TVP Dokument Wtorek, 08.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - WYKUWANIE RÓŻNORODNOŚCI Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Dzięcioły są u nas barwną ilustracją różnorodności biologicznej ptasiego świata. Ale nie tylko ptasiego, również całego środowiska, w którym żyją. Nie ma lepszego dowodu rozmaitości składu gatunkowego drzewostanu leśnego niż chór głosów i werbli dzięciołów różnych gatunków jednocześnie. Gatunki te są dość do siebie podobne, co już samo przez się pokazuje, jak przyroda różnicuje gatunki zwierząt z jednej grupy, a obecność wielu z nich naraz w tym samym lesie oznacza, że obok drzew iglastych są tu liściaste, obok żywych martwe, obok młodych stare. Dzięcioły same zresztą wzbogacają las, wykuwając dziuple, do których wprowadzają się inne gatunki - od ptaków po owady. Można rzec bez większej przesady, że swymi mocnymi dziobami wykuwają jakąś cząstkę leśnej bioróżnorodności. Ale też same od niej zależą, bowiem niektóre gatunki nie potrafią żyć w lesie innym niż urozmaicony. Jednym z ważnych czynników, decydujących o rozmaitości i przyrodniczym bogactwie lasu, jest jego kontakt z innymi lasami. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 43 KASZUBSKIE ŻYCIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski "Zrzeszonech naju nicht nie złomie", czyli "zrzeszonych nikt nie złamie" - tak mawiają o sobie Kaszubi, których odrębność kulturowa od wieków jest niesamowicie interesująca. Jak przez całe stulecia udało im się zachować własną tożsamość? Jakie są charakterystyczne cechy tej społeczności? Aby odpowiedzieć na te pytania, Radosław Kotarski rusza na wschodnie tereny Pomorza Zachodniego i Pomorza Gdańskiego. W czasie wędrówki poznaje kaszubskie zwyczaje kultywowane do dzisiaj. 07:05 NOTACJE - ANDRZEJ SZYDLIK. TOR SŁUŻEWIEC MÓJ BRAT Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2020 Andrzej Szydlik urodził się 1939 r. w Warszawie, w tym samym roku, w którym Tor Służewiec został oddany do użytku. Studiował w Instytucie Weterynaryjnym SGGW w Warszawie. Wieloletni komentator i spiker wyścigowy Toru Służewiec. W swojej karierze był kierownikiem działu techniczno - selekcyjnego, handiccaperem, rzecznikiem prasowym wyścigów konnych, przewodniczącym komisji technicznej. Przez wiele lat kształcił trenerów i sędziów wyścigowych oraz był przewodniczącym komisji egzaminacyjnej. Stały felietonista magazynów takich jak: "Koń Polski" oraz "Konie i Rumaki". Przez wiele lat reprezentując Tor Służewiec dokonywał selekcji przy zakupie koni na aukcjach w Polsce i w Europie Zachodniej. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 149 BRZEG Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na trasie podróży po Polsce będzie Brzeg. Miasto nad Odrą zachwyca obfitością niespodzianek takich jak chociażby argentyńskie rytmy na ulicach, fascynujące historie domów bez okien czy sala z dekoracją w postaci malowideł aż po sam sufit. Prawdziwe perły tutejszej architektury to malowniczy Zamek Piastów Śląskich oraz monumentalny kościół św. Mikołaja. Tym, co przykuwa wzrok, jest wysokość jego wnętrza. Dzięki 30 - metrowej nawie, bazylika jest zaliczana do największych świątyń gotyckich na Śląsku. W prezbiterium kolejną ogromną przestrzeń wypełnia wykonany w 1995 roku prawie 20 - metrowy witraż. Kolejna zabytkowa świątynia to barokowy kościół Podwyższenia Krzyża Świętego wybudowany na wykupionych przez jezuitów przyzamkowych terenach ogrodowych, w miejscu, w którym w średniowieczu stał kościół i klasztor dominikanów. Spacerując po Brzegu, pół dnia można spędzić wpatrując się w elewacje kamienic, na których zapisana jest historia miasta. I tak na przykład na budynkach przy ul. Sukiennice 5 czy ul. Dzierżonia 10 widać ślepe okna, czyli tzw. blendy. To powszechny w średniowieczu rodzaj dekoracji architektonicznej, zachowany do dziś w niewielu miastach. Jeśli dom miał wiele okien, również tych nieistniejących, pokazywało to zamożność i pozycję. Bogactwem Brzegu są też miejskie parki. Zajmują aż 90 hektarów powierzchni miasta, a to oznacza, że raczej prędzej niż później trafimy na łono brzeskiej natury. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - ODC. 2 - BÓBR Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący przyrodnik Łukasz Bożycki porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Wszystko, co nas otacza, jest ze sobą powiązane. Współpracuje lub się zwalcza, poluje lub ostrzega przed zagrożeniem. Przyroda, szczególnie ta dzika, jest połączona siecią powiązań, które odkrywa i objaśnia przyrodnik. Tylko dwa gatunki tak znacząco zmieniają środowisko, w którym żyją: bóbr i człowiek. Ludziom nie podoba się, że bobry ścinają drzewa albo budują tamy i zalewają okolicę. Często rozbierają te tamy, niszcząc ogromną bioróżnorodność. Jeśli jednak na bok odłożą złość, to zauważą, jak wiele gatunków zwierząt i roślin przyciągnęły do siebie bobry. 08:20 ROK 2077: SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 1 MUTACJA (2077 10 SECONDS TO THE FUTURE / 2077 - 10 PARA O FUTURO. EPISODE 1: MUTATION) Cykl dokumentalny, 54 min, Mozambik, 2017 Reżyseria: Pedro Clrigo, António Jos De Almeida Seria dokumentalna opowiadająca o tym, co czeka nas w przyszłości. Wyobraźmy sobie naszą planetę w przyszłości. Czy będziemy gatunkiem wieloplanetarnym, którego długość życia wyniesie 110 lat? Czy komputery zastąpią ludzkie życie? Dzięki ciągłym odkryciom w dziedzinie nanotechnologii, naszemu ciągłemu pragnieniu wiedzy i postępowi w wiedzy technologicznej, nasz stosunek do robotów, gdy będą one bardziej świadome poznawczo swojego środowiska, będzie inny. Wkraczamy w epokę, w której wkrótce trudno będzie odróżnić to, co fizyczne, od tego, co cyfrowe. Najbliższe kilkadziesiąt lat ulegnie największym i najszybszym przemianom w historii - w technologii, nauce i relacjach międzyludzkich. Żyjemy w akceleratorze naukowym o nieodwracalnych skutkach, w którym nasze dzisiejsze wybory zmienią świat jutra. Z pomocą wpływowych osobistości w globalnym społeczeństwie, takich jak fizycy teoretycy, patolodzy i prognostycy geopolityczni, próbujemy odpowiedzieć na te pytania, na które nie ma odpowiedzi. Ten cykl to podróż, która łączy teraźniejszość z przeszłością, aby pokazać nam, jak możemy wpływać na przyszłość. Serial nagrodzony na URTI Grand Prix 2018 dla Author’s Documentary. Odc. 1 Mutacja. Największe tajemnice przyrody to ludzki umysł i wszechświat. Mózg człowieka składa się z około stu miliardów neuronów, jest ich tyle, ile gwiazd w Drodze Mlecznej. Potrafi wykonywać 10 biliardów obliczeń na sekundę, tyle ile komputer wielkości Nowego Jorku. Wszystko dzieje się powyżej naszych barków. Ten niewielki obszar jest domeną czasoprzestrzeni. Mózg człowieka potrafi coś, co odróżnia nas od zwierząt: przewidywać przyszłość. Gdzie i jacy będziemy za 60 lat? W najbliższych dekadach nastąpi najgwałtowniejsza w historii transformacja technologii, nauki, środowiska i relacji międzyludzkich. Żyjemy w ogromnym, nieprzewidywalnym akceleratorze. W ostatnich dekadach zgromadziliśmy więcej wiedzy niż w całej wcześniejszej historii ludzkości. Do roku 2077 ta wiedza kilkukrotnie się pomnoży. 09:25 KLAN LISÓW (A FOXE'S TALE / CLAN DES RENARDS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Anne Lapied, Erik Lapied Film dokumentalny o lisach. Pewnego zimowego, bardzo śnieżnego dnia, w sercu rezerwatu w wysokich Alpach, w skalistym, niedostępnym dla obcych świecie rodzi się piątka lisiąt. Zobaczymy jak ostrożnie poznają swój nowy świat, zawierają nowe znajomości z kozicą, świstakiem i koziorożcem. A gdy nadchodzi koniec lata okazuje się, że nie wszyscy mogą pozostać w tym samym miejscu. Odtąd życie małych lisów będzie serią prób. Część pozostanie w klanie, a inni będą prowadzić koczownicze życie w poszukiwaniu terytorium. Jak będą walczyć ze złotym orłem i powrotem stada wilków? Czy będą tolerować wędrującego lisa, który atakuje ich terytorium? Czasami wzruszający i pełen niespodzianek film, nakręcony w całości w naturalnym środowisku swobodnie wędrujących dzikich zwierząt, ukazuje niezwykłą zdolność tych lisów do przystosowania się do życia na dużych wysokościach. 10:25 DUNAJ - ODC. 1 OD ŹRÓDEŁ DO LINZU (THE DANUBE - FROM ITS SOURCE TO THE BLACK SEA) Cykl dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Barbel Jacks Seria dokumentalna o Dunaju i miastach oraz krainach położonych nad tą europejską rzeką. To 2888 kilometrów od źródła w Schwarzwaldzie do ujścia do Morza Czarnego, Dunaj łączy dziesięć krajów o bardzo różnych kulturach. Jest zatem nie tylko drugą najdłuższą rzeką Europy po Wołdze, ale także najbardziej międzynarodową rzeką na świecie. Była i jest jednym z najważniejszych szlaków handlowych w Europie i stanowi koło ratunkowe dla wielu ludzi. Po drodze przepływa przez wspaniałe krajobrazy, od krasowych gór Jury Szwabskiej, przez aluwialne i bagienne krajobrazy z unikalną florą i fauną, aż po imponujące kaniony Żelaznej Bramy i wreszcie rozległą deltę rzeki u jej ujścia do Morza Czarnego. Nie tylko wielkość Dunaju jest wyjątkowa, ale ma również własną wolę i jest jedyną dużą rzeką w Europie, która płynie z zachodu na wschód. Ta seria filmów przedstawia przyrodę i ludzi nad Dunajem oraz daje wgląd w ich różne życie, które kształtuje rzeka. Odcinki: Odc. 01: Od źródła do Linz; Odc. 02: Z Wachau na Węgry; Odc. 03: Z Budapesztu do Belgradu; Odc. 04: Od Żelaznych Wrót do Morza Czarnego. 11:15 ZE ZNAKIEM Q Felieton, 16 min, Polska, 1971 Prezentacja śląskich zakładów przemysłowych ze znakiem jakości Q. W ramach akcji "Bliżej rynku" rozmowa z przedstawicielami zakładów Termiki, Polvidu i Cieszyńskich Zakładów Przemysłu Terenowego. Produkcja urządzeń elektrycznych gospodarstwa domowego, metalowych nakryć stołowych i pierścieni uszczelniających. Prezentacja sztućców stołowych i medalu "Za wzorowy wyrób", zdobyty na Targach Krajowych w Poznaniu w 1969 roku. Wizytówka Bielskiej Fabryki Obuwia Domowego "Befado", Częstochowskiej Fabryki Latarek oraz Ośrodka Postępu Technicznego Drobnej Wytwórczości. Sklep wielobranżowy, klienci, półki z towarami. 11:40 GENIALNY BARBARZYŃCA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Film dokumentalny o Józefie Chełmońskim, wybitnym przedstawicielu polskiego malarstwa realistycznego XIX wieku. 12:35 JAKIEGO KOLORU JEST MIŁOŚĆ? Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Małżeństwo Monika i Wojtek to niezwykła para. Obydwoje są niepełnosprawni, ale urodziła im się zdrowa córeczka Ula. Bardzo się kochają, wspierają w trudnych chwilach i każdego dnia walczą o normalne życie. Ona to niewidoma psycholog, on - informatyk z porażeniem mózgowym. Mają po trzydzieści lat, poznali się na portalu randkowym dla niepełnosprawnych. Monika mówi: napisał do mnie, że kiepsko chodzi i bełkocze. Odpisałam, że to może być problem, bo ja nie widzę. Jak my się porozumiemy? Wtedy Wojtek stwierdził, że na pewno dadzą radę. Od dwóch lat są małżeństwem. Ona nie ma pracy, ale on jest informatykiem w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Uzupełniają się we wszystkim, pomagają sobie w podstawowych czynnościach każdego dnia. Ona zastępuje mu ręce w czynnościach wymagających precyzji (zapina koszulę, przeniesie kubek z herbatą, talerz zupy), on służy za jej oczy - opisuje świat, którego Monika nigdy nie widziała. 13:30 ROK Z ŻYCIA JELENIOWATYCH (DEER DIARY) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Phil Coles Twórcy filmu dokumentalnego próbują przyjrzeć się bliżej życiu jeleni. To zwierzęta natychmiast rozpoznawalne i uwielbiane jako symbole dzikiej przyrody. Czy jednak dobrze je znamy? Jeleniowate są symbolicznym zwierzęciem. Zdobią kartki świąteczne, herby miast i tarcze herbowe i rodzinne. Zdobią tereny wokół okazałych domów. W ciągu roku przechodzą ogromne zmiany, od utraty cętkowanych kaftaników, po wyhodowanie gigantycznych poroży i dostosowanie diety do zmieniających się pór roku. Śledząc stada przez cały rok kalendarzowy, możemy dzielić się pierwszymi dziecięcymi krokami, obserwować jak unikają drapieżników, migrują na nowe żerowiska, przechodzą przez rzekę i toczą zaciekłe walki o prawa do krycia. Nawet renifer, symbol zimy i mały pomocnik św. mikołaja, prowadzi ciężkie i pełne wyzwań życie, tak niezwykłe, jak gdyby dostarczał prezenty na Boże Narodzenie. Życie jelenia jest bardzo bogate, ale jednak rzadko możemy go zobaczyć w naturze i na własne oczy. 14:30 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 2 GWADIANA (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 2 GUADIANA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane niegdyś krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek drugi poświęcony jest rzece Gwadiana - w Hiszpanii i Portugalii, jest to główna rzeka południowej Estremadury. Za czasów rzymskich stanowiła oś prowincji Hispania Baetica, której główne miasto Mrida, leżące nad rzeką, było jednym z ważniejszych miast ówczesnej Hiszpanii. Rzekę wymienia Pliniusz w swoim dziele. Źródła rzeki znajdują się w prowincji La Mancha. Wody rzeki stanowią główne bogactwo rolnictwa Estremadury. Na rzece znajduje się około 1830 tam służących nawadnianiu oraz kilka elektrowni wodnych. Uchodzi do Zatoki Kadyksu. 15:35 ROK 2077: SPOJRZENIE W PRZYSZŁOŚĆ - ODC. 2 GLOBALNE WYOBCOWANIE (2077 10 SECONDS TO THE FUTURE / 2077 - 10 PARA O FUTURO. EPISODE 2: GLOBAL ESTRANGEMENT) Cykl dokumentalny, 52 min, Mozambik, 2017 Reżyseria: António Jos De Almeida, Pedro Clrigo Seria dokumentalna opowiadająca o tym, co czeka nas w przyszłości. Wyobraźmy sobie naszą planetę w przyszłości. Czy będziemy gatunkiem wieloplanetarnym, którego długość życia wyniesie 110 lat? Czy komputery zastąpią ludzkie życie? Dzięki ciągłym odkryciom w dziedzinie nanotechnologii, naszemu ciągłemu pragnieniu wiedzy i postępowi w wiedzy technologicznej, nasz stosunek do robotów, gdy będą one bardziej świadome poznawczo swojego środowiska, będzie inny. Wkraczamy w epokę, w której wkrótce trudno będzie odróżnić to, co fizyczne, od tego, co cyfrowe. Najbliższe kilkadziesiąt lat ulegnie największym i najszybszym przemianom w historii - w technologii, nauce i relacjach międzyludzkich. Żyjemy w akceleratorze naukowym o nieodwracalnych skutkach, w którym nasze dzisiejsze wybory zmienią świat jutra. Z pomocą wpływowych osobistości w globalnym społeczeństwie, takich jak fizycy teoretycy, patolodzy i prognostycy geopolityczni, próbujemy odpowiedzieć na te pytania, na które nie ma odpowiedzi. Ten cykl to podróż, która łączy teraźniejszość z przeszłością, aby pokazać nam, jak możemy wpływać na przyszłość. Serial nagrodzony na URTI Grand Prix 2018 dla Author’s Documentary. Odc. 2 Globalne wyobcowanie. Sto lat po pierwszym locie na Księżyc rozpocznie się kolonizacja Marsa. Zmierzamy do stworzenia cywilizacji międzyplanetarnej. W ciągu 60 lat zaczniemy postrzegać kosmos nie jako coś odległego, lecz jako nowy dom. Lot na Marsa potrwa tyle, ile niegdyś trwał rejs z Lizbony do Indii. Ludzkość przejdzie od przemierzania oceanów do eksploracji międzyplanetarnej. W roku 2077 będziemy znacznie częściej podróżować w kosmos - jako gatunek międzyplanetarny. Ludzkość istnieje przez ułamek czasu istnienia wszechświata, więc możliwe, że życie wykształciło się także w innych miejscach. 16:40 DUNAJ - ODC. 2. Z WACHAU DO GRANICY WEGIER (THE DANUBE - FROM ITS SOURCE TO THE BLACK SEA) Cykl dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Barbel Jacks Seria dokumentalna o Dunaju i miastach oraz krainach położonych nad tą europejską rzeką. To 2888 kilometrów od źródła w Schwarzwaldzie do ujścia do Morza Czarnego, Dunaj łączy dziesięć krajów o bardzo różnych kulturach. Jest zatem nie tylko drugą najdłuższą rzeką Europy po Wołdze, ale także najbardziej międzynarodową rzeką na świecie. Była i jest jednym z najważniejszych szlaków handlowych w Europie i stanowi koło ratunkowe dla wielu ludzi. Po drodze przepływa przez wspaniałe krajobrazy, od krasowych gór Jury Szwabskiej, przez aluwialne i bagienne krajobrazy z unikalną florą i fauną, aż po imponujące kaniony Żelaznej Bramy i wreszcie rozległą deltę rzeki u jej ujścia do Morza Czarnego. Nie tylko wielkość Dunaju jest wyjątkowa, ale ma również własną wolę i jest jedyną dużą rzeką w Europie, która płynie z zachodu na wschód. Ta seria filmów przedstawia przyrodę i ludzi nad Dunajem oraz daje wgląd w ich różne życie, które kształtuje rzeka. Odcinki: Odc. 01: Od źródła do Linz; Odc. 02: Z Wachau na Węgry; Odc. 03: Z Budapesztu do Belgradu; Odc. 04: Od Żelaznych Wrót do Morza Czarnego. 17:35 LISTY BEETHOVENA (THE BEETHOVEN FILES) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2013 Reżyseria: Hedwig Schmutte, Ralf Pleger Dzieło Ludwiga van Beethovena jest legendarne i było nim jeszcze za jego życia. Jest znany na całym świecie, a o warunkach, w jakich powstawała jego muzyka, niewiele wiadomo. Jedno jest pewne: większość swoich arcydzieł skomponował po zdiagnozowaniu głuchoty. Wiedeń, 26 Marca, 1827r. We wczesnych godzinach porannych, Ludwig van Beethoven umiera w swoim mieszkaniu przy Schwarzspanierstrasse. Ma 56 lat. W ciągu kilku godzin przeprowadzona jest autopsja. Wedle zapisów historycznych, kości z ucha wewnętrznego zostają usunięte i zachowane. Powód dla którego zostało to zrobione, daje nam wskazówka z listu umarłego. Jego testamentu. Cztery strony napisane jako list pożegnalny w miejscowości Heiligenstadt, nieopodal Wiednia, datowane na 6 października 1802r. Beethoven musiał go trzymać w ukryciu przez wiele lat. Kiedy skomponował swoją słynną IX symfonię, nie był w stanie nic usłyszeć! Głuchy kompozytor? Jak to możliwe? Niemal 200 lat po śmierci Beethovena ten dokument rzuca światło na jedną z największych tajemnic historii muzyki. Po śmierci Beethoven pozostawił po sobie dwa dokumenty: Heiligenstädter Testament, list pożegnalny, który napisał w 1801 roku 26 lat przed faktyczną śmiercią. W nim bardzo szczegółowo opisuje objawy swojej choroby. Błaga o wybaczenie za swoje niekontrolowane zachowanie, prosząc przyszłe pokolenia o ustalenie przyczyny jego choroby. Drugim dokumentem, który lekarze znajdują w jego pokoju śmierci, jest list adresowany do nieśmiertelnej ukochanej. Beethoven nosił przy sobie ten list miłosny aż do śmierci i nigdy go nie wysłał. Do dziś pozostaje tajemnicą, kim może być ukochana. Znawcy na nowo badają dziedzictwo Beethovena. Biograf Jan Caeyers daje wgląd w maniakalną wściekłość Beethovena w pracy jego reakcję na początek głuchoty. Pianista Lars Vogt i dyrygent Simone Young odkrywają geniusz kompozycji Beethovena. Wiedeński naukowiec medycyny sądowej i profesor uniwersytecki, dr Christian Reiter, bada włosy Beethovena, szukając wskazówek wskazujących na przyczynę jego choroby i śmierci. W misternie zainscenizowanych scenach aktorskich odkrywamy Beethovena jako osobę prywatną. Lars Eidinger wciela się w rolę młodego kompozytora. Animacje ilustrują dokumentację medyczną i bolesne procedury, przez które przeszedł Beethoven, zawsze mając nadzieję na cudowne uzdrowienie. 18:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - IRAN. SKARBY PERSJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 MOŁDAWIA - KRAJ NIEPEWNOŚCI (MOLDOVA THE PORTRAIT OF UNCERTAINTY) Film dokumentalny, 48 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: David Fontseca Jak będzie wyglądała mapa świata w wyniku wojny Rosji z Ukrainą? Czy Mołdawia może być kolejnym celem Nowej Rosji Putina? Dziś Mołdawia jest domem dla największej liczby uchodźców, ale jutro może być kolejnym krajem zaatakowanym przez Rosję. Kraj jest podzielony na proeuropejskich i prorosyjskich. Ta dychotomia generuje niepewność części ludności Mołdawii. Podobnie jak w przypadku Donbasu na Ukrainie, na terytorium Mołdawii znajduje się de facto prorosyjskie państwo z wysokim odsetkiem ludności o silnych sentymentach sowieckich: Naddniestrze. Specyfika tego kraju ułatwiłaby rosyjską okupację. Naddniestrze ma na swoich granicach ponad 1500 żołnierzy rosyjskich. To, w połączeniu z możliwością przejęcia przez Rosję kontroli nad Morzem Czarnym i położonym bardzo blisko Mołdawii ukraińskim miastem Odessa, zwiększa szanse na nieuchronną inwazję. Mołdawia jest jednym z najbiedniejszych i najbardziej nieznanych krajów w Europie, ale z dnia na dzień może stać się terytorium, o którym wszyscy mówimy. 21:15 KOREA - KRAJ POD PRESJĄ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Łukasz Bluszcz Nowoczesny w formie dokument z gatunku "current - affairs", opowiadający historię kryzysu jednego z najdynamiczniej rozwijających się na świecie państw - Korei Południowej. Zawiera rys historyczny, dotyczący rozwoju koreańskiej gospodarki, jej bezprecedensowego skoku w świat globalnych marek i nowoczesnych technologii. Ukazuje również rozwój specyficznej polityki kulturalnej halyu, dzięki której każdy na świecie wie, co to Gangnam Style, K - Pop czy Squid Games. Głównym tematem jest jednak kryzys takiego modelu rozwoju, poczucie wypalenia wielu Koreańczyków, poszukiwanie nowych dróg materialnego, jak i duchowego radzenia sobie z trudną sytuacją. 22:10 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. ANTYPUTYNIŚCI Reportaż, 25 min, Polska, 2012 Autor: Barbara Włodarczyk Kiedyś Putin bardzo jej się podobał, bo w porównaniu z Jelcynem dobrze wyglądał i nie pił. Dziś nazywa go łobuzem i złodziejem. Jewgienia Czirikowa jest jedną z liderek protestów opozycji w Moskwie. Ma 36 lat, dwa fakultety, filigranową posturę, niebywałą energię i wielką odwagę. Na wiecach skanduje hasło: "Rosja bez Putina", oskarża Kreml o korupcję i wyniszczanie kraju. Na swoim blogu bez ogródek demaskuje interesy biznesmenów związanych z Władimirem Putinem. W ubiegłym roku grożono jej odebraniem dwójki dzieci za rzekome zaniedbania. Reportaż jest barwną opowieścią o Czirikowej oraz ludziach, którzy zaczęli wychodzić na protesty i krytykować Putina. Kamera towarzyszy bohaterce w niezwykle "gorącym dniu", w którym odbywa się wielotysięczny wiec niepokornych. Jewgienia Czirikowa polemizuje ze zwolennikami Putina, przemawia na mitingu, bierze udział w marszu. Reportaż doskonale oddaje pełną emocji atmosferę przedwyborczej Rosji, pokazuje najbarwniejsze postaci protestów oraz zwolenników i przeciwników zmian. 22:45 SAHARA - CZ. 3. NIGER KRAJ NA BEZDROŻU (SAHARA, EPISODE 3, NIGER STUCK IN THE MIDDLE) Serial dokumentalny, 49 min, Niderlandy (Holandia), 2018 Reżyseria: David Kleijwegt Seria dokumentalna, opowiadająca o tym, co dzieje się w części świata sąsiadującej z Saharą. Przez wieki kolonizatorzy omijali to miejsce, bo największa piaszczysta pustynia na planecie była zbyt gorąca i zbyt nieprzenikniona. Teraz wydaje się, że Europa przesunęła swoją południową granicę na Saharę, aby zatrzymać migrację i walczyć z terroryzmem. Co mieszkańcy Sahary myślą o tej ingerencji? Reporter Bram Vermeulen przemierza pustynię z zachodu na wschód, od Oceanu Atlantyckiego do Morza Czerwonego. W części trzeciej - Niger. Nasz bohater będzie musiał poradzić sobie z upałem, niebezpieczeństwami związanymi z postępującym dżihadyzmem, desperacją migrantów, ukrytym światem niewolnictwa. Odkryje sieci handlu ludźmi i spotka się z mieszkańcami najbardziej niegościnnych miejsc na ziemi. Niger - kraj na bezdrożu. Niger to kraj o proporcjonalnie najwyższym przyroście naturalnym na świecie. Średnio kobieta rodzi tu siedmioro dzieci. W tej osadzie nawet więcej. Naukowcy z dalekich uniwersytetów przewidują, że wiejskie społeczności spowodują podwojenie populacji Nigru w ciągu piętnastu lat. Poznamy też Agadez - miasto na skrzyżowaniu dawnych, pustynnych szlaków karawanowych, które Europejczycy postanowili zamknąć. Agadez to serce Afryki Zachodniej i ostatni przystanek przed Saharą. Przez wiele stuleci ludzie żyli tu dostatnio z transportu i handlu. Kiedyś wożono tędy sól, złoto i niewolników. Ostatnio migrantów, których celem była Europa. Dziś Agadez jest cieniem dawnej, wspaniałej stolicy przemytu. 23:45 ZIMOWY HAZARD Reportaż, 15 min, Polska, 1979 Scenariusz: Władysław Daniszewski Zdjęcia: Andrzej Gertych, Tomasz Kosior Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich "Barka" rozpoczęło swoją działalność w styczniu 1951 roku w Kołobrzegu. W 1976 roku złowiono 30 tysięcy ton ryb. Praca na kutrze czy łodzi rybackiej należy do ciężkich zajęć. Oprócz wyławiania ryb, czyli codziennego, wielokrotnego wybierania włoka, na statku następuje także wstępne przetwórstwo ryb. Po ciężkim dniu przychodzi czas na odpoczynek. Po wielu tak samo wyczerpujących dniach pracy statek dociera wreszcie do macierzystego portu, gdzie na członków załogi oczekuje stęskniona rodzina. 00:05 NOTACJE - RYSZARD KARCZYKOWSKI. NO, CHŁOPCZE, BĘDZIE COŚ Z CIEBIE Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2020 Ryszard Karczykowski (rocznik 1942), jeden z najwybitniejszych powojennych artystów operowych. Głos kształcił pod kierunkiem prof. Haliny Mickiewiczówny w gdańskiej PWSM. Studiował także reżyserię muzyczną w Berlinie. Karierę rozpoczął na deskach operetki szczecińskiej, potem występował na najsłynniejszych scenach operowych i estradach świata m.in. w Dreźnie, Lipsku, Berlinie, Londynie, Frankfurcie nad Menem, Wiedniu, Bostonie, Warszawie. 00:25 PODWÓJNE ŻYCIE PIOTRA S. Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2012 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Historia Piotra Swenda, który w serialu "Klan" występuje w roli Maciusia. Od kilkunastu lat żyje on w dwóch światach: rzeczywistym i serialowym. W jego psychice przenikają się one, mieszają, nakładają na siebie i tworzą jeden niepowtarzalny świat. Piotr nie potrafi odróżnić tego, co jest w jego życiu prawdziwe, a co jest elementem filmu, wymyślonym przez scenarzystę. Myśli, że jego serialowa dziewczyna może nią być również w jego osobistym życiu. Śmierć serialowego ojca staje się dla Maćka prawdziwym dramatem, który wymaga korekty w realnym świecie chłopaka. Z drugiej strony film ma pokazać, że osoba z chorobą Downa może się uczyć, bawić, kochać, realizować swoje marzenia, przeżywać emocje. Autorka towarzyszy Piotrowi z kamerą na planie serialu oraz w życiu prywatnym. Chce jak najgłębiej wejść w jego osobisty, a nawet intymny świat. Poznamy pasje Piotra. Zobaczymy, jak gra na pianinie, śpiewa, występuje w teatrze, maluje. Będziemy z nim w jego domu, szkole, podczas spotkań z kolegami i siostrami. Powszechnie uważa się, że "down" nie jest w stanie rozwijać się i samodzielnie funkcjonować. Że niewiele rozumie, mało czuje. Widzowie będą mogli sami osądzić, ile w tym jest prawdy. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - I ZNOWU ZABRZMIĄ DZWONY ODC. 272 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Latem ubiegłego roku w sanktuarium św. Jana z Dukli udało nam się odnaleźć dzwon, ukryty przez zakonników we wrześniu 1939 roku. Konserwacji podjęła się najstarsza i najsłynniejsza polska ludwisarnia Braci Felczyńskich w Przemyślu. Obecnie prace są skończone, a efekt zechcemy naszym widzom pokazać. Dodatkowo przemyscy ludwisarze obiecali odlanie podobnego dzwonu, bowiem pierwotnie u św. Jana dzwoniły trzy. Jeden ocalał, drugi został zakopany i przez nas odnaleziony, trzeci zabrali Niemcy, by przetopić na cele wojenne. Teraz wszystkie powrócą na swoje miejsce. Ponieważ okazja to wyjątkowa zechcemy pokazać widzom sam proces odlewania dzwonów i opowiedzieć o zakładzie funkcjonującym nieprzerwanie od 1805 roku. 01:45 DZIECI MORZA I WIATRU... Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Janusz Sidor Zdjęcia: Mirosław Basaj, Tomasz Chruściel Film składa się z kilku części łączonych ze sobą impresjami filmowymi pokazującymi konie w związkach z rodzimą literaturą i prezentowanym zagadnieniem. Araby zostały sprowadzone do kraju przed 200 laty przez m. in. Sanguszków, Małachowskich czy Wacława Rzewuskiego, stanowiły podstawę końskiej naszej rasy narodowej, najdoskonalszej do wojny. Film opowiada o najlepszych stadninach i ludziach hodujących konie współcześnie oraz jak pracować z koniem, by rozumiał jeźdźca i był dla jego przyjacielem; pokazuje, jak układa się najlepsze konie do zaprzęgu, do wyścigów, do skoków, do pokazów, do pracy i dla wojny, mimo że ta dzisiaj już nie jest dla konia istotą jego powołania. Jakie teraz w Polsce hoduje się rasy koni i jakich koni używa się do rozmaitych zaplanowanych dla nich zadań? Najznamienitsze egzemplarze koni, ich maści i to, co stanowi w nich znamię szlachectwa oraz naturalnego piękna, po które przyjeżdża do krajowych stadnin świat cały, by zobaczyć, poobcować, kupić, lub by zdobyć genetyczny zaczyn przyszłych doskonałych hodowli. 02:45 ZŁOTY POCIĄG Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Michał Garrett, Piotr Sędzikowski Historia i poszukiwanie pociągu zaginionego podczas II wojny światowej. "Złoty pociąg" wzbudza silne emocje i rozpala wyobraźnię. Słowa te rozgrzały do czerwoności Dolny Śląsk, a wraz z nim dziesiątki dziennikarzy na całym świecie. Spekulacje o możliwym ukryciu tutaj w ostatnim okresie wojny złota Wrocławia, zaginionych dzieł sztuki i nawet Bursztynowej Komnaty powodują, że potencjalne odkrycie jest tak gorączkowo komentowane i wyczekiwane. Film Wojciecha Malinowskiego z TVP Wrocław opowiada o tych poszukiwaniach w rejonie Wałbrzycha i Zamku Książ, czyli w okolicach jednej z przygotowywanych kwater Hitlera. I nawet jeśli "złotego pociągu" nie ma to i tak warto przyjrzeć się interesującym faktom z końca istnienia III Rzeszy, które miały miejsce właśnie na Dolnym Śląsku. Pociąg miał ponoć wyjechać z oblężonego Wrocławia w stronę Wałbrzycha. Wszelki ślad jednak po nim zaginął.