TVP Kultura Piątek, 03.11.2023 09:00 PORTRET PODWÓJNY Film obyczajowy, 108 min, Polska, 2000 Reżyseria: Mariusz Front Scenariusz: Elżbieta Piekacz, Mariusz Front Zdjęcia: Jacek Januszyk Aktorzy: Maciej Adamczyk, Elżbieta Piekacz, Adam Bauman, Adam Bosko, Irena Front, Paweł Grzelak, Maciej Karpiński, Bogusław Kierc, Agnieszka Wosińska, Tomasz Zygadło, Xawery Żuławski Uhonorowany nagrodą jury "za poszukiwanie nowych form wyrazu" oraz nagrodą jury młodzieżowego na FPFF w Gdyni w 2001 r. film obyczajowy będący właściwie serią obrazów, okruchów codzienności, układających się w rozbudowaną mozaikę. To zrealizowana w konwencji paradokumentu, dramatyczna, choć niepozbawiona optymizmu historia dwojga młodych ludzi, polskich inteligentów, artystycznych dusz, wchodzących w dorosłe - prywatne i zawodowe - życie, szukających swojego miejsca na Ziemi. Film stanowi debiut fabularny Mariusza Fronta, rocznik 1965, absolwenta malarstwa w krakowskiej ASP i reżyserii, którą ukończył w łódzkiej "filmówce". Scenariusz powstawał niemal trzy lata i stanowi wspólne dzieło Mariusza Fronta oraz jego dziewczyny Elżbiety Kopacz, grającej w filmie jedną z dwóch głównych ról. Poza parą bohaterów większość ról odtwarzają aktorzy nieprofesjonalni - rodzina Elżbiety Piekacz, matka Mariusza Fronta, autentyczne postaci ze środowiska filmu, telewizji i reklamy. On, Michał, ukończył wydział reżyserii i stara się o możliwość nakręcenia debiutanckiego filmu na podstawie własnego scenariusza, ona, Ewa, jest początkującą aktorką. Oboje przyjechali do Warszawy w nadziei, że tu szybciej zrealizują swoje marzenia. Zamieszkują w wynajętej kawalerce, w oczekiwaniu na zawodowe spełnienie pracują w hipermarkecie. W wolnych chwilach on wędruje od producenta do producenta, usiłując zainteresować któregoś z nich swoim scenariuszem, ona chodzi na castingi, licząc, że wreszcie dostanie rolę. Jemu była żona i teściowa bronią dostępu do kilkuletniego synka, więc z konieczności rzadko go widuje. Jej ojciec odszedł z domu, gdy była jeszcze mała, więc wie, jak bardzo dzieci to przeżywają. Namawia go, żeby nie bacząc na zachowanie teściowej, odwiedzał synka, podtrzymywał więź z nim. Ani Michał, ani Ewa nie mają układów czy zamożnych rodziców, którzy "popchną" ich kariery, wesprą, umożliwią. O wszystko muszą sami zabiegać. Przeżywają upokorzenia, rozczarowania, frustracje. Duszą się w ciasnocie małego mieszkanka, a jednocześnie oddalają od siebie, szarpią się z samymi sobą i światem, który tak wiele obiecywał, a tak niewiele teraz daje. 11:00 CHŁOPI - ODC. 5/13 - GODY Serial obyczajowy, 50 min, Polska, 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Ignacy Gogolewski, Krystyna Królówna, Tadeusz Fijewski, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Janczar, Halina Kossobudzka, Kazimierz Wichniarz, Mieczysław Czechowicz, Barbara Burska, Stanisław Milski, Barbara Ludwiżanka, Franciszek Pieczka, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka Nadchodzi zima. Antek wraz z rodziną, wygnany z domu przez ojca, boryka się z kłopotami. Jego najbliższym głód zagląda w oczy, muszą sprzedać ostatnią krowę, jedyną żywicielkę rodziny. Młody Boryna podejmuje wreszcie pracę w młynie. Wkrótce jednak wda się w bójkę i skatuje do nieprzytomności jednego z robotników, który przechwalał się swoimi sukcesami u Jagny. Zbliża się Boże Narodzenie. We wszystkich domach trwają przygotowania do wieczerzy wigilijnej. 12:05 JADWIGA SMOSARSKA* Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Natasza Ziólkowska-Kurczuk Scenariusz: Natasza Ziółkowska-Kurczuk, prof. Małgorzata Hendrykowska Wykonawcy: Nina Andrycz, prof. Małgorzata Hendrykowska, prof. Maria Kornatowska, Zbigniew Rymarz, Danuta Dąbrowska-Przybylska, Zygmunt Machwitz, Andrzej Kawecki Zdjęcia: Paweł Banasiak Pretekstem do realizacji filmu o Jadwidze Smosarskiej jest fakt wydania przez profesor Małgorzatę Hendrykowską książki o aktorce, w której odsłonięte zostają nieznane dotąd fakty z jej życia. Scenariusz filmu bazuje na książce i powstał we współpracy z profesor Hedrykowską. We wrześniu 2008 roku przypadła 110 rocznica urodzin Jadwigi Smosarskiej. Jakie losy były udziałem aktorki, którą pamięta się z ról w przedwojennych filmach "Jadzia", "Barbara Radziwiłłówna", "Czy Lucyna to dziewczyna", "Dwie Joasie", "Skłamałam", "Prokurator Alicja Horn"?. Film ma charakter biograficzny, ale ukazuje aktorkę nie tylko przez pryzmat jej nieprawdopodobnej kariery i popularności, ale poprzez jej działania w czasie II wojny światowej, kiedy to uratowała ponad setkę ludzi. Z tego okresu zachowały się m. in. kwity bankowe oraz korespondencja Smosarskiej z Hanką Ordonówną ratującą z kolei polskie dzieci na Bliskim Wschodzie. Film ukazuje emigracyjne losy artystki, jej zaangażowanie w sprawy Polonii, ratowanie aktorów z wojennej pożogi, udział w odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, a także w tworzeniu Domu Aktora w Skolimowie, czy w końcu wieloletnią walkę z nieuleczalną śmiertelną chorobą - agranulocytozą. Jest to zatem opowieść o prawdziwym życiu aktorki. W filmie znalazły się nigdy dotąd niepublikowane dokumenty, fotografie, listy i inne materiały ikonograficzne, które znajdowały się w prywatnym archiwum Jadwigi Smosarskiej, a które przejęła prof. Małgorzata Hendrykowska. Oprócz tego film opowiada też o zmieniających się epokach: przedwojennej Polsce, o okresie drugiej wojny światowej, o 19 latach amerykańskiej emigracji i powrocie Jadwigi Smosarskiej do kraju na stałe na rok przed śmiercią w 1970 roku - w trudnym okresie kolejnego polskiego przełomu. Film przedstawia elementy świata Jadwigi Smosarskiej, a więc elementy świata przedwojennego filmu, ukazane poprzez kamery, urządzenia z planu filmowego, kostiumy, plakaty, wycinki prasowe, fotosy, fragmenty filmów i kronik. Pokazane są też miejsca związane z aktorką, oraz materiały archiwalne, zawierające wspomnienia ludzi, którzy ją znali. 13:10 GWIAZDY TAMTYCH LAT - ŁUCJA PRUS Film dokumentalny, 28 min, Polska, 1996 Reżyseria: Janusz Horodniczy, Krzysztof Wojciechowski Scenariusz: Janusz Horodniczy, Krzysztof Wojciechowski Zdjęcia: Jerzy Fronk Ten odcinek cyklu poświęcony jest piosenkarce Łucji Prus. Zarejestrowano rozmowy artystki z córką, z Janem Ptaszynem Wróblewskim, Agnieszką Osiecką oraz Włodzimierzem Nahornym. W programie piosenki w wykonaniu bohaterki audycji oraz jej występy z Janem Wołkiem i Wojciechem Młynarskim. 13:55 GWIAZDY TAMTYCH LAT - EMIL KAREWICZ Film dokumentalny, 26 min, Polska, 1996 Reżyseria: Janusz Horodniczy, Krzysztof Wojciechowski Scenariusz: Janusz Horodniczy, Krzysztof Wojciechowski Wykonawcy: Emil Karewicz, Andrzej Wajda, Jerzy Morgenstern, Aleksander Ford, Roman Wiączek, Krzysztof Rogala, Jerzy Cieślak, Stanisław Mikulski, Teresa Karewicz, Krzysztof Karewicz Zdjęcia: Jerzy Fronk W cyklicznej audycji "Gwiazdy tamtych lat" prezentowane są wybitne osobowości estrady, teatru i kina okresu powojennego. Każda audycja jest filmowo zarejestrowanym portretem gwiazdy, ale jest też opowieścią o człowieku, o jego pasjach, problemach, nawet nieszczęściach, jakie mu się przytrafiły. Artystów spotykamy najczęściej w ich własnym domu, w rodzinnym gronie, wśród przyjaciół, przy ulubionych zajęciach. Autorzy audycji starają się odpowiedzieć na pytanie: jacy są teraz ci, niegdyś wielcy i jak sobie radzą w zupełnie zwyczajnym życiu. Często okazuje się, że są oni nadal niezwykli nawet w swej codzienności. Ta edycja audycji poświęcona jest popularnemu aktorowi, Emilowi Karewiczowi. 15:05 FILM JEST BAJKĄ Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2005 Reżyseria: Stanisław Janicki Scenariusz: Stanisław Janicki Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Bohaterem filmu jest Ludwik Starski, scenarzysta przed - i powojennych filmów, takich jak: "Pieśniarz Warszawy", "Jadzia", "Piętro wyżej", "Zapomniana melodia", "Zakazane piosenki", "Skarb", "Przygoda na Mariensztacie", "Halo, Szpicbródka" oraz autor tekstów do piosenek, które stały się wielkimi przebojami, np.: "Umówiłem się z nią na dziewiątą", "Seksapil to nasza broń kobieca", "Warszawa, ja i ty". Ludwik Starski urodził się w Łodzi w 1903 roku, zmarł w Warszawie w 1984 roku. Był jedną z najbarwniejszych postaci polskiego kina. W filmie opowiadają o nim: syn Allan Starski, Krzysztof Teodor Toeplitz, Edward Zajicek. Ich wspomnienia wzbogacone są licznymi fragmentami scen i piosenek z filmów Ludwika Starskiego, zrealizowanych w latach 1934 - 1977. 15:55 PAVAROTTI Film dokumentalny, 109 min, Wielka Brytania/USA, 2019 Reżyseria: Ron Howard Aktorzy: Luciano Pavarotti Pełnometrażowy dokument przedstawiający życie i działalność artystyczną Luciano Pavarottiego (1935 - 2007), wybitnego włoskiego śpiewaka operowego, który sławą potrafił przyćmić nawet największe gwiazdy rocka. 20:00 WIECZÓR KINOMANA - WSTĘP DO FILMU - OSTATNI GARNITUR Rozmowa, 5 min, Polska, 2023 Łukasz Jasina rozmawia z krytykiem filmowym Łukaszem Adamskim o filmie pt. "Ostatni garnitur", reż. Pablo Solarz. 20:05 WIECZÓR KINOMANA - OSTATNI GARNITUR (EL ULTIMO TRAJE) Dramat, 86 min, Argentyna/Hiszpania/Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Pablo Solarz Aktorzy: Miguel Angel Sola, Angela Molina, Martin Piroyansky, Natalia Verbeke, Julia Beerhold, Olga Bołądź, Jan Mayezel Bohater filmu, Żyd Abraham Bursztein, podczas II wojny światowej trafił do obozu koncentracyjnego. Mimo przeżytego tam piekła ocalał, a to za sprawą sąsiada, Piotra. Również dzięki jego pomocy po wojnie Abraham wyemigrował do Argentyny. Nigdy nie chciał sięgać wspomnieniami do tamtych lat. U schyłku życia, mając 88 lat, emerytowany krawiec decyduje się jednak na powrót do Polski, zwłaszcza że jego córka zamierza sprzedać mieszkanie, a ojca umieścić w domu opieki. Po 70 latach Abraham pragnie odnaleźć swego wybawcę, z którym nigdy później nie miał kontaktu, a któremu przecież zawdzięcza życie. Zresztą obiecał mu wtedy, że pewnego dnia wróci. Chce też podarować mu ostatni garnitur, jaki uszył. Nigdy nie opuszczał Argentyny, teraz rusza w daleką podróż samolotem z przesiadkami. W drodze poznaje różne osoby, które okazują mu wiele życzliwości, choć jest stary i zrzędliwy. Na końcu - już resztkami sił - dociera wreszcie do Łodzi, a towarzyszy mu polska pielęgniarka, Gosia. 22:20 PITBULL - ODC. 22 Serial policyjny TVP, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Dominik Matwiejczyk, Patryk Vega Scenariusz: Patryk Vega, Piotr Subbotko Aktorzy: Andrzej Grabowski, Marcin Dorociński, Weronika Rosati, Michał Żurawski, Paweł Królikowski, Michał Kula, Hanna Konarowska, Redbad Klynstra, Grzegorz Borek Bolec, Persin Dymitry Naczelnik wydziału typuje policjantów do testowania nowego umundurowania policji. Jak zwykle głuchy jest na argumenty, że wydział nie chodzi na co dzień w mundurach. Chcąc nie chcąc wszyscy bohaterowie muszą stawić się do przymiarki nowych mundurów oficerów prewencji. Despero i Łapka zajmują się sprawą kolejnych wybuchów w Warszawie. Sprawa z pozoru banalna okazuje się być wojną dwóch gangów. Pokoleniowy konflikt między gangsterami zaostrza się, następuje eskalacja przemocy. Despero z Gebelsem próbują mediacji między gangami. Ataki kończą sie, gdy młodzi zabijają swojego rywala - "Komiksa". Renata i Igor prowadzą śledztwo w sprawie makabrycznej zbrodni. Na działce, w plastikowej beczce odkrywaja trójkę niemowlaków. Podczas przeszukania mieszkania w zamrażarce odkrywają jeszcze jedno niemowlę. Przesłuchanie matki odkrywa tragiczną prawdę. Renata odwiedza swoją koleżankę w komisariacie na Dworcu Centralnym, gdzie jest świadkiem zaopatrywania w kanapki urzędników państwowych jadących pociągiem przez Warszawę. 23:20 CZWARTKOWY KLUB FILMOWY - ŻELAZNA DAMA (THE IRON LADY) Dramat, 105 min, Francja, 2011 Reżyseria: Phyllida Lloyd Aktorzy: Richard Grant, Meryl Streep, Olivia Colman, Jim Broadbent, Alexandra Roach Królów było wielu, Żelazna Dama tylko jedna. Miała piskliwy głos, własny pogląd na każdy temat i niezwykły tupet. Zanim stała się jedną z najbardziej wpływowych postaci współczesnego świata, jej kapelusz i nieodłączne perły budziły pobłażliwy uśmiech. Na naszych oczach z pyskatej Maggy rodzi się Żelazna Dama, której czarna torebka do dziś jest symbolem rządów silnej ręki. Meryl Streep w roli Margaret Thatcher - prawdziwej damy w świecie zdominowanym przez mężczyzn. 01:15 NOC KRÓTKICH FILMÓW - PIĘĆ MINUT STARSZA Film animowany, 5 min, Polska, 2021 Reżyseria: Sara Szymańska Scenariusz: Sara Szymańska Wykonawcy: Sara Szymańska, Karolina Fronik Krótki film animowany. Siostry bliźniaczki Mela i Zenia jadą nad jezioro spędzić razem leniwe, letnie popołudnie. Ich więź jest tak bliska, że nie wiadomo, gdzie kończy się życie jednej, a zaczyna drugiej Niespełnione względem siebie oczekiwania owocują powstaniem świata, w którym każda próba wyznaczenia granic i rozłączenia splątanych tożsamości jest skazana na klęskę. (źródło: filmpolski.pl) 01:20 NOC KRÓTKICH FILMÓW - REFLEKSY Film animowany, 6 min, Polska, 1979 Reżyseria: Jerzy Kucia Scenariusz: Ewa Gołogórska, Jerzy Kucia Zdjęcia: Krzysztof Stawowczyk Muzyka: Krzysztof Suchodolski Po pełnych trudu zmaganiach z kokonu wydobywa się owad. Niespodziewanie zostaje zaatakowany przez innego owada. Rozpoczyna się walka na śmierć i życie. Owady staczają się do kałuży. Zbliża się człowiek. Gdy odejdzie, pozostaną po nim ślady butów i przydeptane, splecione w śmiertelnym uścisku owady. 01:30 NOC KRÓTKICH FILMÓW - KINO Film animowany, 3 min, Polska, 2020 Reżyseria: Oktawian Jurczykowski Scenariusz: Oktawian Jurczykowski Krótki film animowany. Bohater przychodzi do kina na seans i próbuje zająć wolne miejsce. 01:35 NOC KRÓTKICH FILMÓW - MASZA, WYJDŹ! (COME OUTSIDE, MASHA / ВИХОДЬ, MASHA) Film animowany, 4 min, Ukraina, 2021 Reżyseria: Julia Shalimova Scenariusz: Julia Shalimova Krótki film animowany. Całe życie tytułowej Mashy kręci się wokół smartfona i mediów społecznościowych. Dziewczyna jest tak zapatrzona w ekran telefonu, że nie zwraca uwagi na otaczający ją świat... 01:50 KINO NOCNE - USTRZELIĆ MAFIĘ (SHOOTING THE MAFIA) Film dokumentalny, 93 min, Irlandia/USA, 2019 Reżyseria: Kim Longinotto Scenariusz: Kim Longinotto Muzyka: Ray Harman Letizia Battaglia to znana postać we Włoszech. W latach 70. XX wieku była pierwszą włoską fotoreporterką dokumentującą brutalne morderstwa i wpływ mafii na życie zwykłych ludzi. Jej czarno - białe zdjęcia z tamtego czasu nie straciły siły przekazu. Dokumentują historię Cosa Nostra, ukazują rzeczywistość przemocy, krwi, władzy i kontroli, jaką sprawowała mafia. Uderzające, szokujące, wymagające odwagi i rejestrowane z narażeniem życia fotografie portretują bezwzględny świat ucisku i strachu. Przedstawiają sycylijską codzienność: od ślubów po brutalne morderstwa kobiet i dzieci. Dokumentują historię ludzi, którzy z powodu obawy o swoje życie decydowali się milczeć o popełnianych zbrodniach. Zdjęcia są wyzywające i jednocześnie namiętne, podobnie jak życie Battaglii, która świadomie zrywała z konwenansami społecznymi. Letizia Battaglia po ślubie, który zakończył się wczesnym rozwodem, żyła w wolnych związkach, przeważnie ze zdecydowanie młodszymi od siebie partnerami. Film jest portretem tej wyjątkowej osobowości. Przeplata czarno - białe fotografie z materiałem archiwalnym z tamtych czasów i szczerymi rozmowami z artystką, która neguje romantyczną narrację o mafii i przedstawia jej prawdziwe, okrutne oblicze. 03:45 WOMEN MAKE FILM - KOBIETY ZA KAMERĄ ODC. 10 (WOMEN MAKE FILM) Cykl dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Cousins Twórcy serialu rozmawiają z uznanymi reżyserkami, by odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje typowo kobiece kino. Zdania na ten temat są podzielone. Niektóre z pań, jak choćby Jane Campion ("Fortepian") czy Sally Potter ("Orlando"), nie czują się wyróżnione, gdy ktoś określa ich filmy jako kobiece. Według autorek pojęcie funkcjonuje umownie i nie stanowi odpowiedniej definicji dla ich dzieł. Z drugiej strony fakt bycia kobietą reżyserem sprawia, iż mają one poczucie swoistej odrębności.