TVP Dokument Poniedziałek, 14.11.2022 Zmiany z dnia 26.10.2022 w stosunku do raportu z dnia 17.10.2022 (dodano pozycję programową) 11:20 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 11. DO OCEANU INDYJSKIEGO (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. VERS L’OCEAN INDIEN) Serial dokumentalny, 13 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Seria dokumentalna, która pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Morze Śródziemne, synonim podboju i wymiany, jest pełne historii i nadziei. Widziane z lotu ptaka wybrzeża opowiadają o epickich przygodach minionego świata. Pozostałości archeologiczne, wyspiarskie ostoje, wysublimowane miasta, dziewicze przestrzenie naturalne. Dalej będziemy podróżować do Zatoki Perskiej, poznamy Abu Zabi i Emiraty Arabskie. Na dalekim południu kontynentu afrykańskiego Republikę Południowej Afryki, której granice stanowią dwa oceany, Atlantyk i Indyjski. Od Przylądka Dobrej Nadziei do granicy Namibii, od Kapsztadu do słynnego szlaku ogrodowego, będziemy się unosić nad magicznym krajobrazem wybrzeży świata. Maroko, Tunezja, Baleary, Malta, Włochy, Góra Athos, Korfu i Cyklady, Bałkany, Abu Zabi, RPA, RPA. Odc. 11 Mijamy Przylądek Dobrej Nadziei. Wzdłuż wybrzeża biegnie znakomita droga R44. Kierowcy cenią ją za niezrównane widoki. Jeżdżą nią też poławiający uchowce kłusownicy. Są wszędzie. Nurkują nocą i dniem. Są świetnie zorganizowani. Zrobią wszystko, by nielegalnie zdobyć dochodowe małże. Krążący śmigłowiec sprawia, że biorą nas za policję i uciekają. Uchowiec ma wielkość męskiej dłoni, jest pyszny i uważany za afrodyzjak. Kłusownicy dzielą się na nurków, którzy poławiają uchowce, tragarzy, którzy zanoszą je na miejsce zbiórki, pakowaczy i strażników. Najłatwiej zauważyć tragarza niosącego worek. Natychmiast pozbywa się uchowców, by uniknąć zatrzymania. Nurków nigdy nie widzimy, bo szybko odpływają. (dodano pozycję programową) 13:20 UKRAIŃCY - ODC. 10. RODZINA PETIURENKO - ALBINA Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Serial przedstawia niezwykle zróżnicowane losy emigrantów i uchodźców z Ukrainy. Przyglądamy się z bliska codziennym zmaganiom ludzi w różnym wieku, pochodzących z rozmaitych środowisk społecznych, o odmiennych ambicjach i powodach, dla których zdecydowali się wyjechać ze swojej ojczyzny. Albina ma 18 lat. Chce zostać koncertującą pianistką. Gra od dzieciństwa, wiele godzin dziennie. Przygotowuje się do matury i do egzaminu do Akademii Muzycznej. Albina ciężko pracuje, żeby spełnić marzenia. Rzadko spotyka się ze znajomymi, jest w pełni skupiona na celu, ambitna, pracowita, wysoko postawiła sobie poprzeczkę. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 17:05 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 1. NORWEGIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 1 - LAND OF FJORDS - NORWAY, BETWEEN FJORDS AND MOUNTAINS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Seria geograficzno - podróżnicza o krajach na północy Europy. 4 kraje, 5 narodów i 5 części. Terytoria nordyckie są potężnym bodźcem dla wyobraźni, miejscami, które przywołują rozległe i nieskończone dzikie przestrzenie, bogatą i zachwycającą przyrodę, utrwalone mity i tradycje. Stanowią odę do potęgi Ziemi i żywiołów, które ludzie szanują i czczą przez całe życie, świadomi, że są tylko niewielką częścią tego świata. Odcinek 1 - "Norwegia - kraina fiordów i gór". Położona w północnej Europie Norwegia słynie z zachwycających krajobrazów. Głębokie przybrzeżne doliny były zanurzone w wodach morskich, gdy cofnęła się czapa polarna, mniej niż dziesięć tysięcy lat temu. Norwegia niemal w całości jest pokryta pasmem Alp Skandynawskich, a chropowate formy rzeczywiście zawdzięcza topografii i zlodowaceniom, które pojawiały się regularnie przez ponad dwa i pół miliona lat. Norweski krajobraz wciąż nosi ślady tej trudnej historii geologicznej, szczególnie na zachodzie: prehistoryczne lodowce, takie jak Folgefonna, niezliczone górskie jeziora z krystalicznie czystą wodą i alpejskie doliny wyrzeźbione w rynny oraz oszałamiające szczyty. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:10 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - ALINA MROWIŃSKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Alina Mrowińska. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:45 CZEKAJĄC NA NIEBO Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2020 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Tu rozgrywają się rzeczy najważniejsze. To ostatnia prosta całego biegu życia - mówi o hospicjum doktor Paweł Grabowski. Jeden z jego ostatnich pacjentów, pan Jan, wkładowca literatury na Uniwersytecie w Białymstoku, w terminalnej fazie choroby nowowtworowej wrócił z żoną do swojego domu na podlaskiej wsi. Tu się urodził i tu chce umrzeć. Zakosztowałem radości bycia dzieckiem i to było rozkoszne. Wspomnienie kromki chleba z cukrem, zbieranie poziomek w lesie z siostrą, rozmów z mamą, wszystko do mnie wraca. Wędruję w myślach, zwłaszcza nocą. Życie to klepsydra. Myślę, że mój piasek już się przesypał - opowiada doktorowi. Inna pacjentka - pani Alina - mówi, że swoje już przeżyła, 82 lata. Co ma powiedzieć ten, co umiera w wieku 40, 60 lat? Czasem chcę już pójść na tamten świat i zobaczyć jak tam ludzie żyją. Z tym że jeszcze wybieram się do Lewkowa. Już przyszykowałam sobie miejsce na cmentarzu. Pan Walenty od trzynastu lat opiekuje się chorą na Alzheimera żoną Niną, zmienia pampersy, co 20 minut odssysa ślinę. Mówi do niej: Jaka ty byłaś piękna. Jak to wszystko szybko minęło. Bohaterowie filmu dokumentalnego to niezwykły lekarz, doktor Paweł Grabowski, i jego pacjenci z podlaskich wsi. Będziemy towarzyszyć im z kamerą w bardzo intymnych rozmowach w czasie, kiedy człowiek odchodzi, wspomnina całe życie, to, co było dobre i złe, czego żałuje, za czym tęskni, co się nie wydarzyło. Rozmowy o tym wszystkim, co najważniejsze - o domu, miłości, rodzinie, zwykłych, codziennych chwilach. Czasem ktoś chce się pojednać z dzieckiem, z którym nie ma kontaktu od lat, czasem kogoś przeprosić za coś, co wydarzyło się 50 lat temu - opowiada doktor Paweł. A czasem ktoś pragnie dokładnie zaplanować swój pogrzeb, bo dla niego to jest najważniejsze. Panie zastanawiają się, czy lepiej będę wyglądać w bluzce z dekoltem w serek, czy raczej pod szyję. I kupują odpowiednie ubranie do trumny. Tu śmierć i pogrzeb są czymś zwyczajnym. Dzieci kręcą się wokół łóżka chorej babci czy dziadka, widzą jak słabną i odchodzą. Doktor Paweł kilka lat temu stworzył na Podlasiu pierwsze wiejskie hospicjum onkologiczne. Zrezygnował z pracy w warszawskim Centrum Onkologii, gdzie robił karierę jako chirurg szczękowo - twarzowy. W tamtym czasie otarł się o śmierć, serce stanęło na 45 sekund, trzeba go było reanimować. I wtedy podjął dla wielu szaloną decyzję. Wyjechał na Podlasie, zmienił całe swoje życie. Gdy sobie uświadomisz, że wystarczy mały pstryk i już cię nie ma, nabierasz odwagi. Wiesz już, że brakuje ci czasu na rzeczy ważne, więc trzeba robić najważniejsze - mówi. Założone przez niego Podlaskie Hospicjum Onkologiczne początkowo było wyłącznie społeczne, dopiero od niedawna ma podpisany kontrakt z NFZ. Dziś doktor Paweł mieszka w Michałowie, ma pod opieką ponad 30 chorych z małych wiosek, do których czasem jedzie kilkadziesiąt kilometrów: Jestem głęboko przekonany, że żaden człowiek, który doświadcza autentycznej troski, nie poprosi o eutanazję - mówi. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 21:45 JAKIEGO KOLORU JEST MIŁOŚĆ? Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Małżeństwo Monika i Wojtek to niezwykła para. Obydwoje są niepełnosprawni, ale urodziła im się zdrowa córeczka Ula. Bardzo się kochają, wspierają w trudnych chwilach i każdego dnia walczą o normalne życie. Ona to niewidoma psycholog, on - informatyk z porażeniem mózgowym. Mają po trzydzieści lat, poznali się na portalu randkowym dla niepełnosprawnych. Monika mówi: napisał do mnie, że kiepsko chodzi i bełkocze. Odpisałam, że to może być problem, bo ja nie widzę. Jak my się porozumiemy? Wtedy Wojtek stwierdził, że na pewno dadzą radę. Od dwóch lat są małżeństwem. Ona nie ma pracy, ale on jest informatykiem w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Uzupełniają się we wszystkim, pomagają sobie w podstawowych czynnościach każdego dnia. Ona zastępuje mu ręce w czynnościach wymagających precyzji (zapina koszulę, przeniesie kubek z herbatą, talerz zupy), on służy za jej oczy - opisuje świat, którego Monika nigdy nie widziała. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 22:50 WSZYSTKO DLA MOJEJ CÓRKI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński, Adam Fręśko Wszyscy rodzice niepełnosprawnych dzieci zadają sobie pytanie - co będzie z moim ukochanym dzieckiem, jak odejdę? Gdzie zamieszka, kto się nim zaopiekuje, czy będzie kochane i szczęśliwe? Te pytania są tym dramatyczniejsze, im starsi są rodzice. Bohaterkami filmu są Wanda Woyniewicz i jej córka Ela z zespołem Downa. Wanda ma 85 lat, Ela 43. Wanda mówi: "Rodzic zdrowego dziecka myśli, co będzie kupował wnukowi pod choinkę, a ja - co będzie z Elą, jak umrę". Nie mają nikogo, są tylko we dwie. Wanda ma zaawansowaną jaskrę, traci wzrok. Przed śmiercią chce zobaczyć, że jej córka jest bezpieczna, że ma nowy, przyjazny dom. (dodano pozycję programową) 00:20 ANTYLE CHOPINA Film dokumentalny, 61 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Lipiec - Wroblewska Antylscy muzycy czują i umieją zagrać rubato Chopina. Potrafią też - jak nikt inny - improwizować na fortepianie. Intuicyjnie rozwijają to, o czym Chopin pisał w listach: Lewa ręka jest zegarem, ale z prawą rób wszystko co chcesz i co możesz. Odkrycie Chopina było bardzo nowoczesne, rozsadzało swój czas i jak się okazuje europejskie korzenie. Synkopowanie prawą ręką wywodzi się z rytmu afrykańskiego bębna. Połączenie lewej grającej rytm ręki, z synkopującą dowolnie prawą ręką wprowadzili amerykańscy pianiści na przełomie XIX i XX wieku. Ten rytm nazywa się ragtime. (dodano pozycję programową) 02:05 KSIĄŻĘ I DYBUK (KSIĄŻĘ I DYBUK) Film dokumentalny, 81 min, Niemcy/Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Elwira Niewiera, Piotr Rosołowski Zdjęcia: Piotr Rosołowski Logline Mosze Waks przyszedł na świat w biednej żydowskiej rodzinie na terenie Ukrainy, a zmarł w Madrycie jako książę Michał Waszyński, hollywoodzki producent i polski arystokrata na wygnaniu. Filmowa podróż śladami kameleona w ludzkiej skórze, który podczas ucieczki przed duchem nietolerancji nieustannie zmienia swoją tożsamość. (dodano pozycję programową) 03:35 GINTROWSKI Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2015 Reżyseria: Arkadiusz Bartosiak Film dokumentalny o Przemysławie Gintrowskim. Opowieść o artyście, którego legenda nie przetrwała dziejowej rewolucji, mimo że on sam przyczynił się do jej zwycięstwa. To historia genialnego muzyka, który śpiewając rewolucyjne pieśni, porywał tłumy. Kiedy wreszcie zwyciężył, przestał być potrzebny i popadł w zapomnienie.