TVP Dokument Czwartek, 17.11.2022 Zmiany z dnia 26.10.2022 w stosunku do raportu z dnia 18.10.2022 (usunięto pozycję programową) 07:00 NOTACJE - WOJCIECH FIBAK. JAK ZDOBYŁEM ŚWIAT ODBIJAJĄC PIŁKĘ O ŚCIANĘ (zmodyfikowano opis: Omówienie) 10:15 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Dwie trzecie terytorium Szwecji jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. Jego centrum to przede wszystkim rozległe lasy, głównie iglaste. Cechuje się również urozmaiconą linią brzegową, z plażami pokrytymi drobnym piaskiem na południu i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami na zachodzie. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. (dodano pozycję programową) 12:00 BRUNO SCHULZ Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2014 Reżyseria: Adam Sikora Scenariusz: Agata Tuszyńska Bruno Schulz - 123 lata od urodzin i 73 lata od śmierci - nadal należy do grona najbardziej znanych i inspirujących twórców polskich XX wieku. Galicyjską prowincję, której nie potrafił opuścić, gdyż była najważniejszym źródłem jego twórczości, podniósł Schulz do rangi ziemi obiecanej. Gleby dusz niespokojnych, podróżujących ku własnej prawdzie. Prozaik, malarz, rysownik, w każdej z tych dziedzin poeta, był Schulz wyznawcą genialnej epoki powtórnego dzieciństwa. Nie umiał się bronić przed brutalnością świata. Nie zdecydował się na ucieczkę z getta. Zawiodło schronienie, którego szukał w sobie. Zginął kilkaset metrów od miejsca, w którym się urodził. Na skutek pojedynku dwóch gestapowców: "ty zabiłeś mojego Żyda, ja zabiłem twojego..." Nie ma grobu. Zostawił "Xięgę". Ów dokument - tematyczny, labiryntowy przewodnik po losach Brunona Schulza połączy i zderzy wątki biograficzne z artystycznymi. Poprowadzi nas śladami pojedynczych tajemnic, rękopisów, rysunków, kobiet. Wspomnienia świadków uzupełni obrazami z pogranicza schulzowskiej jawy i snu. Los Brunona Schulza jako artysty i człowieka opowiedziany jest na dwu przeciwstawnych planach, wykorzystuje dwie - pozornie sprzeczne - metody filmowej narracji. Wizyjność sztuki wyobraźni konfrontuje z dokumentem i relacjami uczestników biografii nierozumianego za życia i nieprzystosowanego doń artysty. O Schulzu, postrzeganym przez świat - jako nauczycielu rysunku, mężczyźnie, pisarzu, ofiarze niemieckiej przemocy - opowiedzą świadkowie tamtych zdarzeń. O Schulzu postrzegającym świat - jako twórcy, autorze "Xięgi bałwochwalczej" i "Sklepów cynamonowych" autorzy filmu opowiadają niejako "z brzucha" jego talentu, wchodząc do wnętrza jego wyobraźni i artystycznego wszechświata. Dokumentalnej relacji towarzyszą animacje, których autorem jest Marcin Podolec. Powstawały one pod opieką artystyczną Piotra Dumały. (dodano pozycję programową) 13:00 LUBIĘ POPŁAKAĆ PRZY MAZURKU DĄBROWSKIEGO Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Karbowski Maciej Gralak jest wielokrotnym mistrzem Polski, Europy i świata w armwrestlingu, czyli siłowaniu na rękę. To prawdopodobnie jedyny sport, który może uprawiać. Jest bowiem osobą niepełnosprawną ruchowo. W pełni sprawną ma tylko jedną rękę. Z trudem się wypowiada. Karierę zaczynał w roku 2015, gdy nie poruszał się samodzielnie. Do stołu, przy którym rozgrywają się pojedynki, donosił go ojciec. Od tego czasu Maciek nauczył się pokonywać krótkie odcinki o kulach. Podczas wszelkich zawodów także międzynarodowych jest dominatorem w kategorii osób niepełnosprawnych i jednym z najsilniejszych zawodników w swej kategorii wagowej w konkurencji z zawodnikami pełnosprawnymi. Jest także najpopularniejszym mieszkańcem Dąbia. Miarą tej popularności jest m.in. zwycięstwo w wyborach na radnego. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:50 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 4. FINLANDIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 4 - LAND OF A (HUNDRED) THOUSAND LAKES - BOREAL FINLAND;) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Finlandia jest krajem przemian geograficznych i kulturowych na styku Rosji i Skandynawii, posiadającym jednocześnie własną, wyrazistą tożsamość. Narodziła się ona w miejscowych pejzażach, które są wyjątkowo piękne, a ich cechą charakterystyczną są czyste wody niezliczonych jezior i wszechobecne ciemnozielone lasy. Zlodowacenia czwartorzędowe ukształtowały fiński krajobraz. Bagna i torfowiska to kolejny ważny atrybut lokalnego pejzażu, zajmują prawie 15 procent terytorium Finlandii. (dodano pozycję programową) 20:55 URODZONY POD SZCZĘŚLIWYM MINERAŁEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marcin Kopeć Scenariusz: Beata Pawelczyk - Błasiak, Maciej Pawełczyk Widz podąża za coraz bardziej emocjonalnymi poszukiwaniami śladów wyjątkowo ciekawego życia Ignacego Domeyki, urodzonego w szlacheckim domu na Litwie. Jego rodzina to ród o wielkich majętnościach, znaczących koligacjach (np. z Ancutami oraz rodem Pileckich, z którego pochodzi nasz inny narodowy bohater Witold Pilecki) oraz silnym przywiązaniu do narodowości polskiej, czego dowodzili orężnie przez wieki. Pierwszoplanowa postać jest odkrywana i opisywana przez narratora, podróżnika, a właściwie poszukiwacza niezmiernie fascynujących faktów z życia Domeyki. (dodano pozycję programową) 22:00 SOMALILAND: EKSPERYMENT Z DEMOKRACJĄ (SOMALILAND: AN EXPERIMENT IN DEMOCRACY) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Tom Colville, Mohammed Ahmed Film dokumentalny o Somalii. W 1991 r. Północna część Somalii ogłosiła się niepodległym państwem demokratycznym, od tego czasu Somaliland walczyło na swojej drodze do uzyskania międzynarodowego uznania, podczas gdy reszta Somalii stała się niesławna z powodu anarchii i przemocy. Ten film dokumentalny powstał po wyborach w 2012 roku i miał zwrócić uwagę na trudności związane z przeprowadzeniem wyborów w nierozwiniętym kraju o niestabilnej infrastrukturze. Dodatkowo pojawiły się zagrożenia z zewnątrz: terroryzm i piractwo oraz wewnętrzne: frakcjonizm i fałszowanie głosów. Bohater filmu to Ali - były bankier inwestycyjny z Toronto - który porzucił swoje dotychczasowe życie, by kierować komisją wyborczą i to dzięki niemu zobaczymy skalę wyzwania, przed jakim stoi rodząca się demokracja Somalilandu. Obraz jest przybliżonym spojrzeniem na to, jak demokracja funkcjonuje na trudnym i nieznanym gruncie. Dlatego tak wielu krajom nie udaje się stworzyć systemu opartego na powszechnej reprezentacji. (dodano pozycję programową) 00:20 RZECZPOSPOLITA ZAKOPIAŃSKA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Migoń, Piotr Jaworski Scenariusz: Piotr Jaworski Zdjęcia: Jarosław Migoń Muzyka: Marcin Gałażyn W październiku 1918 roku w kurorcie pod Giewontem powstała Rada Narodowa, która oficjalnie przejęła władzę nad wojskiem, policją i urzędami w Zakopanem. Stała się ona jednym z pierwszych zaczątków niepodległej Polski. Film dokumentalny "Rzeczpospolita Zakopiańska" opowiada o jej powstaniu. Prezydentem Rady na dwa tygodnie został Stefan Żeromski - pisarz i społecznik. 16 listopada Rada została rozwiązana, a władzę przejęły organy nowo tworzącego się polskiego rządu. Film przedstawia również relację łączącą Józefa Piłsudskiego ze Stefanem Żeromskim, a także burzliwe tło walk o niepodległą Polskę i ewolucję wielu koncepcji, ideologii i związków politycznych. W tym decydującym momencie i wobec dziejowej szansy wszystkie stronnictwa i partie potrafiły zjednoczyć siły, dla dobra Rzeczypospolitej. Film jest bogato ilustrowany niepublikowanymi fragmentami filmów, fotografiami ilustrującymi wydarzenia i przedstawiającymi bohaterów tamtych czasów. Zostały one ożywione za pomocą komputerowych technik graficznych i animacji. Duże fragmenty to inscenizacje w wykonaniu aktorów Teatru Witkacego. Film powstał z inspiracji śp. Wojtka Mroza. Przybliża piękną kartę z dziejów Zakopanego, mało znaną i bez wątpienia wartą opowiedzenia. W filmie nie występują żyjące postaci. Posłuchamy jednak znanych z kart historii, będą to: Stefan Żeromski, Stanisław Witkiewicz, Józef Piłsudski, Medard Kozłowski, Władysław Leopold Jaworski, Jan Kasprowicz, Andrzej Strug, Ludwik Solski, Kazimierz Sichulski, Jadwiga Jakimowiczowa, por. Bolesław Wieniawa - Długoszowski, Kazimierz Dłuski, Bartus Obrochta, Franciszek Pawlica, major Mariusz Zaruski, Wincenty Szymborski, Bolesław Roja, kpt. Marian Bolesławicz, por. Antoni Stawarz, Wincenty Witos, por. Jerzy Lgocki, ks. Jan Humpola, Wojciech Brzega, dr Jan Bednarski, Ignacy Daszyński. (dodano pozycję programową) 01:45 CO W BAGAŻU? Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2007 Scenariusz i reżyseria: Kazimierz Karabasz 45 kilometrów na południowy zachód od Warszawy leży Żyrardów. To tu znajduje się Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego, dokąd udała się ekipa telewizyjna. Oko kamery koncentruje się na uczniach tejże szkoły, a konkretnie maturalnej klasy 3c, rejestruje normalne zajęcia lekcyjne, a także prowadzoną przez uczniów działalność pozaszkolną, a przede wszystkim emocje, jakie im towarzyszą przed tym bodaj najważniejszym etapem w ich życiu. Sami bohaterowie filmu mówią o zbliżającej się wielkimi krokami maturze, gorączkowych przygotowaniach i wielkim strachu przed egzaminami. Pomyślnie zdany egzamin dojrzałości to nie tylko krok do dorosłości, ale przede wszystkim możliwość podjęcia dalszej nauki na studiach, wyboru właściwego zawodu. Młodzi ludzi snują plany na przyszłość, rozmawiają o pracy, karierze i możliwościach lepszego startu we współczesnej, wolnej Polsce. Mówią też o poszukiwaniu swojej drogi w życiu i największych wartościach. Kamera towarzyszy także uczniom klasy 3c podczas szkolnej Wigilii, a następnie na studniówce, gdzie przez ten jeden wieczór można myśleć wyłącznie o szampańskiej zabawie. Potem trzeba jeszcze zrobić grupowe pamiątkowe zdjęcie i pozostaje już tylko wkuwanie do egzaminów. Z maturą w kieszeni dopiero zaczną swoje prawdziwe dorosłe życie. "Co w bagażu?" to film Kazimierza Karabasza, jednego z najwybitniejszych polskich dokumentalistów starszego pokolenia, twórcy "Muzykantów", "Portretu w kropli", "Roku Franka W", "Okruchów z ulicy Żelaznej i okolic" czy "Za rogiem, niedaleko". (dodano pozycję programową) 02:35 TOWARZYSZ GENERAŁ IDZIE NA WOJNĘ Film dokumentalny, 77 min, Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Robert Kaczmarek, Grzegorz Braun 30 lat po ogłoszeniu stanu wojennego dwóch reżyserów Robert Kaczmarek i Grzegorz Braun stara się dotrzeć do prawdy o jego przyczynach i skutkach. Po 1989 roku zaczęto budować mit, jakoby stan wojenny był koniecznością ze względu na realną groźbę interwencji sowietów. Powszechna jest również opinia, wybielająca Wojciecha Jaruzelskiego, mówiąca, iż stanął on przed trudnym wyborem i mógł wybrać jedynie mniejsze zło. Towarzysz generał miał w ten sposób uchronić przed wejściem do Polski wojsk naszych przyjaciół. Grzegorz Braun i Robert Kaczmarek w filmie "Towarzysz generał idzie na wojnę" ujawniają szokujące fakty, które miały miejsce jeszcze przed wprowadzeniem stanu wojennego! Chcąc odkryć jak najwięcej nieznanych faktów, dotyczących tego najdramatyczniejszego wydarzenia w powojennej historii Polski, rozmawiają z historykami i ekspertami wojskowymi. Ujawniają dokumenty i materiały archiwalne, które rzucają nowe światło na wydarzenia z 13 grudnia 1981 roku.