TVP Dokument Piątek, 25.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - POGADAĆ Z SÓWECZKĄ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Jako chłopiec rzucił kamieniem do dziupli. Wyleciała sowa. Być może właśnie tak zaczęła się przygoda z sowami Romualda Mikuska. Dziś oddaje pracę doktorską na temat sóweczki - maleńkiej, mało znanej i niezmiernie rzadkiej sowy naszych puszcz. By badać jej życie, sypia w puszczańskich ostępach Gór Stołowych na hamakach, wabi ptaki typowymi dla nich gwizdami, wspina się na drzewa i skały, zaczaja koło dziupli. Gromadzi niezliczone, unikalne obserwacje. Jedne sowy go lubią i tolerują, ale od niektórych obrywa po głowie. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 7 WINNE TAJEMNICE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Okazuje się, że w Polsce da się z powodzeniem uprawiać winogrona do produkcji win. Wbrew obiegowej opinii nasz mroźny klimat wcale nie przeszkadza w wytwarzaniu dobrych win, które mają już kilkusetletnią historię. Radosław Kotarski tym razem wyrusza do Zielonej Góry, gdzie sprawdza co pozostało z dawnych tradycji winiarskich. Odkrywa podziemia niemieckiej wytwórni win musujących Gremplera, wyciska sok z winogron stosując dawne techniki, a także postanawia skosztować współczesnych wyrobów polskich winiarzy. 07:05 NOTACJE - RYSZARD KARCZYKOWSKI. POCZĄTKI ŚWIATOWEJ KARIERY Cykl dokumentalny, 10 min, Polska, 2018 Autor: Jadwiga Nowakowska Ryszard Karczykowski, śpiewak (tenor), urodził się w 1942 r. w Tczewie. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Gdańsku u Haliny Mickiewiczówny. W 1977 r. ukończył reżyserię muzyczną w Musikhochschule Hanns Eisler w Berlinie. Był solistą teatrów w Szczecinie i w Dessau oraz oper w Lipsku, Dreźnie, Frankfurcie nad Menem, Wiedniu, Berlinie, a także Covent Garden w Londynie. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 166 ŚWIEBODZIN Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Józefina Moczyńska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedzi Świebodzin - miasto, którego historyczne centrum od czasów średniowiecza zachowało się niemal w niezmienionej formie. Najstarsze budowle, z ratuszem na czele tworzą jeden z najcenniejszych zespołów urbanistycznych w regionie. Zwiedzanie rozpoczniemy od Rynku Starego Miasta, gdzie króluje Ratusz. Budowla wzniesiona została z XIV wieku, z tego okresu zachowały się beczkowe sklepienia z kamienia polnego. W salach parteru ratusza mieści się Muzeum Regionalne. Nieopodal znajduje się Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w stylu neogotyckim z okazałymi organami, które od początku istnienia kościoła zachowały się w niemal nienaruszonym stanie. W mieście znajdziemy też ławeczkę Czesława Niemena, który dorastał tu po przeprowadzce z rodziną ze Starych Wasiliszek. Lokalne stowarzyszenie robi wszystko, by pielęgnować pamięć o twórczości tego wybitnego artysty. Świebodzin rozsławia figura Chrystusa - widoczna z dużej odległości. Rzeźba wzniesiona została w 2010 roku i jest jednym z największych pomników Chrystusa na świecie. Konkuruje z boliwijskim posągiem Cochabamby mierzącym ponad 34 metry wysokości. Jednak świebodziński Chrystus góruje nad nim dzięki koronie. Pasjonatów architektury militarnej zainteresuje Międzyrzecki Rejon Umocniony MRU, który od lat przyciąga ogromną liczbę turystów i kusi swą tajemniczością. Świebodzin i okolice słyną nie tylko z ciekawych miejsc, ale i z nietuzinkowych ludzi. Pan Jerzy Jóźwiak zbudował w swoim ogrodzie miniaturową kolejkę z pełną infrastrukturą, która zadziwia dzieci i dorosłych. 07:50 PRZYRODNIK NA TROPIE - /19/ - JEMIOŁA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. 08:25 TAJEMNICE LODOWCÓW PATAGONII (THE HIDDEN GLACIERS OF PATAGONIA / LE MYSTERE DES GLACIERS DE PATAGONIE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Carolina Lutenberg Film dokumentalny, który przeniesie nas do Patagonii w Ameryce Południowej. Zespół odkrywców podejmuje ważną misję udokumentowania ostatnich ukrytych lodowców tego rejonu świata. Dzieląc się swoimi najnowszymi odkryciami naukowymi na temat lodowców Argentyny i ich coraz szybszym wycofywaniem się spowodowanym globalnym ociepleniem, dwóch glacjologów (Lucas i Pierre) dalej demonstruje, w jaki sposób nowe innowacyjne eksperymenty pozwoliły im lepiej opanować monitorowanie lodowców. Uzupełnieniem są piękne zdjęcia Nicolasa, fotografa przyrody, którego celem jest udokumentowanie niesamowitej natury Patagonii przez obiektyw aparatu i pomoc w zwiększeniu świadomości o potrzebie jej ochrony. Na miejscu spotykają Amerykankę, która będzie ich przewodniczką podczas tej podróży. Lubiąca przyrodę i konie, porzuciła wygodne amerykańskie życie i zamieszkała w Patagonii, aby w pełni zrealizować swoją pasję. Przeżyj przygodę i piękno, gdy ten wyjątkowy zespół odkrywców zabiera nas do innego świata - dalekiego od cywilizacji - ucząc nas nie tylko doceniać nieograniczone cuda Patagonii, ale także jak pogoda wpływa na lodowce i jak możemy współpracować, aby ją zachować dla przyszłych pokoleń. 09:25 BLISKIE SPOTKANIA Z GRIZZLY - ODC. 2 PRYWATNE ŻYCIE (GRIZZLY ENCOUNTERS PART 2: THE PRIVATE LIFE OF BEARS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Annette Scheurich, Klaus Scheurich Dwuczęściowy film dokumentalny o niedźwiedziach. Silnych, dzikich, pewnych siebie, ale samotnikach i oryginalnych przedstawicielach fauny. Jedynie życie matki nie jest samotne. Jednym z niewielu miejsc, w których niedźwiedzie grizzly nadal swobodnie wędrują, są Parki Narodowe Alaski. Tutaj niedźwiedź nie ma się czego obawiać poza głodem, chorobami i innymi niedźwiedziami. Jedzenie, bezpieczeństwo, reprodukcja i strach to siły napędowe - niewiele różniące się od naszych ludzkich pragnień i konieczności do życia. Będziemy podążać za grizzly w Parku Narodowym Denali i na wybrzeżu Katmai. Popatrzymy na świat z niedźwiedziego punktu widzenia, zdając sobie sprawę, że życie niedźwiedzia obraca się wokół podobnych rzeczy jak nasze: potrzeb i emocji. Odcinek 2 - "Prywatne życie". Niedźwiedzie brunatne, grizzly - to w przyrodzie waga ciężka. Dzikie, potężne, tajemnicze o reputacji groźnych awanturników. Tymczasem, gdy je poznamy bliżej - odkrywamy, że to czułe olbrzymy ze złożonym życiem społecznym. Każdy ma odmienną osobowość. Docierając do głębi ich natury i oddzielając fakty od fikcji - odkrywamy zadziwiającą prawdę o stworzeniach, wywołujących największy strach na planecie. Poza wszystkim - życie w społeczności niedźwiedziej wymaga umiejętności i oświadczenia. Najlepszym miejscem do poznania życia prywatnego niedźwiedzi - jest z pewnością wybrzeże Katmai na Alasce. 10:25 MAGICZNY OMAN - ODC. 1 ŚLADAMI SINBADA (MAGICAL OMAN EP. 1) Film dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Rosie Koch, Roland Gockel Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza, który wydaje się być rodem z arabskich nocy. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują rosnąć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Odcinki: 1. Śladami Sindbada; 2. Wzdłuż Szlaku Kadzidła. 11:25 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 11 ASY LAGUNY (AROUND THE SEA II EP. 11 LES AS DU LAGON) Serial dokumentalny, 14 min, Francja, 2018 Reżyseria: Denis Pinson, Herv Corbire Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. Ocean Spokojny, Karaiby, wybrzeże Francji, Ocean Polarny czy wybrzeże Afryki - będziemy podróżować, żeglować i dowiadywać się wszystkiego o świecie widzianym oczami mieszkańców, którzy żyją i pracują wokół tych niezwykłych miejsc. Raj dla jednych, a dla innych ekologiczne cierpienie. W tym odcinku - akrobaci; w Papeete nazywa się ich Asami Laguny. Stphane, były członek Francuskiego Zespołu Akrobacyjnego, od dwudziestu lat żyje na Tahiti. Transportuje towary i pasażerów między atolami. Pracuje w ekstremalnie trudnych warunkach. Vincent w ciągu dnia wykonuje podniebne akrobacje nad laguną. Wieczorami dba o transportowce tahitańskich linii lotniczych. Obaj oglądają Polinezję z lotu ptaka. Najpierw beczka, potem obrót, później znów beczka i poziomo, a potem zaraz pionowo w górę. Obrót. Ten samolot jest zdolny do wszystkiego. Po lewej - zachodnie wybrzeże Tahiti aż do przylądka Maara. Po prawej - wyspa Moorea. Zakręcimy, by obejrzeć lagunę Tahiti. 11:45 GORĄCA LINIA - OTWÓRZ, KOCHANIE Reportaż, 13 min, Polska, 1985 Scenariusz: Zbigniew Konarzewski, Andrzej Malisz Zdjęcia: Zbigniew Tuliński Reportaż przedstawia działalność pedagoga - psychologa działającego wśród rodzin patologicznych. 12:10 UKRAIŃCY - ODC. 12. ŚWIĘTO UKRAINY Serial dokumentalny, 41 min, Polska, 2022 Scenariusz i reżyseria: Julia Łuczkowska Mijamy ich codziennie na ulicach polskich miast i miasteczek. Spotykamy ich parzących sobie kawę w biurach i obsługujących nas w osiedlowych sklepach. Widzimy, jak stresują się nadchodzącym egzaminem i kibicują swojej reprezentacji piłki nożnej. Ukraińcy. Remontują i sprzątają nasze domy. Studiują. Prowadzą własne firmy. Część z nich mieszka tu od dziesięcioleci. Wielu z nich przyjechało tu niedawno. Uciekając przed wojną, politycznym chaosem i kryzysem ekonomicznym. Stanowią dzisiaj nieodzowny element polskiego krajobrazu społecznego. Osiem rodzin, dla których drugim domem stała się Polska. Teraz mają dwie Ojczyzny, nie zapominają o swoich korzeniach, kultywują tradycje, latem każdego roku uczestniczą w święcie Ukrainy na krakowskim rynku. Ołech jest pastorem i uchodźcą politycznym. Pochodzi z Donbasu, w 2014 roku został uwięziony i torturowany, bo modlił się za Ukrainę. Andriej jest żołnierzem, który został ciężko ranny na Majdanie. Sasza jest bokserką, Mistrzynią Ukrainy i Europy, reprezentantką Polski w boksie. Roman jest aktorem, związał się z Polką i z Polską wiąże swoją przyszłość. Anna Petiurenko jest wykładowcą akademickim, przyjechała do Polski z rodziną, licząc na lepsze życie. Walentyna w Polsce znalazła pracę i zbudowała dom. Oksana uciekła od męża, jest krawcową i dzięki pracowitości udało się jej odnieść sukces. Sasza jest muzykiem, do Polski przyjechał z powodów rodzinnych, jest tynkarzem i układa sobie życie na nowo. 13:00 MAX FACTOR (THE MAX FACTOR) Film dokumentalny, 52 min, USA, 2018 Reżyseria: Julia Kuperberg, Clara Kuperberg Film o człowieku, który stworzył twarze Hollywood, urodził się w Polsce - Maksymilian vel Michaił Faktor, vel Faktorowicz. Został perukarzem i wizażystą na dworze cara Mikołaja II. Z powodu szerzącego się antysemityzmu na początku XX wieku on i jego rodzina uciekli do Ameryki, gdzie mieszkali jego krewni. Urzędnik imigracyjny nieumyślnie zmienił nazwisko na Factor. Max Factor przeniósł się do Hollywood w odpowiednim momencie. Charakteryzacja teatralna nie działała zbyt dobrze z projektorami i zbliżeniami, a wprowadzenie technikoloru stworzyły inne problemy, które Factor genialnie rozwiązał. W 1935 stworzył imperium makijażu, które pozwoliło mu poprosić słynnego architekta S. Charlesa Lee o zbudowanie dla niego biura w stylu art - deco, które jest obecnie Muzeum Hollywood w Los Angeles. 13:55 CZY ŻÓŁWIE CZEKA ZAGŁADA? (THE LAST TURTLES?) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: John Boyle Ten fascynujący dokument bada wpływ globalnego ocieplenia na przetrwanie żółwi jako gatunku. Poznamy nie tylko kwestię temperatury, która implikuje płeć rodzących się osobników tego gatunku, ale także inne problemy, takie jak znikanie plaż lęgowych z powodu podnoszenia się poziomu mórz. To wszystko przyczynia się do nieubłaganego spadku liczebności tego wspaniałego i wrażliwego gatunku. W ciągu swojego życia pokonują w oceanie dziesiątki tysięcy kilometrów. Mimo to potrafią odnaleźć tę samą plażę wiele lat po tym, jak ją opuściły. Teraz wyspa Raine maleńki fragment bariery koralowej na Oceanie Spokojnym odsłoniła zupełnie nową tajemnicę. Każdego roku nawet 50 tysięcy samic wychodzi tu na brzeg, by złożyć jaja. Badacze dokonali niezwykłego odkrycia. Wygląda na to, że przychodzą tu na świat niemal wyłącznie samice. Prawie w ogóle nie wykluwają się tu małe samce. Jeśli to zjawisko się upowszechni, może zagrozić istnieniu tych pradawnych stworzeń. 14:55 PINGWIN AFRYKAŃSKI CHAPLIN (PENGUINS: THE AFRICAN CHAPLIN) Film dokumentalny, 51 min, Republika Południowej Afryki, 2014 Reżyseria: Claudio Velsquez Rojas Film dokumentalny o pingwinie przylądkowym, który jest wyjątkowo uroczym zwierzątkiem. To jedyny gatunek pingwina, który mieszka na kontynencie afrykańskim. Na lądzie jest niezdarnym, pierzastym Charlie Chaplinem. Porusza się w zabawny, niemal ludzki sposób. Ale kiedy znajdzie się w wodzie, jest szybki i zwrotny. Co roku dorosłe pingwiny wspólnie wychowują młode na malowniczych wyspach wzdłuż południowo - zachodniego wybrzeża Afryki. Pingwiny przylądkowe są w niezwykle trudnej sytuacji. Zagraża im wiele niebezpieczeństw. Mimo że te ptaki są ściśle chronione przed ingerencją ze strony człowieka, jest ich coraz mniej. Wkrótce może im grozić wyginięcie. Badacze wyposażyli pingwiny w nowoczesne urządzenia, dzięki którym opracowali sposoby ratowania jednych z najwspanialszych ptaków wodnych południowej Afryki. Największa populacja pingwinów przylądkowych występuje na południowym krańcu Afryki, w Zatoce Algoa. Na Bird Island znajduje się największa na świecie kolonia głuptaków przylądkowych. Co roku w okresie lęgowym przylatuje tu około 200 000 tych ptaków. Nieco dalej leży wyspa St. Croix, która również jest skarbem przyrody. Żeby ochrona przyniosła oczekiwane efekty trzeba ratować nie tylko ptaki. Cały ekosystem, w którym żyje ostatnia zagrożona populacja pingwina przylądkowego musi być pod ochroną. Trzeba chronić ekologiczną integralność całej Zatoki Algoa. Nowe badania pomagają nam naprawić zniszczenia, których dokonaliśmy w przeszłości. Mamy wyjątkową okazję pomóc jednemu z najpiękniejszych ptaków morskich na kontynencie afrykańskim. Tylko od nas zależy, czy ten pierzasty Chaplin nadal będzie ozdobą naszych wybrzeży i wysp. 16:00 PIERWSI PRZEDSTAWICIELE FAUNY (FIRST ANIMALS) Film dokumentalny, 52 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Andrew Gregg Film dokumentalny o niezwykłych odkryciach paleontologicznych w Kolumbii Brytyjskiej, która była kiedyś dnem starożytnego oceanu. Pięćset milionów lat później odkryto w Burgess niezwykłe skamieliny z łupków, które zmieniły nasze rozumienie ewolucji. Wraz z paleontologiem dr. Jeanem Bernardem Caronem i jego zespołem, zobaczymy jak wydobywano okazy. Te znaleziska z epoki kambryjskiej zostały następnie przeniesione do muzeum, gdzie naukowcy próbują zinterpretować, jak zwierzęta wyglądałyby i jak się zachowywały. Dzięki pomocy komputerów i grafikom w 3D, poznamy ich życie podczas eksplozji kambryjskie. 17:00 MAGICZNY OMAN - ODC. 2 WZDŁUŻ SZLAKU KADZIDŁA (MAGICAL OMAN EP. 2) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Roland Gockel, Rosie Koch Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują żyć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Odcinki: 1. Śladami Sindbada; 2. Wzdłuż Szlaku Kadzidła. 18:05 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - MICHAŁ ANIOŁ, MIŁOŚĆ I ŚMIERĆ (EXPOSITION ON SCREEN. MICHELANGELO. LOVE AND DEATH) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Filmowe spotkania z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego biografię, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pośrednictwem prywatnych listów ożywiając mało znane szczegóły ich prywatności. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł w największych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Jest paru twórców, o których wiadomo, że są po prostu najwięksi. Leonardo da Vinci, Rembrandt, Picasso. Jednak gdy zacznie się analizować dzieła Michała Anioła, poczucie podziwu nie przestaje rosnąć. Wszystko jedno, czy robił szkic, czy pisał wiersz, czy wykuwał potężną rzeźbę, zawsze zmagał się z najgłębszymi, najmroczniejszymi i najtrudniejszymi myślami. Zastanawiał go fenomen życia i śmiertelności, kruchość istnienia. Michał Anioł jest obecnie powszechnie znany. Był też niezwykle sławny za życia. Można go uznać za pierwszego artystę - celebrytę. Doczekał się dwóch swoich biografii. Bardzo interesował się tymi publikacjami i pomagał przy ich wydaniu. Zmarł w roku 1564 - tym, w wieku 88 - miu lat. Jego ciało przewieziono z Rzymu do Florencji i złożono w bazylice Świętego Krzyża. 19:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - FLORENCJA - MIASTO TALENTÓW (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 20:10 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY ODC. 1 SZPIEDZY OPERACJI NEPTUN (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 1 THE D - DAY SPIES) Serial dokumentalny, 50 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej: Montagu, Garbo, Fuchs, Penkovsky - te nazwiska mogą z pozoru nic nie znaczyć, ale ci ludzie zmienili bieg historii. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Zobaczymy, jak pewien mężczyzna założył 24 tożsamości, aby zasymulować istnienie szpiegowskiego pierścienia. Zobaczymy, jak naukowcy z tajnych agencji przekazali ZSRR ultrapoufne plany dotyczące bomby atomowej. Odkryjemy zakodowane wiadomości, niewidoczny atrament, mikrofilmy i wszystkie niesamowite taktyki przesyłania ściśle tajnych informacji. Dzięki analizie odtajnionych dokumentów, archiwów, rekonstrukcji, wywiadów ze znanymi ekspertami i byłymi tajnymi agentami, ta seria dokumentalna pozwoli nam zajrzeć w umysły i metody działania tajnych agentów. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx brytyjscy szpiedzy z czasów II Wojny Światowej. Ich misja: oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet. Churchill chciał zaskoczyć nazistów, bo to był jedyny sposób na sukces. Zamierzali przekonać Hitlera, że pod koniec lata ’44 dojdzie do kilku desantów: w Calais, w Norwegii, na południowym zachodzie Francji i na Morzu Śródziemnym, z dala od rzeczywistego miejsca lądowania: Normandii. Aby uwiarygodnić swój plan, alianci stworzyli fikcyjną Pierwszą Grupę Armii Stanów Zjednoczonych, w skrócie FUSAG, stacjonującą w południowo - wschodniej Anglii. Dowodził nią prawdziwy generał George Patton, dobrze znany Niemcom z kampanii w Afryce Północnej i na Sycylii. To, co stało się później - lądowanie w Normandii - jest uznawane za jedną z najbardziej nadzwyczajnych akcji militarnych XX wieku, ale historia niemal zapomniała o wyjątkowej kampanii dezinformacyjnej, która umożliwiła desant. Gdyby kampania się nie powiodła lub została ujawniona, skutki byłyby opłakane. Możliwe, że rozmawialibyśmy dziś po niemiecku. Podwójni agenci w genialny sposób oszukali Niemców. 21:10 NISMAN - ODC. 1 W LABIRYNCIE (NISMAN EPISODE 1: INTO THE LABYRINTH) Cykl dokumentalny, 53 min, Niemcy/Hiszpania, 2020 Reżyseria: Justin Webster Bohaterem filmu jest Alberto Nisman - argentyński prokurator generalny. Prowadził on między innymi śledztwo ws. zamachu bombowego na ośrodek kulturalny AMIA (Stowarzyszenie Argentyńsko - Izraelskie) w Buenos Aires z 18 lipca 1994 roku, będącego najbardziej krwawym zamachem terrorystycznym w Argentynie, a zarazem największym zamachem na żydowską instytucję poza granicami Izraela. Film o prawdziwej zbrodni, która wywołała burzę. Martwe ciało, terroryzm, Iran, CIA i FBI oraz skorumpowane rządy. To sprawy, którymi zajmował się Nisman. Ten serial to polityczny kryminał i historia oparta na autentycznych postaciach, opowieść o zbrodniach, szpiegach i tuszowaniu. Odcinek: 1. W labiryncie. W Buenos Aires doszło do wybuchu. Do ataku przyznała się grupa islamistów. Zginęło co najmniej 26 osób. Atak był wymierzony w Izrael. Jedenaście lat później śledztwo trzeba było zacząć od zera. Zebrane dowody w większości były fałszywe. Argentyński rząd nie tylko negocjował z rządem, który chroni terrorystów, ale także z terrorystami. Wywiad w Argentynie zawsze był łączony z najgorszą korupcją. Po ponad dekadzie milczenia rządu i nieustępliwości Alberta Nismana, który stał na czele jednostki specjalnej prowadzącej śledztwo w sprawie ataku, jego działania wreszcie przyniosły rezultaty. Dzięki jego poczuciu sprawiedliwości i zrozumienia dla godności każdego człowieka, świat poznał szczegóły dotyczące tej strasznej zbrodni, dokonanej przez organizację terrorystyczną. 22:15 MIASTO GNIEWU S.I - /2/ Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2017 Scenariusz i reżyseria: Dawid Sawicki Zdjęcia: Tomasz Nawrocki Muzyka: Tomasz Kamiński Cykl dokumentalny opowiadający o początkach zorgaznizowanej przestępczości w Polsce. Pierwsza seria składa się z 13 odcinków. Każdy epizod opowiada o jednej zbrodni gangsterskich porchunków. W cyklu wykorzystano materiały archiwalne Telewizji Polskiej S. A. , materiały archiwalne Komendy Stołecznej Policji oraz warszawskich prokuratur i sądów. Odcinek 2. Co dla gangstera jest ważniejsze w hierarchii - rodzina, czy koledzy z gangu? Poznajemy zasady wsród policjantów i zasady wśród gangsterów. Odpowiadamy na pytanie, czy faktycznie gangi miały swoj Kodeks, jeśli tak, to jakie zawierał reguły. Opowiadamy o tym, że policjanci mieli swoje zasady, a gangsterzy mieli pieniądze, a o zasadach raczej tylko mówili. Syn zabija ojca! Zabójstwo Jacka Dresza bezpośrednio wiąże się z podziałem Warszawy na Pruszkow i Wołomin. 19 czerwca 1993 roku, przy ul. Śreniawitów 7 Jacek Dresz został zamordowany przez syna, Cezarego Dresza, ktory przeszedł do konkurencyjnej grupy wołomińskiej. 22:55 POLOWANIE NA ISIS (HUNTING ISIS) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2021 Reżyseria: Daham Alasaad Film dokumentalny. W obozie Al - Roj w Syrii setki kobiet i dzieci żyją w tragicznych warunkach, podczas gdy świat się zastanawia, co z nimi zrobić. To żony i dzieci bojowników ISIS, schwytanych po upadku kalifatu. Wśród nich są setki ludzi z Zachodu, którzy desperacko chcą wrócić do domu. Szacuje się, że połowa zagranicznych bojowników, którzy opuścili Europę, aby dołączyć do ISIS, wróciła już do swoich krajów pochodzenia. Udając uchodźców lub podróżując na fałszywych paszportach, inni mogli uciec z kalifatu na Zachód i zacząć nowe życie. 33 - letni Ahmad Ramadan prowadzi tajną siatkę mającą na celu wyśledzenie tych byłych dżihadystów i pociągnięcie ich do odpowiedzialności za popełnione zbrodnie. Dziś jest na tropie wojownika, który prawdopodobnie mieszka teraz w Niemczech. Film dostarczony przez informatora pokazuje, jak uczy się zawodu kierowcy ciężarówki. Dzięki tej sieci w Europie aresztowano znanych członków, takich jak rzecznik dżihadu Abdul Kader el Raqqaoui. Ale sami członkowie płacą wysoką cenę i sami są celem represji ze strony ISIS. 24:00 GORĄCA LINIA - DO KOŃCA Reportaż, 13 min, Polska, 1983 Scenariusz i reżyseria: Zbigniew Olejnik Zdjęcia: Stanisław Brychcy Reportaż kryminalny o zdarzeniach we wsi Pieńkowo koło Sławna. Narracja bogata w inscenizowane sceny, fotografie ze śledztwa i relacje świadków pozwala nam poznać krok po kroku historię tragicznej nocy. Już sam początek reportażu wprowadza widza w mroczną atmosferę wydarzeń, których początkiem jest ucieczka dwóch mężczyzn kradzionym samochodem. Chęć uniknięcia kary za złamanie prawa uruchamia spiralę coraz gorszych decyzji prowadzących do coraz gorszych skutków. Przez kolejne etapy tej historii prowadzeni jesteśmy nie tylko z perspektywy przestępców, ale również służb starających się zatrzymać poszukiwanych. W zakrojonej na wielką skalę i zakończonej sukcesem akcji pościgowej brało udział około 1300 osób, 3 helikoptery i 13 pojazdów specjalnych. 00:20 NOTACJE - RYSZARD KARCZYKOWSKI. MAM WIELKIE SZCZĘŚCIE Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Autor: Jadwiga Nowakowska Śpiewak operowy Ryszard Karczykowski (rocznik 1942), studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Gdańsku u Haliny Mickiewiczówny. W 1977 ukończył reżyserię muzyczną w Musikhochschule Hanns Eisler w Berlinie. Był solistą teatrów w Szczecinie i w Dessau, we wschodnich Niemczech oraz oper w Lipsku, Dreźnie, Londynie, we Frankfurcie nad Menem, w Wiedniu i Berlinie. 00:35 GŁOS NADZIEI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2002 Scenariusz i reżyseria: Maciej Drygas Zdjęcia: Andrzej Musiał Sygnał dźwiękowy Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa wbił się w pamięć kilku pokoleń Polaków. W czasach komunistycznej propagandy rozgłośnia był jednym z nielicznych źródeł wiarygodnych informacji z kraju i ze świata. Nawyk codziennego kontaktu z audycjami Radia Wolna Europa stał się dla znacznej części społeczeństwa praktyką. Tej "wrogiej" stacji słuchali ludzie w miastach, miasteczkach i na wsiach, dorośli i młodzież. Dla wielu z nich była to forma prywatnej wojny z totalitaryzmem. Prezentowany film jest retrospektywną podróżą do czasów PRL - u, a przewodnikami w niej są nie historycy, lecz zwykli ludzie, którzy regularnie zasiadali przy odbiornikach, by słuchać RWE. Tytuł filmu, "Głos nadziei", najlepiej oddaje, czym były dla nich te audycje. Nie tylko poszerzały horyzont wolności i były orężem przeciwko indoktrynacji, ale także utwierdzały w nadziei, że ten nienormalny stan kiedyś się skończy. W programie biorą także udział pracownicy państwowych radiostacji zagłuszających, których zadanie polegało na możliwie najskuteczniejszym głuszeniu sygnału RWE. Wspomnienia i filmowe materiały archiwalne przeplatają się z fragmentami audycji RWE. Wraz z pojawieniem się na falach eteru Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w kraju powstały radiostacje do zagłuszania jej sygnału. Socjalistyczne władze nie mogły pozwolić, aby do kraju docierały "wrogie" treści. RWE otwarcie zapowiadało walkę z sowieckim reżimem, z rusyfikacją i sowietyzacją polskiej kultury, z fałszowaniem historii i tradycji. Przypominało, że Polska żyje, walczy i zwycięży. Pomimo utrudnionego odbioru Polacy słuchali RWE, czasem kilkakrotnie tej samej audycji, by wyłowić informacje z trzasków i szumów zagłuszania. Mogli dowiedzieć się stamtąd m.in. o sfałszowaniu wyborów w 1952 roku, o rewolucji na Węgrzech w 1956 roku, o zrywie niepodległościowym Czechosłowacji i krwawym stłumieniu go przez socjalistyczne armie, o strajkach na Wybrzeżu, o działalności i zamordowaniu księdza Popiełuszki. 19 czerwca 1994 roku Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa nadała ostatnią audycję. 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 198 BELGIJSKIE SZTUCERY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski "Powstańczy depozyt - kopiemy!" Zakopane trzy skrzynie sztucerów belgijskich. To zdanie podziałało na nas jak magnes. 90 lat temu w Sielpi zjawili się pierwsi poszukiwacze. Nie mieli jeszcze sprzętu, ale mieli informacje. W 1964 roku, broń, która nie trafiła do lasu, została na terenie miejscowego zakładu zakopana. "Z pamiętnika Romana Rogińskiego" Następnie przeniesiemy się do Białej Podlaskiej i opowiemy o jednej z najbardziej niezwykłych bitew powstania styczniowego, jakie się tu rozegrały - bitwie na siłę charakteru. Naczelnikiem wojennym naznaczony został Roman Rogiński. 02:10 NA POCZĄTKU BYŁO HILLSIDE AVE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2008 Reżyseria: Sławomir Grunberg Scenariusz: Ewa Bilińska Film o losach Polaków - sympatyków Solidarności, którzy znaleźli się w Stanach Zjednoczonych tuż przed stanem wojennym i zamieszkali na Hillside Ave na Górnym Manhattanie w Nowym Jorku. Dowiadujemy się o nich z opowiadania Sławomira Grunberga, znanego reżysera filmowego mieszkającego w Stanach Zjednoczonych. i Janusza Głowackiego - słynnego dramaturga i scenarzysty filmowego. 03:10 TATA ZZA ŻELAZNEJ KURTYNY Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Rzączyński Zdjęcia: Michał Popiel - Machnicki Muzyka: Jem Panufnik, Andrzej Panufnik Wykonawcy: Jeremy Panufnik, Camilla Panufnik, Nigel Osborne, Bernard Jacobson, Beata Bolesławska-Lewandowska, Wojciech Michniewski, Bohdan Pociej, Ewa Panufnik-Dworska, Mateusz Dworski, Humphrey Burton, John O'Kehoe Jem (Jeremy Panufnik) jest twórcą muzyki młodzieżowej i animacji, mieszka w Londynie, gdzie jest znany również jako DJ. Gdy jego ojciec miał tyle lat, co on, czyli około czterdziestki, był już uznanym polskim kompozytorem. Komunistyczne władze wybrały go jako wizytówkę polskiej muzyki za granicą. W 1954 roku Andrzej Panufnik postanowił zerwać związki z reżimem. Wyjechał na Zachód jako kompozytor zza żelaznej kurtyny z postanowieniem, że nigdy do Polski nie wróci. Nie wierzył ani wówczas, ani potem, przez długie lata swojego życia w Anglii, że komunizm zostanie kiedyś obalony i w 1990 roku, na krótko przed śmiercią jeszcze raz stanie na ojczystej ziemi. Dla Jema przeszłość ojca była zawsze owiana tajemnicą. Ojciec nie opowiadał mu o Polsce, nie uczył języka, nie wierzył, żeby kiedykolwiek synowi to było potrzebne. W momencie kręcenia filmu Andrzej kończyłby 94 lata. Do domu pod Londynem, gdzie wciąż mieszka jego żona, Camilla, gdzie ciągle istnieje jego dawna, zakurzona dziś pracownia, przyjeżdżają starzy przyjaciele, tak jak kiedyś, na urodziny. Jem chce porozmawiać z nimi o tym, o czym nie zdążył porozmawiać z ojcem. Jednak perspektywa angielska nie wystarcza. Jem wyjeżdża do Polski, żeby zrozumieć dramatyczną biografię ojca, poznać jego dylematy, motywy ucieczki z kraju. Podróż w czasie śladami ojca jest przede wszystkim refleksją nad samym sobą. Jem, nie mając, w odróżnieniu od swojej siostry, klasycznego wykształcenia muzycznego, czuł się w rodzinie zawsze inny. Ale kiedy wraz z nim podróżujemy śladami Andrzeja Panufnika, mamy wrażenie, że syn jest niezwykle bliski ojcu, zarówno poprzez swoją wrażliwość i szczerość, jak i zaskakujące refleksje. W czasie podróży bohater odkrywa w sobie emocje, które do dziś pozostawały w ukryciu.