TVP Kultura Sobota, 12.11.2022 07:00 PIERWSZA PIĘĆDZIESIĄTKA ALINY JANOWSKIEJ /CZ. 1/ Artystyczne/estradowe (widowisko), 38 min, Polska, 1995 Reżyseria: Jerzy Gruza Wykonawcy: Jerzy Gruza(Prowadzący) Wieczór jubileuszowy aktorki Aliny Janowskiej z okazji 50. rocznicy pracy artystycznej zrealizowany w Klubie Scena w Warszawie. Prowadzący Jerzy Gruza przedstawia kalendarium artystki. Jubilatka śpiewa, monologuje i snuje wspomnienia wraz z kolegami i przyjaciółmi. 08:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RADOSŁAW PIWOWARSKI Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest reżyser Radosław Piwowarski. Autor kultowych filmów, takich jak "Pociąg do Hollywood" czy "Yesterday" wspomina dorastanie w artystycznym domu, pełnym ciepła i miłości. Rodzice przekazali mu zamiłowanie do sztuki oraz przekonanie, że "artysta szczęśliwy jest wtedy, gdy może tworzyć to, co chce". Rzeźby Edwarda Piwowarskiego oraz mozaiki Moniki Piwowarskiej do dziś oglądać można na jednym z osiedli na warszawskim Żoliborzu. 09:35 MALI BOHATEROWIE (ET LES MISTRALS GAGNANTS) Film dokumentalny, 76 min, Francja, 2016 Reżyseria: Anne - Dauphine Julliand Mali bohaterowie to opowieść o codzienności dzieci zmagających się ze skomplikowanymi schorzeniami. Ich życie wygląda inaczej od tego, które wiodą ich rówieśnicy, muszą dzielić je między domem a szpitalem. Jednak trudne położenie nie pozbawia ich radości i pragnienia normalności oraz beztroski. Oddają się zajęciom teatralnym, grają w piłkę, uwielbiają kalambury. Z odwagą i wdzięcznością doświadczają każdego kolejnego dnia świadome kruchości i piękna własnego istnienia. W swojej pamięci kolekcjonują niezwykłe obrazy: chwilę gdy od dawna nie odczuwały bólu, mogły swobodnie śmiać się lub oddychać. Nic nie jest w stanie stanąć im na drodze do szczęścia. 11:05 SERIALOWA NOSTALGIA - BARBARA I JAN - ODC. 5 ZAKOCHANE DUCHY Serial komediowy, kryminalny, 25 min, Polska, 1964 Reżyseria: Jerzy Ziarnik Scenariusz: Janusz Jaxa, Jerzy Ziarnik Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Krystyna Chimanienko, Zdzisław Leśniak, Zdzisław Lubelski, Gustaw Lutkiewicz, Andrzej Tomecki, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Młoda początkująca dziennikarka i fotoreporter jednego z warszawskich pism, chcąc zapoznać się bliżej z "duchami", które straszą w starym młynie, wpadają na ślad afery złodziejskiej. 11:45 BARBARA I JAN - ODC. 6 KŁOPOTLIWA NAGRODA Serial komediowy, kryminalny, 27 min, Polska, 1964 Reżyseria: Hieronim Przybył Scenariusz: Janusz Jaxa, Stanisław Bareja, Hieronim Przybył Zdjęcia: Jan Janczewski Aktorzy: Bronisław Dardziński, Bożena Kurowska, Józef Kalita, Zygmunt Kęstowicz, Jolanta Lothe, Grzegorz Roman, Stefan Szmidt, Janina Traczykówna, Jan Kobuszewski, Mieczysław Pawlikowski Jan i Barbara wystepują w roli mediatorów w sporze, który toczą kierowniczka świetlicy wiejskiej i kierownik Państwowego Gospodarstwa Rolnego. 12:30 MIŚ Komedia, 112 min, Polska, 1980 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Zdzisław Kaczmarek Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Stanisław Tym, Barbara Burska, Christine Paul - Podlasky, Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Zenon Wiktorczyk, Janusz Zakrzeński, Wojciech Pokora Prezes klubu sportowego "Tęcza", Ryszard Ochódzki zwany Misiem, ma wyjechać do Londynu. Zostaje jednak zatrzymany, bo z jego paszportu wyrwano kilka kartek. Ochódzki podejrzewa żonę Irenę, która chciała uniemożliwić, a przynajmniej opóźnić jego wyjazd i dotrzeć do Londynu przed nim. Małżonkowie założyli bowiem przed laty konto w jednym z londyńskich banków. Odejście Ireny zmusiło ich do podzielenia posiadanych dóbr. Pieniędzmi zdeponowanymi za granicą żadne z nich nie chce się jednak dzielić z drugą stroną. Całą sumę zagarnie więc ten, kto pierwszy dotrze nad Tamizę. Ochódzki nie poddaje się jednak łatwo i usiłuje wszelkimi sposobami udaremnić plan małżonki, a jednocześnie zdobyć dla siebie inny paszport. Film powstał w przełomowym okresie najnowszej polskiej historii, kiedy nagle okazało się, że śmiać się można już niemal ze wszystkiego. Tym trudniej było więc wymyślić coś, co rozbawiłoby publiczność. Ale chociaż upadła większość wcześniejszych tabu, nieodmiennie groteskowa pozostała otaczająca nas rzeczywistość. Stanisław Bareja i Stanisław Tym (autor scenariusza) wymyślili więc nieco zawiłą historyjkę o Rysiu - Misiu rywalizującym zachłannie z eksmałżonką o grubą forsę zdeponowaną za granicą, ale opowiastka służy głównie jako pretekst do ukazania wielu nonsensów swojskiej codzienności przełomu lat 70. i 80. Są więc w filmie kpiny z nierozgarniętych milicjantów, przedrzeźnianie piosenkarzy z kołobrzeskich festiwali, szydzenie z imprez rozrywkowych dedykowanych "ludziom Do - Ro", groteskowe parodie urzędniczych rytuałów albo zachowań w placówkach zbiorowego żywienia, gdzie talerze przyśrubowane są do blatu stolika, a łyżki przykute doń wspólnym, przesuwającym się w rytm jedzenia łańcuchem. Na tle tego idiotycznego świata pojawia się problem tzw. tworzenia nowej tradycji. Sztuczność tego rodzaju zabiegów nieźle uosabia w "Misiu" noworodek nazwany pokracznie Tradycja. Kapitalna jest też scena uroczystego wręczania paszportu przy folklorystycznych hopsach. Ale to już problem nie na komedię i świadomi tego realizatorzy stawiają go w finale filmu całkiem serio, w tonacji podniosło - lirycznej, łącząc piosenkowy komentarz z wizyjną fantastyką. 14:35 HENRYK MIKOŁAJ GÓRECKI - III SYMFONIA "SYMFONIA PIEŚNI ŻAŁOSNYCH" Koncert, 58 min, Polska, 2001 Wykonawcy: Antoni Wit, Zofia Kilanowicz, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach III Symfonia Henryka Mikołaja Góreckiego należy do najsłynniejszych utworów II połowy XX wieku. Mimo że powstała w latach 70., faktycznie ujrzała światło dzienne na początku lat 90.. Do jej niezwykłej popularności przyczynili się Brytyjczycy, dla których III Symfonia okazała się wyjątkowym odkryciem w historii muzyki. Prezentowane nagranie zostało zarejestrowane 4 października 2001 r. w Katedrze pod wezwaniem Chrystusa Króla w Katowicach. Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach dyryguje Antoni Wit. 15:50 RETRO KINO - PLAYTIME (PLAYTIME) Komedia, 114 min, Francja 1967 Reżyseria: Jacques Tati Scenariusz: Jacques Tati, Jacques Lagrange Zdjęcia: Jean Badal, Andreas Winding Muzyka: Francis Lemarque Występują: Jacques Tati, Barbara Dennek, Reinhart Kolldehoff, Jacqueline Lecomte, Valerie Camille, Georges Montant, John Abbey, Billy Kearns i inni Wielbiciele talentu Jacquesa Tati czekali aż 9 lat na trzecie - po "Wakacjach pana Hulot" i "Moim wujaszku" - spotkanie ze stworzonym przez niego bohaterem, trochę nieśmiałym poczciwcem z nieodłączną fajką w zębach i kapeluszem na głowie. W "Playtime", przeplatając humor z melancholią, satyrę z groteską, gagi sytuacyjne z paradoksami zaczerpniętymi z codziennych obserwacji, reżyser zawarł troskę o humanistyczne wartości zagrożone przez świat współczesnej, zuniformizowanej cywilizacji. "Chciałem zrealizować komiczny film o naszej epoce - mówił w wywiadach Tati. - Buduje się lotniska, autostrady, ogromne biurowce, świat pełen jest elektronicznych gadżetów, wśród których niełatwo orientować się przeciętnemu człowiekowi. Próbowałem więc wyobrazić sobie efekty komiczne, których źródłem i miejscem może być taka supernowoczesna sceneria, pełna błyszczących i przezroczystych płaszczyzn. Byłoby jednak nonsensem krytykować współczesną achitekturę. To, co staram się krytykować, to nie nowoczesność, a pewien styl życia". Budżet "Playtime" wyniósł 15 mln franków - sumę na tamte czasy zawrotną. Zaważył na nim przede wszystkim koszt dekoracji. Nie mogąc skorzystać z naturalnej scenerii lotniska Orly czy dużego domu towarowego typu Galeries Lafayette, reżyser zdecydował się na rozwiązanie radykalne: na powierzchni 15 tys. metrów kwadratowych zbudował nowoczesne "miasto" z aluminium, stali i szkła. Przez niemal pół roku setka robotników pracowała nad wzniesieniem tej ogromnej dekoracji, którą określano mianem "Tativille" (miasto Tatiego). Budynki wyposażono w ruchome schody i własne ogrzewanie, a dzięki systemowi szyn można je było dowolnie przemieszczać. Ulice "Tativille" pokryto asfaltem i betonem, na skrzyżowaniach zainstalowano sygnalizację świetlną, co pozwalało reżyserowi organizować zatory i korki uliczne. Po zakończeniu prac nad swoim filmem Tati chciał - z myślą o innych, zwłaszcza młodych twórcach - pozostawić te dekoracje. Okazało się to niemożliwe. "Playtime" jest przeciwieństwem filmu "literackiego". Został pomyślany i nakręcony - tak jak i inne filmy Tatiego - w obrazach, a nie słowach, niczym balet lub pantomima. Prawie nie ma w nim dialogów, w każdym razie żadna ważna myśl nie została przekazana za pomocą słów, lecz za pośrednictwem obrazów. Praca nad ścieżką dźwiękową pochłonęła rok z trzech lat, jakie Tati i jego współpracownicy poświęcili na realizację całego przedsięwzięcia. Żadne streszczenie nie jest też w stanie oddać bogactwa tego filmu, obfitości pomysłów i rozmaitości gagów. I choć część krytyków wytykała Tatiemu niespójność scenariusza, powolne tempo, brak wyraziście zarysowanych postaci, to jednak "Playtime" pozostaje do dziś dziełem oryginalnym i nieodparcie zabawnym. 20:00 BILET DO KINA - 1917 (1917) Dramat wojenny, 113 min, Wielka Brytania/USA 2020 Reżyseria: Sam Mendes Scenariusz: Sam Mendes, Krysty Wilson - Cairns Aktorzy: George MacKay, Dean - Charles Chapman, Mark Strong, Andrew Scott, Benedict Cumberbatch, Richard Madden, Colin Firth, Daniel Mays, Jamie Parker Dramat wojenny osadzony w realiach I wojny światowej. W 2020 roku "1917" zdobył 3 Oscary: za najlepsze zdjęcia, dźwięk i efekty specjalne oraz Złoty Glob i nagrodę BAFTA dla najlepszego filmu. Kanwą stały się wspomnienia żołnierza brygady strzelców i pisarza Alfreda Mendesa, dziadka reżysera i współtwórcy scenariusza filmu, Sama Mendesa. Głównymi bohaterami filmowej opowieści o brytyjskich żołnierzach służących na froncie zachodnim I wojny światowej są dwaj szeregowcy Will Schofield i Tom Blake. U schyłku wojny wyruszają z niebezpieczną tajną misją, od której powodzenia zależy życie ich towarzyszy. Mają za zadanie dotrzeć do żołnierzy i wstrzymć operację ofensywną z góry skazaną na przegraną. Aby tego dokonać muszą przedrzeć się za linię wroga i przekazać rozkaz odwołujący atak. W świetle najnowszych doniesień nie ma on bowiem najmniejszych szans powodzenia. Jeśli operacja zakończy się fiaskiem, pewna śmierć czeka ponad 1600 żołnierzy, wśród których jest również porucznik Joseph Blake, brat Toma. 22:05 KABARET JESZCZE STARSZYCH PANÓW. WIECZÓR DRUGI WSPOMNIEŃ - TAJEMNICZY MECENAS Artystyczne/estradowe (widowisko), 57 min, Polska, 1978 Autor: Jeremi Przybora Reżyseria: Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski Scenariusz: Jerzy Wasowski, Jeremi Przybora Aktorzy: Kalina Jędrusik, Wiesław Michnikowski, Jeremi Przybora, Edward Dziewoński, Ewa Kuklińska, Marek Kondrat, Emilian Kamiński, Piotr Fronczewski, Jerzy Wasowski Starsi panowie wracając do swego mieszkania ze zdziwieniem stwierdzają, że znajduje się w nim nieznajomy mężczyzna w skupieniu analizujący obraz Sasańca wiszący na ścianie. Koneser malarstwa Sasańca przedstawia się jako Minimilian. Wyjawia swym gospodarzom, że jest w głebokiej depresji. Starsi panowie chcąc go zabawić, śpiewają mu piosenkę... 02:40 JACK STRONG Film sensacyjny, 122 min, Polska, 2014 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Władysław Pasikowski Zdjęcia: Magdalena Górka Aktorzy: Marcin Dorociński, Maja Ostaszewska, Patrick Wilson, Oleg Maslennikow, Ireneusz Czop, Mirosław Baka, Krzysztof Pieczyński Film o Ryszardzie Kuklińskim - człowieku, który będąc w samym środku systemu, podejmuje samotną batalię przeciw Sowietom. Dzięki swojej determinacji rozpoczyna wieloletnią współpracę z CIA. Odtąd życie jego i jego rodziny jest zagrożone, a jeden nieostrożny ruch może doprowadzić do tragedii. 05:15 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RADOSŁAW PIWOWARSKI Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Marta Perchuć-Burzyńska (prowadząca) Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest reżyser Radosław Piwowarski. Autor kultowych filmów, takich jak "Pociąg do Hollywood" czy "Yesterday" wspomina dorastanie w artystycznym domu, pełnym ciepła i miłości. Rodzice przekazali mu zamiłowanie do sztuki oraz przekonanie, że "artysta szczęśliwy jest wtedy, gdy może tworzyć to, co chce". Rzeźby Edwarda Piwowarskiego oraz mozaiki Moniki Piwowarskiej do dziś oglądać można na jednym z osiedli na warszawskim Żoliborzu.