TVP Dokument Poniedziałek, 30.10.2023 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - USKRZYDLONE ZWIĄZKI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Bohaterami odcinka jest małżeństwo naukowców z Centrum Badań Ekologicznych PAN, dr Dariusz Bukaciński i dr Monika Bukacińska. Od dwudziestu lat obserwują gniazda kolonii mewy pospolitej. Głównym ich poligonem badawczym są wyspy i piaszczyste ławice w nurcie Wisły między Dęblinem i Kobylnicą. Przekleństwem mew pospolitych jest ich nazwa. Mało kto bowiem chce wydawać pieniądze na ochronę ptaka "pospolitego". Tymczasem ten gatunek mewy nie dość, że nigdy w Polsce liczny nie był, to ostatnio znalazł się wręcz na krawędzi wymarcia. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 29 NAJDALSZE ZAKĄTKI DAWNEJ POLSKI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Gdzie sięgały wschodnie granice dawnej Rzeczpospolitej? Czy zostały jakieś ślady po wielkich wojnach z Turcją, Tatarami i Kozakami? Radek Kotarski rusza śladami miejsc znanych z Trylogii Henryka Sienkiewicza. Weryfikuje książkowe podania z faktycznymi wydarzeniami. Odwiedza także nieco mniej popularne miasta na dzisiejszej Ukrainie, w których jednak jak na dłoni widać fascynujące ślady polskiej historii. 07:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 225 MUZEUM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W SULEJÓWKU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Sulejówek to miejsce szczególnie cenione przez wybitne postaci polskiej drogi do niepodległości i XX-lecia międzywojennego. W 1923 roku zamieszkał tu Józef Piłsudski z żoną i córkami. Dworek Milusin ufundowali wodzowi żołnierze. Dziś jest jedną z najważniejszych materialnych pamiątek po marszałku i jednocześnie jednym z ważniejszych obiektów, które wchodzą w skład Muzeum Józefa Piłsudskiego. W dworku zachował się układ przestrzenny oraz m.in. stolarka okienna i drzwiowa. Po latach do wnętrz powróciły oryginalne meble i przedmioty będące wyposażeniem domu. Muzeum upamiętniające Józefa Piłsudskiego zostało powołane 11 listopada 2008 roku, w 90. rocznicę odzyskania niepodległości, a w roku 2020 otwarto nowoczesny kompleks z nową przestrzenią wystawową. 07:35 CAŁA PRAWDA O ZABIEGACH KOSMETYCZNYCH - CZĘŚĆ 2. (TRUTH ABOUT COSMETIC TREATMENTS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Paul Overton Dwuczęściowy film dokumentalny BBC Studios. Nigdy wcześniej kobiety i mężczyźni nie wydawali więcej na zabiegi kosmetyczne. Przemysł zabiegów kosmetycznych jest obecnie wart trzy miliardy funtów. Nauka poczyniła postępy, dzięki nim poprawki urody bez użycia skalpela są dostępne za dużo mniejsze pieniądze niż tradycyjne operacje. Ten film odkrywa współczesną rzeczywistość samodoskonalenia. Od płynnych zabiegów nosowych, które prostują nos w 10 minut na płasko, po zamrażanie tłuszczu, które usuwa zbędne kilogramy. Tylko dlatego, że możemy mieć dowolną twarz i ciało, czy powinniśmy? Jakie niebezpieczeństwa kryją się za obietnicami? Witamy w nowym, wspaniałym świecie kosmetycznych ulepszeń. W tym programie zbadamy szczegółowo zabiegi twarzy i całego ciała. Część 2. Nastąpił dramatyczny spadek ilości wykonywanych operacji plastycznych, jak lifting twarzy i liposukcja. Ale wzrosła ilości zabiegów niechirurgicznych, jak wypełnianie zmarszczek czy kriolipoliza. Tym razem opowiemy wszystko o ciele. Zacznę od najnowszego trendu w poprawkach sylwetki. Jak uzyskać bardziej krągłą pupę? Pogoń za idealnym ciałem spowodowała rozwój procedur znanych jako konturowanie ciała. Ich celem jest nieinwazyjne usunięcie uporczywego tłuszczu. Istnieją dwa podejścia do modelowania sylwetki. Jedno polega na wymrożeniu fragmentu tkanki tłuszczowej. Druga na wytapianiu go pod wpływem ciepła. W ostatniej części odcinka o ciele spojrzymy na coś, co często jest pomijane kiedy mówimy o przeciwdziałaniu starzeniu. Tuż po twarzy dłonie najlepiej zdradzają nasz wiek. 08:35 SEKRETY DOLINY KRZEMOWEJ - ODC. 1 - BURZYCIELE STAREGO ŁADU (EP. 1 THE DISRUPTORS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Tristan Quinn Jamie Bartlett - dziennikarz, blogger, autor książki "The Dark Net" i dyrektor Centrum Analiz Mediów Społecznościowych brytyjskiego think - tanku "Demos", wyrusza w podróż do Doliny Krzemowej by odkryć prawdziwe oblicze działających tam firm i sprawdzić co kryje się za ich obietnicami zbudowania nowego wspaniałego świata. Jak utopijne wizje deregulacji, automatyzacji i nieograniczonej swobody ekonomicznej przekładają się na życie konkretnych ludzi i całych społeczeństw? Jaki wpływ ma działalność takich firm jak "Uber" na losy i standard życia taksówkarzy w Indiach? Czy miliony ludzi, których zastąpią w pracy inteligentne maszyny i roboty znajdą sobie nowe, satysfakcjonujące zajęcia? Czy może czeka nas rewolucja społeczna i upadek świata jaki znamy? 09:35 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 2. INTELIGENCJA (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Miniseria dokumentalna BBC Worldwide. Cztery odcinki opowieści o najsprytniejszych zwierzętach. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części serii opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu zupełnie tak jak my, ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Jak bystre są zwierzęta, gdy przychodzi im rozwiązywać problemy życiowe? W lasach na Borneo żyje jeden z najbliższych kuzynów człowieka, orangutan. Wspaniałe stworzenia mają 97% naszego DNA. Są to jedne z najinteligentniejszych zwierząt na Ziemi. Sfilmowanie zachowań tych bystrych naczelnych wymaga wyjątkowego szpiega udającego prawdziwego orangutana. Młode orangutany uczą się przez nieustanne badanie otoczenia. W zimnych i surowych warunkach na Alasce zwierzęta również polegają na sprycie, by przeżyć. Wydry morskie gromadzą się tu w grupach unoszących się na wodzie. Bardzo trudno się do nich zbliżyć, dlatego szpieg wydra jest rzadką szansą, by przeprowadzić infiltrację w ich świecie. Poznamy też innych szpiegów w różnych częściach świata. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje niezwykłą przyjaźń zwierząt. Sprawdzimy, na ile podobna jest ona do naszej, ludzkiej. 10:35 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 2. AFRYKA CENTRALNA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Adi Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Adi widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 2. Afryka Centralna. Drugi etap podróży to Afryka Centralna. Adi zacznie ją od wybrzeża Gabonu, potem Demokratyczna Republika Konga, by skończyć w Ugandzie. Zaczynamy u wybrzeży Gabonu na środku południowego Atlantyku, niedaleko równika. Na plantacjach w Gabonie pracują tysiące ludzi. Gabon ma jeden z najbardziej proekologicznych rządów w Afryce. Następny przystanek to jeden z najbardziej przeklętych i skorumpowanych krajów świata Demokratyczna Republika Konga. W sąsiedniej Ugandzie poznamy jednego z najdzielniejszych i najsłynniejszych działaczy Afryki. 11:45 PASCHA CHRYSTA. ŁEMKOWSKA WIELKANOC Reportaż, 23 min, Polska, 1984 Autor: Katarzyna Kotula, Jerzy Michałek Zdjęcia: Leszek Stafiński Wykonawcy: Piotr Trochanowski Przygotowania społeczności łemkowskiej do obchodów Wielkanocy, która odbywa się w obrzędzie prawosławnym. Pieczenie paschy, malowanie jajek, przygotowanie koszyka do święcenia pokarmów. Fragmenty liturgii wielkanocnej w cerkwi. Nabożeństwo i procesja paschalna. Wiersze łemkowskich poetów, Stefanii Trochanowskiej, Petro Murianki i Laco Samborskiego czytane przez Piotra Trochanowskiego. Pokazanie roli cerkwi na łemkowszczyźnie, która poza swym posłannictwem religijnym była zawsze dominującym ośrodkiem działalności społecznej i publicznej, wzmacniającej poczucie tożsamości narodowej. 12:15 PASJONACI S.II - SEZON 2 ODC. 9 RADIO Dokument fabularyzowany, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Artur Dziurman Scenariusz: Danuta Damek, Artur Dziurman, Agnieszka Szygenda Aktorzy: Aneta Skrzypek, Małgorzata Piskorz, Barbara Cekiera, Aurelia Mazur, Danuta Damek, Elżbieta Sielawa, Jan Szuster, Janusz Bąk, Monika Zaborska, Krzysztof Bartosz, Bogdan Maciąga, Artur Dziurman, Dariusz Krymski, Dorota Ziental, Anna Korcz Zdjęcia: Jacek Fabrowicz Aktorzy ITAN - a są gośćmi radia. W audycji na żywo opowiadają o swojej pracy, celach i o trudnościach, które muszą pokonywać. Darek nadal ma dylematy dotyczące prawa do szczęścia, tym bardziej że interesuje się nim piękna, zgrabna Aniela. Jasiek obolały po napadzie wymaga opieki, ale wspierają go Alicja i kuzyn. Relacja Malwiny i Walentego kwitnie. Maciek zaczyna być ofiarą nękania: piękna Kasia prześladuje go telefonami i SMS - ami. Aneta zachęca Darka, żeby umówił się z Anielą. Zawierają układ: jeśli Darek da sobie szansę na miłość, to Aneta.... to trzeba zobaczyć. Bruno wychodzi ze szpitala. 12:45 HISTORIE SOLECZNICKIE - JOVITA JANKELAITYT Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Radosław Wikiera Soleczniki, najbardziej polski rejon w Litwie, gdzie kultura i polska tradycja jest kultywowana od pokoleń. To właśnie tutaj autorzy szukają niezwykłych historii i pasji ludzi, podobnie jak w pierwszej serii dokumentalnej z Wilna. Historie wileńskie pokazały, jak ciekawa i złożona jest społeczność Polaków na Litwie. Podobnie jak poprzednio twórcy przyglądają się kolejnym polskim bohaterom na Litwie, którzy swe korzenie mają w oddalonym o 40 kilometrów od Wilna okręgu solecznickim. Odcinek 3. Jovita Jankelaityt jest Polką z Solecznik, a jednocześnie jedną z najbardziej rozpoznawalnych litewskich aktorek młodego pokolenia. Mieszka w Wilnie razem ze swoim narzeczonym Bartoszem - fotografem, który przeprowadził się tu dla niej z Polski. Codzienność tych dwojga artystów jest bardziej fascynująca niż niejeden film. 13:20 POLSKIE DZIEDZICTWO S.III - SEZON 3 ODC. 5 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2023 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski, Kamil Szymański Trzeci sezon cyklu dokumentalno - historycznego o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich i nie tylko, prowadzonego przez Stephana Thomsona, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane zostaną najciekawsze polskie posiadłości oraz zabytki i świadectwa kultury związane z polskością, usytuowane poza naszymi obecnymi granicami (w znacznej mierze wschodnią). Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te o których już dawno zapomniano. 13:50 LOKALSI - LOKALSI - ODC. 4 PIOTREK Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 14:25 ŻÓŁW BŁOTNY. OSOBLIWY RELIKT POLSKIEJ PRZYRODY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Ogrodowczyk Scenariusz: Marek Maciantowicz Film dokumentalny o żółwiu błotnym żyjącym w naszym kraju. Na wiosnę żółwie wychodzą ze swoich podwodnych kryjówek po kilku pierwszych, cieplejszych dniach. To bardzo tajemnicze zwierzęta. Po przebudzeniu, jako zwierzęta zmiennocieplne, uzupełniają zasoby energii, wygrzewając się w promieniach słońca już w marcu. Ten gatunek rozprzestrzenił się w Europie, przybywając z południowo - wschodnich Bałkanów. W kwietniu żółwie rozpoczynają porę godową. Ludzie chronią ten gatunek w Polsce, budując przejścia dla nich pod drogami, zabezpieczając miejsca lęgowe przed drapieżnikami i kontynuując programy hodowli młodych osobników oraz ochrony całych kompleksów siedlisk tego gatunku. 15:30 ŻYCIE MIĘDZY KOREAMI (INTO THE DMZ) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Choi Kyung - Ryel Film dokumentalny o strefie zdemilitaryzowanej i niezwykłym rezerwacie przyrody, który tam się tworzy od lat. Korea Południowa i Korea Północna wciąż konfrontują się z tą strefą, która powstała po podpisaniu rozejmu wojny koreańskiej w 1953 roku. Zginęło tu wiele osób, ale teraz jest to teren porośnięty wieloma chwastami i drzewami. Jest wynikiem wojny, ale jak na ironię staje się domem wielu dzikich zwierząt. Zobaczymy prawdziwe życie dzikich zwierząt w strefie zdemilitaryzowanej. 16:30 W POGONI ZA NIEŚMIERTELNOŚCIĄ (LOOKING FOR IMMORTALITY) Film dokumentalny, 51 min, Szwajcaria, 2020 Istota doskonała, jak ze snu Leonarda da Vinci. Silniejsza, inteligentniejsza, wolna od kalectwa, chorób i śmierci. Marzenie stare jak ludzkość. Wobec błyskawicznego postępu nauki i technologii może się spełnić. By żyć lepiej i dłużej, niektórzy gotowi są na wiele. Wynalazki, które ułatwiają codzienne życie, mogą prowadzić do piekła. To dotyczy nas wszystkich. Czy nieodwracalna przemiana już się rozpoczęła? Czy chcielibyśmy żyć wiecznie? Wraz z pionierami nauki i medycyny poszukującymi nieśmiertelności poznamy ostatnie postępy w nauce, medycynie i robotyce. Jednak dążenie przemysłu technologicznego do odwrócenia starzenia się spotkało się ze sceptycyzmem. Leki przeciwstarzeniowe to tak naprawdę quasi - utopijny sen - mówi pewien geriatra. Czy życie lepsze, zdrowsze i dłuższe jest tym, co nauka i technika szykują dla nas na krótką metę? Google namówiło najlepszych naukowców na świecie, aby położyli kres chorobom związanym ze starzeniem się. W międzyczasie mnóstwo firm testuje nowe sposoby i leki, które mogą uczynić nas bardziej długowiecznymi. Czy w czasach, gdy medycyna przeciwstarzeniowa zyskuje na popularności, starość może stać się pewnego dnia chorobą uleczalną? 17:30 EUROPEJSKIE RZEKI GRANICZNE - ODCINEK 2. PRUT (EUROPE'S BORDER RIVERS) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2016 Reżyseria: Thomas Radler Cykl filmów dokumentalnych opowiadający o europejskich rzekach granicznych. Czasem wyznaczają granicę, a czasem stanowią wspólną przestrzeń. Ta sprzeczność kształtuje życie ludzi, miast i ziem od wieków. My poznamy trzy takie rzeki. Od źródeł do ujścia. Każda ma swój charakter. Odra oddziela Niemcy od Polski. Ma szeroką deltę i jako jedna z niewielu rzek w sercu Europy płynie swoim naturalnym biegiem. Na północy kontynentu Tana oddziela Finlandię od Norwegii. Tworzy naturalny raj pokryty lodem i śniegiem przez osiem miesięcy w roku. Obejrzymy też Prut, który dziko i romantycznie przecina ukraińskie Karpaty. W dalszym biegu wyznacza granicę Unii Europejskiej liczącą 700 kilometrów. Oddziela Republikę Mołdawii od Rumunii. Odcinek 2 - "Prut". Prut - rzeka w południowo - wschodniej Europie, lewy dopływ Dunaju, rzeka graniczna pomiędzy Rumunią a Mołdawią. Źródła Prutu znajdują się w paśmie Czarnohory, u wschodniego podnóża Howerli. Uchodzi do Dunaju na wschód od Gałacza. W drugim tomie bułgarskich kronik Imana, rzeka Prut jest określana jako Burat. Była znana Rzymianom. W XII wieku w dorzeczu Prutu znajdowały się galicyjsko - ruskie miasta. Nad Prutem leżą m.in.: Worochta, Jaremcze, Kołomyja, Czerniowce, Kaguł, Ungeny. To jedna z ostatnich, pilnie strzeżonych granic europejskich. Ma niemal tysiąc kilometrów długości i burzliwą przeszłość. Jej historia wciąż owiana jest tajemnicą. Prut wypływa z Howerli, najwyższej góry Ukrainy. Ten szczyt mający 2061 metrów wysokości jest świętą górą kraju. Prut spływa do doliny niezliczoną ilością strumieni. 20 kilometrów od źródeł Prut się rozrasta. Kilka kilometrów dalej działa przejście graniczne z Ukrainy do Mołdawii. Od tego miejsca Prut pełni rolę granicy między Rumunią, a Mołdawią na odcinku 700 kilometrów. Granica oddziela kraje, nie ludzi. Dopóki ludzie po jednej stronie czują się Rumunami, a ci po drugiej Mołdawianami, granica pozostanie. Gdy w końcu jedni i drudzy uznają, że są jednym narodem, granica przestanie istnieć. 18:35 OSTATNI DZIEŃ ABRAHAMA LINCOLNA (LINCOLN'S LAST DAY) Film dokumentalny, 48 min, Niderlandy (Holandia), 2015 Reżyseria: Molly Hermann Film dokumentalny przedstawia wstrząsające wypadki, jakie miały miejsce ostatniego dnia życia amerykańskiego prezydenta Abrahama Lincolna. Lincoln niczego nie podejrzewał. Kończyła się wojna secesyjna, a on mógł z nadzieją patrzeć w przyszłość. Ponownie był kandydatem partii na urząd prezydenta i został wybrany na drugą kadencję. W tym samym czasie sprzymierzeńcy konfederacji dopracowywali spisek. Historia zmieniła się w jednej chwili. Poznamy ostatnią dobę z życia Lincolna. Co się zdarzyło w ten pamiętny dzień? 14 kwietnia 1865 roku prezydent Lincoln wraz ze znajomym i małżonką wybrali się do teatru. Po godzinie 22 do niestrzeżonej loży prezydenckiej wtargnął 26 - letni aktor John Booth, który gorąco popierał niewolnictwo. Trzymając w rękach pistolet i sztylet, strzelił w tył głowy Lincolna, ranił też znajomego majora, a następnie zeskoczył na scenę i powiedział: tak to się zawsze dzieje tyranom. Rannego prezydenta próbowano ratować. Niestety, zmarł rano następnego dnia. Zdaniem jego biografa i przyjaciela Williama Herndona cierpiał on już wówczas na zaawansowane powikłania na skutek długotrwałego, złego leczenia choroby i mógłby nie dożyć do końca kadencji. Zamach na Lincolna był poważną sprawą, uważano nawet, że to nie dzieło szaleńca, ale spiskowców. Było w to wmieszanych kilka osób. Czyżby to był ostatni rozpaczliwy atak konfederatów, którzy zabójstwem chcieli nadrobić to, czego nie osiągnęli podczas bitwy? Lincoln wciąż inspiruje kolejne pokolenia, nawet ponad sto pięćdziesiąt lat po tym, jak zginął w chwili swego triumfu. W filmie wypowiedzi historyków i autorów książek biograficznych: Waltera Stahra, Kate Clifford Larson, Harry’ego Rubinsteina i wielu innych. Dokument bogato ilustrowany inscenizacjami, co pozwoli drobiazgowo prześledzić dramatyczne wypadki z 14 i 15 kwietnia 1865 roku. 19:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PENDŻAB KRAINA PIĘCIU RZEK (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Pendżab. 20:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.I - JACEK BŁAWUT Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2021 Scenariusz: Agnieszka Wąsikowska Zdjęcia: Grzegorz Myjkowski Cykl pod nazwą "Portrety dokumentalne", to seria rozmów z wybitnymi filmowcami zajmującymi się sztuką dokumentu. Bohaterami poszczególnych odcinków są zarówno uznani twórcy tego gatunku, jak i przedstawiciele młodego pokolenia filmowców - dokumentalistów. Cykl ma na celu stworzenie panoramy polskiego dokumentu poprzez realizację filmowych portretów opowiadających o danym twórcy, jego drodze i przekrojowo opisujących jego twórczość na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem tego odcinka jest Jacek Bławut. 21:15 BORN DEAD Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jacek Bławut Scenariusz: Jacek Bławut, Anna Mazurkiewicz Zdjęcia: Jacek Bławut Film dokumentalny przedstawiony na X Festiwalu Filmowym i Artystycznym w Kazimierzu. Historia więźnia - recydywisty, który w ramach programu "Duet" powstałego z inicjatywy krakowskiego więzienia i Domu Pomocy Społecznej pracuje w ośrodku przy dzieciach głęboko upośledzonych. Przez kilka miesięcy kamera obserwuje 24 - letniego Roberta, który od 15. roku życia przebywał w zakładach karnych. Robert opiekuje się dziećmi, przebiera je, karmi, myje i spędza z nimi wolny czas. W miarę upływu czasu więzień zaczyna angażować się emocjonalnie w powierzoną mu pracę. Sceny przedstawiające pracę Roberta z dziećmi przeplatane są krótkimi scenami z więzienia. "Born dead" to film o przemianach zachodzących w człowieku, o rodzeniu się uczuć, poczucia bliskości. To film o nauce współczucia i chęci pomocy. Film zdobył m. in. Brązowego Lajkonika podczas Krakowskiego Festiwalu Filmowego oraz Nagrodę Specjalną FICC Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych w 2004 r. 22:20 SZCZUR W KORONIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jacek Bławut Film jest historią przyjaźni Jacka Bławuta, autora filmu, z 30 letnim Michałem, nałogowym alkoholikiem. Opowiada o manipulacji, "współuzależnieniu", nadziei i bezsilności jakiej doświadczył oraz o delirycznym, tytułowym "szczurze w koronie", który coraz mocniej zaciska swoją pętlę. 23:20 ERES Z AŁTAJU Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2005 Reżyseria: Jacek Bławut Scenariusz: Anna Bławut Mazurkiewicz, Jacek Bławut "Pewne rzeczy są nieme. Aby to zrozumieć, trzeba pojechać do Ałtaju". Ta sentencja rozpoczyna film. Graniczący z Chinami, Mongolią, Kazachstanem i Rosją Ałtaj urzeka pięknem dzikiej przyrody, bezkresnymi stepami. W niewielkiej wsi Kokoria w Kraju Ałtajskim mieszka bohater filmu, jedenastoletni Eres, którego wychowują babcia i prababcia. Chłopiec jest najmłodszy z rodzeństwa. Jego dwaj starsi bracia, 16 - letni i 18 - letni, uczą się w mieście, tam też mieszkają w internacie. Rodzice gospodarzą na stepie, mają 50 wielbłądów, 150 owiec i krowy. Wolne od nauki chwile Eres spędza z rodzicami, pomagając im w pracy. Z wioski dojeżdża do nich konno. Oboje są dumni z syna, to dobre dziecko. Matka modli się o zdrowie członków rodziny, które według niej jest najważniejsze. Nie narzeka na swój los, choć musi jej być ciężko. Trudno podołać pracy w gospodarstwie w głębi stepu, żyć w miejscu, gdzie wokół rozciągają się jedynie pustkowia. W skromnej jurcie czuje się jednak klimat prawdziwego domowego ogniska, jest schludnie, czysto, stół zastawiony smakowicie wyglądającymi potrawami w niewielkich miseczkach. Życie toczy się tu leniwie. Nie widać pośpiechu, pogoni za sukcesem, pieniędzmi. W domu panuje senna atmosfera, jest spokój i cisza, jakby czas się zatrzymał. Przed kamerą matka opowiada o życiu rodziny, codziennych sprawach. Pragnie, by dzieciom było lżej, ich szczęście jest dla rodziców bardzo ważne. Kobieta mówi z namysłem i powoli, jest oszczędna w słowach, jak zresztą wszyscy Ałtajczycy. Milczący są zwłaszcza mężczyźni. "Tylko głupiec odpowiada szybko, w ten sposób nigdy nie odpowie mądrze" - powtarzają. Ojciec cieszy się z przyjazdu syna, spędza z nim beztroskie chwile w stepie, ale w ogóle ze sobą nie rozmawiają, rozumieją się bez słów. Kamera pokazuje również Eresa w wiejskiej szkole. Lekcje odbywają się w narodowym języku ałtajskim. Wraz z innymi dziećmi chłopiec poznaje ałtajską kulturę, poezję, historię. W przerwie między zajęciami, podobnie jak jego rówieśnicy na całym świecie, kopie z kolegami piłkę na szkolnym boisku. Ponadto Eres pięknie rzeźbi w drewnie, gra w piłkę, należy do zespołu folklorystycznego. Bardzo dobrze też jeździ konno, ma własnego wierzchowca. Jak co roku na jesieni, po sianokosach, w Kokorii przychodzi czas na uroczystości weselne. Towarzyszymy Eresowi, który jest drużbą panny młodej, w przygotowaniach do ważnej uroczystości. Poznajemy ciekawe miejscowe zwyczaje związane z zaślubinami. W nastrojowym filmie Jacka Bławuta podziwiamy wspaniałą przyrodę, oglądamy niezmierzone przestrzenie, dostrzegamy współczesność przenikającą do kraju o starych tradycjach i obyczajach. Wnikliwe obserwacje i ałtajska muzyka składają się na ciekawą opowieść o miejscu, które przez tubylców jest uważane za pępek świata, gdzie swój początek mają wszystkie narody ziemi. 00:15 RODEM Z MUSZYNY. RZECZ O ADAMIE ZIEMIANINIE Reportaż, 13 min, Polska, 1984 Autor: Krzysztof Miklaszewski Prezentacja sylwetki i dorobku artystycznego Adama Ziemianina, polskiego dziennikarza, poety i autora teksów. Adam Ziemianin urodził się w Muszynie w 1948 roku. Debiutował w 1968 roku, a pierwszy tom poezji "Wypogadza się nad naszym domem" ukazał się w 1975 roku. Jest autorem wielu zbiorów poezji, laureatem wielu ogólnopolskich turniejów poetyckich, m.in. Konkursu im. Stanisława Piętaka. 00:35 NOTACJE - JACEK FEDOROWICZ. SYN WROGA LUDU Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2011 Autor: Joanna Wielhorska Urodzony 18 lipca 1937 r. w rodzinie warszawiaków działających w polskiej gospodarce morskiej. Jako siedmioletnie dziecko przeżył powstanie warszawskie. Ukończył studia na Wydziale Malarstwa Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku. Był jednym z założycieli (m. in. ze Zbigniewem Cybulskim i Bogumiłem Kobielą) gdańskiego, studenckiego teatru Bim - Bom i należał do składu aktorskiego tego teatru. Jeszcze w czasie studiów rozpoczął współpracę z gdańskim radiem jako autor i aktor, zaś jako autor i rysownik - karykaturzysta z prasą w całym kraju (m. in. "Dookoła świata", "Po prostu", "Dziennik Bałtycki", "Szpilki", "itd"). W drugiej połowie lat 60. występował w Telewizji Polskiej, gdzie współtworzył m. in. wraz z Jerzym Gruzą programy rozrywkowe "Poznajmy się", "Małżeństwo doskonałe", "Kariera" i "Runda". W latach 70. był współautorem radiowego (Program III) magazynu satyrycznego "60 minut na godzinę", gdzie występował w kilkunastu rolach, tworząc m. in. postacie Kolegi Kierownika i Kolegi Kuchmistrza. Prowadził też w radiu poranne pogadanki. Wraz z Piotrem Skrzyneckim prowadził pierwszy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu. W latach 60. i 70. często występował na estradzie. Na początku stanu wojennego zerwał wszelkie kontakty z państwowymi środkami przekazu. Wraz z żoną Anną zaangażował się w działalność Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Występował głównie na terenach kościelnych, tam urządzał też wystawy swoich karykatur i prosolidarnościowych rysunków, występował z odczytami w ramach Tygodni Kultury Chrześcijańskiej. Wtedy powstały audycje audio i video rozprowadzane na kasetach w tzw. drugim obiegu, emitowało je także Radio Wolna Europa. Jednym z jego pomysłów z tamtych czasów było ośmieszanie reżimowego dziennika telewizyjnego. W 1989 r. był współautorem audycji przedwyborczych Komitetu Obywatelskiego, w których m. in. omawiał zasady głosowania. W latach 90. zaczął prowadzić w TVP program "Dziennik Telewizyjny", który następnie przeszedł metamorfozę z programu o charakterze politycznym na program rozrywkowy. W 2005 r. program ten na kilka miesięcy zmienił nazwę na SEJF (Subiektywny Ekspres Jacka Fedorowicza). W 2006 satyryk odszedł z Telewizji Polskiej. 00:55 DZISIAJ W WARSZAWIE, JUTRO GDZIEŚ W ŚWIECIE Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2014 Reżyseria: Grzegorz Brzozowski Dwa kubki gorącej czekolady z chilli, nielegalne wysypisko śmieci, męskie skarpetki na drewnianej podłodze i jeden pączek z marmoladą. Vera z Niemiec i Stephane z Belgii spotykają się w dziwnej i zimnej Warszawie, by wspólnie odkrywać uroki praskiej strony Wisły. Połączył ich Erazmus i couchsurfing. Grzegorz Brzozowski, reżyser dokumentu, przedstawia przekleństwa i błogosławieństwa zjednoczonej Europy, która może, ale wcale nie musi, zbliżać ludzi. 01:20 SZCZUROŁAP Film dokumentalny, 20 min, Polska, 1986 Reżyseria: Andrzej Czarnecki Film wyprodukowany przez łódzką Wytwórnię Filmów Oświatowych. Wielokrotnie nagradzana na festiwalach (m.in. na MFFK w Clermont Ferrand i w Mannheim) opowieść o człowieku, który zajmuje się niszczeniem szczurów na skalę przemysłową. Tytułowy "szczurołap" na przykładzie jednej ze swoich akcji przedstawia szczegółowo metody swojej pracy. Muszą one być starannie opracowane, ponieważ szczury to zwierzęta o wysokim stopniu inteligencji i "niełatwo z nimi wygrać". Film jest utworem wieloznacznym i przewrotnym: powstawał wkrótce po zakończeniu stanu wojennego w Polsce i był wówczas jednoznacznie odczytywany jako złośliwa metafora niedawnego polowania komunistycznych służb bezpieczeństwa na przywódców opozycyjnego podziemia. Głównym autorem ekspresyjnych zdjęć do tego filmu był, nieżyjący już, Piotr Sobociński, jeden z polskich operatorów odnoszących sukcesy w Stanach Zjednoczonych, który na początku swej kariery często współpracował z Wytwórnią Filmów Oświatowych. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KAŻDEGO ROKU NAD SOKOŁDĄ ODC. 250 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:20 PIĘKNE LATA NIEWOLI Film dokumentalny, 40 min, Polska, 1996 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Stanisław Szymański Janusz Nasfeter, jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, wspomina zdarzenia ze swej młodości i lat dojrzałych. Opowiada o wydarzeniach okresu okupacji i lat powojennych, powraca do przeżyć, które stały się inspiracją jego twórczości. Reżyser relacjonuje także wydarzenia, które mogłyby być kanwą jego twórczości i filmu, jaki już nie powstanie. Jest to szczególny portret 72 - letniego, nieżyjącego dziś mężczyzny, którego życie przebiegało w latach zniewoleń Polski: niemieckiej okupacji 1939 - 1945 i radzieckiej hegemonii 1945 - 1989. 03:15 DOKUMENT - PAMIĘĆ DOMU Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2012 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beta Hyży - Czołpińska Zdjęcia: Krzysztof Więckowski Podlasie do dziś cechuje niepowtarzalny krajobraz, wzbogacony niespotykaną w innych częściach Polski architekturą drewnianą. Niestety, w ostatnich latach zachodzą w nim nieodwracalne zmiany. Na skutek niekontrolowanych chaotycznych inwestycji budowlanych ginie zarówno krajobraz kulturowy, jak i przyrodniczy, będący wspólnym wielowiekowym dziedzictwem. Są jednak ludzie, którzy dostrzegają wartości krajobrazowe Podlasia. To głównie mieszkańcy dużych miast, którzy postanowili radykalnie zmienić życie, uciec z hałaśliwych aglomeracji i zamieszkać na wsi. Kupują zdewastowane stare drewniane domy i restaurują je tak, by zachowały swój historyczny charakter. Kto zdąży pierwszy? Czy szybciej będzie postępowało niszczenie krajobrazu, czy zacznie się proces powstrzymujący? To zależy od dotarcia z przesłaniem filmu do powszechnej świadomości.