TVP Historia Środa, 01.11.2023 Zmiany z dnia 02.11.2023 w stosunku do raportu z dnia 18.10.2023 (dodano pozycję programową) 07:05 TEN CMENTARZ MUSI ŻYĆ Film dokumentalny, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Mateusz Dzieduszycki Scenariusz: Mateusz Dzieduszycki We Lwowie znajduje się wiele miejsc związanych z rodziną Dzieduszyckich, obecną w tym mieście od XV wieku. Należą do nich zarówno domy, w których Dzieduszyccy mieszkali, instytucje, które ufundowali oraz kościoły i cmentarze. Jednym z miejsc, w których pamięć o rodzinie Dzieduszyckich została zachowana, stał się najstarszy w Europie Cmentarz Łyczakowski, miejsce ostatniego spoczynku członków rodziny, zmarłych w końcu XIX i pierwszej połowie XX wieku. (dodano pozycję programową) 07:20 RES POLONIAE - O POLSCE Z ODDALI - JAN STANGRYCIUK Rozmowa, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Anna Szałańska, Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski, Anna Szałańska, Jolanta Rzegocka Prowadzący: Jolanta Rzegocka Seria filmowych wywiadów przeprowadzonych w Londynie z wybitnymi ludźmi pióra, teatru, polityki, gospodarki. Rozmowy będą szczególnie dotyczyć związków bohaterów z Polską i polską kulturą. Gościem tego odcinka jest Jan Stangryciuk, weteran bitwy o Anglię, lotnik Dywizjonu 300. Urodził się w 1922 roku w Chełmie. W latach 30. razem z rodzicami wyjechał z Polski do Argentyny. W Ameryce Południowej rodzina szukała lepszego życia. Gdy wybuchła II wojna światowa, pan Jan wiedział, że chce i będzie walczyć przeciwko Niemcom w polskich siłach zbrojnych. Kiedy skończył 18 lat, wsiadł na statek płynący z Argentyny do Wielkiej Brytanii i tam zaciągnął się do wojska. Służył w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Został lotnikiem 300. Dywizjonu Bombowego Ziemi Mazowieckiej. Wkrótce, jako strzelec pokładowy, zaczął brać udział w lotach treningowych. Podczas jednego z nich przeżył katastrofę; samolot rozbił się, a pan Jan cudem przeżył. Ciało lotnika zostało poparzone, a połowa twarzy i dłonie wręcz spalone zostały zrekonstruowana dzięki eksperymentalnej terapii nowozelandzkiego doktora Archibalda McIndoe. Po wyjściu ze szpitala pan Jan na własną prośbę wrócił do latania. Odbywał loty bojowe nad terytorium nazistowskich Niemiec. Latał na bombowcach i Lancasterach. Cały czas dba o pamięć o polskich lotnikach, przeznacza swoje prywatne fundusze na remont grobów swoich przyjaciół lotników. Pan Jan został odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. (dodano pozycję programową) 07:50 KRYPTONIM MUZEUM - SZLAK ARMII KRAJOWEJ - ODC. 9 KRÓLIKI W RAVENSBRUCK Reportaż, 13 min, Polska, 2017 Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Prowadzący: Marek Lasota, Paweł Nowakowski Prof. Wanda Półtawska (ur. 1921) po wybuchu II wojny światowej wraz z grupą harcerek włączyła się do walki konspiracyjnej jako łączniczka, uczestnicząc jednocześnie w tajnym nauczaniu. W lutym 1941 r. aresztowana przez gestapo i więziona na Zamku w Lublinie, a następnie wywieziona do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbruck, gdzie stała się ofiarą eksperymentów pseudomedycznych. Uwolniona przez wojska amerykańskie 7 maja 1945 r. (dodano pozycję programową) 16:50 GALERIA WIDMO - RELIKWIARZ WIKINGÓW I KAMIENIECKI SKARBIEC Serial dokumentalny, 7 min, Polska, 2021 Reżyseria: Beata Szuszwedyk - Sadurska Scenariusz: Beata Szuszwedyk - Sadurska GALERIA WIDMO prezentuje animowaną historię zaginionego pod koniec II wojny światowej RELIKWIARZA ŚW. KORDULI, arcydzieła sztuki wikińskiej z X wieku, ozdoby skarbca katedry w Kamieńcu Podolskim. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:50 ZNIEWOLONY (12 YEARS A SLAVE) Dramat, 128 min, Wielka Brytania/USA 2013 Reżyseria: Steve McQueen Scenariusz: John Ridley Aktorzy: Chiwetel Ejiofor, Michael Fassbender, Benedict Cumberbatch, Paul Dano, Paul Giamatti, Lupita Nyong'o, Sarah Paulson, Brad Pitt Obsypany nagrodami dramat historyczny w reżyserii Steve'a McQueena: 3 Oscary 2014 (najlepszy film, najlepsza aktorka drugoplanowa Lupita Nyong'o, najlepszy scenariusz adaptowany) oraz 6 nominacji w innych kategoriach, ponadto Złoty Glob i BAFTA dla najlepszego filmu. "Zniewolony" to oparta na autobiograficznej powieści "12 Years A Slave" wstrząsająca historia Solomona Northupa (1808 - 1863), amerykańskiego działacza na rzecz abolicjonizmu. Został podstępnie uprowadzony i sprzedany do pracy w niewoli, w której spędził 12 lat. Kiedy odzyskał wolność, wydał autobiograficzną książkę w formie pamiętnika, w której spisał dramatyczne wspomnienia z czasów swojej niewoli. Solomon Northup przyszedł na świat w stanie Nowym Jorku jako wolny człowiek. Pracował na farmie, grał na skrzypcach. Założył rodzinę, wraz z żoną i dziećmi wiódł uczciwe życie, był szanowanym obywatelem. Rodzinne szczęście zburzyło uprowadzenie Northupa, który został podstępem zwabiony na Południe i sprzedany handlarzom w Luizjanie. Gehenna wolnego człowieka, który stał się niewolnikiem, trwała 12 koszmarnych lat. Przez cały ten czas Solomon Northup nie tracił nadziei, wierząc, że kiedyś odzyska wolność. Akcja filmu rozpoczyna w roku 1841, kiedy Solomon Northup szuka nowej pracy. Na północy Stanów Zjednoczonych od lat czarnoskórzy obywatele cieszą się wolnością. Inaczej jest jednak w południowych stanach, gdzie wciąż panuje niewolnictwo. Kiedy Northup trafia tu podstępnie zwabiony, zaczyna się jego życiowa tragedia, która ma swój szczęśliwy finał w 1843 r. , dzięki pomocy przyjaciół i znajomych.