TVP Dokument Poniedziałek, 14.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. POKUMAĆ RZEKOTKĘ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Godowe skrzeczenie rzekotek, rechotanie żab czy kumkanie kumaków to głosy natury, których nie sposób nie usłyszeć. Przynajmniej tam, gdzie jeszcze w miarę licznie występują, bo jest ich w naszej przyrodzie coraz mniej. Ale trudniej pokumać, czyli zrozumieć życie rzekotek, żab, kumaków czy innych płazów, bo kryje ono przed nami jeszcze wiele tajemnic. Jak to na przykład jest, że aby otrzymać jedną pospolitą, zieloną żabę wodną, potrzeba żab dwóch innych gatunków. A z dwóch prawidłowych żab wodnych nie powstanie jedna prawidłowa. Wspólnie z przedstawicielami nielicznej u nas garstki badaczy płazów próbujemy zjeść tę poznawczą żabę. 06:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.V - ODC. 49 BAŚŃ O WODZIE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski przemierza Polskę wzdłuż i wszerz, aby dowiedzieć się, w jaki sposób dawniej pozyskiwano czystą wodę i jak transportowano ją do mieszkańców. Zastanawia się również, czy woda w dawnych czasach była lepszej jakości niż ta współczesna. Zabiera również widzów do niedostępnych miejsc, w których uzdatnia się życiodajny płyn, przy użyciu metod sprzed setek lat. 07:05 NOTACJE - JADWIGA RAPPE. BYŁAM NIEPEWNA SWOICH UMIEJĘTNOŚCI MUZYCZNYCH Cykl dokumentalny, 9 min, Polska, 2020 Autor: Maria Nockowska Zdjęcia: Adam Fręśko Jadwiga Rappe (rocznik 1952), śpiewaczka i pedagog, profesor doktor habilitowany sztuk muzycznych. Studia śpiewu rozpoczęła u Zofii Bregy, a następnie w Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie Jerzego Artysza, które ukończyła z najwyższym wyróżnieniem. Ponadto jest absolwentką Wydziału Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Występowała w najsłynniejszych salach koncertowych świata, wykonując utwory operowe, oratoryjno - kantatowe oraz pieśni z różnych epok, od baroku do współczesności. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 155 TOMASZÓW LUBELSKI Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomaszów Lubelski, największe miasto na Roztoczu, jest jednocześnie jednym z najmłodszych. Lata temu przebiegał przez nie ważny szlak handlowy, a dziś jest doskonałą bazą wypadową w turystyczne okolice Roztocza oraz jednym z dwóch polskich miast, które może pochwalić się profesjonalnym torem wrotkarskim o nawierzchni wyczynowej. Początki miejscowości sięgają końca XVI wieku. Z inicjatywy kanclerza Jana Zamojskiego powstała osada o nazwie Jelitowo - od herbu Zamojskich. W 1612 roku nazwę zmieniono na Tomaszów - na cześć syna kanclerza Zamojskiego, a w 1621 roku miasteczku nadano przywilej lokacyjny. Współcześnie warto tu m.in. przysiąść na ławeczce doktora Petera, lekarza i społecznika, niezwykle zasłużonego dla miasta. Modrzewiowy kościół Zwiastowania Najświętszej Marii Panny to z kolei jeden z najciekawszych obiektów architektury drewnianej w skali kraju i unikatowy przykład pełnego zastosowania form budownictwa barokowego w drewnie. Tomaszów i okolice to miejsca skrywające ważne świadectwa historii. W bukowych lasach wciąż pobrzmiewa echo tragicznych wydarzeń. Pomiędzy 17 a 26 września 1939 roku pod Tomaszowem stoczone zostały dwie bitwy, zaliczane do największych w kampanii wrześniowej. Bohaterską postawę Polaków upamiętnia organizowana co rok rekonstrukcja tamtych wydarzeń. W czasie II wojny światowej w pobliskim Bełżcu Niemcy utworzyli obóz pracy, a następnie obóz zagłady. Dziś działa tu Muzeum - Miejsce Pamięci, upamiętniające ofiary niemieckich zbrodni. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - /8/ - DĄB Reportaż, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Dawno, dawno temu wierzono, że dąb był pierwszym drzewem na świecie. Jego korona miała wspierać niebo, a korzenie miały sięgać aż do piekieł, stanowiąc jego podporę. Wierzono, że tylko błyskawica z nieba mogła go pokonać. Był drzewem świętym i królewskim. Jego liście widnieją na polskich pieniądzach - na jednogroszówce mamy jeden liść, na dwugroszówce dwa liście, na pięciogroszówce pięć. 08:30 WIECZNE POMPEJE (ETERNAL POMPEII) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Sabine Bier Film dokumentalny o wielkiej katastrofie Pompejów, która miała miejsce w 79 r. Rzymski port morski został przysypany prochami Wezuwiusza. Ale miejsce to zostało doskonale zachowane i jest cennym uwiecznieniem rzymskiej starożytności. Stało się też symbolem całej epoki. Prawie 2000 lat po erupcji mit Pompejów nie stracił nic ze swojej atrakcyjności. Ale historia Pompejów nie kończy się na ich straszliwym upadku. Zatoka Neapolitańska, dla wielu obiekt tęsknoty. Przyjemnie żyje się u stóp Wezuwiusza. Klimat jest łagodny, ziemia żyzna, a jedzenie smaczne. Już w starożytności miejsce to przyciągało greckich kolonizatorów, a później także śmietankę towarzyską Rzymu. Najbogatsi budowali wille na plaży i pomnażali majątek, uprawiając owoce i warzywa. Film po raz pierwszy opowiada o tym, co wydarzyło się po niszczycielskiej erupcji wulkanu. O tym, jak radzić sobie z klęską żywiołową. O zdecydowanej interwencji rzymskiego cesarza Tytusa oraz o odrodzeniu gospodarczym zniszczonego regionu. Archeolog Ersilia d’Ambrosio postanowiła zbadać, co się działo po katastrofie. Historię śmiertelnego wybuchu dokładnie opisano. Dostępne są relacje naocznych świadków. Mniej wiadomo o późniejszych losach regionu. 09:25 KONIE (HORSES) Film dokumentalny, 50 min, USA, 2019 Reżyseria: Alberto Jose, Redondo Willa Film dokumentalny o koniach. Żadne zwierzę nie odegrało w dziejach ludzkości takiej roli jak koń. Nasza historia jest z nim nierozerwalnie związana. Ten film opowiada o więzi, która trwa od zamierzchłych czasów. Rewolucja przemysłowa ograniczyła zapotrzebowanie na pracę koni, lecz nasze serca wciąż biją wspólnym rytmem. W ich oczach widzimy siebie. Kiedy myślimy o wolności, harmonii, wdzięku, szlachetności, sile, szybkości, wyobrażamy sobie konie. Wizerunki koni wykonał lud zbieracko - łowiecki 20 tysięcy lat temu. Na tym etapie historii ludzie nie zaczęli jeszcze hodować i udomawiać zwierząt, ale obrazy świadczą, że czcili konie. Na świecie pozostało niewiele dzikich koni. W sercu hiszpańskiego parku narodowego żyje niezwykła rasa, konie Retuertas. Piękno koni, ich siła, a zwłaszcza ich szybkość, zawsze fascynowały ludzi. Żadne inne zwierzę nie miało takiego wpływu na naszą historię. Wierny towarzysz trwa przy człowieku i wciąż fascynuje swoim pięknem. 10:25 CUDA PODZIEMNEJ FRANCJI (UNDERGROUND WONDERS OF FRANCE / LES MERVEILLES DE LA FRANCE SOUTERRAINE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Jean - Christophe Chatton Film dokumentalny opowiadający o tajemnicach, które kryją podziemne jaskinie. Kilka metrów pod ziemią znajduje się inny świat: świat skał wyrzeźbionych przez czas i wodę głębin. Francja jest jednym z wiodących krajów świata w turystyce podziemnej. Kraina, w której urodził się Jules Verne i jego "Podróż do wnętrza Ziemi", posiada setki jaskiń i innych lejów krasowych, wszystkie otwarte dla publiczności. Cuda natury, których sława wykracza daleko poza granice kraju. Ten film, korzystając z nowoczesnych możliwości technicznych, pozwoli udać się w podziemną podróż. Zaczynamy ją w Padirac, w departamencie Lot. Jaskinia Lastournelle rzeczywiście jest blisko. Tu nie ma ekip przewodników, biletomatów, ani imponującego wejścia. Zwiedzimy też miasteczko położone w skałach - Roque Saint - Christophe jest trzecim na świecie największym miastem naskalnym - jaskinię Verna i kilka innych. Większość jaskiń zostanie zamknięta na zimę. W tym roku we Francji 4 miliony ludzi zachwycało się ukrytym pod ziemią pięknem. 11:30 LUDZIE I ICH PASJE - MISTRZ ŚWIATA Reportaż, 16 min, Polska, 1984 Zdjęcia: Tadeusz Owsianko Reportaż z cyklu "Ludzie i ich pasje", poświęconego osobom, które mają nieprzeciętne i warte uwagi zainteresowania. W tym odcinku opowieść o młodym mężczyźnie, którego wielką pasją jest pływanie. Ze względu na trudną sytuację finansową nie może zająć się tym sportem zawodowo. Na co dzień pracuje w fabryce, a na basen uczęszcza tylko w czasie wolnym od pracy. Jedynie okazjonalnie zdarza mu się wziąć udział w zawodach pływackich, często z sukcesami. Ma na swoim koncie kilka medali. Mężczyzna wyjaśnia, po co trenuje, co daje mu pływanie, jak godzi obowiązki zawodowe ze sportem. Wspomina pierwszego trenera, Edwarda Jędrucha, który namówił go do uprawiania tego sportu. W rozmowie z przyjaciółką mówi na temat najbliższych planów oraz trudnej sytuacji finansowej swojego klubu sportowego. 12:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Tomasz Kępski, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański W drugim sezonie programu "Polskie Dziedzictwo" przybliżona zostanie widzom zapomniana historia polskiej spuścizny na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. W tym odcinku wybierzemy się między innymi do Solecznik i Miednik Królewskich. 12:40 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 3 Serial dokumentalny, 25 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Siostrę Michaelę Rak niektórzy nazywają wulkanem. Inni mówią o niej "święta", ale po chwili dodają "z charakterem". Pochodzi z Polski, mimo to wilnianie bardzo szybko zaakceptowali ją jako swoją. Zrobiła to, co wcześniej nie udało się nikomu - założyła pierwsze i jak na razie jedyne na Litwie hospicjum stacjonarne. Pielgrzymi i goście, którzy odwiedzają to miejsce, czasem wzdychają - "ech, chciałoby się tu umrzeć..." 14:05 SEEFELD, MAGICZNA KRAINA TYROLU - ODC. 1 W KRÓLESTWIE SOKOŁA WĘDROWNEGO (SEEFELD, TYROLEAN WONDERLAND / NATURPARADIES SEEFELD - - IM REICH DES WANDERFALKEN) Film dokumentalny, 48 min, Austria, 2019 Reżyseria: Manfred Corrine, Christian Puluj Dwuczęściowy film dokumentalny o regionie Seefeld - sercu Tyrolu, otoczonym najdzikszymi i najpiękniejszymi alpejskimi szczytami. Różnorodność krajobrazu zapiera dech w piersiach, obejmuje prastare lasy, rwące rzeki, skaliste szczyty, pastwiska i wodospady. Lasy zamieszkują puszczyki i dzięcioły trójpalczaste, wyższe wzniesienia są domem dla koziorożców, kozic i najszybszego drapieżnika na ziemi, sokoła wędrownego. Część I dokumentu: W królestwie sokoła wędrownego - przedstawia dziką przyrodę tego magicznego górskiego świata na spektakularnych zdjęciach i śledzi sokoła wędrownego przez ponad rok pokazując fascynujące życie tego powietrznego drapieżnika na najwyższych szczytach i wokół nich. Mury obronne z pradawnych czasów. Takimi się zdają sięgające nieba grzbiety gór, otaczające Seefeld. Chronią wyjątkową ostoję przyrody przed naporem cywilizacji. Powstała w ten sposób jedna z najpiękniejszych krain alpejskich, ale żeby w niej przetrwać, trzeba się umieć przystosować. Góry Karwendel są królestwem sokoła wędrownego. Zimą sokoły nie interesują się swymi terenami lęgowymi. Poluja tam, gdzie jest zwierzyna. W lutym jednak samiec powraca na miejsce gniazdowania. Sokół wędrowny umie dostrzec zdobycz z odległości kilku kilometrów. Przepatruje otoczenie jakby w zwolnionym tempie, dzięki czemu może nagle zmienić kierunek lotu przy prędkości trzystu kilometrów na godzinę. 15:05 ŁUŻYCE. Z PIEKŁA DO NIEBA (FROM HELL TO HEAVEN LUSATIA) Film dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2015 Reżyseria: Henry M.Mix W południowo - wschodnich Niemczech znajduje się Lusatia (Łużyce) - kraina tysiąca jezior. To region dzikiej przyrody, kontrastów i królestwo zwierząt. Kolorowe ptaki, wilki, jelenie, zwierzęta, z których wiele jest znanych z naszych polskich lasów. 16:05 NAMOROKA - ZAGINIONY ŚWIAT (NAMOROKA: A LOST WORLD) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean - Michel Corillion Cykl dokumentalny opowiadający o tajemniczej Namoroce Tsingy, która jest ostatnim niezbadanym obszarem Madagaskaru. Po raz pierwszy światowej klasy naukowcy spróbują zapuścić się w samo serce tej wyjątkowej i nieznanej krainy, w ramach niebezpiecznej wyprawy, której jeden ostateczny cel polega na odkryciu tajemnic ukrytych głęboko w środku. Namoroka to niezwykły świat wysadzanych drzewami kanionów i palących wapiennych chodników, ale surowy wygląd tego miejsca skrywa wiele naturalnych siedlisk, unikalnych ze względu na ich bioróżnorodność i rekordowy poziom endemicznej flory i fauny. Aby zbadać serce Tsingy, 70 badaczy i tragarzy będzie musiało podążać trasą, na której napotkają głębokie jaskinie i strome ściany klifów. Nie da się zrobić nawet kilku kroków bez napotkania stromych kropli, nagich i poszarpanych krajobrazów, w których pomimo ekstremalnych warunków ewoluowało niesamowite życie: przez ponad sześć miesięcy w roku nie ma opadów, a temperatura w ciągu dnia może sięgać nawet do 50 stopni. Ta wyjątkowa misja umożliwi ekspertom odkrycie nowych gatunków i substancji organicznych, które mogą przynieść korzyści medycynie jutra. 17:05 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 1. NORWEGIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 1 - LAND OF FJORDS - NORWAY, BETWEEN FJORDS AND MOUNTAINS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Seria geograficzno - podróżnicza o krajach na północy Europy. 4 kraje, 5 narodów i 5 części. Terytoria nordyckie są potężnym bodźcem dla wyobraźni, miejscami, które przywołują rozległe i nieskończone dzikie przestrzenie, bogatą i zachwycającą przyrodę, utrwalone mity i tradycje. Stanowią odę do potęgi Ziemi i żywiołów, które ludzie szanują i czczą przez całe życie, świadomi, że są tylko niewielką częścią tego świata. Odcinek 1 - "Norwegia - kraina fiordów i gór". W północno - zachodniej części kontynentu Norwegia rozciąga się na ponad 1700 km. Słynie z zachwycających krajobrazów. Głębokie przybrzeżne doliny były zanurzone w wodach morskich, gdy cofnęła się czapa polarna, mniej niż dziesięć tysięcy lat temu. Niemal w całości jest pokryta pasmem Alp Skandynawskich. Norwegia rzeczywiście zawdzięcza chropowate formy topografii zlodowaceniom, które regularnie wpływały i potężnie ją zniszczyły, przez ponad dwa i pół miliona lat. Norweski krajobraz wciąż nosi ślady tej trudnej historii geologicznej, szczególnie na zachodzie: prehistoryczne lodowce, takie jak Folgefonna, niezliczone górskie jeziora z krystalicznie czystą wodą i alpejskie doliny wyrzeźbione w rynny oraz nadwieszone oszałamiające szczyty. 18:05 ZA MŁODZI NA ŚMIERĆ - JOHN BELUSHI (JOHN BELUSHI BEHIND THE MYTH) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2012 Scenartiusz i reżyseria: Jobst Knigge Cykl dokumentalny opowiadający historię różnych artystów, którzy zbyt szybko odeszli z tego świata. Będąc u szczytów sławy, śmierć, często tragiczna zresztą, przekreśliła ich niesamowite kariery. W filmach umencie przedstawiono kulisy ich śmierci oraz wpływ na świat sztuki. Bohaterem tego odcinka jest John Belushi. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - CAPRI I JEJ SIOSTRY. WYSPY ROMANTYCZNE (FLAVORS. CAPRI ET LES ILES ROMANTIQUES) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - MARCIN KOSZAŁKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Marcin Koszałka. 20:50 TAKIEGO PIĘKNEGO SYNA URODZIŁAM Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1999 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Marcin Koszałka "Ładnym był dzieckiem, kiedy się urodził. Miał trochę krzywe - ułańskie - nóżki, ale z czasem mu się wyprostowały. A teraz? Jest kretynem, miernotą bez wyobraźni, półgłówkiem, idiotą, draniem, szubrawcem, pieprzonym szmaciarzem, beztalenciem, wiecznym studentem. Nie zdał na biologię. Psim swędem dostał się bez egzaminu na AGH. Potem przez trzy lata za ciężkie pieniądze studiował socjologię. Wreszcie dostał się na Wydział Operatorski. I teraz jest zasranym operatorem z bożej łaski. Z braku wyobraźni łazi z kamerą po domu, wciska ją w każdy kąt i nie daje spokoju" - tak rodzice, a zwłaszcza matka, nie przebierając w słowach oceniają syna, Marcina Koszałkę, a zarazem i sobie wystawiają świadectwo. Umieszczając kamerę w krakowskim mieszkaniu rodziców, z którymi ciągle jeszcze żyje pod jednym dachem, Koszałka zapisał jednak na taśmie nie tylko prawdę o sobie. Stworzył również swego rodzaju "portret rodziny we wnętrzu". Straszny to portret. Matka, najczęściej w papilotach i papierosem w dłoni, spokojniejsza jest tylko wówczas, gdy wspomina moment narodzin chłopca i jego najwcześniejsze dzieciństwo, lub gdy z troską dostrzega, co czas i życie zrobiły z ciałem tamtego dziecka, gdy dorosło i zaczęło się starzeć. Poza tym ciągle krzyczy na syna i na męża, beszta ich i poniża, udręczona oboma. Ojciec próbuje się odgryzać lub w pokorze znosi wrzaski kobiety, to znów dzielnie jej sekunduje w nieustannym oskarżaniu syna o wszystko, co najgorsze: tracenie pieniędzy, rozbijanie samochodów, balowanie z dziwkami... Prawda Marcina Koszałki o jego bliskich wydaje się nie całkiem prawdziwa. Sprowokował przecież rodziców kamerą, wyzwolił ich niechęć, protest, agresję. Tropieni - bronią się, rzucając słowa jak kamienie. Tyle że chwilami jednak zapominają o obecności bezwzględnego urządzenia w rękach bezwzględnego operatora. I wówczas matka także krzyczy. Aż chce się zawołać - na litość boską, dosyć! Odpowiedź i niejako zadośćuczynienie zdaje się kryć w ostatniej sekwencji filmu. 21:50 JAKOŚ TO BĘDZIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2004 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Marcin Koszałka W 1999 r. Marcin Koszałka nakręcił głośny, uhonorowany licznymi nagrodami debiutancki film dokumentalny "Takiego pięknego syna urodziłam", w którym z wręcz ekshibicjonistyczną szczerością ukazywał swoją rodzinę - matkę, ojca i siebie - w krzywym zwierciadle codzienności: domowych sprzeczek, niekończących się narzekań matki, sporadycznych uwag ojca, który na ogół, niczym Felicjan Dulski, ze stoickim spokojem znosi zrzędzenie żony i tylko czasami przyłącza się do jej wyrzekań na syna, na jego ustawiczne balangowanie i nieróbstwo, nieprzystające do rodzicielskich, a zwłaszcza matczynych wyobrażeń o cudownym, idealnym synu. Pięć lat później autor tamtego filmu ma już swoją własną rodzinę: żonę Natalię i córeczkę Zosię, ale toksyczny dom odcisnął na nim swe piętno. Chyba nie tylko na nim. On i żona mimowolnie powielają w samodzielnym już życiu wzory wyniesione z domu. Co prawda, młodzi mają od niedawna swój dom, nowoczesny, urządzony w minimalistycznym stylu, ale w czasie niedzielnych obiadów u teściów znów rozbrzmiewają te same słowa, te same zarzuty, tyle że teraz wygłaszane przez żonę. To ona narzeka, ma pretensje o lenistwo męża, trwonienie przez niego pieniędzy, brak szacunku wobec niej. Ojciec milczy jak dawniej, matka jak dawniej zrzędzi, tyle że teraz często staje w obronie syna, który - jej zdaniem - nie jest szczęśliwy w małżeństwie. Nie takiego życia dla niego oczekiwała. Godzinami wypytuje go przez telefon o jego sprawy, doradza i przestrzega. Wydaje się, że Marcin tylko fizycznie wyprowadził się z jej domu, psychicznie pozostał pod jej skrzydłami. Przynajmniej tak widzi to matka. Ale jakoś to będzie, zawsze jakoś jest. 22:50 DEKLARACJA NIEŚMIERTELNOŚCI Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2010 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Marcin Koszałka Muzyka: Andrzej Smolik W maju 2011 r. jury 59. Trento Film Festival, najstarszego i najpoważniejszego festiwalu górskiego na świecie, nagrodziło "Deklarację Nieśmiertelności" Srebrną Gencjaną za najlepszy wkład artystyczno - techniczny. Dzieło Marcina Koszałki, wielokrotnie nagradzanego operatora i reżysera filmów dokumentalnych, powstawało trzy lata. Zdjęcia były kręcone m.in. w Tatrach, na krakowskim Zakrzówku, w Jaskini Mamutowej, a także w pałacu w Krzeszowicach. To film o upływie czasu i przemijaniu, o walce z nieuchronnymi prawami biologii, zmaganiem się z destrukcją własnego ciała. Bohaterem filmu jest Piotr "Szalony" Korczak, jeden z najlepszych polskich alpinistów, człowiek niezwykle inteligentny, który nie tylko był i nadal jest świetnym sportowcem, ale też tworzy własną filozofię życia. To człowiek, który sam chce być outsiderem, mający poczucie niespełnienia, ale jednocześnie potrafiący cieszyć się życiem. Nie boi się nagłej śmierci, a wręcz przeciwnie. Nie wyobraża sobie bowiem starości, dogorywania w domu starców. Przez cały czas towarzyszy mu dręcząca myśl o przyszłości, co będzie za chwilę, za parę lat. Krakowianin Piotr Korczak (rocznik 1961), absolwent historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ma żonę i dorosłego syna. Zrezygnował z zawodu historyka na dobre, dziś pracuje jako robotnik wykonujący prace wysokościowe. Wspina się od ponad 30 lat, jest pionierem ekstremalnej wspinaczki skałkowej. Na początku lat 80. XX wieku zapoczątkował tzw. "nową falę" w polskim wspinaniu. Pokonywał i ustanawiał kolejne granice możliwości. "...tworzył kolejne stopnie trudności dróg wspinaczkowych. Jego drogi są legendami. W 1988 r. stworzył drogę wspinaczkową, która była tylko o pół stopnia łatwiejsza od najtrudniejszej drogi na świecie. Korczak zainspirował do wspinania kilka pokoleń wspinaczy" - napisał o nim Jacek Trzemżalski w Magazynie Górskim. Nigdy nie udało mu się odnieść znaczących sukcesów poza granicami kraju, choć otarł się o wielki wspinaczkowy świat. W zawodach Pucharu Świata w Madonna di Campiglio w 1990 roku zajął aż i zarazem tylko czwarte miejsce. W jednym z wywiadów Marcin Koszałka mówi o bohaterze swego filmu: "Piotrek jest dla mnie wspaniałym bohaterem, mimo że się kłóciliśmy na planie i mieliśmy wiele konfliktów. Ja go bardzo lubię i szanuję. To był dla mnie zawsze bohater sportowy, co również jest tematem filmu - spotykam w nim swojego mistrza. Zresztą w filmie pada kwestia, że po latach spotyka się dwóch ludzi - filmowiec, który już nie jest wspinaczem, a w latach młodości nie był w stanie osiągnąć wspinaczkowego poziomu Piotrka. A teraz robi film o byłym mistrzu - zatem spotyka się człowiek, który chciał być mistrzem, ale nim nie został i spotyka się mistrz, który już teraz przestaje być mistrzem". 23:50 SZUKAM MAMY Reportaż, 13 min, Polska, 1983 Zdjęcia: Stanisław Scieszko Ośmiomiesięczną Agatkę, pozbawioną opieki dorosłych, brudną i głodną, zauważyli pracownicy i konsumenci kawiarni "Ratuszowa" przy ul. Piotrkowskiej 103 w Łodzi. Od chwili jej znalezienia przez trzy tygodnie nikt z rodziców nie przejął się brakiem dziecka w domu i nie zgłosił jego zaginięcia. Dopiero nagłośnienie sprawy za pośrednictwem telewizji i lokalnej prasy pozwoliło ustalić tożsamość matki i dziewczynki. Krystyna Z. jest alkoholiczką, żyje z prostytucji, swojego dziecka nie widziała od dwóch miesięcy, pozostawiła Agatkę pod opieką znajomej tylko na dwa dni. Przeciwko wyrodnej matce wszczęto postępowanie karne, ponadto uruchomiono procedurę pozbawiania jej praw rodzicielskich. O problemach porzuconych dzieci, o często nieodwracalnych skutkach zaburzeń powstałych w wyniku separacji matki i dzieci oraz o przygotowaniach do adopcji wypowiadają się pracownica socjalna i socjolog ze Specjalistycznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Matki i Dziecka w Łodzi. 00:20 NOTACJE - JADWIGA RAPPE. PANI PO PROSTU PÓJDZIE JAK BURZA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2020 Autor: Maria Nockowska Zdjęcia: Adam Fręśko Jadwiga Rappe urodziła się w 1952 r. w Toruniu. Studia śpiewu rozpoczęła u Zofii Brgy, a następnie w Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie Jerzego Artysza, które ukończyła z najwyższym wyróżnieniem. Jest także absolwentką Wydziału Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Występowała w najsłynniejszych salach koncertowych świata, wykonując utwory operowe, oratoryjno - kantatowe oraz pieśni z różnych epok, od baroku do współczesności. Posiada również w repertuarze partie operowe w dziełach m.in. Piotra Czajkowskiego, Christopha Willibalda Glucka, Haendla, Pendereckiego, Amilcara Ponchiellego, Sergiusza Prokofiewa, Henry Purcella, Richarda Straussa, Karola Szymanowskiego, Giuseppe Verdiego, Richarda Wagnera. Jej wielkim sukcesem stała się rola Erdy w tetralogii "Pierścień Nibelunga" Wagnera, którą artystka kreowała w Deutsche Oper Berlin. Współpracowała z dyrygentami tej miary, co Nicolaus Harnoncourt, Marek Janowski, Bernard Haitink, sir Colin Davies, Seiji Ozawa, Leopold Hager, Helmut Rilling, Riccardo Chailly, Jezus Lopez - Cobos, Charles Dutoit, Aleksander Lazarev, Armin Jordan, Claus Tennstedt, Krzysztof Penderecki, Jerzy Semkow, Lorin Maazel, Kazimierz Kord, Kent Nagano, sir Simon Rattle, Antoni Wit, Stanisław Skrowaczewski, Christopher von Dohnanyi, Antonio Guadagno, Aleksander Fiedosiejew, John Neschling. Dyskografia śpiewaczki obejmuje 52 pozycje. Jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 276 MAPA SERCEM PISANA - ŻARNÓW Magazyn historyczny , 22 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Dzisiejszy odcinek - "Mapa sercem pisana - Żarnów". Jesteśmy w Żarnowie. Pierwsze wzmianki na temat tutejszej świątyni pochodzą z roku 1111 r. czasu lokacji miasta za panowania Bolesława Krzywoustego. Na przestrzeni wieków wielokrotnie dewastowana i łupiona przez Tatarów czy Szwedów, mimo wszystko przetrwała do dziś. Majestat, piękno i aura skumulowanych epok to emocje, z którymi wkraczamy do świątyni w Żarnowie. A zechcemy tu sprawdzić, czy w niższych pokładach, pod posadzką nie kryją się tajemnicze artefakty.