TVP Dokument Niedziela, 20.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - WPŁYŃ NA WODĘ. DZIEŃ CHRUŚCIKA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2013 Reżyseria: Monika Purzycka Scenariusz: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Żyjąc na dnie całkiem bystrej rzeki, można stworzyć sobie ląd. Potrafią to chruściki, których larwy znane są wędkarzom i nazywane bywają przez nich kłódkami. Larwy budują sobie całkiem przemyślne i kunsztowne domki, sklecone z ziarnek piasku lub drobin roślinnych, ale, jeżeli zdarzy się stosowna okazja, nawet z... okruchów złota. Zwłaszcza, jeżeli nie poskąpi im takich okruchów badający je eksperymentator. To jednak rzadka okazja. Badacz chruścików, prof. Stanisław Czachorowski, który jest bohaterem i narratorem naszego filmu, w ten sposób nie kusi pracowitych owadów, ale poznaje ich życie w naturalnych warunkach. Przekonując się przy tym a w rezultacie przekonując i nas że te drobne istoty są wskaźnikami stanu wody w rzekach i innych zbiornikach wodnych, w których akurat żyją. Wyruszamy z nim nie tylko nad wodę, ale i w noc, by ujrzeć w świetle żarówek powietrzne harce dorosłych postaci chruścików, a je same obejrzeć dokładnie, gdy przysiądą na specjalnie do badań przeznaczonym ekranie. Badacz i jego koledzy są tak owymi zwiewnymi istotami zafascynowani, że ustanowili ich święto. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 161 LESZNO Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Leszno nazywano niegdyś Wielkopolskimi Atenami. Przyciągało artystów, naukowców i filozofów. Kształcił się tu król Stanisław Leszczyński. Dziś słynie z żużla i świetnych warunków do uprawiania lotnictwa sportowego czy baloniarstwa. Zwiedzanie najlepiej rozpocząć od charakterystycznego rynku. Z każdego rogu wychodzą prostopadłe względem siebie dwie ulice. Wzdłuż pierzei znajduje się 37 kamienic, w większości pochodzących z przełomu XIX i XX wieku. Historia miasta rozpoczęła się w 1393 roku, a przynajmniej z tego właśnie roku pochodzi pierwsza wzmianka o Lesznie - wtedy osadzie, która nosiła nazwę Lesczno. W 1547 r. prywatne Leszno uzyskało prawa miejskie nadane przez króla Zygmunta Starego. Centralną część rynku zajmuje barokowo - klasycystyczny ratusz. Budowla zawiera relikty pierwszego ratusza z 1639 r. , ale współczesny wygląd otrzymała w XVIII wieku - po przebudowie, która była konieczna po wielkich pożarach. Kolorytu miastu dodają także murale. Fani sztuki prezentowanej poza murami galerii czy muzeów, wyposażeni w specjalną mapkę, mogą ruszyć śladem leszczyńskich obrazów na murach. Na trasie jest 15 murali, m.in. ten przedstawiający leszczyńskiego poetę Stanisława Grochowiaka. Ciekawostką jest też Teatr Miejski w Lesznie - - najmłodszy państwowy teatr w Polsce. Powstał w 2016 roku. 150 - osobowa widownia może oklaskiwać aż 10 premier w sezonie. 07:35 PRZYRODNIK NA TROPIE - /14/ - ROSICZKA OKRĄGŁOLISTNA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Tematem odcinka jest sieć powiązań rosiczki okrągłolistnej z innymi gatunkami roślin i zwierząt zasiedlających polskie torfowiska. Ten delikatny ekosystem będzie miał szansę przetrwać i cieszyć swoją bioróżnorodnością przyszłe pokolenia, tylko wtedy, gdy będziemy prowadzili rozsądną gospodarkę wodną, przeciwdziałającą odwadnianiu torfowisk i mokradeł. 08:05 O MIODZIE I LUDZIACH (OF HONEY AND THE MAN / DU MIEL ET DES HOMMES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2017 Reżyseria: Eduard Bergeon Scenariusz: Luc Golfin Zdjęcia: Nicolas Ducrot Muzyka: Thomas Doppelo Film dokumentalny o pszczołach, produkcji miodu i człowieku, który ma wpływ na ich kondycję. Pszczoły to hodowane od wieków owady, które produkują miód i są niezwykle potrzebne przyrodzie. Zbierają nektar i pyłek kwiatów, który jest ich pożywieniem i zapylają rośliny owadopylne (np. drzewa owocowe, rzepak). Rośliny, które dostarczają pszczołom surowca do produkcji miodu są nazywane miododajnymi. Niestety, te owady są zagrożone. Gdyby pszczoły wyginęły, życie ludzkie byłoby w niebezpieczeństwie. To od nich w dużej mierze zależy produkcja żywności dla ludzi. Bez pszczół rośliny nie mogłyby się rozmnażać. Niestety, w ciągu kilku lat populacja pszczół zmniejszyła się o kilka miliardów. Rolnicy na całym świecie próbują naprawić szkody, wyrządzone przez człowieka. Troszczą się o pszczoły, które w zamian obdarzają ich swoim skarbem: miodem. Od pszczół można się wiele nauczyć. W ulu nie ma indywidualistów. Jest społeczność, dążąca do wspólnego celu. Jednostka traci znaczenie na rzecz wspólnego interesu. To niezwykłe. Dopóki nad pszczołami będą czuwać ludzie, ekosystemy ocaleją. Ale w wielu krajach wspólna historia pszczół i ludzi może się skończyć. Ochrona tych owadów leży w naszym wspólnym interesie. Bez nich nasz gatunek również może wyginąć. 09:05 ROMANTYCZNA RZEKA. PIĘKNA DOLINA RZEKI LEINE (ROMANTIC RIVER THE BEAUTIFUL LEINE VALLEY / WILDE TIERE AN DER LEINE - DAS HANNOVERSCHE LAND) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Svenjo Schieke, Ralph Schieke Dokumentalna opowieść o przyrodzie. Na południe od Hanoweru, wzdłuż rzeki Leine i poniżej prawdziwego bajkowego zamku Marienburg rozciąga się mozaika pól, łąk, stawów i lasów. Miejsce dla coraz rzadszych gatunków zwierząt i roślin w północnych Niemczech. Pustułki rozmnażają się pod dachami gospodarstw, chowają pisklęta i polują na łąkach poszukując norników. Łabędzie nieme wykonują swoje wdzięczne zaloty. Koryto rzeki wije się w krajobrazie jako dopływ. Genialne zimorodki polują na małe rybki. Nocą salamandry ogniste wędrują na tarliska. Nawet w stolicy regionu, Hanowerze, Leine jest zaskakująco dzika i osiedliło się tu sześć rodzin bobrów. Zamek w Marienburgu góruje nad doliną rzeki Leine od prawie 160 lat. Welfowie, najstarsza dynastia w Europie spokrewniona z brytyjską rodziną królewską, używali go jako swej letniej rezydencji. Dzika przyroda wzdłuż rzeki Leine pełna jest niespodzianek, tak jak i region, w którym żyją te dzikie gatunki. Błyszczące, latające klejnoty i majestatyczne olbrzymy. Niezależnie od pory roku dolina romantycznej rzeki ma wiele do zaoferowania, w tym także zamek jak z bajki. 10:05 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - JA, CLAUDE MONET (EXPOSITION ON SCREEN. I, CLAUDE MONET) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w największych muzeach i galeriach na świecie. M.in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 7 to spotkanie z Monetem. Urodził się w roku 1840 - tym w Paryżu, ale dorastał w Hawrze. Urodził się niesforny i już jako małe dziecko lekceważył zasady. Szkoła wydawała mu się więzieniem. Nie mógł znieść zamknięcia w murach przez cztery godziny dziennie. W Hawrze, mając około 15 - stu lat, zdobył renomę karykaturzysty. Był znany w całym mieście. Brał od 10 - ciu do 20 - stu franków za portret. Podpisywał się drugim imieniem, Oskar. 11:05 21 PROMIENI SŁOŃCA Reportaż, 23 min, Polska, 2021 Autor: Łukasz Głowacki Celem reportażu jest pokazanie prawdy o wychowaniu dziecka z zespołem Downa i mobilizacji rodziców do bardzo dużej aktywności na jego rzecz (jedna z rodzin utworzyła katolickie przedszkole i szkołę, która prowadzi edukację włączającą). 21 marca na całym świecie obchodzony jest Światowy Dzień Zespołu Downa. Reportaż przedstawia 3 rodziny wychowujące dziecko z zespołem Downa. Rodzice opowiedzą o swojej wiedzy na temat zespołu Downa sprzed narodzin malucha, o swoich przeżyciach z pierwszych dni jego obecności, odbudowywaniu poczucia własnej wartości i codziennej walce o jak najlepszy rozwój dziecka i myśleniu o przyszłości. Będzie też mowa o tym, jak pojawienie się dziecka z zespołem Downa zmienia sposób patrzenia na świat oraz o deficytach, które stają się atutami. Zapytamy, jaką rolę w życiu odgrywa wspólnota i wiara. W reportażu wykorzystamy także archiwalne nagrania, w których o swoim doświadczeniu spotkania z ludźmi z zespołem Downa mówią znani duchowni. 11:45 ODWAGA (COURAGE) Film dokumentalny, 86 min, Niemcy/Białoruś, 2021 Reżyseria: Aliaksei Paluyan Film dokumentalny o pokojowym powstaniu narodu przeciwko niesprawiedliwości, brutalnemu uciskowi i o walce o demokrację. Podczas wyborów prezydenckich na Białorusi latem 2020 roku w wir masowych protestów wplątuje się trzech aktorów z podziemnego teatru Białoruski Teatr Wolny w Mińsku. Przyciągają ich szerokie ulice Mińska, by mogli głośno protestować i bronić wolności słowa i żądać długo oczekiwanej zmiany władzy. Członkowie grupy teatralnej i wiele innych osób zostaje aresztowanych. Kraj stoi na krawędzi wojny domowej. Film towarzyszy odważnemu i pokojowemu oporze Maryny, Pawła i Denisa przed i w trakcie protestów. To bardzo osobiste spojrzenie autorów filmu na wydarzenia, dające bliski i angażujący widza wgląd w życie ludzi na dzisiejszej Białorusi, którzy walczą o wolność i prawo do demokracji. 13:20 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 4 Serial dokumentalny, 24 min, Litwa/Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Jolanta i Robert Blujowie pochodzą z Wilna, ale nie udało im się odnaleźć w mieście "tego czegoś". Tego, co sprawia, że życie daje radość. Wyprowadzili się więc do lasu, w sam środek Parku Regionalnego Rzeki Wilii. Dzisiaj oni oraz ich 28 psów są jedynymi mieszkańcami wsi Žalgiris, gdzie założyli "Akademię przygód". Dzieci i dorośli przyjeżdżają tu na wędrówkę, zabawę i naukę jazdy psimi zaprzęgami - sportu, którego Blujowie są na Litwie prekursorami. Czy są szczęśliwi? Czy rzeczywiście przeprowadzka na wieś sprawiła, że odnaleźli spokój ducha? 13:55 ROZBÓJNICY WŚRÓD ZWIERZĄT ODC. 3 WALKA O PRZETRWANIE (NATURAL BORN REBELS EP. 3 SURVIVAL) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Holly Spearing W tym odcinku obserwujemy, jak niektóre zwierzęta walczą o przetrwanie, szczególnie gdy ich świat koliduje z naszym. By wygrać tę walkę, zwierzęta stosują niekiedy nieoczekiwaną taktykę. Czy będą to kakadu uciekające się do aktów wandalizmu, czy krab trzymający w niewoli ukwiały, czy leniwiec niezbyt dbający o higienę osobistą. Chęć przetrwania może prowadzić do najbardziej zaskakujących zachowań. Okazuje się, że skłonności przestępcze nie są wyłącznie ludzką cechą. Również wśród zwierząt zdarzają się gangsterzy, oszuści, złodzieje czy porywacze, którzy niecnymi metodami zdobywają pożywienie, terytorium, możliwość przekazania swoich genów czy przychylność silniejszych. W tym trzyodcinkowym dokumencie BBC podglądamy zaskakujące zwyczaje papug kakadu, pawi, makaków królewskich, hien, krabów palmowych czy nieświszczuków (piesków preriowych). Ale podobnie jak u ludzi i wśród zwierząt są również takie, które "łamią prawo" bez żadnego usprawiedliwienia. 15:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT ODC. 11 (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 3) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:55 JAK ZBUDOWAĆ WEHIKUŁ CZASU? (HOW TO BUILD THE TIME MACHINE?) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Peter Leonard Film dokumentalny BBC. Podróż do przeszłości lub przyszłości za naciśnięciem guzika wydaje się fantastyką naukową. Niemniej, istnieją już teorie, jak to zrobić, więc może uda się dotrzeć do największej tajemnicy Matki Natury. Jak blisko jesteśmy do załamania się jednej z największych zagadek nauki. Naukowcy wiedzą jak podróżować w czasie tylko trzeba teorię zmienić w praktykę. Nasze rozumienie natury rzeczy musi być ciągle rewidowane, bo dokonuje się nowych odkryć. Przekroczenie czwartego wymiaru to tylko kwestia czasu. Możemy teraz produkować maszyny zdolne do tego zadziwiającego wyczynu. Voyager One, sonda kosmiczna NASA, która opuściła Ziemię w latach 70. , porusza się z oszałamiającą prędkością, którą pokona w ciągu sekundy w przyszłość. A po 803 dniach poruszania się w kosmosie z dużą prędkością, rosyjski kosmonauta Siergiej Krikalev starzał się odrobinę mniej niż my. Idea zbudowania wehikułu czasu może się wydać niemożliwa. Jednak istnieją tajemnice Natury, które pewnego dnia spełnią marzenie Rona. Rzucono nowe światło na zjawiska takie jak kwantowy stan splątany. Ciemna energia i tunele czasoprzestrzenne pozwalają nam wejrzeć w kosmos. Zrozumienie tej tajemnicy - daje siłę do dalszych badań. 16:55 SIMON REEVE I ŚWIĘTE RZEKI - ŚWIĘTE RZEKI CZ. 3 JANGCY (SIMON REEVE'S SACRED RIVERS) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Mike Smith Historia przygód i dziennik podróży Simona Reeve, który bada trzy główne rzeki świata: Nil, Jangcy i Ganges. Poprzez historie ludzi, którzy żyją wzdłuż tych wielkich dróg wodnych, odkrywa ich ogromny wpływ i ujawnia, jak jednoczą i dzielą niektóre z najbardziej niezwykłych części świata. Pełen cudów i zapierających dech w piersiach krajobrazów, kolorów, niezwykły spektakl i nieoczekiwane spotkania. Trzecia część to okazja do poznania rzeki Jangcy. Płynie na południe i teoretycznie powinna opuścić Chiny, ale napotyka pasmo górskie zbudowane z twardego wapienia. Przez wieki nie była w stanie się przez nie przebić, więc skręca i płynie dalej przez Państwo Środka. Niesie wodę, cywilizację i życie setkom milionów ludzi. Gdyby nie to miejsce, nie byłoby Chin, jakie znamy. Dorzecze Jangcy pokrywa 1/5 terytorium Chin i jest spichlerzem kraju środka. Rzeka jest tak nierozerwalnie związana z Chinami, że występuje w mitach dotyczących ich powstania. Legenda głosi, że mityczny cesarz wykorzystał zastępy smoków, by wpłynąć na topografię kraju i zawrócić rzekę na teren Chin. Plemię Nashi oddaje cześć naturze i świętej rzece Jangcy. Wielu jego członków wierzy w smoczych bogów tyleż dobrotliwych, co siejących grozę. Od tysiącleci potężni smoczy bogowie i Jangcy stanowią element chińskiego folkloru. Podążając tropem świętych rzek, wiele się można dowiedzieć o krajach, przez które przepływają. Te rzeki są zanieczyszczone, toczą się o nie walki, ale to wciąż życiodajne arterie, niezbędne setkom milionów ludzi. Ukształtowały one liczne cywilizacje i będą nadal wpływać na nasz świat. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 10 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Tomasz Kępski, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański W drugim sezonie programu "Polskie Dziedzictwo" przybliżona zostanie widzom zapomniana historia polskiej spuścizny na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. W tym odcinku poznamy posiadłości rodu Komarów. 18:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 4 U TATARÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Nie trzeba przemierzyć tysięcy kilometrów i przeznaczyć tysięcy złotych na daleką podróż, aby się znaleźć w zupełnie innym świecie. Wystarczy odwiedzić polskich Tatarów mieszkających do dzisiaj na Podlasiu. Radosław Kotarski korzysta z tej rady i poznaje barwną kulturę, obyczaje i miejsce życia potomków Czyngis - chana, obecnych w Polsce od kilkuset lat. Sprawdza, jak wygląda ich codzienne życie, czym się zajmują i jak przechowują pamięć o przodkach. Ma również okazję ugotować niezwykłą potrawę. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 161 LESZNO Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Leszno nazywano niegdyś Wielkopolskimi Atenami. Przyciągało artystów, naukowców i filozofów. Kształcił się tu król Stanisław Leszczyński. Dziś słynie z żużla i świetnych warunków do uprawiania lotnictwa sportowego czy baloniarstwa. Zwiedzanie najlepiej rozpocząć od charakterystycznego rynku. Z każdego rogu wychodzą prostopadłe względem siebie dwie ulice. Wzdłuż pierzei znajduje się 37 kamienic, w większości pochodzących z przełomu XIX i XX wieku. Historia miasta rozpoczęła się w 1393 roku, a przynajmniej z tego właśnie roku pochodzi pierwsza wzmianka o Lesznie - wtedy osadzie, która nosiła nazwę Lesczno. W 1547 r. prywatne Leszno uzyskało prawa miejskie nadane przez króla Zygmunta Starego. Centralną część rynku zajmuje barokowo - klasycystyczny ratusz. Budowla zawiera relikty pierwszego ratusza z 1639 r. , ale współczesny wygląd otrzymała w XVIII wieku - po przebudowie, która była konieczna po wielkich pożarach. Kolorytu miastu dodają także murale. Fani sztuki prezentowanej poza murami galerii czy muzeów, wyposażeni w specjalną mapkę, mogą ruszyć śladem leszczyńskich obrazów na murach. Na trasie jest 15 murali, m.in. ten przedstawiający leszczyńskiego poetę Stanisława Grochowiaka. Ciekawostką jest też Teatr Miejski w Lesznie - - najmłodszy państwowy teatr w Polsce. Powstał w 2016 roku. 150 - osobowa widownia może oklaskiwać aż 10 premier w sezonie. 19:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - ALINA MROWIŃSKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Alina Mrowińska. 20:15 HITCHCOCK/TRUFFAUT (HITCHCOCK/TRUFFAUT) Film dokumentalny, 76 min, Francja/USA, 2015 Reżyseria: Kent Jones Film to oglądany po latach zapis legendarnego spotkania dwóch wizjonerów kina. Historia realizacji wywiadu rzeki - przeprowadzonej przez osiem dni rozmowy między wielkimi reżyserami, których na pierwszy rzut oka, poza pasją do kina, nic nie łączy. Z jednej strony dystyngowany człowiek - legenda: Alfred Hitchcock, uznawany wówczas za najsprawniejszego rzemieślnika w historii kina, z drugiej młody gniewny: znajdujący się u progu kariery Francois Truffaut, wywrotowiec, rzecznik kina autorskiego, współtwórca francuskiej Nowej Fali. Autorzy filmu, korzystając ze wspaniałych materiałów archiwalnych, wzbogacają historię wypowiedziami twórców współczesnego kina: Martina Scorsese, Oliviera Assayasa, Petera Bogdanovicha, Wesa Andersona, Kiyoshi Kurosawy i wielu innych, opowiadają historię spotkania dwóch pozornie przeciwstawnych żywiołów. Oglądane dziś zderzenie tych osobowości budzi na nowo pytanie: czym jest kino? Czy tylko tanią, wyrastającą z jarmarcznych sztuczek, wyolbrzymioną i spulchnioną przez gigantyczne budżety i lata pogoni za nowinkami technicznymi papką dla mas? Czy może polem dla artystów, narzędziem umożliwiającym przekazywanie swojego credo w sposób najpełniejszy, w stopniu nieosiągalnym dla malarzy, rzeźbiarzy, poetów, pisarzy, muzyków? Zapis spotkania Truffauta z Hitchcockiem to prawdziwa uczta dla kinomanów, swoisty podręcznik myślenia o i pojmowania kina. To film o historii powstania biblii kinomanów, wydanej po raz pierwszy w 1966 roku, kształtującej kilka pokoleń twórców i miłośników X Muzy. Ale przede wszystkim film oddaje sprawiedliwość wielkiemu Alfredowi Hitchcockowi: twórcy, który udowodnił, że nawet najbardziej dopasowany klucz do serca widzów, otwiera je dopiero w rękach prawdziwego artysty. 21:40 WOJCIECH KILAR. MIĘDZY AWANGARDĄ A HOLLYWOOD. Film dokumentalny, 75 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wioletta Rotter - Kozera Film dokumentalny oparty jest na rozmowach z artystami, wykonawcami oraz reżyserami filmowymi, z którymi twórca współpracował. Jednocześnie z filmem ukazała się książka wydana przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne, będąca zapisem rozmów przeprowadzonych w trakcie rejestracji filmu. Światowej sławy polski kompozytor Wojciech Kilar jest jedną z najbardziej znaczących i jedną z najbarwniejszych postaci polskiej kultury. 23:05 TAMTE LATA, TAMTE DNI - LECH MAJEWSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzenie: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do Katowic lat 50. i 60. zabiera nas reżyser Lech Majewski. 23:40 GWIAZDY PRZEDWOJENNEGO KINA ALBO FILM DŹWIĘKOWY W II RP Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Zdjęcia: Jan Klima Ubrani we fraki muzycy Jazz Bandu zaczynają grać. Ich koncert stanowi muzyczny podkład i leitmotiv filmu. Eksperci przeprowadzają nas przez etapy rozwoju polskiego kina przedwojennego, koncentrując się na wybitnych osobowościach, gwiazdach aktorskich i reżyserskich. Materiał ilustrowany fotosami z epoki i fragmentami najstarszego zachowanego filmu polskiego "Pruska kultura". Małgorzata Hendrykowska opowiada jak odnalazła ten film w 2000 roku. W etap kina niemego wprowadza nas Stanisław Janicki ("W starym kinie"). Kolejni eksperci przywołują sylwetki pierwszych rodzimych gwiazd filmowych - Jadwigi Smosarskiej, Eugeniusza Bodo, Adolfa Dymszy. Śledzimy ich kariery, przywołując najciekawsze fragmenty filmów z ich udziałem. Dowiadujemy się, jakim wyzwaniem było dla nich pojawienie się dźwięku w filmie, co prowadzi nas w stronę piosenki, która w przedwojennym polskim kinie stanowiła niemal nieodzowny element filmu (czego dowodem jest kariera Hanki Ordonówny). Dowiadujemy się jak postrzegane były ówczesne gwiazdy, jaki był ich status społeczny, jak wyglądało ich życie prywatne. Spośród aktorów tamtych czasów, dwoje zrobiło międzynarodową: Pola Negri, która grała m.in. w Hollywood oraz śpiewak Jan Kiepura. Opowiadamy o meandrach ich losów zawodowych i prywatnych. Życiorysy przedstawianych bohaterów miały jeden wspólny mianownik: ich świetnie zapowiadające się kariery przerwała wojna. Kto z nich odznaczył się bohaterstwem? Komu udało się przeżyć i dalej występować w filmach? Przy pomocy ekspertów próbujemy dokonać całościowej oceny przedwojennej kinematografii, rozważając popularną opinię, że przed wojną mieliśmy znakomitych aktorów, ale filmy nie dorastały do ich poziomu. Próbujemy zweryfikować to stwierdzenie, szukając w tamtych filmach ponadczasowych wartości. 00:45 WITAJCIE W BEZDOMNOŚCI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Henryk Dederko Film jest relacją z eksperymentu, do którego przystępuje kilkanaście osób chcących zmienić swój styl życia i widzenie świata. Do tego eksperymentu zgłaszają się zazwyczaj ludzie z klasy średniej, studenci, celebryci. Wszyscy będą przez kilka dni żyć tak, jak żyją osoby bezdomne. Będą żebrać, szukać jedzenia w śmietnikach, spać w kanałach i medytować. Pod kierunkiem buddyjskiego mistrza duchowego Fleeta Maulla uczestniczą w programie street retreat polegającym na wyjściu na ulice i na walce o przetrwanie. Fleet Maull organizuje te warsztaty uliczne po to, by ludzie przestali bać się tego, że w kryzysie mogą wszystko utracić. Można stracić dom, pieniądze, rodzinę, a mimo to przetrwać. Program street retreat (SR) uczy, jak przystosować się do warunków ekstremalnych. Uczestnicy warsztatów opowiadają, jakie zmiany w ich psychice i w postawach spowodowało to nowe doświadczenie. Czy wszyscy powrócą do pracy w korporacjach, w bankach, na uczelniach? Co teraz myślą o ludzkiej biedzie, której dotąd nie zauważali? Co człowiek ma robić, kiedy zmienia się jego karma? 01:40 ROZNOSICIELE RADOŚCI Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2009 Reżyseria: Krzysztof Rogulski Scenariusz: Piotr Waldemar Zajączkowski, Krzysztof Rogulski Było ich zaledwie dwie setki. W czasie powstania warszawskiego, narażając własne życie, przenieśli około 150 000 listów i paczek. Zawiszacy, listonosze Harcerskiej Poczty Polowej, najmłodsi żołnierze walczącej Warszawy. W filmie przedstawiono m.in. portrety ostatniego z żyjących założycieli Harcerskiej Poczty Polowej, najmłodszego podharcmistrza powstania warszawskiego, Zygmunta Głuszka, pseudonim "Victor" i Alicji Zdanowicz, pseudonim "Grażyna", najmłodszej cenzorki Harcerskiej Poczty Polowej. Film opowiada o wielkiej młodzieńczej przygodzie, o życiu godnym tych, którzy przeszli przez ogień i mimo ciężkich doświadczeń, potrafili zachować młodzieńczy optymizm i hart ducha. 02:50 GORĄCZKA SOBOTNIEGO POPOŁUDNIA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2000 Reżyseria: Kornel Miglus Zdjęcia: Krzysztof Miller Film opowiada o miłości do piłki nożnej i losach ludzi, których życie toczy się wokół klubu piłkarskiego Ruch Radzionków. Nagle znalazł się on w I - szej lidze.