TVP Dokument Piątek, 03.11.2023 Zmiany z dnia 09.10.2023 w stosunku do raportu z dnia 25.09.2023 (dodano pozycję programową) 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - UWAŻNIE O WAŻKACH Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Dr Grzegorz Tończyk, naukowiec z z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, jest zaangażowany w projekt ochrony ważek śródleśnych torfowisk. Projekt jest próbą podjęcia czynnej ochrony ważek związanych z tym typem środowiska poprzez odpowiednio prowadzone działania służące zachowaniu i odtwarzaniu ich siedlisk. Ponadto w filmie występuje Zbigniew Fijewski z Mazowiecko - Świętokrzyskiego Towarzystwa Ornitologicznego. (dodano pozycję programową) 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 33 JAK SMAKUJĄ KRESY? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Skoro pierogi ruskie nie pochodzą z Rosji, to skąd się wzięła ich nazwa? Czym różni się barszcz ukraiński od swojej polskiej wersji? Radek Kotarski przemierza pola, restauracje i targi Ukrainy. Szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego o tym rejonie mówiono spichlerz Europy. Razem ze swoimi przewodnikami po kresowych smakach przygotowuje potrawy w profesjonalnej restauracji, na polu i w zwykłym domu. Pokaże też, ile słodyczy znajdziemy w połączeniu ogórków i miodu. (dodano pozycję programową) 07:40 WETERYNARZE Z SERCEM - /61/ Reality show, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Beata Szymańska Scenariusz: Beata Szymańska Program prezentuje przypadki pacjentów pojawiających się w klinikach weterynaryjnych, pracę i opiekę medyczną nad zwierzętami w ogrodach zoologicznych i innych placówkach działających na rzecz zwierząt. Odwiedzamy ośrodki rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami i placówki wykorzystujące w swej pracy zwierzęta, np. policja czy służby celne. Zobaczymy także mniej popularne zwierzęta domowe, jak gryzonie czy zwierzęta egzotyczne. Program wskazuje, jak postępować ze zwierzętami i uczy empatii w stosunku do nich. W Klinice Weterynaryjnej w Gdańsku niemal każdego dnia zdarzają się błyskawiczne akcje ratowania zwierząt. Jesteśmy świadkami jednej z nich: suczka Suri, stała pacjentka kliniki, uległa wypadkowi komunikacyjnemu. Dzięki natychmiastowej reakcji opiekunki i lekarzy oraz skomplikowanej operacji Suri ma szansę na wyzdrowienie. Odwiedziliśmy też Pomorski Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt "Ostoja" na Kaszubach. To tutaj grupa pasjonatów pomaga poszkodowanym zwierzętom, otaczając je specjalistyczną opieką. Jesteśmy świadkami wypuszczania na wolność wyleczonych mew. Do ośrodka trafiają też zwierzęta, które na wolności przedwcześnie obudziły się z zimowego snu. Dziś szczególnie, poza mewami, przyglądamy się jeżom, które właśnie dowieziono do Ostoi. (dodano pozycję programową) 08:10 COVIDOWY REJS (THE COVID CRUISE) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2020 Reżyseria: Mike Downie Dokumentalna opowieść o rejsie statku Diamond Princess w lutym 2020 r. Wszystko, czego doświadcza teraz świat, zmagając się z pandemią koronawirusa, wydarzyło się najpierw na statkach wycieczkowych: szybka infekcja, transmisja asymptotyczna, dystans społeczny, tragiczne i ciężkie konsekwencje dla osób starszych i chorych, pytania dotyczące testowania oraz dylematy dotyczące kwarantanny i izolacji. Podczas gdy wielu naukowców protestowało przeciwko pokładowej kwarantannie ze względu na zagrożenia dla pasażerów, te epidemie zapewniły naukowcom kluczowe wczesne spojrzenie na zachowanie i naturę COVID - 19. Opowiedziane przez pasażerów rejsu. (dodano pozycję programową) 09:15 OBCY PRZYBYSZE W EUROPIE - ODC. 2 PAPUGI (THEY CAME TO STAY - OUR ALIEN ANIMAL NEIGHBOURS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Herbert Ostwald Cykl dokumentalny (3 części) opowiadający o gatunkach zwierząt, które zostały przeniesione do innych niż ich rodzime ekosystemy. Dlaczego ptak nandu - spokrewniony ze strusiem, drepcze po zaśnieżonych polach północnych Niemiec. Nieoczekiwanie nad katedrą w Kolonii przelatują stada jasnozielonych papug. A podobne do bobra nutrie z pomarańczowymi zębami obgryzają francuskie i holenderskie tamy kanałowe. Wszystkie te gatunki są obce i podejrzewa się, że powodują szkody ekologiczne i ekonomiczne. Choć UE chce walczyć z takimi inwazyjnymi zwierzętami, walka z nimi okazuje się trudna i uciążliwa, a nieprzygotowana biurokracja, skłóceni naukowcy i niedoinformowani obywatele ułatwiają rozprzestrzenianie się tych zwierząt. Czy należy walczyć z intruzami? Kiedy gatunek zwierząt jest rzeczywiście rodzimy? A może ciągła zmiana natury jest regułą? Seria dociera do sedna problemu ze zwierzęcymi intruzami, wybierając jako przykłady trzy istotne, a także interesujące gatunki. Odcinek 2 - "Papugi". Silny dziób, zielone upierzenie i prędkość! Niezwykłe, egzotyczne stworzenia - papugi - zdobywają europejskie miasta na terytorium rodzimych ptaków, których śpiew zawsze zachwycał. Następuje zmiana. Dzikie papugi zaczynają skrzeczeć, a nie wszyscy to lubią. Czy pierzaste imigrantki wprowadzają zamęt i trzeba się ich pozbyć? W Kolonii po raz pierwszy rozmnożyły się w 1969 roku. Były w Niemczech nowością. W Europie zjawiły się na skutek handlu ptakami. Jak wiele innych gatunków papug - kolorowe, zabawne są domownikami. Miłośnicy ptaków wyhodowali z dzikich osobników blisko 50 odmian różnych kolorów. (dodano pozycję programową) 10:15 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 1 WENECJA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 1 VENICE) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 1 - "Wenecja". Tutaj ludzie żyją wspólnie, jak wielka rodzina. To wymarzone miejsce dla rzemieślników. Wyspa Murano, usadowiona w północnej części weneckiej laguny, słynie jako światowa stolica szklarstwa. Dawno temu rzemieślnikom w Murano nie wolno było opuszczać wyspy. Podobno, by ustrzec Wenecję od ognia, który płonie tu w dzień i w nocy. Inni twierdzą, że chodzi o zachowanie tajemnic zawodu, który przekazuje się z pokolenia na pokolenie. Wenecja jest miastem powstałym z drewna na wodzie. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego ludność przeniosła się z lądu stałego na wyspy. Miasto rozrastało się. zbudowano więc drewniane platformy i wykopano kanały, by łatwiej się przemieszczać. W całej Wenecji z wody wyrastają kamienne i ceglane budynki. Podobnie jak w większości miast nadmorskich, także w Wenecji prosperuje targ rybny. Kupuje się tu i sprzedaje dary morza od stuleci. Czas dominacji weneckich twórców luster może przeminął, ale dziedzictwo rodziny Barbinich ma się dobrze. Ich ręcznie wykonane zwierciadła znajdują odbiorców na całym świecie. Każdy z tych rzemieślników stanowi ogniwo w długim łańcuchu tradycji zawodów, praktykowanych w Wenecji dawno temu. (dodano pozycję programową) 11:10 FASCYNUJĄCE MIEJSCA (2 SEZON) - FASCYNUJĄCA SZWAJCARIA - JEZIORO MAGGIORE (FASCINATING SWITZERLAND - LAKE MAGGIORE) Cykl dokumentalny, 18 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Anette Schreurich Tym razem będziemy w regionie Szwajcarii położonym wokół niezwykłego jeziora. Po południowej stronie Alp, tylko 3 i pół godziny jazdy z Bazylei, leży Ticino - szwajcarska enklawa na granicy z Włochami. Od palm po lodowce: Ticino to kształty i kolory o bardzo szerokim spektrum. Jak wielki mur, Alpy powstrzymują chłód z Północy. W rezultacie klimat na południu jest niemal śródziemnomorski. Szczególnie tu - nad jeziorem Maggiore. Gdy inne partie Ticino wciąż przykrywa gruba warstwa śniegu - wokół jeziora Maggiore rozkwita wiosna. Tylko jedna piąta tego jeziora należy do Szwajcarii, reszta jest położona we Włoszech. Ticino ma szwajcarskie prawo federalne, franki i ceny zrównane do krajowych. Wszystko inne jest włoskie: język, kuchnia, kultura i temperament. (dodano pozycję programową) 12:00 WIELKIE RODZINY - ODC. 1 Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Seria dokumentalna ukazująca codzienne życie niezwykłych ludzi - rodzin wielodzietnych. W odcinku pierwszym poznajemy bohaterów serii, czyli rodziny Twarowskich, Lewockich i Da Cruz. Staś, Asia, Marysia, Antek, Zosia, Basia, Gabrysia, Tymek, Stefan, Bernadetta oraz Andrzej to 11 - osobowa rodzina Twarowskich. A przed nimi przygotowania do corocznych wakacyjnych manewrów rodzinnych. Od 9 lat całą zgrają wyjeżdżają nad polskie morze, do Dębek. Żeby to zrobić muszą się podzielić na dwie grupy. 7 członków rodziny, z mamą na czele, jedzie samochodem vanem, a druga 4 - osobowa grupa dowodzona przez tatę - pociągiem. Zaczynamy zatem od przygotowań do wyjazdu, czas spakować 11 walizek, 22 pary butów i całą masę innych rzeczy. W centrum Lublina mieszka Andrzej Lewocki, jeden z najlepszych polskich gitarzystów flamenco, tata 9 pociech. Wieczorem cała rodzina zasiada przed komputerem, żeby kupić buty dla dzieci. Wokół mamy Moniki i taty Andrzeja gromadzi się piątka zainteresowanych dzieciaków. Zaczynają się małe kłótnie o kolor, rodzaj sznurówek i innych ważnych dla młodych ludzi spraw. Ale tak naprawdę największym problem są jednak finanse i rodzice w pierwszej kolejności proponują dzieciom buty z obniżek. Janu da Cruz, tata czwórki dzieci, to wychowany w Portugalii Gwinejczyk, mąż Weroniki. Od rozpoczęcia pandemii Janu przestał praktycznie walczyć na ringu. Odwołano wszelkie gale sportowe i sam musiał dbać o swoją formę i przygotowanie do walki. Niedawno dostał jednak pierwszą od niemal roku propozycję walki MMA. Właśnie rozpoczął intensywne przygotowania, ma tylko 6 dni, żeby wrócić do pełni formy. Ale niebawem rodzinę czeka coś ważniejszego niż walka taty. Weronika jest w ciąży. Spodziewa się piątego dziecka. (dodano pozycję programową) 12:55 OSTATNI W ALEPPO (LAST MEN IN ALEPPO) Film dokumentalny, 58 min, Dania, 2017 Reżyseria: Feras Fayyad Po 5 latach wojny w Syrii, w oblężonym i zupełnie zniszczonym Aleppo - kiedyś największym syryjskim mieście - wciąż pozostaje około 350 tysięcy osób. Towarzysząc ochotnikom i ratownikom Syryjskiej Obrony Cywilnej, znanej również jako Białe Hełmy - Khalidowi, Subhidowi i Mahmoudowi - zobaczymy jak wygląda codzienne życie na ulicach tego miasta. Wolontariusze jako pierwsi wchodzą do zniszczonych budynków, odkopują gruz w poszukiwaniu ciał i jakichkolwiek oznak życia. Uratowali do tej pory ponad 60 tys. mieszkańców Aleppo, najczęściej wyciągając ludzi spod gruzów gołymi rękami. Sami narażają się na ogromne niebezpieczeństwo, mogąc zginąć w każdej chwili. Dlatego codziennie zderzają się z dylematem - czy ryzykować dalej, czy uciec z miasta. W tej poruszającej filmowej podroży po Aleppo poznajemy nie tylko ogrom zniszczeń, jakich dokonała wojna, ale również osobistą historię zwykłych ludzi, którzy stali się prawdziwymi bohaterami tej masowej ludzkiej tragedii rozgrywającej się na oczach całego świata. Film otrzymał Nagrodę dla Najlepszego Filmu Dokumentalnego na festiwalu w Sundance (2017), Nagrodę Główną na festiwalu CPH: DOX 2017 w Kopenhadze oraz Grand Prix w Konkursie Głównym 14. Festiwalu Filmowego Millennium Docs Against Gravity (2017). (dodano pozycję programową) 13:55 OBCY PRZYBYSZE W EUROPIE - ODC. 3 RHEA (THEY CAME TO STAY - OUR ALIEN ANIMAL NEIGHBOURS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Herbert Ostwald Cykl dokumentalny (3 części) opowiadający o gatunkach zwierząt, które zostały przeniesione do innych niż ich rodzime ekosystemy. Dlaczego ptak nandu - spokrewniony ze strusiem, drepcze po zaśnieżonych polach północnych Niemiec. Nieoczekiwanie nad katedrą w Kolonii przelatują stada jasnozielonych papug. A podobne do bobra nutrie z pomarańczowymi zębami obgryzają francuskie i holenderskie tamy kanałowe. Wszystkie te gatunki są obce i podejrzewa się, że powodują szkody ekologiczne i ekonomiczne. Choć UE chce walczyć z takimi inwazyjnymi zwierzętami, walka z nimi okazuje się trudna i uciążliwa, a nieprzygotowana biurokracja, skłóceni naukowcy i niedoinformowani obywatele ułatwiają rozprzestrzenianie się tych zwierząt. Czy należy walczyć z intruzami? Kiedy gatunek zwierząt jest rzeczywiście rodzimy? A może ciągła zmiana natury jest regułą? Seria dociera do sedna problemu ze zwierzęcymi intruzami, wybierając jako przykłady trzy istotne, a także interesujące gatunki. Odcinek 3 - "Rhea". Niezwykła głowa i tyczkowate nogi. To nie struś - tylko rhea, nandu szare. I nie jest sam. Znakomicie się rozwijają i to tu - w Niemczech! To jedyne miejsce w Europie, gdzie te wielkie ptaki żyją na wolności. Całe stada wędrują po polach - jakby były tu od zawsze. Jakie są te dziwne stworzenia? Nandu lubią otwarte przestrzenie. Ptaki kłusują wiele kilometrów dziennie w poszukiwaniu pożywienia. Do liczenia potrzeba wielu ochotników, którzy mogą pokonać długie dystanse. Muszą chodzić za ptakami wiele godzin. Mimo że zakłóca to spokój rhea - ludzka inwazja bardziej niepokoi inne zwierzęta. Ponieważ liczba rhea rośnie - Federalna Agencja Obrony Przyrody wstawiła je do wykazu obcych gatunków, które mogą stanowić zagrożenie dla rdzennej flory i fauny. (dodano pozycję programową) 15:00 BRAHMAPUTRA - NIEBIAŃSKA RZEKA W HIMALAJACH - ODC. 3 Z RÓWNIN DO OCEANU (SKY RIVER OF THE HIMALAYAS / BRAHMAPUTRA - HIMMELSFLUSS AUS DEM HIMALAYA) Cykl dokumentalny, 51 min, Austria, 2018 Reżyseria: Klaus Feichtenberger, Heinz Leger, Jeremy Hogarth Lektor: Elżbieta Groszek Odcinek trzeci prowadzi nas do parnych równin Bangladeszu z ich bagnami i dżunglami mangrowymi. Muł sprowadzony z Himalajów tworzy najbardziej żyzny i zabójczy region świata, spustoszony przez powodzie i patrolowany przez tygrysy, które bywają niebezpieczne dla ludzi. Rzeka swój początek bierze w śniegach i lodach Wyżyny Tybetańskiej, płynie przez skalne masywy Himalajów do największego kanionu na Ziemi. Bliżej ujścia traci impet. Na rozległej równinie stanu Asam w Indiach niemal łagodnie płynie wśród wysp dzikiej natury, rozbrzmiewających echem odległej przeszłości. Bogactwo roślin i zwierząt w regionach o zróżnicowanym klimacie tworzy ogromną różnorodność biologiczną. Wzdłuż południowych zboczy środkowych Himalajów na odcinku niemal pięciuset kilometrów rozciągają się równiny zalewowe. W czerwcu przed nadejściem monsunu poziom wody w Brahmaputrze jest najniższy. U zbiegu z rzeką Kulsi, w dół od Parku Narodowego Kaziranga, w nocy panuje ożywiony ruch. Dziś niebiańska rzeka łączy surowe puste przestrzenie z krajobrazami uformowanymi przez człowieka i z regionami o niezwykłej różnorodności. Łączy cywilizacje i kultury, karmi miliony istnień. Jarlung - cangpo, Brahmaputra, Jamuna - niebiańska rzeka Himalajów. (dodano pozycję programową) 16:00 ZABIĆ CZY LECZYĆ - SEKRETY JADU (KILL OR CURE: THE STORY OF VENOM) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Poznamy naukowców, którzy zajmują się pracą nad nowymi lekami z jadu śmiercionośnych stworzeń. Australia jest domem dla jednych z najbardziej jadowitych zwierząt na świecie. Niektóre są tak śmiercionośne, że mogą zabić człowieka w ciągu kilku minut. Ale w jadzie mogą być też ukryte leki przyszłości. Uczeni sądzą, że drzemie w nim potencjał do zupełnie nowych terapii i medykamentów, które mogą ratować życie. Jad składa się ze złożonych cząsteczek, które ewoluowały przez tysiąclecia, aby atakować określoną zdobycz. Niektóre skupiają się na układzie nerwowym, inne atakują tkankę lub układ krążenia. Z tego powodu jad może oferować szerokie zastosowania medyczne od ochrony serca i mózgu po potencjalne leczenie stwardnienia rozsianego i epilepsji. W tym filmie poznamy naukowców, którzy przewodzą światu w tej rewolucyjnej, nowoczesnej medycynie i stają twarzą w twarz z pająkami, wężami i meduzami. (dodano pozycję programową) 17:10 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 2 TOSKANIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 2 TOSCANIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 2 - "Toskania". Co rok do Toskanii przybywają miliony zachwyconych turystów. Teraz jednak panuje tu cisza - jak w muzeum o świcie. W słońcu kąpią się wspaniałe dzieła. Piękno jednak nie skrywa się w tylko architekturze i w olśniewających widokach. Wrosło na stałe w toskańską ziemię. Nic zresztą dziwnego - to tutaj biło serce Odrodzenia. Dom i natchnienie artystów, takich jak Da Vinci i Michał Anioł. Panorama arcydzieł wielu wieków. Przed Toskanią nowy dzień, ale utalentowani rzemieślnicy nie czekają, czerpiąc z jej dziedzictwa. Wyrabiają współczesne dzieła sztuki, inspirowani dumnym pochodzeniem, twórczym duchem i może czymś jeszcze. Długoletnia tradycja artyzmu widoczna jest w strzelistych katedrach widocznych na niebie. Ikoniczne widoki na tle wspaniałych krajobrazów. Najbardziej utalentowani artyści Toskanii znani są innej sztuki. Szanującej tradycję i odkrywanej na nowo. Można ją pokazać tylko w jeden sposób. Na talerzu. Kuchnia Toskanii jest równie prosta, jak smaczna. Pewien człowiek sztukę przygotowywania mięsa podniósł na wyżyny. (dodano pozycję programową) 18:10 TRZY PIETY MICHAŁA ANIOŁA (MICHELANGELO'S THREE PIETAS) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Marco Bellone Fascynujące spojrzenie na to, dlaczego Michał Anioł popadł w obsesję na punkcie Piety - Matki Boskiej trzymającej w ramionach umierającego Jezusa. (dodano pozycję programową) 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - POLINEZJA - PERŁA PACYFIKU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Słowo "Polinezja" brzmi jak zaproszenie do podróży. Od czasów pierwszych odkrywców ten zbiór małych wysepek na olbrzymim Pacyfiku fascynował urodą i kojarzył się z Rajem na Ziemi. Jednak za stereotypami kryją się ludzie, historia i kultura - prawdziwe powody, dla których warto pokochać Polinezję. Odwiedzając Tahiti, Tuamotu czy Markizy, trafiamy do odległego i niezwykle barwnego świata. (dodano pozycję programową) 20:15 PRAWDZIWI PEAKY BLINDERS - ODCINEK 2. WOJNY NA WYŚCIGACH (THE REAL PEAKY BLINDERS EP. 2 THE RACECOURSE WARS) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Harvey Lilley Scenariusz: Steven Knight Dwuczęściowa, dokumentalna historia masowego ruchu gangów, który powstał w Birmingham i innych przemysłowych miastach w XIX wieku i przekształcił się w nowoczesny gangsteryzm na początku XX wieku. Epicki western według scenariusza Stephena Knighta, którego akcja rozgrywa się w Birmingham o rodzinie chuliganów i ich gangu, stał się fenomenem, który do tej pory stał się inspiracją pięciu seriali i hollywoodzkich filmów fabularnych. Ale prawda historyczna jest równie szokująca i oferuje głęboki przegląd eksplozji przemocy klasy robotniczej, która wybuchła w wiktoriańskich miasteczkach i miastach w latach 70. XIX wieku i dała początek subkulturze, którą wciąż widzimy w dzisiejszych gangach miejskich i w piłkarskim chuliganizmie w latach 70. i 80. rozkwitu. To nieopowiedziana historia nie tylko jednego gangu, ale setek, które wiktoriańska prasa nazwała Peaky Blinders. Badamy przyczyny deprywację społeczną i pozbawienie praw obywatelskich oraz powstanie tego zjawiska. Odcinek 2 - "Wojny na wyścigach". Przez cały rok 1921 setki gangsterów toczą nieustanną, brutalną walkę o kontrolę nad torami wyścigowym. Z jednej strony bandyci z Birmingham i południowego Londynu, z drugiej włoska i żydowska mafia. Za wojnami na torach wyścigowych stoi Billy Kimber. Pierwszy król gangów w Wielkiej Brytanii, ktoś kto dorastał w gangach ulicznych Peaky Blinders, w Birmingham. To opowieść o tym, jak Peaky Blinders z Birmingham dali początek pierwszej fali zorganizowanej przestępczości w Wielkiej Brytanii i o tym, jak uliczny bandyta stał się odpowiedzią Wielkiej Brytanii na Ala Capone. (dodano pozycję programową) 21:15 MIASTO DUCHÓW. RAKKA (CITY OF GHOSTS (RAQQA)) Film dokumentalny, 88 min, USA, 2017 Reżyseria: Matthew Heineman Zdjęcia: Matthew Heineman "Miasto duchów" dokumentuje historię dziennikarzy i aktywistów należących do ugrupowania RSS (Raqqa Is Being Slaughtered Silently). Od kiedy w 2014 r. syryjskie miasto Rakka zostało opanowane przez ISIS, lokalni reporterzy, ryzykując życie, informują społeczność międzynarodową o zbrodniach dokonywanych przez bojowników tak zwanego Państwa Islamskiego. To opowieść o zapomnianym syryjskim mieście na brzegu Eufratu. Rakka stała się miastem duchów. To zwyczajne prowincjonalne miasto. Jego mieszkańcy słynęli ze wspaniałomyślności i ofiarności. Wesela trwały przez kilka dni. Jeśli w jednym domu zapanowało szczęście, radość ogarniała sąsiednie ulice. Ludzie żyli spokojnie i beztrosko. Nagle wszystko się zmieniło. Po czterdziestu latach reżimu Asada zapragnęli swobody. W próżni, która powstała po rewolucji, Rakkę najechała nowa grupa. Jej członkowie trzymali czarne flagi i nazywali siebie Państwem Islamskim. Państwo Islamskie natychmiast odcięło Rakkę od świata. Jedyne informacje stąd wychodzące stanowiły oficjalną propagandę ISIS. Wysyłanie informacji z Rakki jest praktycznie niemożliwe. Rakkę naprawdę mordują po cichu, z dala od mediów. Ta kampania stanowi reakcję na blokadę informacji. Według zasad Państwa Islamskiego, pole walki wymaga zamachowców samobójców. Większość z nich to dzieci, które mają dużo entuzjazmu i nie boją się śmierci. Bojownicy ISIS krążą po mieście, wypatrując dzieci. Dają im zabawki. Oferują pieniądze, słodycze, telefony komórkowe - rzeczy, których nie mają one w domu. Dzieci przyłączają się do nich. Przez ponad pięć lat nikt nie chciał wiedzieć, co się dzieje w Syrii. Teraz cały świat jest świadkiem tej tragedii. Film powstał przy wsparciu Sundance Institute Documentary Film Program i miał swoja światową premierę w 2017 r. na Festiwalu Filmowym Sundance. (dodano pozycję programową) 23:00 MIASTO GNIEWU S.I - /9/ Serial fabularyzowany TVP, 30 min, Polska, 2017 Reżyseria: Dawid Sawicki Scenariusz: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Odcinek 9. Uprowadzenia. Zabójstwo: Andrzeja Grzymskiego ps. Junior, 26 stycznia 1998 r. , przejście podziemne przy Hotelu Marriott, ul. Chałubińskiego i Alej Jerozolimskich. Zabójstwo Krzysztofa Kocota, 26 stycznia 1998 r. , ul. Łabiszyńska 21. Historia: Andrzej Grzymski ps. Junior związany był z Jeremiaszem Barańskim ps. Baranina. To stary przestępca współpracujący ze Służbami Bezpieczeństwa, a później po zmianie ustrojowej z Urzędem Ochrony Państwa. Junior zginął, ponieważ przygotowywał listę gangsterów, których zamierzał porwać. O tej liście dowiedział się i Pruszków, i Wołomin i wspólnie wydali na niego wyrok śmierci. W tym odcinku widzowie dowiedzą się o Jeremiaszu Barańskim ps. Baranina i o jego współpracy z organami państwowymi. Opowiemy o najtrudniejszym dla policji rodzaju przestępstw, jakim są uprowadzenia. (dodano pozycję programową) 23:45 ROSYJSKI AKCENT W IZRAELU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk W Izraelu mieszka ponad milion Żydów pochodzących z byłego ZSRR, najwięcej z Rosji. Wielu z nich ma podwójne obywatelstwo. Było to dobrze widoczne podczas rosyjskich wyborów prezydenckich, kiedy to gospodarza Kremla wybierały w Izraelu setki tysięcy osób. Na przedmieściach Hajfy czy Tel Awiwu częściej można dziś spotkać Rosjan niż rodowitych Izraelczyków. Niektórzy z nich nie mówią w ogóle w języku hebrajskim. Nie muszą, bo prawie wszędzie mogą się porozumieć po rosyjsku - od obsługi lotnisk, poprzez sklepy, na urzędach państwowych skończywszy. Od 2008 roku między Rosją a Izraelem obowiązuje ruch bezwizowy, który jeszcze umocnił ten stan. Tylko na trasie Moskwa - Tel Awiw odbywa się co najmniej 60 lotów tygodniowo. Rosjanie i Żydzi z byłego ZSRR mają w Izraelu własną partię polityczną, własne media, swoich bohaterów i artystów, sklepy z rosyjską żywnością oraz ogromne wpływy. Bez dużej przesady można powiedzieć, że stworzyli tam istne państwo w państwie, co najwyraźniej widać na niektórych ulicach Tel Awiwu czy Hajfy. Prawie wszystkie izraelskie partie polityczne muszą liczyć się z ich głosem i zabiegać o ich przychylność. Nie mówiąc już o tym, że ze Związku Sowieckiego wywodzi się wielu najwyższych urzędników państwa, jak chociażby przewodniczący Knesetu - Juli Edelstein. Ogromna rosyjska diaspora ma duży wpływ na kształtowanie obrazu Polski w Izraelu. Dlatego przyjrzenie się jej z bliska jest ważne. Celem filmu jest pokazanie rosyjskiej diaspory w Izraelu od środka. Na czym polega jej specyfika? Jak zmieniła oblicze Ziemi Świętej? W jakich dziedzinach ma największe wpływy? (dodano pozycję programową) 01:50 SAPIEHA KSIĄŻĘ BUSZU Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2005 Reżyseria: Anna Kwiatkowska, Tomasz Rudomino Scenariusz: Anna Kwiatkowska, Tomasz Rudomino Afrykańska historia Eustachego Sapiehy - znanego myśliwego, zbieracza diamentów, komentatora rajdów samochodowych "Rally Safari". Jego życie obfitowało w przygody, niezwykłe spotkania, wędrówki po afrykańskim kontynencie. Był autorem książek o polowaniach w RPA, Namibii i Kenii. Napisał także historię rodu swojej rodziny. Ojciec Sapiehy, też Eustachy, był Ministrem Spraw Zagranicznych w rządzie II Rzeczpospolitej. Podpisywał Traktat Ryski z Rosją. W czasie wojny przybył do Kenii, aby utworzyć tam obozy Czerwonego Krzyża. Syn Eustachy dotarł tam już po wojnie, był uciekinierem z obozu jenieckiego w Niemczech. Podróż po Kenii śladami Sapiehy biegnie przez krainy Masajów, Samburu, Wielki Rów Tektoniczny, jezioro Naivasha oraz Nakuru. Wypowiedzą się o nim myśliwi oraz Uhuru Kenyatta - syn pierwszego prezydenta niepodległej Kenii. Eustachy Sapieha zapisał się w historii współczesnej Afryki. Angażował się w akcje charytatywne. Na wyspie Lamu, położonej na Oceanie Indyjskim, założył szpital dla dzieci. Nienawidził turystycznych hoteli, żebraków w strojach Masajów, którzy sprzedawali turystom pamiątki, tańczyli dla nich. Mawiał, że Afryka umiera. Po 1977 roku Sapieha przestał jeździć po buszu i zamknął się w swoim domu. Nie chciał kontaktu z mediami, nie udzielał wywiadów, przestał uczestniczyć w życiu publicznym i społecznym Kenii. Umarł w 2003 roku. (dodano pozycję programową) 02:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PAMIĘĆ ODNALEZIONA ODC. 254 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Pamięć odnaleziona" Dziś, mówiąc o odnalezionych nazwiskach, na myśli mamy nazwiska żołnierzy poległych w bitwie I wojny światowej pod Nową Słupią. Wspólnie z członkami Świętokrzyskiej Grupy Eksploracyjnej zajmiemy się porządkowaniem cmentarza, ale nie tylko. Po porównaniu archiwaliów z rzeczywistością okazuje się, że dziesięciu żołnierzy pochowano pod omyłkowo zamienionymi tablicami. Zechcemy naprawić ten błąd, pamiętając, iż są rodziny, które ciągle szukają miejsca spoczynku swych krewnych. (dodano pozycję programową) 03:20 CZY WARTO BYŁO TAK ŻYĆ Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2007 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Filmowa opowieść Aliny Czerniakowskiej o Stanisławie Sojczyńskim "Warszycu" (rocznik 1910), dowódcy i twórcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego, największego ugrupowania wojskowego po wojnie do walki z komunistycznym zniewoleniem. Sojczyński do końca pozostał nieprzejednany i wierny wyznawanym ideałom. Po okrutnym śledztwie został skazany przez Sąd Wojskowy w Łodzi na karę śmierci. Wyrok wykonano w lutym 1947 r. Sojczyński miał wówczas zaledwie 37 lat. Nie wiadomo nawet, gdzie został pochowany. (dodano pozycję programową) 04:10 LIST Z ARGENTYNY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 1997 Reżyseria: Grzegorz Pacek Scenariusz: Grzegorz Pacek Wykonawcy: Jorge R Vilela, Czesław Miłosz, Sandra Filipi, Chinchina Capdevila, Huberto R Tomeu, Adolfo de Obieta, Carlos Coldardi, Alejandro Russovitch, Maria Rose Russovitch, Sergio Russovitch, Helena Zawadzka Ryttel, Maria Świerczewska, Halina Grodzicka, Alicja Giangrande, Zofia Chądzyńska Zdjęcia: Jarosław Mazur Franco de Peńa jest zirytowany. Nie może zrozumieć, jak to się stało, że w Archivo General de la Nacion w Buenos Aires nie ma śladu po Witoldzie Gombrowiczu. Wielki pisarz ponad 20 lat przeżył w Argentynie i nikt w tym kraju nic o nim nie wie? - pyta zdumiony. Potem rusza szukać śladów na własną rękę. Najbardziej zaś interesuje go wyjaśnienie pewnej sprawy, której trop pisarz pozostawił w polskim wydaniu swojego "Dziennika", nieistniejący w wydaniu hiszpańskojęzycznym. Gombrowicz mianowicie w zapiskach z roku 1968 i lat późniejszych niedwuznacznie wspomina o swoim nieślubnym synu. Franco de Peńa usiłuje go znaleźć. Szuka w archiwach. Dociera do Polaków, którzy znali Gombrowicza i przyjaźnili się z nim. Do trzech z grupy dwudziestu niegdysiejszych młodzieńców, którzy nie znając polskiego współuczestniczyli w tłumaczeniu "Ferdydurke" na hiszpański. Do chłopców z Tandil, by wraz z nimi zapukać do drzwi domu, w którym Gombrowicz napisał "Kosmos". Do artysty Jorge Vileli, poetki Sandry Filipi, doktora praw Juana Carlosa Gomeza, ekonomisty Mariana Betelu.... A nawet do wróżki i psychoanalityków. W tej po gombrowiczowsku "dzieckiem podszytej" wędrówce - a nie bez powodu stale towarzyszy jej muzyka Beethovena - brnie przez labirynt wspomnień, chwyta i gubi wątki, wysłuchuje opowieści o ekscentrycznym pisarzu snutych przez ludzi często nie mniej ekscentrycznych, w których pamięci Gombrowicz wyrył głęboki ślad. Wreszcie, po dwóch latach poszukiwań, zebranemu w polskiej ambasadzie odświętnie ubranemu gronu de Peńa przedstawia i oddaje do dyspozycji odnalezionego syna - niesyna. To trzeba zobaczyć!