TVP Historia Poniedziałek, 07.11.2022 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 7 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1801 - Alessandro Volta przedstawił pierwszą baterię elektryczną; 1917 - bolszewicy opanowali Piotrogród; 1939 - gen. Władysław Sikorski Wodzem Naczelnym; 1980 - zmarł aktr Steve McQueen; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 47 "OŚWIADCZYNY" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Niemcy robią nalot na dom Charewicza. Przeszukują gospodarstwo, zabierają gospodarza i jego żonę. Michałowi i Bogusiowi cudem udaje się uciec. Władek mówi Lenie o aresztowaniu Janka. Fischerowa czuje się coraz lepiej i daje Marii do zrozumienia, że docenia jej umiejętności lekarskie. Ernest przychodzi do Rudej z informacją, że szykuje się kolejne zadanie. Mówi, że jej prośba o wycofanie z akcji została odrzucona. Każe wziąć się Rudej w garść. Romek chce wyrównać rachunki z Niemcami za śmierć rodziców, nie dostrzega, że Klara darzy go uczuciem. Helena zdradza Heinrichowi, że chora pracownica Kugla to jej córka, dla której przyjechała do Czerniejewa i że mogłaby spróbować przekupić Kugla. Heinrich decyduje się jej pomóc. Ruda i Ernest idą na zwiad przed akcją. Tym razem okoliczności są bardziej ryzykowne, gdyż w kamienicy przyszłej ofiary mieszka wielu folksdojczów. Michał, dowiedziawszy się o przesłuchaniu Osmańskiej, postanawia uciec z nią do Warszawy. Brodowicz gratuluje chłopakom sprawnie przeprowadzonej akcji na poligonie. Informuje, że zdobyta przez nich dokumentacja jest już w drodze do Londynu. Nie wspomina słowem o aresztowaniu Janka. Krawiec zabrania Władkowi podejmowania jakichkolwiek ruchów na własną rękę w jego sprawie. Bronek przekazuje Władkowi gryps od Marii. To znak, że matka żyje. 08:25 HISTORIA POLSKI - GDZIE NAJPIERW BYŁA POLSKA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2018 Reżyseria: Krzysztof Glondys Scenariusz: Krzysztof Glondys Tematem filmu są wydarzenia rozgrywające się jesienią 1918 r. na terenie zachodniej Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Pretekstem do ich przypomnienia będzie próba rozstrzygnięcia toczącego się wśród historyków i lokalnych badaczy sporu o to, gdzie najpierw powstała wolna Polska. 09:45 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 1 (ENIGMA CZ. 1) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Mateusz Banasiuk, Grzegorz Małecki, Marcin Sztabiński, Marcin Czarnik, Marcin Kwaśny Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję w czasie klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny (skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny (ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich); naukowy (tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu). Jednakże ten sukces został nam skradziony; tylko historycy wiedzą, że to Polacy złamali Enigmę. Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechna wiedza na ten temat nie jest kształtowana przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany. Czteroodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania. 10:35 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Odcinek: 3 - Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Rozciągający się na prawie dwa tysiące kilometrów między Danią a Norwegią. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Między 55. i 70. równoleżnikiem jest subarktyczna, a dwie trzecie jej terytorium jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. W centrum to przede wszystkim kraj zalesiony, z rozległymi lasami, głównie iglastymi. Cieszy się również szerokim brzegiem morza, otoczonym od południa plażami z drobnym piaskiem i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami, zwłaszcza na zachodnim wybrzeżu. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. 12:10 PO CO CI TE CHŁOPY? RZECZ O KAROLU LEWAKOWSKIM Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2011 Reżyseria: Marek Maldis Scenariusz: Marek Maldis Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski, Waldemar Kolsicki, Tomasz Lenart Film przedstawia postać i działalność Karola Lewakowskiego. Ta wybitna postać polskiego ruchu niepodległościowego z przełomu XIX i XX wieku ze wszech miar zasługuje na przypomnienie i utrwalenie w filmowych kadrach. Uczestnik powstania styczniowego, poseł do austriackiej Rady Państwa, współtwórca Polskiego Towarzystwa Demokratycznego i pierwszy prezes Stronnictwa Ludowego. Mimo iż urodził się pod Lwowem, a w Wiedniu reprezentował Polaków z Galicji, jego działalność wykraczała daleko poza zabór austriacki. Dr Karol Lewakowski jako przedstawiciel Polaków ze wszystkich zaborów brał udział w pokojowych konferencjach międzynarodowych, a także swą osobą reprezentował nieistniejącą wówczas Polskę w pracach Unii Międzyparlamentarnej. Lewakowski ma też niemałe zasługi na polu konsolidacji polskiej emigracji w Ameryce, a szczególnie jej chłopskiej części. I to nie tylko w USA, które odwiedzał. Głos tego prawnika ze Lwowa liczył się też wśród Polaków w Brazylii i Argentynie. Ostatnie swe lata spędził Karol Lewakowski na emigracji w Szwajcarii. Mimo nie najlepszego stanu zdrowia nadal udzielał się społecznie. Był m.in. wiceprezesem Rady Muzealnej Muzeum Polskiego w Raperswilu. 13:10 WROTA EUROPY Dramat, 73 min, Polska 1999 Reżyseria: Jerzy Wójcik Scenariusz: Jerzy Wójcik, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Witold Sobociński Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Alicja Bachleda - Curuś, Kinga Preis, Agnieszka Sitek, Agata Buzek, Piotr Szwedes, Andriej Jegorow, Piotr Adamczyk, Henryk Boukołowski, Katarzyna Groniec, Marianna Kawka i inni "Wrota Europy" powstały na motywach reportażu Melchiora Wańkowicza "Szpital w Cichiniczach". Twórcami filmu są artyści niezwykle zasłużeni dla polskiej kinematografii. Reżyser i współscenarzysta Jerzy Wójcik zasłynął już w latach 50. jako czołowy operator "szkoły polskiej". To również dzięki jego zdjęciom takie filmy jak "Kanał", "Eroica", "Popiół i diament", czy "Krzyż Walecznych" stały się klasykami. Kunszt operatorski i wszechstronność Wójcika widać też znakomicie w monumentalnych freskach historycznych ("Potop", "Faraon") i subtelnych dramatach psychologicznych ("Matka Joanna od Aniołów", "Anioł w szafie"). "Wrota Europy" to drugi po "Skardze" (1991) autorski film Wójcika. W pisaniu scenariusza pomagał mu wybitny specjalista w tej dziedzinie Andrzej Mularczyk ("Sami swoi", "Wyjście awaryjne", "Wielki podryw", seriale "Droga" i "Dom"). Na autora zdjęć wybrano równie utytułowanego Witolda Sobocińskiego ("Wszystko na sprzedaż", "Wesele", "Sanatorium pod Klepsydrą", "Ziemia obiecana", "Piraci" i "Frantic" Romana Polańskiego). Jakby tego nie było dość, muzykę napisał Zygmunt Konieczny ("Zmory", "Klucznik", "Ucieczka z kina Wolność", "Historia kina w Popielawach") - nestor polskich kompozytorów filmowych, autor sporej części repertuaru Ewy Demarczyk. W przeciwieństwie do realizatorów "Wrót Europy", w obsadzie dominują aktorzy bardzo młodzi, choć już uznani. Dotyczy to zwłaszcza odtwórczyń trzech głównych ról kobiecych. Zosię zagrała szesnastoletnia Alicja Bachleda - Curuś ("Pan Tadeusz"), Irę - Agnieszka Sitek (gwiazda serialu "Złotopolscy"), a Halę Kinga Preis, zwyciężczyni XX Przeglądu Piosenki Aktorskiej, znana także z kilku świetnych występów w Teatrze TV. W filmie Wójcika ich bohaterki są zaprzyjaźnionymi ze sobą młodziutkimi i naiwnymi siostrami miłosierdzia. W czasie zimy 1918 roku (właśnie wówczas toczy się akcja) dobrowolnie wyruszają do położonego niemal na linii frontu szpitala polowego. Swój wybór traktują nie tylko jako spełnienie patriotycznego obowiązku, lecz także jako romantyczną przygodę. Siedemnastoletnia Zosia ma jeszcze dodatkową motywację. Liczy, że w sąsiedztwie frontu spotka swego brata Pawła. Kiedy dziewczęta przez skutą lodem rzekę docierają do lecznicy, szybko przekonują się o bardzo trudnych warunkach, w których przyjdzie im pracować. Już pierwszego dnia zostają wysłane do pobliskiego miasteczka po brakujące środki opatrunkowe. Korzystając z sytuacji, Zosia gorączkowo szuka śladów bytności Pawła. Niestety, wskutek wzmagającego się z każdą minutą artyleryjskiego ostrzału siostry muszą wracać do szpitala. Rozpoczynają się paniczne przygotowania do ewakuacji. W saniach nie starcza miejsca dla wszystkich chorych, lecz mimo to naczelny lekarz postanawia ostatnią podwodą odesłać najmłodszy personel, czyli Zosię, Halę i Irenę. Te jednak podejmują brzemienną w skutki decyzję - zostaną na miejscu. Jeszcze nie wiedzą, że wraz z nadejściembolszewików staną w obliczu być może najcięższej próby w całym swoim życiu. 15:35 DUNAJ - ODC. 3 Z BUDAPESZTU DO BELGRADU (THE DANUBE - FROM ITS SOURCE TO THE BLACK SEA) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Barbel Jacks Seria dokumentalna, cztery odcinki o Dunaju i miastach oraz krainach położonych nad tą europejską rzeką. Dunaj to 2888 kilometrów - od źródła w Schwarzwaldzie do ujścia do Morza Czarnego, Dunaj łączy dziesięć krajów o bardzo różnych kulturach. Jest zatem nie tylko drugą najdłuższą rzeką Europy po Wołdze, ale także najbardziej międzynarodową rzeką na świecie. Była i jest jednym z najważniejszych szlaków handlowych w Europie i stanowi koło ratunkowe dla wielu ludzi. Po drodze przepływa przez niezwykłe krajobrazy, od krasowych gór Jury Szwabskiej, przez aluwialne i bagienne krajobrazy z unikalną florą i fauną, aż po imponujące kaniony Żelaznej Bramy i wreszcie rozległą deltę rzeki u jej ujścia do Morza Czarnego. Nie tylko wielkość Dunaju jest wyjątkowa, ale ma również własną wolę i jest jedyną dużą rzeką w Europie, która płynie z zachodu na wschód. Ta seria filmów przedstawia przyrodę i ludzi nad Dunajem oraz daje wgląd w ich różne życie, które kształtuje rzeka. Odcinki: Odc. 01: Od źródła do Linz; Odc. 02: Z Wachau na Węgry; Odc. 03: Z Budapesztu do Belgradu; Odc. 04: Od Żelaznych Wrót do Morza Czarnego. 16:55 CZAS HONORU - ODC. 48 "NIEMIECKIE PORACHUNKI" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ruda i Władek budzą się po wspólnie spędzonej nocy. Ruda oznajmia Władkowi, że nie mogą być razem. Lekarz ponownie odwiedza Wandę, która odzyskuje siły. Kugel chwali się, że jego starszy syn przyjeżdża z frontu. Dostał przepustkę w nagrodę za zniszczenie sowieckiego czołgu. Krawiec informuje oddział o planach nowej akcji wysadzenia dworca w Berlinie. Prosi chłopaków, by namówili Lenę do wzięcia udziału w akcji. Ona wie bowiem najlepiej, jak poruszać się na terenie Rzeszy. Krawiec zdradza Michałowi i Władkowi, że dowództwo chce wykorzystać obecność Marii w domu gubernatora do zdobycia informacji. Michał mówi przyjaciołom o swoich zaręczynach. Zaprasza ich na przyjęcie. Brehm oświadcza Rainerowi, że po ich wizycie w magazynie złoto zniknęło, a Stock złożył kolejną wizytę Fischerowi. Ze zdobytych informacji wynika, że Stock był przełożonym Holtza, który okradał Żydów. Lena zgadza się wziąć udział w akcji na dworcu w Berlinie. Bronek mówi jej o planach wywiezienia Wandy z Czerniejewa w drodze powrotnej. Do Kuglów przyjeżdża z wizytą syn Dieter. Od razu zwraca uwagę na życzliwą mu Zośkę. Aniela drwi, że Kugel prędzej przepędzi Zośkę batem, niż pozwoli jej zbliżyć się do syna. Zośka nie przejmuje się komentarzami Anieli ani ostrzeżeniami Wandy, że Kuglowie to źli ludzie. Kokietuje Dietera podczas obiadu. Chce uwieść mężczyznę, by pomógł jej w ucieczce. Wanda i Aniela odkrywają, że Zośka nie wróciła na noc. Z przerażeniem obserwują na podjeździe karetkę i urzędnika wypisującego akt zgonu Zośki. Kugel podaje, że przyczyną śmierci pracownicy był nieszczęśliwy wypadek. Oficjalnie Zośka została kopnięta przez konia, ale obrażenia wskazują na bardziej brutalną śmierć. Wanda jest przerażona, widząc na sobie spojrzenie Kugla. Rainer organizuje pokazowe aresztowanie, żeby przekonać towarzyszy Janka o jego zdradzie. Pod nieobecność Fischera, Maria wchodzi do jego gabinetu. Znajduje skrzynie ze złotem. 18:15 SPÓR O HISTORIĘ - UGODA HADZIACKA Dysk./wywiad/debata, 29 min, Polska, 2021 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) 16 września 1658 roku w Hadziaczu podpisana została ugoda między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim reprezentowanym przez hetmana Iwana Wyhowskiego. Miała stworzyć z Rzeczpospolitej państwo składające się z trzech równoprawnych podmiotów, które mogłoby stanowić przeciwwagę dla rosnącej w siłę Rosji. Przeciwdziałanie podjęte przez Moskwę i wierną jej część Kozaczyzny doprowadziło do upadku dzieła Unii. Była to klęska rodzącej się Ukrainy, ale i zapowiedź podporządkowania Rzeczpospolitej Kremlowi. Dlaczego Unia Hadziacka nie została zrealizowana? Goście: prof. Teresa Chynczewska - Hennel, prof. Mirosław Nagielski i dr Przemysław Gawron. Kwestie do poruszenia w dyskusji: 1) Stosunki polsko - kozackie w XVII wieku [syntetycznie], a zwłaszcza w latach 1651 - 1658 [od bitwy pod Beresteczkiem do Ugody Hadziackiej]. 2) Miejsce polityki moskiewskiej i Ugody Perejasławskiej 1654 r. 3) Przyczyny Ugody Hadziackiej [rola zaborczej polityki moskiewskiej]. 4) Główne postanowienia Ugody Hadziackiej. Co zmieniały one w praktyce politycznej Rzeczypospolitej? Kto podpisuje? 5) Kto był inicjatorem Ugody, a kto był jej przeciwny, jakie siły w Rzeczypospolitej? 6) Czy Unia Hadziacka miała szanse na trwałe zmienić relacje Polski z Kozaczyzną? [Klęska dzieła Ugody Hadziackiej spowodowana przez Moskwę i wierną jej część Kozaczyzny stanowiła klęskę zarówno Ukrainy, jak i Polski. Czy była zapowiedzią ich wieloletniego podporządkowania Kremlowi]. 7) Dlaczego dzieło Ugody Hadziackiej nie okazało się trwałe? 18:50 HISTORIA POLSKI - MARIA Dokument fabularyzowany, 56 min, Polska, 2011 Reżyseria: Alicja Albrecht Scenariusz: Alicja Albrecht Zdjęcia: Małgorzata Ząbkowska, Artur Zdral Alicja Albrecht odkrywa nieznane dotąd oblicza polskiej noblistki Marii Skłodowskiej - Curie. To portret niezwykłej kobiety, czułej matki, kochającej siostry. Film nie przemilcza tematu romansu uczonej ze współpracownikiem jej męża, Paulem Langevinem. Dzięki niepublikowanym dotąd listom Madame historia obfituje w zaskakujące szczegóły z życia Marii Skłodowskiej i jej bliskich. O polskiej uczonej wypowiadają się znakomite postaci francuskiej i polskiej nauki, a także wnuczka samej noblistki, Helene Langevin - Joliot. Ten filmowy, a zarazem poetycki portret jednej z najwybitniejszych Polek, wiele zawdzięcza aktorskiej kreacji Joanny Szczepkowskiej. W pozostałych rolach: Anna Szawiel, Adam Szyszkowski. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - JULIUSZ CEZAR (JULIUSZ CEZAR) Film dokumentalny, 106 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Film z cyklu "Historia w postaciach zapisana" zabiera widzów w podróż do starożytnego Rzymu. Mogą tu poznać wyjątkową postać Juliusza Cezara. Wielkiego wodza, polityka i uwodziciela. Człowieka wybitnie uzdolnionego, o ponadprzeciętnych walorach fizycznych i umysłowych, przy tym jednak przekonanego o swoim geniuszu, wręcz boskości. To za jego panowania Rzym z małego, brudnego miasteczka zaczął stawać się centrum administracyjnym, politycznym i kulturalnym imperium. A serca Rzymian podbił, dając im to czego pragnęli: chleba i igrzysk. Film przybliży fascynujący świat gladiatorów i olimpiad, zabawy i rozpusty. Dzięki zręcznym zabiegom politycznym i czterem małżeństwom Cezar stał się pierwszym po bogach w Cesarstwie Rzymskim. Nim do tego doszło, przez 8 lat podbił tereny leżące w granicach dzisiejszej Szwajcarii, Francji, Niemiec, Belgii. Jednak jego celem był Rzym. W 49 roku p.n.e. Cezar przekroczył Rubikon. To otworzyło mu drogę do cesarstwa i do spotkania na swojej drodze Kleopatry. Panował krótko. Zamordowano go podczas id marcowych, 15 marca 44 roku przed Chrystusem. Zamach zorganizowała grupa republikanów obawiających się powrotu monarchii. 22:50 BUNT BARBARZYŃCÓW - FRITIGERN. ODC. 6/8 (BARBARIANS RISING) Film dokumentalny, 53 min, USA, 2016 Reżyseria: Maurice Sweeney, Declan O'Dwyer, Simon George Seria przybliża historię legendarnych wojowników: Hannibala, Spartakusa, Boudiki, Attyli, a także Gotów i Wandalów, którzy postawili wszystko na jedną kartę i chcieli zmienić świat obalając jedno z najpotężniejszych imperiów w dziejach świata: Imperium Rzymskie. Ten liczący osiem odcinków fabularyzowany serial to opowieść o powstaniu i upadku Imperium Rzymskiego widziana z perspektywy barbarzyńskich przywódców buntów. W Imperium Rzymskim barbarzyńcami nazywano tych, którzy wedle Rzymian żyli poza nawiasem cywilizacji, wiodąc prymitywną i nacechowaną brutalnością egzystencję. Wśród ludzi tych znaleźli się jednak także tacy, których walka nadała kształt współczesnemu światu. Seria przedstawia sylwetki słynnych wojowników: Hannibala, który w wieku dziewięciu lat złożył przysięgę krwi; Spartakusa, niewolnika, który stanął na czele barbarzyńskiego buntu; Boudiki, wojowniczej celtyckiej królowej; Arminiusa, porwanego chłopca z germańskiego plemienia i Attyli, pogromcy Wschodu. Ukazuje także armie wojowników: Gotów - nieprzejednany lud zdradzony przez Imperium oraz Wandalów - wędrownych łupieżców, którzy zadali Rzymowi ostateczny cios. Wspaniałe opowieści ukazują, jak jedno z największych imperiów świata rozpadło się wskutek własnej agresywnej ekspansji. To nie jest opowieść o chwale Rzymu. To historia milionów, które powstały, by walczyć o wolność z najpotężniejszym imperium ówczesnego świata. Seria przybliża wydarzenia które zapoczątkowały upadek Rzymu i ukształtowała przyszły świat. 00:10 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA LEKARZA ONKOLOGA W DONIECKU Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Doniecka, z Instytutu Onkologii. Bohaterem jest prof. Grigori Bondar, chirurg, którego metody leczenia znane są w USA, Francji, Wielkiej Brytanii, Izraelu i wielu innych krajach. Reportaż pokaże jeden dzień z życia lekarza i będzie to pretekst, by przedstawić metody leczenia raka na Ukrainie: przyczyny i skalę zachorowań oraz ukraińską specyfikę zjawiska. 01:10 "SENSACJE XX WIEKU" - ENIGMA CZ. 1 (ENIGMA CZ. 1) Dokument fabularyzowany, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Krzysztof Czeczot, Mateusz Banasiuk, Grzegorz Małecki, Marcin Sztabiński, Marcin Czarnik, Marcin Kwaśny Największym polskim wkładem w zwycięstwo w II wojnie światowej było złamanie przez polskich kryptologów tajemnicy niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Szczodry dar polskiego wywiadu, przekazany aliantom w przededniu wybuchu wojny, dał im nadzieję w czasie klęsk wczesnego okresu wojny i umożliwił pierwsze zwycięstwa, prowadzące do wielkiego przełomu. Dzieło matematyków Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, a także ich dowódców i towarzyszy broni z Biura Szyfrów, miało wiele wymiarów: historyczny (skracając o 2 - 3 lata koszmar wojny, a zdaniem niektórych historyków decydując o jej wyniku; humanitarny (ratując przed zagładą wiele milionów istnień ludzkich); naukowy (tworząc podwaliny współczesnej kryptologii, także w jej cywilnym wydaniu). Jednakże ten sukces został nam skradziony; tylko historycy wiedzą, że to Polacy złamali Enigmę. Prawdę o Enigmie ujawniono późno i w sposób deprecjonujący kluczowy wkład Polaków. Nawet, jeśli dzisiaj większość naukowców uznaje ich pionierską rolę, powszechna wiedza na ten temat nie jest kształtowana przez książki historyków, lecz produkty kultury masowej, prezentujące rolę polskich kryptologów w sposób zafałszowany. Czteroodcinkowe widowisko przedstawia, jak doszło do złamania szyfru Enigmy, przed którym skapitulowali brytyjscy i francuscy kryptolodzy, uznając, że jest to zadanie niemożliwe do wykonania.