artyści reprezentują różne style, gatunki i epoki muzyki popularnej, ale każdy może podzielić się swoją niepowtarzalną i bardzo osobistą historią o życiu i karierze w cieniu sław. Archiwalne materiały filmowe i znakomita ścieżka dźwiękowa filmu "O krok od sławy" to nie jedyne atuty dokumentu. Niezwykle cenne są wywiady z takimi artystami jak Bruce Springsteen, Stevie Wonder, Mick Jagger czy Sting. Jednakże te światowej sławy postaci sceny muzycznej usuwają się w cień, by artyści drugoplanowi, ich życie i historie zajęły główne miejsce na scenie tego filmu. 13:40 ZAKLĘTY DWÓR - ODC. 3/7 W SIEDZIBIE UPIORA Serial historyczny, przygodowy, 54 min, Polska, 1976 Reżyseria: Antoni Krauze Scenariusz: Andrzej Wydrzyński Zdjęcia: Stefan Pindelski, Maciej Kijowski Wykonawcy: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Jasiński, Gustaw Lutkiewicz, Roman Wilhelmi, Jerzy Bińczycki, Wiesław Gołas, Jan Nowicki, Olgierd Łukaszewicz, Danuta Kowalska, Krzysztof Różycki, Wiesław Wójcik, Andrzej Domalik, Zygmunt Malawski, Zofia Czerwińska, Wiesława Mazurkiewicz, Zbigniew Józefowicz Nocą w zaklętym dworze maziarz prowadzi tajne zebranie patriotyczne. Wśród przyszłych uczestników rewolucji są szlachcic, mieszczanin, kilku chłopów. Tymczasem do dworu zakrada się Czorgut. Nie odkrywa jednak spiskowców, sam natomiast zostaje zauważony przez Bulija i omal nie ginie z jego ręki. Życie ratuje mu piękna dziewczyna podobna do Eugenii Żwirskiej. Rano Bulij wywozi ją z zamku. Widzi to Juliusz, a także Horawa. Horawa chce złożyć w cyrkule skargę na Bulija o okradanie zamku. Juliusz układa się z sędzią Gągolewskim, że ten zatrzyma Horawę w areszcie. Tymczasem komisarz Kraxelhuber żąda od Juliusza pomocy w wyłapywaniu emisariuszy - za jednego z nich uważa Czorguta. 14:45 KRZYŻACY Film historyczno - kostiumowy, 166 min, Polska 1960 Reżyseria: Aleksander Ford Scenariusz na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza: Jerzy Stefan Stawiński i Aleksander Ford Zdjęcia: Mieczysław Jahoda Muzyka: Kazimierz Serocki Aktorzy: Mieczysław Kalenik, Andrzej Szalawski, Grażyna Staniszewska, Aleksander Fogiel, Urszula Modrzyńska, Emil Karewicz, Józef Kostecki, Tomasz Białoszyński, Lucyna Winnicka, Janusz Stachocki, Zdzisław Jasiukiewicz, Mieczysław Voit, Henryk Borowski, Seweryn Butrym, Leon Niemczyk Premiera "Krzyżaków" odbyła się 15 lipca 1960 r. , dokładnie w 550. rocznicę bitwy grunwaldzkiej. Dotrzymanie tego terminu miało wymowę niemal symboliczną. O tym, jak bardzo starano się go nie przekroczyć, świadczy fakt, że od powzięcia pomysłu o ekranizacji Sienkiewiczowskiej powieści do uroczystej premiery upłynęło zaledwie półtora roku. Poprzedziła ją bardzo szeroko zakrojona kampania reklamowa, dyskusje w radiu i w telewizji. Dziesiątki konsultantów dopasowywały literacki obraz wydarzeń i postaci do ówczesnego stanu badań historycznych nad tą epoką. Korekcie poddano przede wszystkim powieściowy wizerunek króla Władysława Jagiełły, niezbyt przychylnie ukazanego na kartach książki. Na jego filmowej rehabilitacji zyskała poetyka filmu, opiewającego królewską mądrość i odwagę. Obszerny materiał literacki wymagał - z konieczności - selekcji, ograniczenia się do kilku wybranych wątków. Na pierwszy plan wysunięto losy Juranda ze Spychowa, zdradziecko atakowanego przez Krzyżaków ze Szczytna, którym przewodzi okrutny komtur Zygfryd de Loewe. Równolegle poprowadzono wątek romansowy między Zbyszkiem, Danuśką i Jagienką. Punkt kulminacyjny stanowi finałowa bitwa pod Grunwaldem. Po premierze filmu opinie recenzentów były podzielone. Jedni widzieli w tym obrazie zrealizowanym w nowatorskiej jak na tamte czasy technice panoramicznej ogromny sukces polskiej kinematografii, inni - i ci byli w większości - wytykali brak szerszego spojrzenia na zderzenie nie tylko dwóch sił politycznych, ale także dwóch kultur, dwóch cywilizacji. Nie bacząc na zdanie krytyków, publiczność ciągnęła tłumnie do kin. Popularność filmu wzmagała zresztą powszechna znajomość książki. Rok 1409. Młody, porywczy rycerz Zbyszko z Bogdańca atakuje pod Krakowem poselstwo krzyżackie. W odwecie Kuno von Lichtenstein żąda od Jagiełły śmierci Zbyszka za znieważenie majestatu. Od śmierci ratuje młodzieńca dwórka księżnej Anny Mazowieckiej, Danusia Jurandówna, córka rycerza ze Spychowa. Staropolskim zwyczajem wybiera Zbyszka na męża, co uniemożliwia wykonanie wyroku. Wkrótce Krzyżacy najeżdżają siedzibę Juranda ze Spychowa - jednego z największych wrogów zakonu. Zabijają jego żonę i porywają córkę, którą trzymają w zamku malborskim. Zbyszko nadaremnie jej szuka, zbliżając się w tym czasie do zakochanej w nim Jagienki. Krzyżacy zaś wysyłają Jurandowi wiadomość, że uwolnią córkę, jeśli on sam stawi się w Malborku. Krzyżacy upokarzają Juranda i wtrącają do lochu, a zamiast córki pokazują mu obcą dziewczynę. Tymczasem Zbyszko w pojedynku zabija brata Rotgiera, przybranego syna komtura Zygfryda de Loewe. 17:45 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - BÓG Z RAJEM ADAMA I EWY Z EPITAFIUM NIKOLAUSA JENCKWITZA - POSADOWSKIEGO Magazyn, 5 min, Polska, 2022 Reżyseria: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Scenariusz: Anna Zakrzewska, Tomasz Filiks Obraz Bóg z rajem Adama i Ewy został namalowany prawie pół tysiąca lat temu dla upamiętnienia wrocławskiego rajcy Abrahama Jenckwitza i jego rodziny. Nieznany z imienia i nazwiska wrocławski malarz, wykorzystał jako wzór grafikę Lucasa Cranacha Starszego, która po raz pierwszy, ledwie trzy lata przed powstaniem epitafium została zamieszczona w pierwszym pełnym wydaniu luterańskiej Biblii. Obraz znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu, należy do największych malowideł z tamtego czasu, opowie o nim Marek Pierzchała. 17:55 PRZESTRZEŃ PAMIĘCI - MUZEUM NARODOWE ZIEMI PRZEMYSKIEJ W PRZEMYŚLU Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu zostało założone w 1909 z inicjatywy miejscowych działaczy społecznych jako Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu. Uroczyste otwarcie pierwszej ekspozycji miało miejsce 10 kwietnia 1910 roku. Zalążkiem zbiorów była kolekcja prywatna Kazimierza i Tadeusza Osińskich oraz liczne dary społeczeństwa. W 1921, po przystąpieniu do Związku Muzeów Historyczno - Artystycznych w Poznaniu, przyjęło nazwę Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, reaktywowaną w 1984. W latach międzywojennych placówka borykała się z problemami finansowymi i lokalowymi, kilkakrotnie zmieniając siedzibę. W 1945 Muzeum przejęło zbiory Ukraińskiego Muzeum "Strywihor". Po II wojnie światowej, w 1946 placówka otrzymała również budynek po biskupstwie greckokatolickim przy pl. Czackiego 3. W roku 2008 zakończono budowę nowego budynku dla Narodowego Muzeum Ziemi Przemyskiej w miejscu, gdzie kilkadziesiąt lat temu znajdowały się zabudowania żydowskie. Nowy gmach Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej zaprojektowany przez firmę KKM Kozień Architekci był jednym z polskich kandydatów do Nagrody im. Miesa van der Rohe 2009, prestiżowego wyróżnienia przyznawanego co dwa lata przez Fundację Miesa van der Rohe i Komisję Europejską najlepszym europejskim realizacjom. 20:00 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - BIAŁY, BIAŁY DZIEŃ (HVITUR, HVITUR DAGUR (AKA WHITE, WHITE, DAY)) Dramat, 104 min, Dania/Islandia/Szwecja 2019 Scenariusz i reżyseria: Hlynur Palmason Aktorzy: Ingvar Sigurdsson, Hilmir Gunason, Ida Mekkin Hlynsdottir, Hilmir Snaer Gudnason, Sara Dogg Asgeirsdottir W biały dzień dochodzi do tragicznego zdarzenia w położonym na odludziu islandzkim miasteczku. Ginie żona Ingimundura, która spada w przepaść rozpędzonym samochodem. Owdowiały policjant bardzo przeżywa jej śmierć, ale stara się nie myśleć o sobie, lecz o rodzinie. Poświęca się opiece nad kilkuletnią wnuczką Salką, remontuje budynki na farmie swojej córki. Chodzi również na terapię, by szybciej zacząć żyć normalnie. Wciąż jednak wraca myślami do tego tragicznego dnia, zastanawia się, jak mogło dojść do wypadku. Ingimundur obsesyjnie szuka prawdy, narażając przy tym siebie i swoich bliskich. Pewnego razu, segregując rzeczy po swojej zmarłej żonie, odkrywa jej tajemnicę, co wzbudza w nim silne emocje. Atakuje jednego z mieszkańców miasteczka, Olafssona, podejrzewając, że ten miał romans z jego żoną. 21:55 MISTRZ I MAŁGORZATA - ODC. 9 (MASTIER I MARGARITA) Serial fantasy z elementami groteski, 45 min, Rosja 2005 Scenariusz i reżyseria: Władimir Bortko Aktorzy: Oleg Basiłaszwili, Kirił Lawrow, Siergiej Biezrykow, Władysław Załkin, Aleksandr Abdułow, Oleg Sorokin, Stanisław Sokołow, Aleksandr Galibin, Anna Kowalczuk W Jerozolimie naczelnik tajnych służb zdaje Piłatowi relację z pogrzebu Jeszui oraz postępu śledztwa w sprawie tajemniczego zabójstwa dokonanego na Judzie - zdrajcy Jeszui. Za zabójstwem tym stoi tak naprawdę sam Piłat, który, wewnętrznie odmieniony, przyjmuje do siebie do pracy w bibliotece ucznia Jeszui - Mateusza Lewitę. W Moskwie trwa śledztwo w sprawie Wolanda. Przesłuchania osób, które miały styczność z nim oraz jego szajką, sprowadzają się właściwie tylko do jednego: wszyscy żądają, by ich zamknąć w pancernych celach. NKWD organizuje obławę w mieszkaniu, w którym urzęduje Woland. Wynik obławy, jak zresztą i całego śledztwa, jest mizerny i absurdalny. Poszukiwani znikają w mgnieniu oka i, co więcej, dalej rozrabiają w mieście. Zjawia się Mateusz Lewita - w istocie wysłannik Jeszui i prosi Wolanda o zabranie Mistrza wraz z Małgorzatą do siebie i obdarzenie obojga spokojem. 23:05 DZIKA MUZYKA - KAPELA BYRTKÓW - MUZYKA SPOD ŻYWCA Magazyn, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz Scenariusz: Janusz Prusinowski Wykonawcy: Zofia Sordyl, Józefa Sordyl, Edward Byrtek, Marcin Blachura, Kapela Byrtków, Krystyna Byrtek, Golec Uorkiestra, Rafał Bałaś, Marta Matuszna, Zespół Regionalny Magurzany, Brygida Sordyl Autorzy magazynu udają się do Pewli Wielkiej, wsi leżącą na Żywiecczyźnie, nieopodal Jeleśni. Lokalna muzyka jest tam odporna na mody i gusta turystów. Dudy i skrzypce brzmią niezmiennie w starodawny sposób. Spotkanie z mistrzami: Edwardem Byrtkiem - dudziarzem i budowniczym dud oraz z jego bratem Władysławem - wirtuozem skrzypiec. Poznajemy też ich uczniów: Przemka Ficka i Marcina Blachurę. W programie także o tym, jak powstają dudy żywieckie i jak brzmią inne instrumenty pasterskie. Wizyta w Fundacji Braci Golec, która od wielu lat wspiera muzyczne talenty i zajmuje się edukacją muzyczną dzieci w regionie. 23:40 WIĘCEJ NIŻ FIKCJA - MARZYCIELKI MIAST (REVEUSES DE VILLES / CITY DREAMERS) Film dokumentalny, 77 min, Kanada, 2018 Reżyseria: Joseph Hillel Phyllis Lambert, Blanche Lemco van Ginkel, Cornelia Hahn Oberlander oraz Denise Scott Brown to inspirujące kobiety - pionierki, które kształtowały myślenie o współczesnej urbanistyce: architektki, planistki, pedagożki, kuratorki oraz aktywistki, współpracujące z największymi nazwiskami architektury, jak Mies van der Rohe, Le Corbusier, Louis Kahn czy Robert Venturi. Projektowały w Ameryce Północnej i Europie. Każda z nich jest nadal aktywna, choć średnia wieku tych pań to 90 lat! Wciąż łączy je podobna wizja nowoczesnego miasta, w pełni zintegrowanego z przyrodą i człowiekiem. Phyllis Lambert stoi za konstrukcją wieżowca Seagram Building w Nowym Jorku i była fundatorką Canadian Centre for Architecture and Heritage w Montrealu. Dzięki wysiłkom Blanche Lemco van Ginkel i jej męża udało się ochronić starą cześć Monrealu przed budową autostrady. Cornelia Hahn Oberlander znalazła nowy sposób wykorzystania miejskich zielonych przestrzeni, a także zielonych dachów w kilku metropoliach. Z kolei Denise Scott Brown wraz z mężem Robertem Venturim zrewolucjonizowali myślenie o współczesnej architekturze i miejskim dziedzictwie. Te kobiety łączy jedno: wizja miasta inkluzyjnego i otwartego na potrzeby człowieka. 01:15 38 MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MUZYKI JAZZOWEJ JAZZ JAMBOREE '96. KONCERT JAROSŁAW ŚMIETANA I WOJCIECH KAROLAK COMBO 1 Koncert, 46 min, Polska, 1996 Wykonawcy: Jarosław Śmietana, Wojciech Karolak, Adam Czerwiński, Tomasz Szukalski, Jarosław Śmietana & Wojciech Karolak Combo Rejestracja koncertu grupy "Jarosław Śmietana & Wojciech Karolak Combo", który odbył się podczas 38. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Jazzowej "Jazz Jamboree" w 1996 roku. Obok liderów - gitarzysty Jarosława Śmietany i organisty Wojciecha Karolaka wystąpił perkusista Adam Czerwiński oraz, w dwóch ostatnich utworach, saksofonista Tomasz Szukalski. Zespół przedstawił siedem kompozycji z nagranej miesiąc wcześniej płyty "Phone Consultation". 02:15 LEKKIE OBYCZAJE - DUMA I UPRZEDZENIE (PRIDE AND PREJUDICE) Film obyczajowy, 121 min, Wielka Brytania/Francja/USA, 2005 Reżyseria: Joe Wright Aktorzy: Keira Knightley, Matthew Macfayden, Donald Sutherland, Brenda Blethyn Adaptacja słynnej powieści Jane Austen. Pięć sióstr Bennet dorastało w przekonaniu, iż jedynym ich celem jest zdobycie mężów. Ale jedna z nich, Lizzie, zna przynajmniej sto powodów, by nie brać ślubu. Kiedy pani Bennet słyszy ekscytującą wiadomość mówiącą, iż bogaty kawaler wraz z kręgiem najbliższych przyjaciół zamierza wynająć pobliski dworek, węszy znakomitą okazję znalezienia mężów dla swoich córek. Zgodnie z tym planem, najstarsza z sióstr usidla panicza Charlesa Bingleya. Ale gdy Lizzie trafia na zabójczo przystojnego i snobistycznego pana Darcy ' ego, który zdaje się być dla niej idealną partią, jej sercem zaczynają targać tak duma, jak i uprzedzenia. Czy zdoła je pokonać i znaleźć w końcu powód do poślubienia mężczyzny? 04:30 MŁODA POLSKA - JASKINIA ŻÓŁWI Dramat, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Klaudia Folga Scenariusz: Klaudia Folga Aktorzy: Zuzanna Ostrowska, Sandra Korzeniak, Tomasz Haładaj, Radosław Osypiuk, Natalia Rybicka Obraz jest retrospekcją zdarzeń z dzieciństwa głównej bohaterki - Hani. Dziewczynka przywołuje historię swojej mamy, która wciąga ją w problemy rodzinne. Hania próbuje na zawsze uwolnić się z poczucia winy. Zamykając oczy, stara się zniknąć.