TVP Dokument Czwartek, 24.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - KLEKOT NA STO BOCIANÓW Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Joanna Łęska, Dorota Adamkiewicz Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Program pokazuje świat dzikich zwierząt, przyrody oraz ludzi, którzy ją chronią. Każdy odcinek to ekspedycja w najbardziej niedostępne i dzikie miejsca w Polsce. Bohaterami cyklu są "szaleńcy natury" - ludzie zafasynowani przyrodą polską. Prowadzący program Tomasz Kłosowski i Artur Tabor pokazują ich działania w terenie. Tym razem będzie mowa o bocianach, które są jednym z symboli polskości. Nie każdy wie, że co czwarty bocian żyjący na świecie pochodzi z Polski. To na naszej ziemi bociany wybierają miejsce narodzin dla swoich młodych. Tutaj łączą się w pary, odbywają gody, a później zakładają gniazda i wychowują młode. Para bocianów musi włożyć wielki wysiłek, żeby wykarmić potomstwo i doprowadzić do momentu, kiedy młode już samodzielnie wykonają swój pierwszy lot. Uzupełnieniem programu są malownicze zdjęcia: bociany w locie na tle zachmurzonego nieba, a także w gniazdach na drewnianych, starych chałupach w maleńkiej bocianiej wsi Żywkowo, położonej w województwie warmińsko - mazurskim. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 6 ŻYĆ JAK SŁOWIANIN Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski W tym odcinku dowiemy się, jak trudne było przetrwanie w brudnej i zimnej słowiańskiej chacie, w której na dodatek roi się od robactwa? Radosław Kotarski na własnej skórze przekonuje się o tym, przeprowadzając się do zrekonstruowanego domostwa sprzed ponad 1000 lat. W ten sposób lepiej poznaje codzienne życie naszych przodków i problemy, z którymi mogli się zmagać. Poza tym odkrywa dawne wierzenia, sposoby polowania i obyczaje wczesnych Słowian. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 165 SZKLARSKA PORĘBA Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Scenariusz i reżyseria: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Na pograniczu Karkonoszy i Gór Izerskich u stóp masywów Szrenicy i Wysokiego Kamienia rozpościera się malownicza dolina, a w niej Szklarska Poręba. To niekwestionowana mineralogiczna stolica Polski, a także królestwo mitycznego Ducha Gór. W drugiej połowie XIII wieku prawa do terenów, na których obecnie leży miasto nabył zakon joannitów. W XIV wieku kolejnym właścicielem został ród Schaffgotschów, który założył pierwszą hutę szkła. Hutnictwo wpłynęło na rozwój regionu i stopniowe osiedlanie się ludności. Niebezpieczne i trudno dostępne góry porośnięte gęstym lasem i zamieszkałe przez dzikie zwierzęta, były jednymi z najpóźniej zasiedlanych terenów górskich w Europie. Przybyli tu Walończycy, którzy wydobywali w Karkonoszach m.in. złoto, ametysty, i piryty. To oni wskazali lokalnym hutnikom bogate złoża kwarcu, niezbędnego do wytopu szkła. Dzisiejsza Szklarska Poręba zajmuje rozległe tereny, położone na różnych wysokościach: od 440 do 1420 m. n.p.m. Zaledwie po kilkuminutowym spacerze z centrum miasta, można znaleźć się na jednym z wielu szlaków turystycznych. W Górach Izerskich jest 100 kilometrów takich tras, a w Karkonoskim Parku Narodowym 450 km. Moc natury inspiruje i zachwyca szczególnie w takim miejscu, jak wąwóz Kamieńczyka, który ma około 100 metrów długości. Górują nad nim pionowe ściany skalne dochodzące nawet do 30 metrów wysokości. Powstały na przestrzeni milionów lat, na skutek erozji i cofania się progu wodospadu. Pasjonaci sztuk pięknych docenią fakt, że w Szklarskiej Porębie upamiętniono Wlastimila Hofmana - najwybitniejszego malarza, związanego z tym miastem. Dziś można odwiedzać jego muzeum mające swą siedzibę w domu artysty. W niezmienionej od śmierci malarza pracowni, nadal stoją jego sztalugi, leżą pędzle i farby, którymi malował ostatnie obrazy. Artysta tworzył w duchu młodopolskiego symbolizmu. 07:35 PRZYRODNIK NA TROPIE - /18/ - MYSZOŁÓW Reportaż, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. 08:05 W BLASKU GWIAZD (IN THE STARLIGHT) Film dokumentalny, 49 min, Francja, 2019 Reżyseria: Mathieu Le Lay Zanim Paul Zizka został fotografem, uwielbiał otwartą przestrzeń. Jego pierwszy kontakt z górami Kanady zrodził zamiłowanie do fotografii. Zachwycony ich potęgą, raptem zaczął dostrzegać piękno swojego otoczenia na nowo. Postanowił od tamtej pory wyrażać swoją więź z dzikimi krajobrazami najodleglejszych miejsc na Ziemi za pomocą fotografii. Jego zdjęcia są natychmiast rozpoznawalne. Obiegły cały świat i zostały opublikowane w czołowych magazynach fotograficznych. Praca Paula często wiąże się z wyprawami na odludzie. Żyje przygodami i wciąż stawia sobie nowe wyzwania, aby dotrzeć jak najbliżej swoich celów. Noc ujawnia głębszy aspekt fotografii Paula. W ramach serii nocnych zdjęć uchwycił ulotny czar rozgwieżdżonych niebios podziwianych z czterech krańców świata. Przyroda wciąż oferuje Paulowi nowe wyzwania. Jego zamiłowanie do fotografii i chęć doskonalenia warsztatu stale zapisują kolejne karty w jego historii. Film został nakręcony w 4K. To podróż do świata pełnego gwiazd. Nieustające pragnienie zachwytu skłania Paula do podróżowania po świecie w pogoni za gwiazdami i zorzą. Każda wyprawa przynosi nowe odkrycia i chwile spędzone w zawieszeniu, pomiędzy niebem i ziemią. 09:00 BLISKIE SPOTKANIA Z GRIZZLY - ODC. 1 GŁÓD (GRIZZLY ENCOUNTERS PART 1: THE HUNGER CHALLENGE) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Klaus Scheurich, Annette Scheurich Dwuczęściowy film dokumentalny o niedźwiedziach. Silnych, dzikich, pewnych siebie, ale samotnikach i oryginalnych przedstawicielach fauny. Jedynie życie matki nie jest samotne. Jednym z niewielu miejsc, w których niedźwiedzie grizzly nadal swobodnie wędrują, są Parki Narodowe Alaski. Tutaj niedźwiedź nie ma się czego obawiać poza głodem, chorobami i innymi niedźwiedziami. Jedzenie, bezpieczeństwo, reprodukcja i strach to siły napędowe - niewiele różniące się od naszych ludzkich pragnień i konieczności do życia. Będziemy podążać za grizzly w Parku Narodowym Denali i na wybrzeżu Katmai. Popatrzymy na świat z niedźwiedziego punktu widzenia, zdając sobie sprawę, że życie niedźwiedzia obraca się wokół podobnych rzeczy jak nasze: potrzeb i emocji. Odcinek 1: Głód. Niedźwiedzie brunatne, grizzly - to symbol dzikiej Alaski. Są na szczycie łańcucha pokarmowego i tak silne, że nie mają wrogów. Za wyjątkiem jednego - głodu, który je nieustannie nęka. Znalezienie wystarczającej ilości pożywienia w krótkim lecie alaskańskim - to wyścig z czasem, sprawa życia lub śmierci. Choć życie to nie tylko jedzenie. Czego potrzebują misie, by przetrwać? Siła nie wystarczy - trzeba mieć rozwiniętą inteligencję, by umieć żyć w dziczy. Wybrzeże Katmai na Alasce to idealne miejsce, by zobaczyć jak niedźwiedzie radzą sobie z głodem. 10:00 KOSTARYKA - RAJ MIĘDZY OCEANAMI (COSTA RICA OASIS BETWEEN TWO OCEANS / COSTA RICA - OASE ZWISCHEN ZWEI OZEANEN) Film dokumentalny, 43 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Marco Berger, Ana Maria Marin Podróżniczy dokument o Kostaryce i jej atrakcjach oraz ludziach, którzy tam mieszkają. Najlepsza kawa, dzikie plaże, pomiędzy dwoma oceanami. Tak zwana pura vida czyli "żyj pełnią życia". To w zasadzie mówi wszystko. Tucurrique, w centralnej, górzystej części kraju, jest skarbcem, którego strzeże Alvaró Araya. Droga do skarbu nie jest łatwa. Na drugą stronę rzeki trzeba się przeprawiać kolejką linową. Alvaró zbudował ją sam. W porze deszczowej rzeka tak przybiera, że wagonik nurza się w wodzie. Niektóre gatunki występują tylko w Kostaryce. Dlatego są tak cenne. Przesmyk między Ameryką Północną a Południową ma sześć stref roślinności. Nic dziwnego, że odkrywcy nazwali tę krainę bogatym wybrzeżem costa rica. Połowę jej powierzchni pokrywają lasy. Zwierzęta pełzają tu, wspinają się, skaczą, latają i biegają pod wiecznie zieloną powałą. 10:50 OD MORZA ŚRÓDZIEMNEGO DO AFRYKI POŁUDNIOWEJ - ODC. 8. GÓRA ATHOS (FROM THE MEDITERANEAN TO SOUTH AFRICA / DE LA MEDITERRANE A L'AFRIQUE DU SUD. AU MONT ATHOS) Serial dokumentalny, 6 min, Francja, 2010 Reżyseria: Yannick Charles Serial dokumentalny, który pozwoli poznać szlak od Morza Śródziemnego aż po Południową Afrykę. Athos... Święta Góra... Przez wieki święte miejsce prawosławia, wzgórze, które skrywa grób Matki Bożej. Dziś na legendarnym półwyspie mieszkają jedynie pustelnicy i mnisi. Czas się tu zatrzymał. Ostoja poświęconej modlitwie duchowości, zakazana dla kobiet i zwierząt płci żeńskiej, pozostałość dawnego Bizancjum. Athos nie różni się od reszty Grecji poza tym, że nią nie jest. Flaga, którą wymachuje mnich, należy do Monastycznej Republiki Athos. Nie ma tu dróg, lecz monastyry łączą tysiące ścieżek. Najodważniejszą konstrukcją jest wiszący 200 metrów nad wodą, przypominający średniowieczny zamek, monastyr Simonopetra. Dociera się do niego arkadowym mostem. Po kładkach spacerują mnisi. Niektórzy ukrywają twarze. 11:00 LA AMISTAD TO ZNACZY PRZYJAŹŃ Reportaż, 29 min, Polska, 1979 Scenariusz: Karol Bielecki, Krystyn Herwy Zdjęcia: Janusz Sztajkowski Reportaż o współpracy polsko - kubańskiej. Grupa 230 młodych Kubańczyków przybyła do Polski, aby nauczyć się zawodu w polskim przemyśle stoczniowym. Młodzież kubańska uczy się budowy łodzi i statków w trójmiejskich stoczniach. Kuba zamówiła w polskiej stoczni holowniki, ale planuje też rozwinąć swój przemysł stoczniowy, dlatego młodzi adepci poznają tajniki pracy na Wybrzeżu. W wolnych chwilach młodzież z Kuby zwiedza zabytkowy Gdańsk, wymienia doświadczenia z polskimi stoczniowcami, opowiada o swoich rodzinnych stronach, śpiewa kubańskie piosenki i odpoczywa na plaży. Grupa Polaków opowiada o swoim wyjeździe do Kuby i o Kubańczykach. 11:40 PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT. (PENDERECKI. DROGA PRZEZ LABIRYNT) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy/Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Anna Schmidt Zdjęcia: Adam Bajerski, Bogumił Godfrejow, Stephan Boerger, Sebastian Hattop, Carsten Waldbauer Autorka, która znała Krzysztofa Pendereckiego, towarzyszyła kompozytorowi przez rok poprzedzający 80. rocznicę jego urodzin. Kamera Anny Schmidt podąża za Pendereckim w drodze z Krakowa do Monachium, z Wiednia do Lipska, z miejskich salonów do jego wiejskiej posiadłości w Lusławicach. Obserwuje każdy aspekt twórczego procesu Pendereckiego: podczas komponowania, planowania parku czy sadzenia nowych drzew, ale też z rodziną - spacerującego po plaży lub komponującego muzykę z wnuczką. Widz staje się świadkiem tworzenia nowych dzieł. W filmie pokazano prawykonanie "Podwójnego koncertu" przez solistów Janine Jansen i Juliana Rachlina 22 października 2012 roku w wiedeńskim Musikverein z towarzyszeniem Sinfonieorchester des Bayerischen Rundfunks pod batutą Mariss Jansons. Kamery Anny Schmidt nie zabrakło też podczas premierowego wykonania Epiphany cantata napisanej dla Chóru Chłopięcego św. Tomasza z kościoła św. Tomasza w Lipsku w styczniu 2013 roku. Premiera zamknęła rok uroczystości z okazji 800 - lecia chóru. W filmie wzięły udział postaci odgrywające kluczowe role w artystycznym i prywatnym życiu Krzysztofa Pendereckiego, między innymi Anne - Sophie Mutter, Lorin Maazel, Valery Gergiev, Mariss Jansons, Jonny Greenwood, Andrzej Wajda, Elżbieta Penderecka. Trudno powiedzieć, że "Penderecki. Droga przez labirynt" jest standardowym dokumentem biograficznym. To osobisty, intymny i zabawny portret wybitnego kompozytora, którego muzyczne i towarzyskie powiązania łączą Wschód z Zachodem, tradycję z nowoczesnością. 12:35 NEWBORN Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2017 Scenariusz i rezyseria: Lidia Duda Muzyka: Bartek Straburzyński Film o niezgodzie na własne życie i o trudnej sztuce uczenia się nowego. To film o przegranym, który postanowił zostać zwycięzcą. Film o sile ludzkiego charakteru. Film o miłości, która może odmienić życie. Któż nie marzył, żeby uścisnąć dłoń Arnolda Schwarzeneggera... a Krzysztofowi się udało. To niesamowita historia. Trochę jak z amerykańskiego snu o sukcesie niemożliwym, który stał się realny. Krzysztof pojawił się znikąd. W zniszczonym ubraniu, dziurawych butach, bez sportowego stroju. Za biedny, by kupować odżywki i stosować sportowe diety. Miał 16 lat i pobił rekord świata w klasycznym trójboju siłowym. Od tego dnia jest niepokonany. On, syn alkoholika i rozchwianej emocjonalnie matki, skreślony przez wszystkich już jako dziecko. Marzenę i Krzysztofa poznamy kilka tygodni przed przyjściem na świat ich dziecka. Mieszkają na skraju wsi u babci Marzeny. Nie odstępują się na krok. Gdzie on, tam i ona. Ten kameralny świat dwojga młodych ludzi zakłócą obrazy z traumatycznej przeszłości Krzysztofa, a w nich krótkie, suche, pozbawione komentarza zdania: Mam 8 lat, stwierdzili, że do niczego się nie nadaję. Nie patrzę innym w oczy, nie chcę rozmawiać. Mam metkę debila. Widz, patrząc na dorosłego już Krzysztofa, musi wiedzieć, że w rodzinnym domu miał zapewnione picie i bicie. Ojciec zniknął z jego życia, kiedy prawie zakatował go na śmierć. Krzysztof miał wtedy 5 lat. Wycofanie Krzysztofa, jego milczenie, tłumaczono opóźnieniem w rozwoju. Na podwórku był pośmiewiskiem kolegów. Stał się agresywny. Nikt nie dostrzegł nieprzepracowanej, dziecięcej traumy po latach domowego koszmaru. Zapadła decyzja o nauczaniu domowym. Od 8 roku życia świat oglądał tylko przez okno. Rówieśnicy definitywnie zniknęli z jego życia. W wieku 10 lat zaczął ćwiczyć, żeby nie myśleć i nie zwariować. Po 6 latach samotnych treningów zgłosił się na pierwsze zawody i pobił rekord świata w trójboju siłowym. Dziecięca terapia, jako sposób na stres wynikający z wykluczenia, stworzyła mistrza. I tym happy endem mogłaby zakończyć się jego historia, gdyby tego samego dnia nie spotkał Marzeny. To ona zwróciła na niego uwagę i miesiącami przebijała się przez jego mur milczenia. Po roku znajomość przerodziła się w uczucie. Była pierwszą osobą, która dała mu wsparcie. Dzięki niej rozpoczął swoje drugie życie. Jej rodzina była przeciwna ich związkowi. W dniu swoich 18 - tych urodzin Marzena uciekła z domu. Byli zdani tylko na siebie. Skończyli szkoły. Pobrali się. Dla niej zaczął pracować nad sobą. Uczy się kontaktów z ludźmi, walczy ze swoim wycofaniem, nieufnością i drzemiącą w nim agresją. Uczy się normalnego życia. Na strychu leży kilkadziesiąt pucharów i medali. W skrzynce na listy na zardzewiałym płocie imienne zaproszenie od Arnolda Schwarzeneggera na jego Festiwal Sportu. Świat stoi przed Krzysztofem otworem. Zostaje ojcem. Mistrz świata, który podnosi w martwym ciągu 370 kg, musi wziąć na ręce swojego pierworodnego. Niecałe cztery kilogramy nowego życia. To jest chyba największy ciężar, który będzie musiał udźwignąć. Przez półtora roku będę obserwować, jak młody mężczyzna, który nie wyniósł ze swojego rodzinnego domu żadnych pozytywnych wzorców, będzie sprawdzał się w nowej roli, roli ojca. Czy udźwignie ciężar ojcostwa i odpowiedzialności za własnego syna? To dla Krzysztofa najważniejszy, życiowy sprawdzian. 14:00 BLISKIE SPOTKANIA Z GRIZZLY - ODC. 2 PRYWATNE ŻYCIE (GRIZZLY ENCOUNTERS PART 2: THE PRIVATE LIFE OF BEARS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Annette Scheurich, Klaus Scheurich Dwuczęściowy film dokumentalny o niedźwiedziach. Silnych, dzikich, pewnych siebie, ale samotnikach i oryginalnych przedstawicielach fauny. Jedynie życie matki nie jest samotne. Jednym z niewielu miejsc, w których niedźwiedzie grizzly nadal swobodnie wędrują, są Parki Narodowe Alaski. Tutaj niedźwiedź nie ma się czego obawiać poza głodem, chorobami i innymi niedźwiedziami. Jedzenie, bezpieczeństwo, reprodukcja i strach to siły napędowe - niewiele różniące się od naszych ludzkich pragnień i konieczności do życia. Będziemy podążać za grizzly w Parku Narodowym Denali i na wybrzeżu Katmai. Popatrzymy na świat z niedźwiedziego punktu widzenia, zdając sobie sprawę, że życie niedźwiedzia obraca się wokół podobnych rzeczy jak nasze: potrzeb i emocji. Odcinek 2 - "Prywatne życie". Niedźwiedzie brunatne, grizzly - to w przyrodzie waga ciężka. Dzikie, potężne, tajemnicze o reputacji groźnych awanturników. Tymczasem, gdy je poznamy bliżej - odkrywamy, że to czułe olbrzymy ze złożonym życiem społecznym. Każdy ma odmienną osobowość. Docierając do głębi ich natury i oddzielając fakty od fikcji - odkrywamy zadziwiającą prawdę o stworzeniach, wywołujących największy strach na planecie. Poza wszystkim - życie w społeczności niedźwiedziej wymaga umiejętności i oświadczenia. Najlepszym miejscem do poznania życia prywatnego niedźwiedzi - jest z pewnością wybrzeże Katmai na Alasce. 15:00 STRUŚ - ŻYCIE W BIEGU (OSTRICH A LIFE ON THE RUN) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2015 Reżyseria: Mike Birkhead Zdjęcia: Martyn Colbeck Muzyka: James Barrett Struś to ptak naprawdę wyjątkowy. Mimo iż nie śpiewa ani nie lata, to posiada cechy, które świadczą o jego mistrzostwie. Biega z prędkością 70 km/h i mógłby zabić człowieka jednym kopnięciem potężnej nogi. Strusie są urodzone do biegania i są największymi żyjącymi ptakami na świecie. Mierzą 2 i pół metra i ważą do 150 kg. Zwłaszcza samce są pokaźnych rozmiarów. Mają poza tym po dwa palce, prowadzą życie stadne w niewielkich grupach. W przeciwieństwie do większości ptaków uszy strusia nie są przykryte piórami. Strusie mają świetny słuch i parę bardzo bystrych oczu. Oczy są o średnicy 50 mm, czyli jedne z największych w całym królestwie zwierząt. Tzw. trzecia powieka chroni przed piaskiem pustyni. Strusie nie potrafią śpiewać jak inne ptaki. Zamiast tego buczące zawołania dają znak, kto tu rządzi. Jajo strusia waży prawie 2 kg, co odpowiada 25 jajom kurzym. Kiedyś strusie zamieszkiwały tereny w zachodniej Azji. Obecnie żyją już tylko w Afryce, na terenach pół pustynnych. Struś ma bardzo długą szyję, która działa jak peryskop i umożliwia wczesne dostrzeżanie drapieżnika. Interesujące są zaloty strusia, który najpierw zjada z partnerką pokarm, a następnie kołysząc się, prezentuje jej swoje upierzenie i skręca szyję jak korkociąg. Będziemy mięli okazję obserwować strusia przez ponad pół roku. Zobaczymy, jak żyje, walczy, poznaje życiową partnerkę i jak ogólnie radzi sobie w środowisku naturalnym. 16:00 TAJEMNICE LODOWCÓW PATAGONII (THE HIDDEN GLACIERS OF PATAGONIA / LE MYSTERE DES GLACIERS DE PATAGONIE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Carolina Lutenberg Film dokumentalny, który przeniesie nas do Patagonii w Ameryce Południowej. Zespół odkrywców podejmuje ważną misję udokumentowania ostatnich ukrytych lodowców tego rejonu świata. Dzieląc się swoimi najnowszymi odkryciami naukowymi na temat lodowców Argentyny i ich coraz szybszym wycofywaniem się spowodowanym globalnym ociepleniem, dwóch glacjologów (Lucas i Pierre) dalej demonstruje, w jaki sposób nowe innowacyjne eksperymenty pozwoliły im lepiej opanować monitorowanie lodowców. Uzupełnieniem są piękne zdjęcia Nicolasa, fotografa przyrody, którego celem jest udokumentowanie niesamowitej natury Patagonii przez obiektyw aparatu i pomoc w zwiększeniu świadomości o potrzebie jej ochrony. Na miejscu spotykają Amerykankę, która będzie ich przewodniczką podczas tej podróży. Lubiąca przyrodę i konie, porzuciła wygodne amerykańskie życie i zamieszkała w Patagonii, aby w pełni zrealizować swoją pasję. Przeżyj przygodę i piękno, gdy ten wyjątkowy zespół odkrywców zabiera nas do innego świata - dalekiego od cywilizacji - ucząc nas nie tylko doceniać nieograniczone cuda Patagonii, ale także jak pogoda wpływa na lodowce i jak możemy współpracować, aby ją zachować dla przyszłych pokoleń. 17:00 MAGICZNY OMAN - ODC. 1 ŚLADAMI SINBADA (MAGICAL OMAN EP. 1) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Rosie Koch, Roland Gockel Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza, który wydaje się być rodem z arabskich nocy. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują rosnąć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Odcinki: 1. Śladami Sindbada; 2. Wzdłuż Szlaku Kadzidła. 18:05 ZA MŁODZI NA ŚMIERĆ - ODC. 7 - HEATH LEDGER (ODC. 7 - HEATH LEDGER) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2012 Reżyseria: Dag Freyer W dobie masowego przekazu śmierć gwiazdy jest zawsze wydarzeniem publicznym, które będzie wykorzystywane w mediach. Cykl "Za młodzi na śmierć" prezentuje gwiazdy z czasów ich popularności. Mieli sukces i wczesną sławę, a często ulegali rozpaczy i spotykały ich tragedie. Dowiemy się, jaka jest różnica między życiem rzeczywistym a publicznym. W tym odcinku - Heath Ledger. Jego śmierć była szokiem, a spekulacje wokół niej narastały jak kula śniegowa. Ciało 28 - letniego aktora znalazła gospodyni. Leżał martwy na podłodze w mieszkaniu w Nowym Jorku. Wśród możliwych przyczyn śmierci jest przedawkowanie narkotyków, samobójstwo lub nieprzewidziane skutki leków na infekcję płuc. Według niektórych w mieszkaniu znaleziono banknot zwinięty w tubę, jak to jest w zwyczaju biorących kokainę. Inni zauważają, że aktor od roku nie brał żadnych narkotyków, a nawet unikał alkoholu... 19:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BANGKOK MNIEJ ZNANY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku: stolica Tajlandii, Bangkok. To jedna z najważniejszych metropolii Azji Południowo - Wschodniej. Rocznie odwiedza ją ponad jedenaście milionów turystów. Dziedzictwo kulturowe Bangkoku łączy w sobie wiele wpływów. Krung Thep - inna nazwa Bangkoku - to skrót, którego rozwinięcie można przetłumaczyć jako: "miasto aniołów, wielka rezydencja szmaragdowego Buddy, niezdobyte miasto boga Indry, wielka stolica świata, wycięta w dziewięciu drogich kamieniach, miasto szczęśliwe i szlachetne w ogromnym pałacu królewskim podobnym do niebiańskiej siedziby, królestwo boskiego wcielenia, miasto poświęcone Indrze i wzniesione przez Wiszwakarmana". Bangkok to olbrzymia, licząca osiem milionów mieszkańców metropolia. Nowoczesne miasto rozwinęło się błyskawicznie. W ciągu niecałych trzydziestu lat Bangkok stał się jednym z najbardziej dynamicznych ośrodków gospodarczych Azji. Miasto znane jest też z podwieszanych autostrad i chaotycznego ruchu drogowego. W cieniu awangardowych wieżowców trwa jednak inny, stary Bangkok, który wart jest odkrycia. Dzielnica Rattanakosin to historyczne i duchowe centrum miasta. Tu znajduje się świątynia Wat Pho, która jest nie tylko miejscem kultu, ale również ośrodkiem nauczania tradycyjnej medycyny, a zwłaszcza sztuki tajskiego masażu. Jej budowa zaczęła się w 1788 roku. Dzięki majątkom zgromadzonym przez kupców z Krung Teph, który początkowo był zwykłym portem handlowym nad Zatoką Syjamską, władcy wznieśli bogato zdobione świątynie, w których kryją się 394 złocone posągi Buddy. Należące do świątyni stupy to unikat na skalę światową. Te budowle wywodzą się z Indii i przedstawiają Buddę w formie stożka. Często przechowywane są w nich relikwie Buddy. Wat Pho to królewskie mauzoleum, dlatego tutejsze stupy kryją prochy książąt, czczone przez mieszkańców Tajlandii. Autorzy filmu przybliżają dwie twarze Bangkoku, tę z tradycjami i tę nowoczesną. Tym, którzy zechcą dokładniej poznać Bangkok, ma on do zaoferowania wiele niespodzianek. 20:10 UKRAIŃCY - ODC. 12. ŚWIĘTO UKRAINY Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Mijamy ich codziennie na ulicach polskich miast i miasteczek. Spotykamy ich parzących sobie kawę w biurach i obsługujących nas w osiedlowych sklepach. Widzimy, jak stresują się nadchodzącym egzaminem i kibicują swojej reprezentacji piłki nożnej. Ukraińcy. Remontują i sprzątają nasze domy. Studiują. Prowadzą własne firmy. Część z nich mieszka tu od dziesięcioleci. Wielu z nich przyjechało tu niedawno. Uciekając przed wojną, politycznym chaosem i kryzysem ekonomicznym. Stanowią dzisiaj nieodzowny element polskiego krajobrazu społecznego. Osiem rodzin, dla których drugim domem stała się Polska. Teraz mają dwie Ojczyzny, nie zapominają o swoich korzeniach, kultywują tradycje, latem każdego roku uczestniczą w święcie Ukrainy na krakowskim rynku. Ołech jest pastorem i uchodźcą politycznym. Pochodzi z Donbasu, w 2014 roku został uwięziony i torturowany, bo modlił się za Ukrainę. Andriej jest żołnierzem, który został ciężko ranny na Majdanie. Sasza jest bokserką, Mistrzynią Ukrainy i Europy, reprezentantką Polski w boksie. Roman jest aktorem, związał się z Polką i z Polską wiąże swoją przyszłość. Anna Petiurenko jest wykładowcą akademickim, przyjechała do Polski z rodziną, licząc na lepsze życie. Walentyna w Polsce znalazła pracę i zbudowała dom. Oksana uciekła od męża, jest krawcową i dzięki pracowitości udało się jej odnieść sukces. Sasza jest muzykiem, do Polski przyjechał z powodów rodzinnych, jest tynkarzem i układa sobie życie na nowo. 21:00 MAX FACTOR (THE MAX FACTOR) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Reżyseria: Julia Kuperberg, Clara Kuperberg Film o człowieku, który stworzył twarze Hollywood, urodził się w Polsce - Maksymilian vel Michaił Faktor, vel Faktorowicz. Został perukarzem i wizażystą na dworze cara Mikołaja II. Z powodu szerzącego się antysemityzmu na początku XX wieku on i jego rodzina uciekli do Ameryki, gdzie mieszkali jego krewni. Urzędnik imigracyjny nieumyślnie zmienił nazwisko na Factor. Max Factor przeniósł się do Hollywood w odpowiednim momencie. Charakteryzacja teatralna nie działała zbyt dobrze z projektorami i zbliżeniami, a wprowadzenie technikoloru stworzyły inne problemy, które Factor genialnie rozwiązał. W 1935 stworzył imperium makijażu, które pozwoliło mu poprosić słynnego architekta S. Charlesa Lee o zbudowanie dla niego biura w stylu art - deco, które jest obecnie Muzeum Hollywood w Los Angeles. 22:00 EGIPT: POŁOWICZNA REWOLUCJA (1/2 REVOLUTION) Film dokumentalny, 71 min, Dania, 2011 Reżyseria: Omar Shargawi, Karim El Hakim Film dokumentalny o egipskiej rewolucji. Prezydent Egiptu Hosni Mubarak przez 30 lat prześladował, dręczył i torturował swój naród. 25 stycznia 2011 roku Egipcjanie wyszli na ulicę, domagając się wolności i obalenia brutalnego reżimu Mubaraka. Film ten zrealizowała grupa przyjaciół o arabskich korzeniach, którzy mieszkali w centrum Kairu. Przybywając do Kairu na zlecenie 24 stycznia 2011 roku, Omar Shargawi nie mógł przewidzieć, że dzień później na ulicach wybuchnie jedna z najważniejszych rewolucji tego stulecia. Wraz z innym filmowcem, sfilmował wydarzenia rewolucji, która wydarzyła się poza zasięgiem wzroku światowych mediów, z dala od głównego placu, w alejkach i uliczkach. Nagrali unikatowy materiał, który wojsko chciało zniszczyć. Zaryzykowali, utracili wolność, zostali aresztowani przez tajną policję i pobici. Zwolniono ich dopiero wtedy, gdy policja odkryła ich międzynarodowe paszporty. Uciekli z Egiptu z materiałem filmowym ukrytym w wózku. Inni nie mieli tyle szczęścia. 23:25 SERCE Z WĘGLA - ODC. 8 Serial dokumentalny, 28 min, 16 odc. , Polska 2001 Scenariusz i realizacja: Irena i Jerzy Morawscy Zdjęcia: Mikołaj Nesterowicz Muzyka: Józef Skrzek Opracowanie muzyczne: Iwona Szałwińska - Klimek Śpiew: Jan Skrzek Minęło już pół roku odkąd Adam Łoskot wziął odprawę górniczą i ciągle nie może znaleźć pracy. Matka i żona niepokoją się o przyszłość. Suma, która wydawała się tak duża, ciągle maleje. Pieniądze rozchodzą się na bieżące wydatki. Do tego znów zaostrza się konflikt Adama z żoną. Anita zobaczyła go idącego ulicą z jakąś kobietą i nie może uwierzyć, że to przypadkowo spotkana dawna koleżanka. Górnośląskie Konsorcjum Węglowe z dnia na dzień gdzieś przepadło, oczywiście razem z Januszem Niziołkiem. Policja zwraca się do ekipy filmowej serialu z prośbą o udostępnienie zdjęcia rzutkiego prezesa, by rozesłać za nim listy gończe. Niziołek bowiem zniknął razem z pieniędzmi, które biznesmeni wpłacili na pokrycie kosztów wyprawy do Iraku "samolotem przyjaźni". Janusz Pochopień po terapii odwykowej wraca do domu. Ma nadzieję, że już nie sięgnie po butelkę. W wytrwaniu pomogłaby mu praca, lecz znajduje jedynie zajęcie "na czarno". Bogdanowi Smudzie udaje się wreszcie przekonać żonę do opuszczenia Śląska. Przenosi się z rodziną do domu, który zbudował kilkaset kilometrów od kopalń, na skraju Borów Tucholskich. Andrzej Bies jest szczęśliwy. Po tylu poszukiwaniach i bezowocnych próbach otwiera się przed nim perspektywa znalezienia pracy. Górnicza Agencja Pracy skierowała go na kurs rzeźniczy. Andrzej marzy, by po jego ukończeniu znaleźć stałe zajęcie w sklepie mięsnym. 24:00 GORĄCA LINIA - OTWÓRZ, KOCHANIE Reportaż, 13 min, Polska, 1985 Scenariusz: Zbigniew Konarzewski, Andrzej Malisz Zdjęcia: Zbigniew Tuliński Reportaż przedstawia działalność pedagoga - psychologa działającego wśród rodzin patologicznych. 00:25 NOTACJE - HENRYK APOSTEL. MAM SPORO SZCZĘŚCIA Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Autor: Jadwiga Nowakowska Henryk Paweł Apostel (ur. 29 stycznia 1941 w Bytomiu), polski piłkarz, trener piłkarski i działacz. Od 1977 do 1984 roku był szkoleniowcem reprezentacji Polski do lat 18 i 21; tę pierwszą dwukrotnie doprowadził do drugiego miejsca w mistrzostwach Europy. Wyników z pracy z młodzieżą nie powtórzył z dorosłą kadrą, którą prowadził w latach 1993 - 1995. Równolegle z sukcesami pracował m.in. w Śląsku Wrocław i Lechu Poznań. Od 1999 do 2008 roku był wiceprezesem do spraw szkolenia w Polskim Związku Piłki Nożnej. Grał na pozycji środkowego pomocnika. Jest wychowankiem Rozbarku Bytom, ale po 9 latach spędzonych w tym klubie przeszedł do lokalnego rywala Polonii. Razem z Polonią zdobył w 1962 roku mistrzostwo Polski. W tym samym roku zadebiutował w reprezentacji Polski w towarzyskim meczu z Marokiem. Był to jego jedyny występ w kadrze narodowej. Najlepsze piłkarskie lata spędził w warszawskiej Legii, z którą zdobył mistrzostwo oraz dwa Puchary Polski. W 1969 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie był zawodnikiem Śląska Wrocław, Polonii Warszawa i krótko Legii. Piłkarską karierę zakończył w 1976 roku w wieku 35 lat. 00:40 PARADOKS O KONDUKTORZE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1997 Scenariusz i reżyseria: Michał Dudziewicz Zdjęcia: Jacek Knopp Film zrealizowany w związku z rocznicą wydarzeń w Poznaniu w 1956 roku. Opowiada historię dwóch osób: Kazimierza Wieczorka, 25 - letniego konduktora, który został zastrzelony 28 czerwca, oraz Zdzisława Wardejna, dzisiaj znanego aktora, a wówczas 16 - latka, który spędził w tym czasie 3 dni w areszcie. Losy bohaterów filmu się przeplatają. W wyniku poszukiwań Zdzisława Wardejna, matka Kazimierza Wieczorka rozpoznała w nieżyjącym swojego syna. Film opowiada o związku tego, który przeżył, z pamięcią o człowieku nazywanym przez wiele lat NN. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - BOHATEROWIE DRUGIEGO PLANU Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski W opisie każdej wojny, w miarę upływu czasu rośnie skala uproszczenia - z ogromnego splotu zdarzeń w powszechnej świadomości pozostają te, których opis zaczyna się od naj. Największe, najdramatyczniejsze, najbardziej bohaterskie zdarzenia, które stały się inspiracją dla filmu i literatury, z natury malujących zdawkowo postaci drugiego planu. Owe postaci zniknęłyby bezpowrotnie, gdyby nie wysiłek pasjonatów, uprawiających mikrohistorię, wpisaną w krąg najbliższy świata, w którym żyją. Dzisiejsza opowieść geograficznie zlokalizowana będzie w okolicach Sieradza, Warty i jej rozlewisk, zaś historycznie wrócimy do roku 1939 i mostu oddanego przez Dowództwo Okręgu Korpusu 4. w sierpniu tego roku. Most miał posłużyć przeprawie Armii Łodź w ramach zaplanowanych działań obronnych. 02:10 APOKALIPSA BEZ GRANIC Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2005 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Krystian Matysek Mała prowincja Aceh w północnej części Sumatry, w Indonezji, jest od 30 lat scenerią krwawej wojny domowej. Walka między partyzantami Ruchu Wolnego Aceh (GAM) a regularną armią indonezyjską pochłonęła już 15 tys. ofiar. Ale o wojnie tej niewiele mówi się na świecie. Tsunami, które 26 grudnia 2004 r. uderzyło z potężną siłą w wybrzeża południowo - wschodniej Azji, nagle ujawniło podwójną tragedię tego regionu. Przybycie ekip niosących pomoc humanitarną i dziennikarzy pozwoliło zdjąć zasłonę milczenia z trwającego od lat dramatu mieszkańców Aceh. To tam bowiem wielka fala pochłonęła najwięcej ofiar - zginęło 130 tys, osób, 38 tys. uznano za zaginione, a aż 700 tys. musiano przesiedlić na tereny w głębi lądu. Codzienne życie na wyspie od lat naznaczone jest piętnem przemocy i strachu. Rebelianci ukrywają się przed wojskiem. Tylko czasami pojawiają się w wioskach, prosząc o pomoc lub żywność. Regularne "wizyty" w wioskach składają też żołnierze: biorą, co chcą, nie płacąc. Opór na nic się nie zda, nikt zresztą nie ośmiela się sprzeciwić zbrojnym oddziałom, nikt też nie ma odwagi przyznać się, że popiera rebeliantów, bo za to grożą rozmaite represje. Ale też nikt otwarcie nie sprzeciwia się secesji prowincji w obawie przed odwetem ze strony partyzantów. Partyzanci kupują broń za pieniądze uzyskane ze sprzedaży marihuany, która tam rośnie praktycznie wszędzie i wyjątkowo obficie. Uprawiają ją także chłopi, traktujący poletka marihuany jako główne lub dodatkowe źródło utrzymania. Wielu członków GAM wyemigrowało, a ci, którzy zostali na miejscu, są porywani, mordowani. W strachu żyją jednak wszyscy - taka jest wojenna rzeczywistość. Ale to, co nastąpiło 26 grudnia 2004r. , przerosło ich dotychczasowe wyobrażenia o nieszczęściach, jakie mogły ich dotknąć. Świadkowie tamtych wydarzeń wspominają, że nadciągnęły kolejno trzy ogromne, 20 - metrowej wysokości fale wzburzonej, błotnistej i bardzo gorącej wody, której towarzyszył przerażający huk. Woda niosła fragmenty roztrzaskanych domów, wyrwane z korzeniami drzewa, samochody, łodzie, a nawet całe statki, ludzkie ciała. Po 10 minutach woda się uspokoiła, pozostawiając jednak ogromne zniszczenia. W prowincji Aceh, tak mocno dotkniętej uderzeniem żywiołu, armia była wtedy jedyną w miarę sprawnie działającą instytucją. Na miejsce przysłano jeszcze dodatkowe wsparcie, przybyły ekipy organizacji humanitarnych, dziennikarze. Ci, którzy przeżyli, ale stracili cały dobytek, chcą wrócić na dawne miejsca, odbudować domy. Żyją z morza, z tego, co złowią, nie wyobrażają sobie pozostania w górach, bo tam umrą z głodu. Pomocy jest wciąż za mało i trzeba ciągle uważać, komu się pomaga, by nie narazić się żadnej ze stron konfliktu. Bo mimo przeżytej katastrofy wojna domowa w Aceh nadal trwa. 03:15 WSZYSTKO CO NASZE Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2004 Reżyseria: Przemysław Młyńczyk, Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Fręśko, Jacek Grzelak Film prezentujący losy pokolenia urodzonego w II Rzeczypospolitej na przykładzie postaci Ryszarda Kaczorowskiego - ostatniego prezydenta RP na obczyźnie. Zaprezentowano drogę życiową tych ludzi: harcerstwo, Szare Szeregi, więzienia i łagry, Armia Polska w ZSRR, Monte Cassino i działalność emigracyjna dla odzyskania wolnej Polski.