TVP Dokument Niedziela, 13.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - BOGATSZE ŻYCIE - BIAŁY KRÓL NIEBA Serial dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Jeszcze nie tak dawno możliwość spotkania orła w naszym kraju była czymś niezwykłym, dostępnym tylko dla wybrańców. Orły bieliki oglądano tylko w muzeach lub ogrodach zoologicznych, gdzie można było zapoznać się jedynie z cząstką ich piękna. Prawdziwy ich majestat objawia się jednak w locie. Zaledwie sto lat temu bielik - największy z naszych orłów - znajdował się na granicy wymarcia. Dzisiaj jest często spotykany w całym pasie pojezierzy, w dolinach dużych rzek oraz w okolicy stawów rybnych. Jego obecność przyczynia się do wzbogacenia różnorodności ptasiego świata. Jako doskonały drapieżnik reguluje i wpływa na liczebność drobniejszego ptactwa. Miejscem akcji odcinka jest rzeka Biebrza, a głównym narratorem jest Paweł Mirski z Komitetu Ochrony Orłów. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 48 ŚLĄSK NIEOCZYWISTY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Śląsk to nie tylko węgiel, kopalnie i rolada wołowa z kluskami, ale także niezwykle bogata historycznie kraina. Już samo jej umiejscowienie może być dla wielu sporym zaskoczeniem. Radosław Kotarski rusza śladami mniej znanych śląskich impresji i wydobywa je na światło dzienne. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 154 SUWAŁKI Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Yulia Yukhymets Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Suwałki to dawny ośrodek wielu kultur, przez który przebiegał Trakt Kowieński prowadzący z Warszawy do Petersburga. Miasto zostało założone w XVIII w. przez zakon kamedułów, w malowniczym miejscu wśród jezior i lasów. Szczęśliwie niemalże w całości zachowało swoją XIX - wieczną klasycystyczną zabudowę. Dziś można je zwiedzać szlakiem ścieżek kulturowych. Tomasz Bednarek wybiera ścieżkę klasycystyczną, na której znajduje się 21 przystanków cennych zabytków architektury. Suwałki to miasto urodzenia Marii Konopnickiej, która mieszkała tu do siódmego roku życia. Z miastem nad Czarną Hańczą związane były także inne wybitne postacie, tu urodzili się: Lechosław Marszałek, twórca słynnej kreskówki "Bolek i Lolek" oraz znakomity reżyser Andrzej Wajda, a także tu spędziła młodzieńcze lata żona marszałka Józefa Piłsudskiego Aleksandra Szczerbińska oraz wybitny malarz Alfred Wierusz - Kowalski. Kulturę w Suwałkach można chłonąć nie tylko w muzeach, ale również w plenerze. Nad malowniczym Zalewem Arkadia znajdują się rzeźby powstałe w ramach Międzynarodowego Pleneru Rzeźbiarskiego. Co roku w spotykają się tutaj rzeźbiarze z Białorusi, Litwy, Ukrainy i Polski. Uczestnicy pleneru korzystają z brył granitu, niesamowicie trwałego i opornego w pracy materiału, którym Suwalszczyzna została hojnie obdarzona przez lodowce skandynawskie. W okresie międzywojennym Suwałki były siedzibą jednego z największych garnizonów kawaleryjskich w kraju, miejscowy garnizon liczył około czterech i pół tysiąca żołnierzy. Teraz tradycje kawaleryjskie pielęgnuje Grupa Rekonstrukcji Historycznej Garnizon Suwałki, uhonorowana w swojej dziedzinie prestiżowymi nagrodami. 07:35 PRZYRODNIK NA TROPIE - /7/ - ZWIERZĘTA SYNANTROPIJNE Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Łukasz Bożycki, młody biolog i uznany w świecie fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o nieznane, często zaskakujące wątki relacji między zwierzętami. Sieć powiązań w przyrodzie możemy odnaleźć dosłownie wszędzie. W tym odcinku Łukasz Bożycki będzie tropił wszystkie te zwierzęta, które postanowiły żyć w naszych domach i mieszkaniach. Część z nich wywołuje u nas okrzyki obrzydzenia. Inne z kolei nauczyły się żyć w sposób zupełnie przez nas niezauważony. Zwierzęta synantropijne, żyjące razem z człowiekiem, ukradkiem korzystają z naszych włosów, ubrań, książek, roślin domowych, produktów spożywczych, owoców, a także materacy. 08:05 ANTYLE CHOPINA Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Lipiec - Wróblewska Antylscy muzycy czują i umieją zagrać rubato Chopina. Potrafią też - jak nikt inny - improwizować na fortepianie. Intuicyjnie rozwijają to, o czym Chopin pisał w listach: Lewa ręka jest zegarem, ale z prawą rób wszystko co chcesz i co możesz. Odkrycie Chopina było bardzo nowoczesne, rozsadzało swój czas i jak się okazuje europejskie korzenie. Synkopowanie prawą ręką wywodzi się z rytmu afrykańskiego bębna. Połączenie lewej grającej rytm ręki, z synkopującą dowolnie prawą ręką wprowadzili amerykańscy pianiści na przełomie XIX i XX wieku. Ten rytm nazywa się ragtime. 09:10 DZIKA SŁOWENIA (WILD SLOVENIA) Film dokumentalny, 53 min, Słowenia, 2020 Reżyseria: Matej Vranic Film dokumentalny o dzikiej przyrodzie Słowenii. Matej Vranic udaje się w podróż do serca jednego z najbardziej autentycznych i naturalnych ekosystemów w Europie Środkowej. Poznamy ogromną różnorodność królestwa zwierząt we wszystkich środowiskach. Koncentrując się na ssakach i ptakach, spotkamy niektóre szczególnie interesujące gatunki - od endemicznego proteusa po niedźwiedzie brunatne. Od najwyższych szczytów górskich - przez kotlinę Panońską - do głębokich jaskiń krasowych i dalekich lasów. Wszędzie pulsuje życie, choć czasem nie zdajemy sobie z tego sprawy. Stworzenia łączą się tu w hałaśliwe grupy, rosną delikatne rośliny, żyją zwierzęta unikające ludzi oraz nocni mieszkańcy miasta, których się spodziewamy lub nie. To kraina rozległych lasów i bogatych zasobów wodnych. Jest jednym z najbardziej różnorodnych przyrodniczo krajów europejskich. Niewielki zielony kraj w sercu Europy, gdzie geograficzna różnorodność skutkuje bujnością fauny i flory. Podróż przez Słowenię zaczyna się wśród pokrytych czapą śniegu szczytach Alp Julijskich. Słoweńska flora i fauna jest nadal wyjątkowo bogata i różnorodna. Niektóre zwierzęta żyją w oddalonych miejscach, ale wiele jest blisko domu. Mając więc oczy szeroko otwarte - możemy je zobaczyć tuż za progiem. 10:15 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - OSOBLIWY ŚWIAT HIERONIMA BOSCHA (EXPOSITION ON SCREEN. THE CURIOUS WORLD OF HIERONYMUS BOSCH) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M.in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odc. 10. Bosch i jego osobliwy świat. Hieronim Bosch, a właściwie Joen van Aken, urodził się w s - Hertogenbosch w południowych Niderlandach około roku 1450 - ego. Został artystą, jak cała jego rodzina. Aby się z niej wyróżnić, zaczął się podpisywać łacińską wersją swojego imienia, Hieronimus, i skróconą nazwą rodzinnego miasta Bosch. Hieronim zmarł w roku 1516. Dla uczczenia życia i dzieła artysty miasto przygotowało program wydarzeń na cały rok. Muzeum Brabancji Północnej zorganizowało najbardziej ambitną w swojej historii wystawę, codziennie do pierwszej w nocy oglądaną przez tłumy. Interesujące, że z wielu dzieł Boscha pamięta się mnóstwo detali z wyjątkiem głównego tematu. 11:15 GŁOSEM BOGA BYĆ - TU NIE MA ŚCIEMY Reportaż, 22 min, Polska, 2019 Scenariusz: Paweł Jeż, Anna Salawa Prowadzenie: Michał Bukowski Gdybyś spotkał ich na ulicy, często z ostrożności przeszedłbyś na drugą stronę. Łyse głowy, tatuaże, wielkie bluzy z kapturem. Na pierwszy rzut oka nie wzbudzają zaufania. Wyglądają jak osiedlowe łobuzy. Okazuje się, że są to Boże łobuzy, a ich wygląd to tylko hip - hopowa stylizacja. Jest to reportaż o chrześcijańskiej scenie hip - hopowej. Przyglądamy się świadectwom młodych ludzi, którzy mając za sobą ciemną przeszłość, dziś są prawdziwymi posłańcami Chrystusa. Ich twórczość, a przede wszystkim autentyczność, pozwala odzyskać dla Kościoła młodych, przeważnie zagubionych życiowo ludzi. Prezentujemy historie młodych twórców, pokazując ich w różnych sytuacjach, wskazując nierzadko mocno pokręconą drogę do wiary. 11:55 KOREA - KRAJ POD PRESJĄ Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Łukasz Bluszcz Nowoczesny w formie dokument z gatunku "current - affairs", opowiadający historię kryzysu jednego z najdynamiczniej rozwijających się na świecie państw - Korei Południowej. Zawiera rys historyczny, dotyczący rozwoju koreańskiej gospodarki, jej bezprecedensowego skoku w świat globalnych marek i nowoczesnych technologii. Ukazuje również rozwój specyficznej polityki kulturalnej halyu, dzięki której każdy na świecie wie, co to Gangnam Style, K - Pop czy Squid Games. Głównym tematem jest jednak kryzys takiego modelu rozwoju, poczucie wypalenia wielu Koreańczyków, poszukiwanie nowych dróg materialnego, jak i duchowego radzenia sobie z trudną sytuacją. 12:50 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 3 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Siostrę Michaelę Rak niektórzy nazywają wulkanem. Inni mówią o niej "święta", ale po chwili dodają "z charakterem". Pochodzi z Polski, mimo to wilnianie bardzo szybko zaakceptowali ją jako swoją. Zrobiła to, co wcześniej nie udało się nikomu - założyła pierwsze i jak na razie jedyne na Litwie hospicjum stacjonarne. Pielgrzymi i goście, którzy odwiedzają to miejsce, czasem wzdychają - "ech, chciałoby się tu umrzeć..." 13:20 WOJCIECH CEJROWSKI- BOSO PRZEZ ŚWIAT - (70) WENEZUELSCY KOWBOJE - NAJWIĘKSZA ŁĄKA ŚWIATA Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2009 Tym razem obrazki z życia wenezuelskich kowbojów: życie codzienne na wenezuelskim rancho. Widzowie dowiedzą się, czym ilaneros, czyli właśnie wenezuelscy kowboje, różnią się od amerykańskiego pierwowzoru. Poznamy ich stroje, zwyczaje i mentalność. Zobaczymy, jak wygląda opieka nad bydłem i znakowanie stada. Przyjrzymy się krajobrazowi illanosów - wenezuelskiej sawanny, Wojciech Cejrowski opowie o jej klimacie i porach roku. 13:50 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT ODC. 2 WALKA O POŻYWIENIE (NATURAL BORN REBELS EP. 2 HUNGER WARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing Zwierzęta nie przetrwają bez pożywienia. Dzień po dniu stają przed podobnym wyzwaniem: muszą zdobyć posiłek. A to niełatwa sztuka. Nic dziwnego, że zdeterminowane, uciekają się do drastycznych praktyk: od kradzieży po zaskakujące sztuczki, łamanie zasad współpracy, a nawet stosowanie przemocy. Jeśli wziąć pod uwagę, jakim wyzwaniom muszą sprostać, trudno nie docenić ich zachowania. U zwierząt walczących o przetrwanie wykształciły się wyjątkowe strategie, dzięki którym mogą one zdobyć pożywienie. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Co ciekawe, podobnie jak u ludzi, i wśród zwierząt są również takie osobniki, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 14:50 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT ODC. 10 (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 2) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:50 SUPERGRACZE (RISE OF THE SUPERGAMER) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Chris Boulding Dokument przedstawiający profesjonalnych graczy w gry wideo. To nie nastolatki w swoich sypialniach, ale legendy e - sportu, które trenują 12 godzin dziennie, grają na stadionach wypełnionych kibicami i zarabiają setki tysięcy funtów. Dan Howell, sensacja YouTube'a, odkrywa ten dziwny świat, podążając za młodymi, pełnymi nadziei, za marzeniami o zdobyciu szczytu. Od wojskowych gier bojowych po strategiczne fantazje, stawką jest wszystko - sława, chwała i ogromne nagrody pieniężne. W dużej mierze ignorowany przez tradycyjne media, e - sport jest częścią wielomiliardowego przemysłu, który jest większy niż Hollywood i wkrótce wkroczy do głównego nurtu. Ci ludzie mają naturalne zdolności, są inteligentni, błyskawicznie reagują, ale największy podziw budzi pasja i oddanie, które zaprowadziły ich tak daleko. Zaryzykowali wszystkim, by spróbować sił w niepewnej dyscyplinie. Zrobili to, by pokazać, że są najlepsi. To nie są zwykli gracze. To supergracze. 16:55 SIMON REEVE I ŚWIĘTE RZEKI - ŚWIĘTE RZEKI CZ. 2 GANGES (SIMON REEVE'S SACRED RIVERS) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Mike Smith Historia przygód i dziennik podróży Simona Reeve, który bada trzy główne rzeki świata: Nil, Jangcy i Ganges. Poprzez historie ludzi, którzy żyją wzdłuż tych wielkich dróg wodnych, odkrywa ich ogromny wpływ i ujawnia, jak jednoczą i dzielą niektóre z najbardziej niezwykłych części świata. Pełen cudów i zapierających dech w piersiach krajobrazów, kolorów, niezwykły spektakl i nieoczekiwane spotkania. Druga część pozwoli na poznanie innej, potężnej rzeki. Oto święty Ganges, rzeka czczona jako bóstwo. Wyżej dwie rzeki funkcjonują pod innymi nazwami. Dopiero w miejscowości Devprayag oficjalnie uznaje się je za potężny Ganges. Ganges nie jest najdłuższą rzeką świata, ale nawadnia pola pół miliarda ludzi. Dorzecze Gangesu obejmuje prawie jedną trzecią terytorium Indii i jest jednym z najgęściej zaludnionych pod słońcem. Żadna inna rzeka nie jest dla tego kraju tak ważna i tak święta. Ganges czci miliard Hindusów. Nazywają tę rzekę boginią Ganga. W miejscu, z którego rozpoczyna ona swój bieg, spotykamy się z Babą, świętym, który udziela błogosławieństwa pielgrzymom. Wody Gangesu zaczynają jako rozpuszczony lodowiec w Himalajach, a potem pokonują ponad 3 i pół tysiąca metrów przez strome wąwozy. Choć Ganges jest kluczowy dla historii i tradycji religijnych, w dzisiejszych Indiach nie postrzega się go tylko jako obiektu kultu. Rzeka, czczona od źródła do ujścia, jest jak wszystko w Indiach niejednoznaczna. To święta rzeka, ale przydałoby się ją posprzątać. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Tomasz Kępski, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański W drugim sezonie programu "Polskie Dziedzictwo" przybliżona zostanie widzom zapomniana historia polskiej spuścizny na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. W tym odcinku wybierzemy się między innymi do Solecznik i Miednik Królewskich. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Magazyn historyczny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 159 PŁAWNIOWICE Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Rafał Samborski Scenariusz: Julia Groszek Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza pałac w Pławniowicach, sprawdza też, jak działała stacja wodociągowa napędzana parą wodną oraz jakim rzemiosłem jest trudna sztuka ludwisarstwa. Zobaczymy też ruiny pałacu w Ujeździe oraz wieżę zamku w Toszku. Wędrówkę po malowniczej okolicy rozpoczniemy właśnie w Pławniowicach. Trzyskrzydłowa budowla pałacu w stylu neomanieryzmu niderlandzkiego wzniesiona została w latach 80. XIX wieku. Gmach, usytuowany na planie podkowy, liczy sobie 7 wież, wykonany jest z cegły, elementów piaskowca i sztukaterii. Wokół rozpościera się romantyczny ogród krajobrazowy. Charakteryzuje się on zgeometryzowaną przestrzenią, neorenesansowym charakterem rzeźby oraz układem biegnących po krzywej ścieżek. Park porastają wyjątkowe okazy drzew. Najlepszym przykładem jest dąb szypułkowy, którego średnica dochodzi do 480 cm. Na terenie parku podziwiać można również egzotyczne gatunki drzew: miłorząb japoński, choinę kanadyjską czy cypryśniki błotne, drzewo pochodzące ze wschodnich stanów USA i Meksyku, które żyje nawet do 1000 lat. W niedalekich Poniszowicach, na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, znajduje się Kościół św. Jana Chrzciciela i Matki Bożej Częstochowskiej. Dzieje parafii sięgają XII wieku. Kościół mniej więcej w tym kształcie powstał pod koniec wieku XV i od tamtego czasu uległ tylko niewielkim rozbudowom. Obok zbudowanej z drewna modrzewiowego świątyni, stoi XVI - wieczna dzwonnica. 19:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - ALINA MROWIŃSKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Alina Mrowińska. 20:15 PRZERWANA PODRÓŻ Film dokumentalny, 79 min, Polska, 2019 Reżyseria: Robert Kaczmarek Zbigniew Seifert (1946 - 1979) - postać niezwykła w polskim jazzie. Żył niespełna 33 lata. Pomimo skromnego dorobku muzycznego, jego wartość artystyczna do dziś dzień wprawia w podziw. Obecność Seiferta w polskim życiu jazzowym lat 60 - tych i 70 - tych ma wiele znamion anielskości. Wielki i już w dużej mierze spełniony talent (jak chcą niektórzy geniusz) w połączeniu z pięknem duszy, krystalicznym charakterem, dobrocią, życzliwością, bezinteresownością i skromnością. "Man of the Light" ("Człowiek ze światła"), to tytuł jednej z jego płyt, który odnosi się do amerykańskiego pianisty, McCoy Tynera, lecz pasuje jak ulał do samego Seiferta. Nagle tuż przed trzydziestką wyrok: choroba nowotworowa, która pozostawi mu jeszcze tylko trzy lata życia. Te trzy lata to nie tylko walka z chorobą, ale i wyścig z czasem o jak najpełniejszą realizację twórczą i paradoksalnie najbardziej płodny okres w życiu artysty. Gorzkim paradoksem jest także moment śmierci: po nagraniu autorskiej płyty z najwybitniejszymi amerykańskimi jazzmanami, która byłaby zapewne początkiem poważnej światowej kariery. Tragiczna biografia artysty przywodzi na myśl żywoty Mozarta, Byrona, Chopina czy Van Gogha. Nasz film opowie o tej biografii poprzez rozmowy z jej świadkami (żona, siostra, nauczyciele w Luceum Muzycznym i w PWSM, przyjaciele, koledzy - muzycy /dwie ostatnie grupy w znacznej mierze pokrywają się/, znawcy jazzu, lekarze), archiwalne materiały filmowe (m. in. z koncertów) i fotograficzne, radiowe wywiady z Bohaterem, współczesne obrazy miejsc dla tej biografii istotnych. W filmie użyjemy także narracji animowanej jako wideoklipów do najistotniejszych utworów oraz ilustracji najbardziej dramatycznych momentów biografii. 21:45 AKTOR PANA BOGA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2018 Scenariusz i reżyseria: Mariusz Malec Zdjęcia: Tomasz Wójcik Muzyka: India Czajkowska Portret Franciszka Pieczki, niezwykłetgo aktora i człowieka, którego świetnie charakteryzują następujące słowa autora filmu Mariusza Malca: "Gdybym miał obsadzić scenę spotkania Pana Boga z dobrym aktorem, to w obu rolach widziałbym Franciszka Pieczkę. Dwie postaci i jeden człowiek? Tak naprawdę to jedna osoba i dziesiątki ról niezwykłych, czyli zapamiętanych. Chodząca spolegliwość, niski tembr głosu, potężna dłoń i sylwetka, jakaś zaduma w spojrzeniu, skłonność do cudów w codzienności i na planie, w pracy - jakby cudotwórstwo nie wystarczało - jeszcze punktualność wymieszana ze skromnością, uczciwość na życie po śląsku i obdarowywanie najbliższych poczuciem bezpieczeństwa oraz zapamiętana przez wszystkich widzów niespieszna narracja opowieści o kreowanej postaci". 22:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - KRZESIMIR DĘBSKI Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzenie: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem spotkamy się z wybitnym kompozytorem muzyki filmowej, Krzesimirem Dębskim, który opowie nam o trudnych i zawiłych losach swojej rodziny. Dowiemy się, na ile jako artysta został ukształtowany przez kulturę kresową i trudne doświadczenie rodzinne ludobójstwa na Wołyniu. 22:55 ĆWICZENIA WARSZTATOWE Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1996 Scenariusz i reżyseria: Marcel Łoziński Zdjęcia: Jacek Petrycki Uliczna sonda na temat dzisiejszej młodzieży, pozwalająca ukazać możliwości filmowego preparowania podwójnych odpowiedzi... Każda wypowiedź może być poczytana albo za pozytywną albo za negatywną... 23:10 DOTKNIĘCIE Reportaż, 12 min, Polska, 1978 Reżyseria: Marcel Łoziński Reportaż jednego dnia pobytu w Warszawie uzdrowiciela Clive'a Harrisa. 23:30 AGONIA Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Knittel Scenariusz: Adam Strug, Tomasz Knittel Zdjęcia: Nicolas Villegas Prowadzenie: Adam Strug W filmie "Agonia" zabierzemy widzów w świat muzyki tradycyjnej, widziany oczami charyzmatycznego narratora, Adama Struga. To podróż przez jej zmierzch, próba przyjrzenia się i opisania dzisiejszego stanu rzeczy. Głównym tematem będzie jej agonia - śmierć muzyki przekazywanej drogą ustną - odchodzi dawny model słyszenia i wykonawstwa. Na naszych oczach odchodzą ostatni jej reprezentanci, pokolenie urodzone przed pierwszą i drugą wojną światową. Wraz z nimi kończy się pewien etap. To także opowieść o kraju, którego 1/3 to ziemie odzyskane, opowieść o ludziach, którzy nie mieli szansy zakorzenienia się - nie da się kultury ludowej stworzyć przez 50 lat, opowieść o wyborze, przed jakim stanęli Polacy w latach 60. - kultura ludowa w postaci "Mazowsza" vs kontrkultura. Czyli powodach początku jej zaniku. Opowieść o Polsce i naszej wypartej chłopskiej tożsamości. O tym, jaki wpływ miał na to komunizm. O transformacji i latach 90. oraz o dzisiejszych archeologach, którzy starają się ją zapisać. Ludzie w interiorze, ci, którzy są ostatnimi reprezentantami muzyki źródeł, przez sąsiadów postrzegani są przez pryzmat "Mazowsza", "Cepelii", oficjeli gminnych czy disco polo. Różne środowiska starają się zachować prawdę ich muzyki, ale droga to niełatwa, a z zachowaniem pierwowzoru niewielu się udaje. "Agonia" nie będzie oskarżeniem, raczej medyczną diagnozą, niepozostawiającą złudzeń, nikogo nieoskarżającą. Muzykalność polska niegdyś polegała na tym, że obok siebie funkcjonowała nieskończona ilość gatunków. Dziś wszystko zaczyna się zacierać i mieszać ze sobą. To z jednej strony film o "ostatnich Mohikanach", o próbie zatrzymania czasu i utrwalenia źródła, ale także o deformacji, świadomym lub nie wykrzywianiu, a także polityce kulturalnej ostatnich 100 lat. To film o agonii, ale zarazem głos, a wręcz krzyk o nowe otwarcie. 00:40 PIONIERZY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Kunert Struktura filmu została skonstruowana na podstawie istotnych momentów związanych z historią Wrocławia w powojennym okresie, w latach 1945 - 1948, widzianą oczami pierwszych mieszkańców miasta. Film składa z kilku części. Pierwsza część ukazuje losy osób, które reprezentują kierunki napływu ludności do powojennego Wrocławia. Ich osobiste historie odsłaniają nie tylko indywidualne motywy przyjazdu, ale są także egzemplifikacją szerszego społecznego zjawiska - masowego napływu ludności do Wrocławia. Towarzyszyły mu różnorakie intencje, od zwykłej ciekawości, poprzez państwowe nakazy, po próbę ucieczki i ukrycia wojennej przeszłości. Opowieściom towarzyszą symbole: historycznego, towarowego pociągu oraz Dworca Nadodrze, a także historyczne przestrzenie ulic Śródmieścia. W tej części ukazane są również ludzkie losy splecione z codzienną rzeczywistością, także tą materialną. Przedstawione historie ukazują ambiwalentne wobec niej postawy: z jednej strony dość powszechny szaber, a z drugiej okupioną wyrzeczeniami troskę o dobra kultury. Przykładem tej ostatniej postawy jest ocalenie i transport Panoramy Racławickiej. Kolejna część to opowieść o codzienności powojennego Wrocławia, nazywanego wówczas podobnie jak całość Ziem Zachodnich - polskim "dzikim zachodem". To opowieść o walce o względną normalność i stabilizację, której wyrazem było m.in. zdobycie dachu nad głową i pracy. W tej części zaprezentowano widzowi skalę wojennych zniszczeń oraz akcje mające na celu względne przywrócenie miastu jego podstawowych funkcji. Podjęty zostanie również problem tzw. zinstytucjonalizowanego szabru. W trzeciej części są przedstawione problemy związane z koegzystencją napływających do Wrocławia Polaków i jego dotychczasowych mieszkańców Niemców. Spotkania te obfitowały w różne postawy od nienawiści i dominującej wówczas niechęci po tzw. ludzkie traktowanie, pomoc, a niekiedy i sympatię. W tej części omówione zostaną także nastroje społeczne, które towarzyszyły pierwszym mieszkańcom powojennego Wrocławia - strach, niepewność, poczucie tymczasowości, tęsknota za utraconą na wschodzie kraju małą ojczyzną, a z drugiej strony ogromny entuzjazm towarzyszący wielu, zwłaszcza młodym przybyszom. Część czwarta to opowieść o zmaganiu z trudną codziennością. Jej wyrazem były szaber place - symbole ówczesnego dzikiego zachodu, na których zdobywało się środki do życia. Powojenna codzienność to także przemoc, rozboje i walka z podziemiem niepodległościowym, dla którego członków Wrocław był dogodnym miejscem ucieczki. W ostatniej części zaprezentowano historie osób, w których opowieściach można uchwycić owego niezwykłego ducha towarzyszącego pierwszym powojennym wrocławianom. Poprzez różnorodne zabiegi związane z odtworzeniem klimatu kultowej, mieszczącej się u zbiegu ulic Szewskiej i Wita Stwosza jadłodajni U Fonsia, ukazana zostanie niezwykła energia wrocławian. Wyłonione są tu te elementy, które uzasadniają ów fenomen budowy nowej tożsamości Wrocławia i szerzej Dolnego Śląska - rolę elity intelektualnej, ludzi kultury, kapłanów, a przede wszystkim rodzących się na gruzach miasta silnych więzi, wspólnych doświadczeń, przeżyć i działań. 01:40 ANTEK PUKA DO RAJU Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2005 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski, Leszek Wasiuta Historia porwań polskich samolotów do Berlina w okresie PRL - u. Centralne zachodnioberlińskie lotnisko Tempelhof przez wiele lat było głównym celem dla uprowadzanych polskich statków powietrznych LOT - u. Obecnie lotnisko ma zostać zlikwidowane. Autorzy dokumentu przypominają zdarzenia, do których doszło 13 kwietnia 1982 r. , kiedy to ośmioosobowa grupa porywaczy uprowadziła cywilny samolot "Antek" w czasie lotu krajowego z Wrocławia do Warszawy. W filmie znalazły się relacje porywaczy, szefa patrolu latającego MO, dwóch pilotów i stewardessy. 02:40 DOTKNIĘCIE ANIOŁA Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2015 Reżyseria: Marek Tomasz Pawłowski Czy był możliwy inny scenariusz holocaustu? Czy w Auschwitz - Oświęcimiu można było uratować tysiące Żydów ze Śląska, zanim powstała idea najokrutniejszego z obozów śmierci? Czy historia Żydów w Polsce mogłaby potoczyć się pod okupacją hitlerowską inaczej, gdyby świat zachodni nie odniósł się do nich z tak szokującą obojętnością? Henryk Schoenker, syn ostatniego przewodniczącego Gminy Żydowskiej w Oświęcimiu ujawnia światu nieznaną historię tragicznej szansy emigracji Żydów. Zanim zrodziła się idea obozu Auschwitz - Birkenau, jesienią 1939 roku powstało w mieście Biuro Emigracji Żydów do Palestyny. Założył je na rozkaz niemieckich władz wojskowych Leo Schoenker, ojciec bohatera filmu. Tysiące ludzi w nadziei na ratunek ściągały ze Śląska do zwykłego miasteczka Oświęcim. Schoenker zawezwany do Berlina do Eichmanna składał sprawozdanie z wielką wiarą i konkretnym planem międzynarodowego działania. Niestety, wskutek obojętności świata idea legalnej emigracji legła w gruzach. Dziś Henryk wraca w ruiny rodzinnej rezydencji, które niosą echa tamtych wydarzeń. Zdjęcia do filmu były nagrywane w autentycznych wnętrzach Oświęcimia, Krakowa, Wieliczki, Bochni i Tarnowa. Większość z budynków uległa zniszczeniu w kilka miesięcy potem. Miejsca ważne dla historii zdążyły jeszcze oddać świadectwo minionych wydarzeń. Sam bohater filmu jest od czasu wojny kompletnie głuchy. "Straszliwe dźwięki mojego dzieciństwa zamknęły się we mnie jak w muszli. Pewnie dlatego straciłem słuch, abym nie mógł o nich zapomnieć" - mówi w filmie Henryk Schoenker krocząc po śladach sześcioletniej gehenny wojennej. W filmie wcielili się w postacie z przeszłości zawodowi aktorzy oraz liczni mieszkańcy Oświęcimia. Wszyscy musieli być podobni do pierwowzoru prawdziwych postaci, więc casting trwał wiele miesięcy. Grający rolę tytułowego Anioła zapuszczał siwe włosy i brodę przez rok. Przyczynę dziwacznego wizerunku utrzymywał w tajemnicy przed bliskimi. Wirtuoza skrzypiec Birnbauma zagrał prawdziwy skrzypek Oświęcimia. Dzieci oprócz talentu musiały się wykazać nadzwyczajnym hartem ducha w skrajnie trudnych warunkach atmosferycznych. W filmie po raz pierwszy na ekranie ożyją tzw. archicollage. Autorski wynalazek reżysera Marka Tomasza Pawłowskiego oraz grafika Roberta Manowskiego jest nowym, artystycznym sposobem przywoływania minionych wydarzeń.