TVP Historia Poniedziałek, 14.11.2022 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 LISTOPADA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1925 - pierwsza wystawa surrealistów w Paryżu; 1926 - odsłonięto pomnik Chopina w Łazienkach; 1978 - pierwsze zebranie grupy dyskusyjnej DiP utworzonej przez Stefana Bratkowskiego, kontestującej sytuację gospodarczą i społeczną PRL; 1990 - zmarł Adolf Rudnicki; 07:05 CZAS HONORU - ODC. 51 "DZIEWCZYNA Z PERŁĄ" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Lichtmann przesłuchuje Lenę. Wypytuje ją o zamach bombowy na Keiserstrasse. Grozi jej, że zostanie przewieziona do Berlina. Lena i Janek mijają się na korytarzu na Szucha. Lena mówi Jankowi, że Osmańska zdradziła. Krawiec informuje Bronka, że Osmańska była kiedyś prostytutką. Miała romans z angielskim agentem. Po jego śmierci przejęła kontakty. Teraz zależy jej na sprzedaży dokumentacji broni V2, obojętnie któremu wywiadowi, liczy się tylko najwyższa cena. Janek zostaje przewieziony do niemieckiego archiwum, gdzie ma rozpracowywać dokumenty. Wykorzystując okazję, zabija obstawiających go Niemców i ucieka. Janek zjawia się u Rudej i spotyka tam Władka. Mówi, że Niemcy chcą wywieźć Lenę do Berlina i że podejrzenia wobec Osmańskiej się sprawdziły. Michał przeszukuje rzeczy Osmańskiej. W kopii obrazu Vermeera znajduje mikrofilm z brakującą dokumentacją V2. Przekazuje mikrofilm Brodowiczowi. Dowódca zarządza akcję likwidacyjną. Michał decyduje się wziąć w niej udział. 08:20 HISTORIA POLSKI - PLAC PAMIĘCI NARODOWEJ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Plac marszałka Józefa Piłsudskiego zanim ostatecznie przybrał jego imię, przechodził burzliwe koleje dziejów. Usytuowany w centralnym, reprezentacyjnym miejscu w Warszawie jest sercem miasta, a zarazem symbolem historii Polski ostatnich stuleci. Od XVIII wieku zmieniał też nazwę w zależności od dziejowych zawirowań. Najpierw był to plac Saski, po upadku insurekcji kościuszkowskiej Sachsenplatz, a pod zaborem rosyjskim Saksonskaja płoszczad’. Potem kolejno: plac Józefa Piłsudskiego, Adolf - Hitler - Platz, plac Zwycięstwa i ponownie plac Marszałka Józefa Piłsudskiego. 09:45 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ. 1 Magazyn, 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Bohaterem kolejnego odcinka programu Bogusława Wołoszańskiego jest szef niemieckiego wywiadu wojskowego adm. Wilhelm Canaris, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 10:10 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ. 2 Felieton, 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 10:45 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 4. FINLANDIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 4 - LAND OF A (HUNDRED) THOUSAND LAKES - BOREAL FINLAND;) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Finlandia jest krajem przemian geograficznych i kulturowych na styku Rosji i Skandynawii, posiadającym jednocześnie własną, wyrazistą tożsamość. Narodziła się ona w miejscowych pejzażach, które są wyjątkowo piękne, a ich cechą charakterystyczną są czyste wody niezliczonych jezior i wszechobecne ciemnozielone lasy. Zlodowacenia czwartorzędowe ukształtowały fiński krajobraz. Bagna i torfowiska to kolejny ważny atrybut lokalnego pejzażu, zajmują prawie 15 procent terytorium Finlandii. 12:20 JANOSIK Film przygodowy, kostiumowy, 126 min, Polska, 1974 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz Kinowa wersja jednego z najpopularniejszych i lubianych polskich kostiumowych seriali przygodowych. Pełna humoru i zabawnych scen przygodowa opowieść o zbójnickiej kompanii, do której trafia Janosik. To legendarny zbójnik tatrzański łupiący możnych i stający w obronie biednych. Atrakcją filmu są niezapomniani odtwórcy głównych ról oraz widowiskowe bójki i walki, szaleńcze jazdy na koniu, a nawet mrożące krew upadki ze skały. Pierwsza połowa XIX wieku. Górska okolica. Hrabia von Berger gnębi chłopów. W ich obronie staje przechodzący drogą młody góral - Janosik. Zostaje pojmany przez hrabiowskich hajduków i wtrącony do lochów. W ucieczce pomaga mu córka Hrabiego, której spodobał się dzielny góral. Kiedy zbiegów dopada pogoń, z pomocą przychodzą zbójnicy pod wodzą Harnasia - Jakubka. Janosik i Kwiczoł przyłączają się do zbójeckiej kompanii. 15:35 DUNAJ - ODC. 4 OD ŻELAZNYCH WRÓT DO MORZA CZARNEGO (THE DANUBE - FROM ITS SOURCE TO THE BLACK SEA) Film dokumentalny, 44 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Barbel Jacks Seria dokumentalna o Dunaju i miastach oraz krainach położonych nad tą europejską rzeką. To 2888 kilometrów, od źródła w Schwarzwaldzie do ujścia do Morza Czarnego, Dunaj łączy dziesięć krajów o bardzo różnych kulturach. Jest zatem nie tylko drugą najdłuższą rzeką Europy po Wołdze, ale także najbardziej międzynarodową rzeką na świecie. Dunaj był i jest jednym z najważniejszych szlaków handlowych w Europie i stanowi koło ratunkowe dla wielu ludzi. Po drodze przepływa przez wspaniałe krajobrazy, od krasowych gór Jury Szwabskiej, przez aluwialne i bagienne krajobrazy z unikalną florą i fauną, aż po imponujące kaniony Żelaznej Bramy i wreszcie rozległą deltę rzeki u jej ujścia do Morza Czarnego. Nie tylko wielkość Dunaju jest wyjątkowa, ale ma również własną wolę i jest jedyną dużą rzeką w Europie, która płynie z zachodu na wschód. Ta seria filmów przedstawia przyrodę i ludzi nad Dunajem oraz daje wgląd w ich różne życie, które kształtuje rzeka. Odcinki: Odc. 01: Od źródła do Linz; Odc. 02: Z Wachau do granicy Węgier; Odc. 03: Z Budapesztu do Belgradu; Odc. 04: Od Żelaznych Wrót do Morza Czarnego. 16:50 CZAS HONORU - ODC. 52 "ZŁOTY KONWÓJ" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Brodowicz przekazuje chłopakom ostatnią wiadomość z Londynu. Likwidacja Osmańskiej okazała się fatalnym błędem. Była podwójną agentką i pracowała dla MI6. Brodowicz przedstawia następny plan - napad na konwój Fischera i Stocka. Krawiec daje Władkowi i Michałowi zgodę na pomoc w uwolnieniu Marii. Fischer wzywa Rainera, któremu mówi, że matka Władysława i Michała Konarskich przebywa w jego domu. Chce, by po wyjeździe jego matki, Rainer wziął Marię na przesłuchania. Otto zjawia się w willi Fischera ze sfałszowanym rozkazem zabrania lekarki do pomocy w szpitalu. Rainer melduje się w centrali gestapo w Berlinie u Brigadefuhrera Kirstena. Mówi przełożonemu o swoich podejrzeniach wobec Fischera i Stocka. Kirsten każe Rainerowi odzyskać skradzione złoto. Sam obiecuje zająć się Fischerem i Stockiem. W więzieniu Lena rodzi syna. Oddział pod dowództwem Krawca rozpoczyna ostrzał konwoju. Fischer i Stock zdają sobie sprawę, że wpadli w zasadzkę. Rozpoczyna się krwawa walka na śmierć i życie. Romek rani nożem gubernatora, który spada z mostu do rzeki. W furgonetce Polacy znajdują skrzynie wypełnione złotem. Tryumf jest krótki. Wojna nadal trwa. 18:10 SPÓR O HISTORIĘ - LUDOBÓJSTWO POLAKÓW: 1937 - 1938 Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Tomasz Muller (prowadzący) Ludobójstwo Polaków w Związku Sowieckim w latach 1937 - 1938 zostało przeprowadzone w ramach tak zwanej "Operacji polskiej" NKWD. Była ona wymierzona we wszystkich Polaków, mieszkających w Związku Sowieckim. Podstawę prawną do jej wykonania stanowił rozkaz nr 00485 z 11 sierpnia 1937 roku, wydany przez ludowego komisarza spraw wewnętrznych ZSRR, Nikołaja Jeżowa. Polaków oskarżano o działalność szpiegowską na rzecz Polski i przynależność do Polskiej Organizacji Wojskowej. Z ujawnionych dotąd dokumentów wynika, że w ramach operacji aresztowano około 150 tysięcy osób, spośród których co najmniej 111 tys. skazano na karę śmierci. Blisko 30 tys. Polaków zesłano do łagrów. Według dotychczasowych danych na Ukrainie, gdzie znajdowało się największe skupisko ludności polskiej w ZSRR, osądzono 55 928 Polaków, z których 47 327 zamordowano. Liczba ofiar na pewno była większa - na przykład brak dotąd danych z terenów Białorusi. Dodatkowo, represjom na podstawie rozkazu nr 00486 z 15 sierpnia 1937 roku, poddano także żony i dzieci skazanych zdrajców ojczyzny. Goście: prof. Nikołaj Iwanow, dr Tomasz Sommer, dr Stanisław Królak. 18:45 HISTORIA POLSKI - KORFANTY Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2020 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak, Agata Olenderek Zdjęcia: Roman Wasiluk, Sławomir Bartkiewicz Aktorzy: Adam Bauman, Jerzy Głybin, Michał Dworczyk Jest to opowieść o jednej z najważniejszych postaci Śląska - Wojciechu Korfantym. Opowieść o jego walce o przyłączenie Śląska do Polski. Obejmuje okres ostatnich jego wystąpień w Reichstagu, udziału w Powstaniu Wielkopolskim, przygotowaniach do plebiscytu i walkach w III Powstaniu Śląskim. Przyjęta koncepcja narracyjna, jaką jest wywiad dziennikarzy z Korfantym, umożliwia skupienie się na sprawach, które dla Śląska były wtedy najważniejsze - przyłączenie Śląska do Polski. Narracja wydarzeń prowadzona jest linearnie, z zaznaczeniem dat następujących po sobie wydarzeń. Wprowadzone sceny fabularne nie są jedynie ilustracją historycznych faktów, lecz poprzez dialogi między postaciami pozwalają na poznanie emocji postaci, którymi się kierowały, podejmując decyzje i oceniając bieżące wtedy wydarzenia. Bardzo ważne jest wykorzystanie materiałów archiwalnych (zdjęcia, dokumenty, prasa, ulotki, mapy), które dokumentują minione wydarzenia. 20:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MIKOŁAJ II (TZAR NICHOLAS II) Film dokumentalny, 116 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Mikołaj II był ostatnim carem Rosji. Jego ogromne imperium rozciągało się od terytoriów polskich po granice Chin. Choć nie miał usposobienia tyrana, to żył i rządził zgodnie z tradycją swojej dynastii. Car dysponował władzą absolutną, czemu sprzeciwiali się deputowani marzący o podziale władzy. A to wywoływało niepokoje społeczne i było zarzewiem pierwszych ruchów rewolucyjnych. W sierpniu 1914 roku Mikołaj II postanowił przystąpić do wojny z Niemcami. Objął dowództwo nad armią. Jako generał przestał być, w oczach ludu, carem reprezentującym Boga, a został Batiuszką. W lutym 1917 doszło do manifestacji kobiet i robotników, na ulicach Sankt Petersburga wybuchły rozruchy. Duma poparła rewolucję i powołała rząd tymczasowy. Pod naciskiem generałów i Dumy Mikołaj II podpisał akt abdykacji, a z wygnania wrócił Lenin, który głosząc hasła: ziemia dla chłopów, koniec wojny, władza w ręce rad, błyskawicznie przejmował władzę w kraju. Rodzina carska jeszcze przez jakiś czas mogła cieszyć się względną wolnością. Jednak bolszewicy już wkrótce w tajemniczych okolicznościach zabili cara, jego żonę Aleksandrę i ich dzieci. 23:10 BUNT BARBARZYŃCÓW - ALARYK. ODC. 7/8 (BARBARIANS RISING) Film dokumentalny, 47 min, USA, 2016 Reżyseria: Maurice Sweeney, Declan O'Dwyer, Simon George Seria przybliża historię legendarnych wojowników: Hannibala, Spartakusa, Boudiki, Attyli, a także Gotów i Wandalów, którzy postawili wszystko na jedną kartę i chcieli zmienić świat obalając jedno z najpotężniejszych imperiów w dziejach świata: Imperium Rzymskie. Ten liczący osiem odcinków fabularyzowany serial to opowieść o powstaniu i upadku Imperium Rzymskiego widziana z perspektywy barbarzyńskich przywódców buntów. W Imperium Rzymskim barbarzyńcami nazywano tych, którzy wedle Rzymian żyli poza nawiasem cywilizacji, wiodąc prymitywną i nacechowaną brutalnością egzystencję. Wśród ludzi tych znaleźli się jednak także tacy, których walka nadała kształt współczesnemu światu. Seria przedstawia sylwetki słynnych wojowników: Hannibala, który w wieku dziewięciu lat złożył przysięgę krwi; Spartakusa, niewolnika, który stanął na czele barbarzyńskiego buntu; Boudiki, wojowniczej celtyckiej królowej; Arminiusa, porwanego chłopca z germańskiego plemienia i Attyli, pogromcy Wschodu. Ukazuje także armie wojowników: Gotów - nieprzejednany lud zdradzony przez Imperium oraz Wandalów - wędrownych łupieżców, którzy zadali Rzymowi ostateczny cios. Wspaniałe opowieści ukazują, jak jedno z największych imperiów świata rozpadło się wskutek własnej agresywnej ekspansji. To nie jest opowieść o chwale Rzymu. To historia milionów, które powstały, by walczyć o wolność z najpotężniejszym imperium ówczesnego świata. Seria przybliża wydarzenia które zapoczątkowały upadek Rzymu i ukształtowała przyszły świat. 00:20 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA REKTORA Z DONIECKA Reportaż, 25 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Jewgiennij Linnik Cykl reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego. Program pokazuje zmiany, jakie tam zaszły w ciągu ostatnich lat. Przybliża nowe zjawiska i problemy ludzie ze wszystkich grup i środowisk społecznych. W tym wydaniu reportaż o warunkach życia, pracy i statusie naukowców na Ukrainie, która, jak większość państw wschodnich, boryka się z problemem "drenażu mózgów" na Zachód. Bohaterem jest Anatolij Szewczenko - rektor Instytutu Sztucznego Intelektu w Doniecku. Uczelnia ta kształci informatyków i prowadzi instytut naukowy. Rektor ma ambicje, by Donieck stał się w przyszłości Krzemową Doliną. Jego naukowcy pracują nad robotami, które widzą i rozumieją ludzką mowę. 01:25 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ. 1 Magazyn, 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Bohaterem kolejnego odcinka programu Bogusława Wołoszańskiego jest szef niemieckiego wywiadu wojskowego adm. Wilhelm Canaris, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 01:55 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ. 2 Felieton, 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ZBRODNIA I KARA Magazyn, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Film Bogusława Wołoszańskiego poświęcony procesowi norymberskiemu. Zdjęcia lotnicze zbombardowanego przez aliantów starego miasta i nowszych dzielnic; z gmachów publicznych w Norymberdze ocalał nienaruszony kompleks budynków sądu i więzienia. Wykorzystano nagrania z procesu zbrodniarzy niemieckich, kroniki nazistowskie, współczesne zdjęcia korytarzy i cel więzienia norymberskiego i Spandau.