TVP Dokument Sobota, 26.11.2022 06:00 DZIKA POLSKA - NIE PRZESPAĆ SUSŁA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2009 Scenariusz i reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzenie: Tomasz Kłosowski, Artur Tabor Wymarłe gatunki zwierząt zaczynają wracać na swe dawne włości. Drugim po żubrze jest suseł moręgowany. Jego ostatni osobnik widziany był ćwierć wieku temu. Dziś susły wróciły na Śląsk w okolice Trzcinicy Wołowskiej i Kamienia Śląskiego. Nie o własnych siłach, ale dzięki zabiegom ochronnym i hodowlanym ekologów z Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra", którzy od lat czynią starania o ich odrodzenie w naszym kraju. Zwierzaki trzeba pozyskać z zagranicy, z bardzo starannie wytypowanych miejsc ich naturalnego występowania. Akcja wsiedlania susłów moręgowatych do zaczątków z góry przygotowanych norek, w których szybko znikają - to jedyne w swoim rodzaju widowisko. Zaś susły - to zwierzęta zmyślne i nadzwyczaj przedsiębiorcze. 06:30 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 8 ZAMEK CZY LEPIANKA - DYLEMATY ŚREDNIOWIECZA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Czy naprawdę ludzie w średniowieczu żyli wyłącznie w zamkach lub zimnych lepiankach? Okazuje się, że takie wyobrażenie nie ma nic wspólnego z prawdą. Rycerze i książęta na potrzeby mieszkalne budowali zagadkowe wieże, które, niestety, w większości nie przetrwały. Na szczęście takiego losu nie podzieliła unikatowa na skalę światową wieża w Siedlęcinie na Dolnym Śląsku. Radosław Kotarski odwiedza to ciekawe miejsce, by sprawdzić, w jakich warunkach żyli tam ludzie 700 lat temu. Odkrywa również tajemnicze malowidła ścienne, które przedstawiają losy dzielnego Lancelota, rycerza króla Artura. 07:00 NOTACJE - KAZIMIERZ KORD. ZROZUMIEĆ MUZYKĘ Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2013 Autor: Krzysztof Tadej Kazimierz Kord urodził się w 1930 r. w Pogórzu. Jeden najwybitniejszych polskich dyrygentów. W latach 1949 - 1955 studiował grę na fortepianie w Związku Radzieckim u profesora Władimira Nielsena. Po powrocie do Polski studiował dyrygenturę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Pełnił wiele ważnych stanowisk w instytucjach artystycznych: był chórmistrzem i dyrygentem Opery Warszawskiej (1960 - 1962), dyrektorem Miejskiego Teatru Muzycznego w Krakowie (1962 - 1969), dyrektorem Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach (1969 - 1973), dyrektorem Filharmonii Narodowej w Warszawie (1977 - 2001). 07:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 167 PŁOŃSK Magazyn, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Krzysztof Michałowski Scenariusz: Yulia Yukhymets Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na trasie podróży po Polsce będzie Płońsk - miasto, którego historia zaczęła się ponad 600 lat temu, a osadnictwo na jego terenie sięga VII wieku. Król Władysław IV zjeżdżał tu na łowy. Położone pośród pięknych mazowieckich lasów, zaledwie 60 km od Warszawy, jest oazą ciszy i spokoju. Zwiedzanie zaczniemy od przyklasztornego budynku, który przez długie lata należał do zakonu karmelitów, a dziś znajduje się w nim Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta - pierwsza tego typu placówka w Polsce. Autorski pomysł miejscowych pasjonatów, realizowany jest od 1995 roku. Działają dwa zespoły historyczny i współczesny. Pierwszy zajmuje się zbieraniem i opracowywaniem wszelkich materiałów dotyczących historii miasta i okolic, między innymi spisuje wspomnienia dawnych mieszkańców Płońska i odtwarza biografie niektórych rodzin. Zespół współczesny zajmuje się dziejami Płońska współczesnego, opracowując je dla przyszłych pokoleń płońszczan. W mieście znajdziemy kamienicę, w której do 1906 roku mieszkał Dawid Ben Gurion, urodzony w Płońsku współzałożyciel i pierwszy premier niepodległego państwa Izrael. Z miastem związany był też Henryk Sienkiewicz, który spędził tutaj rok, pracując jako guwerner w majątku rodziny Weyherów. W XIX wieku w Płońsku mieszkał i pracował Jan Walery Jędrzejewicz. Był lekarzem, astronomem - amatorem i popularyzatorem nauki. Dzięki niemu w 1872 roku w Płońsku powstało obserwatorium astronomiczne, którego tradycje współcześnie kontynuuje koło miłośników astronomii. Płońsk szczyci się Młodzieżową Orkiestrą Dętą Con Grazia, która cieszy się uznaniem nie tylko w Polsce, ale również na arenie międzynarodowej. 07:45 PRZYRODNIK NA TROPIE - /20/ - CHOMIK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz i prowadzenie: Łukasz Bożycki Chomik europejski mógłby z powodzeniem uchodzić za przykład odwagi. Choć waży nie więcej niż 700 g, w sytuacji zagrożenia potrafi stawić czoło wielokrotnie większym drapieżnikom, takim jak lis czy pies. Dowiemy się również, czemu jest postrachem pasikoników, kto jest jego krewnym oraz kogo boi się najbardziej. 08:15 PIERWSI PRZEDSTAWICIELE FAUNY (FIRST ANIMALS) Film dokumentalny, 52 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Andrew Gregg Film dokumentalny o niezwykłych odkryciach paleontologicznych w Kolumbii Brytyjskiej, która była kiedyś dnem starożytnego oceanu. Pięćset milionów lat później odkryto w Burgess niezwykłe skamieliny z łupków, które zmieniły nasze rozumienie ewolucji. Wraz z paleontologiem dr. Jeanem Bernardem Caronem i jego zespołem, zobaczymy jak wydobywano okazy. Te znaleziska z epoki kambryjskiej zostały następnie przeniesione do muzeum, gdzie naukowcy próbują zinterpretować, jak zwierzęta wyglądałyby i jak się zachowywały. Dzięki pomocy komputerów i grafikom w 3D, poznamy ich życie podczas eksplozji kambryjskie. 09:15 CZY ŻÓŁWIE CZEKA ZAGŁADA? (THE LAST TURTLES?) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: John Boyle Ten fascynujący dokument bada wpływ globalnego ocieplenia na przetrwanie żółwi jako gatunku. Poznamy nie tylko kwestię temperatury, która implikuje płeć rodzących się osobników tego gatunku, ale także inne problemy, takie jak znikanie plaż lęgowych z powodu podnoszenia się poziomu mórz. To wszystko przyczynia się do nieubłaganego spadku liczebności tego wspaniałego i wrażliwego gatunku. W ciągu swojego życia pokonują w oceanie dziesiątki tysięcy kilometrów. Mimo to potrafią odnaleźć tę samą plażę wiele lat po tym, jak ją opuściły. Teraz wyspa Raine maleńki fragment bariery koralowej na Oceanie Spokojnym odsłoniła zupełnie nową tajemnicę. Każdego roku nawet 50 tysięcy samic wychodzi tu na brzeg, by złożyć jaja. Badacze dokonali niezwykłego odkrycia. Wygląda na to, że przychodzą tu na świat niemal wyłącznie samice. Prawie w ogóle nie wykluwają się tu małe samce. Jeśli to zjawisko się upowszechni, może zagrozić istnieniu tych pradawnych stworzeń. 10:15 MAGICZNY OMAN - ODC. 2 WZDŁUŻ SZLAKU KADZIDŁA (MAGICAL OMAN EP. 2) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Roland Gockel, Rosie Koch Dwuczęściowa opowieść dokumentalna o Omanie. Poznamy magię Orientu - Sułtanat Omanu - legendarny dom Sindbada Żeglarza. To kraj niezwykłych skrajności: jałowa pustynia i surowe góry spotykają się z bujnymi zielonymi oazami i malowniczą linią brzegową. Kraina kadzideł, różnych ras wielbłądów i Beduinów, tradycyjnych bazarów i potężnych średniowiecznych zamków - świadectw bogatej i znaczącej historii handlu. Klimat Omanu jest wyjątkowo regionalny, a gęstość zaludnienia niska. To idealne warunki dla zadziwiającego i unikalnego zestawu roślin i zwierząt, które próbują żyć na pustyniach, w górach, wzdłuż wybrzeża i na zielonych, monsunowych wzgórzach na południu kraju. Poznamy bliżej całe spektrum piękna i różnorodności legendarnego Orientu, które pozostaje kwitnącą rzeczywistością w małym, ale postępowym Sułtanacie Omanu. Odcinki: 1. Śladami Sindbada; 2. Wzdłuż Szlaku Kadzidła. 11:15 WOKÓŁ MÓRZ II - ODC. 20 NURKOWANIE Z NIEDŹWIEDZIAMI (AROUND THE SEA II) Serial dokumentalny, 22 min, Francja, 2018 Reżyseria: Christian Lamontagne Kontynuacja opowieści o krajach, miastach i ludziach, których życie związane jest z wodą. W tym odcinku Wyspy Magdaleny - niewielki archipelag w kanadyjskiej Zatoce Świętego Wawrzyńca. Większość mieszkańców ceni je ze względu na piękne plaże i niezwykłe widoki. Na dnie morskim wokół Wysp Magdaleny spoczywa mnóstwo wraków. Nikt nie zna ich dokładnej liczby. To olbrzymie cmentarzysko. Mario urodził się na Wyspach Magdaleny. Morza i oceany to jego żywioł. Mario nurkuje od wczesnej młodości. Gdy był nastolatkiem, poświęcał tej pasji każdą wolną chwilę. Później uczynił z niej swój zawód i zdobył międzynarodowe uznanie. Zobaczymy go w akcji. 11:35 PORTRETY DOKUMENTALNE. S.II - MARCIN KOSZAŁKA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Panorama polskiego dokumentu - filmowe portrety twórców, ich drogi artystycznej i twórczości na przykładzie wybranych dzieł. Bohaterem odcinka jest Marcin Koszałka. 12:05 HITCHCOCK/TRUFFAUT (HITCHCOCK/TRUFFAUT) Film dokumentalny, 76 min, Francja/USA, 2015 Reżyseria: Kent Jones Film to oglądany po latach zapis legendarnego spotkania dwóch wizjonerów kina. Historia realizacji wywiadu rzeki - przeprowadzonej przez osiem dni rozmowy między wielkimi reżyserami, których na pierwszy rzut oka, poza pasją do kina, nic nie łączy. Z jednej strony dystyngowany człowiek - legenda: Alfred Hitchcock, uznawany wówczas za najsprawniejszego rzemieślnika w historii kina, z drugiej młody gniewny: znajdujący się u progu kariery Francois Truffaut, wywrotowiec, rzecznik kina autorskiego, współtwórca francuskiej Nowej Fali. Autorzy filmu, korzystając ze wspaniałych materiałów archiwalnych, wzbogacają historię wypowiedziami twórców współczesnego kina: Martina Scorsese, Oliviera Assayasa, Petera Bogdanovicha, Wesa Andersona, Kiyoshi Kurosawy i wielu innych, opowiadają historię spotkania dwóch pozornie przeciwstawnych żywiołów. Oglądane dziś zderzenie tych osobowości budzi na nowo pytanie: czym jest kino? Czy tylko tanią, wyrastającą z jarmarcznych sztuczek, wyolbrzymioną i spulchnioną przez gigantyczne budżety i lata pogoni za nowinkami technicznymi papką dla mas? Czy może polem dla artystów, narzędziem umożliwiającym przekazywanie swojego credo w sposób najpełniejszy, w stopniu nieosiągalnym dla malarzy, rzeźbiarzy, poetów, pisarzy, muzyków? Zapis spotkania Truffauta z Hitchcockiem to prawdziwa uczta dla kinomanów, swoisty podręcznik myślenia o i pojmowania kina. To film o historii powstania biblii kinomanów, wydanej po raz pierwszy w 1966 roku, kształtującej kilka pokoleń twórców i miłośników X Muzy. Ale przede wszystkim film oddaje sprawiedliwość wielkiemu Alfredowi Hitchcockowi: twórcy, który udowodnił, że nawet najbardziej dopasowany klucz do serca widzów, otwiera je dopiero w rękach prawdziwego artysty. 13:30 DRZWI GNIEŹNIEŃSKIE Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1957 Scenariusz i reżyseria: Tadeusz Jaworski Zdjęcia: Kazimierz Mucha Muzyka: Zbigniew Turski, Zbigniew Turski Film opowiada o życiu św. Wojciecha, które przedstawia płaskorzeźba z brązu. 13:45 FRASOBLIWY Film dokumentalny, 8 min, Polska, 1968 Reżyseria: Witold Żukowski Scenariusz: Witold Żukowski, Halina Olędzka Zdjęcia: Stanisław Śliskowski Film etnograficzny informujący o genezie polskiej rzeźby ludowej Chrystusa Frasobliwego i prezentujący najbardziej charakterystyczne i cenne dla tego rodzaju polskiej twórczości ludowej eksponaty ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Warszawie. 14:00 MADAGASKAR - ODCINEK 2 ZAGINIONE ŚWIATY (MADAGASKAR EPISODE 2 - LOST WORLDS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2011 W drugiej części brytyjskiej serii dokumentalnej kolejna porcja informacji o faunie i florze Madagaskaru, najstarszej wyspy na Oceanie Indyjskim. 160 milionów lat temu dzisiejszy Madagaskar znajdował się pomiędzy Afryką i Indiami, wspólnie tworzącymi superkontynent o nazwie Gondwana. Wraz z powolnym rozdzieleniem się tej olbrzymiej płyty lądowej wypiętrzył się w łańcuch górski, rozciągający się na długości tysiąca pięciuset kilometrów wzdłuż Madagaskaru. Góry Andringitra, oddzielające zachodnią część wyspy od wschodniej, to jeden z najwyższych fragmentów tego skalistego łańcucha. Szczyty górskie, wznoszące się ponad dwa i pół tysiąca metrów nad poziom morza, wyłaniają się spośród otaczających je równin jak wyspy. Z biegiem lat te ogromne góry i płaskowyż były modelowane przez naturę. Wśród szczytów panuje najbardziej surowy klimat na tej tropikalnej wyspie. Dni są upalne, a noce przejmująco zimne. Choć kraina ta wydaje się opustoszała, wokół istnieje życie. W tym smaganym wiatrem miejscu żyją niewielkie grupy lemurów, zwykle występujące w ciepłych lasach. W porze suchej źródłem wody są dla tych zwierząt rośliny dobrze znoszące suszę, jak kaktus i aloes. Lemury żyją tu z dnia na dzień, ale przynajmniej nie mają zbyt wielu rywali. Mores czują jednak przed myszołowem madagaskarskim, który potrafi schwytać nieuważnego lemura. Osobliwością Madagaskaru jest hełmodziób należący do rodziny wang. Ptaki te występują wyłącznie we wschodnich wilgotnych lasach. Ich cechą charakterystyczną jest jaskrawoniebieski dziób, stanowiący bardzo groźną broń. Hełmodzioby atakują z zaskoczenia. Rzucają się na żyjące na ziemi krocionogi albo wyłapują cykady i jaszczurki z pni drzew. Na wyspie żyje około dwudziestu gatunków wang. Wszystkie pochodzą od jednego przodka, który miliony lat temu został tu odcięty od reszty świata. Tropikalny upał i wilgoć to doskonałe warunki dla rozwoju wielkich kęp bambusów. Plątanina zakrzywionych i połamanych pędów to naturalne drabinki na placu zabaw, gdzie grasują hapalemury, czyli "pandy Madagaskaru". Hapalemury żywią się głównie pędami bambusa. Kilkukilometrowy pas ziemi, oddzielający najwyższe góry Madagaskaru od tropikalnych wybrzeży, to obszar, na którym wiele gatunków zwierząt i roślin żyje zamkniętych w swoim ciasnym świecie. Wraz z szybkim kurczeniem się powierzchni lasów na wschodzie wyspy ten zaginiony świat i jego niezwykli mieszkańcy wkrótce mogą zniknąć na zawsze. 15:00 FAKTOMANIA (FACTOMANIA) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: John Farren, Emma Parkins Dziesięcioodcinkowa, popularnonaukowa seria dokumentalna BBC. Dynamiczne połączenie faktów, zabawy, przekomarzania się, animacji, eksperymentów - i rywalizacji. Najbardziej niesamowite fakty świata i wybuchowe eksperymenty, niesamowite animowane opowieści i dziwne akrobacje. W każdym odcinku gospodarze Dom Byrne (Mr Curious), Fran Scott (Bold Experimentalist) i Greg Foot (Daredevil Scientist) mają trzy szanse na wygraną. Mogą przyznawać sobie nawzajem punkty historii za upakowanie maksimum faktów i maksimum zabawy. 15:55 FAKTOMANIA (FACTOMANIA) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: John Farren, Emma Parkins Dziesięcioodcinkowa, popularnonaukowa seria dokumentalna BBC. Dynamiczne połączenie faktów, zabawy, przekomarzania się, animacji, eksperymentów - i rywalizacji. Najbardziej niesamowite fakty świata i wybuchowe eksperymenty, niesamowite animowane opowieści i dziwne akrobacje. W każdym odcinku gospodarze Dom Byrne (Mr Curious), Fran Scott (Bold Experimentalist) i Greg Foot (Daredevil Scientist) mają trzy szanse na wygraną. Mogą przyznawać sobie nawzajem punkty historii za upakowanie maksimum faktów i maksimum zabawy. 16:55 NIEZWYKŁE MIASTA - BEJRUT ODC. 2/3 (SECRET CITIES SERIA 2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Prowadzenie: Janina Ramirez, Alastair Sooke Eksperci sztuki Janina Ramirez i Alastair Sooke przybliżają tajemnice sztuki trzech pięknych miast - Baku, Bejrutu i Lizbony. Razem odkrywają fundamenty kultur, które ukształtowały te miasta w przeszłości. Robią to, dzięki spotkaniom z lokalnymi artystami i mieszkańcami, którzy pomagają im odnaleźć artystyczne atrakcje i mało znane skarby. W Lizbonie odkrywają starożytne nadmorskie miasto ukształtowane przez kultury: rzymską, arabską i krzyżowców. W Bejrucie zobaczą, jak Paryż Bliskiego Wschodu wznosi się z ruin wojny domowej. A w Baku w Azerbejdżanie podczas poszukiwania skarbów sztuki dostrzegają, że miasto znajduje się na skrzyżowaniu kultur. 18:00 POLSKIE DZIEDZICTWO S.II - SEZON 2 ODC. 10 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Tomasz Kępski, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański W drugim sezonie programu "Polskie Dziedzictwo" przybliżona zostanie widzom zapomniana historia polskiej spuścizny na Litwie, Łotwie oraz w Estonii. W tym odcinku poznamy posiadłości rodu Komarów. 18:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 5 W STAROPOLSKIEJ ZAGRODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Scenariusz i reżyseria: Radosław Kotarski Gdzie dawniej przechowywano żywność, gdy jeszcze nie było lodówek? Dlaczego stawiano tajemniczą i wysoką konstrukcję na czterech palach obok domu? Jaka potrawa jest naprawdę rdzennie polska? Na te pytania odpowiada Radosław Kotarski, który tym razem odkrywa tajemnice dawnego gospodarstwa wiejskiego. Wciela się w rolę rolnika, sprawdza jak wyrabiano sery i próbuje ustalić, jakie zwierzęta hodowano w staropolskiej zagrodzie. 19:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 162 KUTNO Magazyn, 21 min, Polska, 2019 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Józefina Moczyńska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzimy Kutno - miasto w centralnej Polsce, w którym róże są niemal wszędzie. Oplatają pergole w parkach, zdobią ławki, ulice i ronda. Motto - Kutno miasto róż - stało się motorem napędowym do wielu działań angażujących mieszkańców, którzy szybko stali się najlepszymi ambasadorami swojego różanego miasta. Na różanej mapie Polski Kutno wyróżnia się nie tylko wyjątkowym sentymentem do tych kwiatów, ale i niezwykłą pasją do rozpowszechniania wiedzy na ich temat. A to dlatego, że różana tradycja Kutna sięga początku XX wieku. Wielu osobom Kutno kojarzy się z rozbudowanym węzłem kolejowym, na którym przystają pociągi relacji Warszawa - Berlin, czy Gdańsk - Kraków. Rzeczywiście charakter tego miasta w dużej mierze określa dworzec kolejowy. Kutno od dawna było bowiem ważnym węzłem komunikacyjnym. Zwiedzanie można zacząć od Starego Miasta, które obejmuje dwa rynki - Stary, na którym znajduje się Kościół Świętego Wawrzyńca oraz Nowy - zwieńczony ratuszem i pomnikiem marszałka Piłsudskiego. Place łączy ulica Królewska, na której niektóre kamieniczki pamiętają jeszcze XVIII wiek. Po drugiej stronie miasta znajdziemy mauzoleum w stylu klasycystycznym, piękny park w stylu francuskim i pałac, w którym gościli między innymi Napoleon Bonaparte, król saski Fryderyk August, Henryk Sienkiewicz czy Charles de Gaulle. Odwiedzających zachwyci też Centrum Teatru Muzyki i Tańca - wrażenie robią tu nie tylko pięknie odrestaurowane sale, ale także ponadstuletnia historia budynku. Początkowo Dom Dochodowy Towarzystwa Staży Ogniowej miał służyć strażackiemu zespołowi dramatycznemu oraz pełnił rolę animatora życia kulturalnego miejskiej społeczności. Dziś to centrum życia kulturalnego Kutna. Ciekawostką jest to, że w mieście na dobre zagościł baseball sport, który największą popularnością cieszy się w Południowej Ameryce i właśnie stamtąd przybył do Kutna, czyniąc to miasto polską stolicą tej dyscypliny. 19:40 HISTORIE WILEŃSKIE - ODC. 5 Serial dokumentalny, 24 min, Litwa/Polska, 2021 Scenariusz i reżyseria: Wojciech Klimala Zdjęcia: Bartosz Frątczak Muzyka: Joanna Fidos Był jeszcze chłopcem, gdy nauczył się grać na gitarze. Za lekcje gry na perkusji zapłacił pieniędzmi, które mama dawała mu na obiady. Miał dwadzieścia lat, kiedy zaczął grać i śpiewać na weselach. Dziś Andrzej Wołkanowski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych muzykantów weselnych Wileńszczyzny. Lubi podkreślać, że regularnie jest zapraszany na imprezy do Polski i zna ją dobrze, ale i tak za najlepsze miejsce do życia uważa swoją rodzinną wieś - podwileńskie Gudele. 20:15 KRÓLEWSKI POCIĄG (THE ROYAL TRAIN) Film dokumentalny, 92 min, Austria, 2019 Reżyseria: Johannes Holzhausen Nostalgiczna podróż przez Rumunię pociągiem, a jednocześnie filmowa wyprawa zarówno w przeszłość, jak i teraźniejszość tego wschodnioeuropejskiego państwa. To również prezentacja rojalistów w postkomunistycznej republice. Raz w roku specjalny pociąg wyrusza w podróż po rumuńskich wsiach. Na jego trasie gromadzą się tysiące ludzi, aby entuzjastycznie witać i kibicować niektórym potomkom ostatniego króla Rumunii. Podróżowanie odbywa się w historycznych wagonach. Rumunia. Przez czterdzieści lat kraj komunistyczny. Przedtem monarchia przez niespełna stulecie. Jej ostatnim królem został młody Michał Pierwszy. W 1947 r. komuniści zmusili króla Michała do opuszczenia kraju. Wyjechał pociągiem. Udał się na wygnanie do Szwajcarii. W 1989 roku w Rumunii wybuchła rewolucja. Kraj stał się republiką demokratyczną. Jednak rząd postkomunistyczny nie pozwolił królowi na powrót do kraju. Wiekowy monarcha żyje nadal na wygnaniu w Szwajcarii. Córka króla, księżniczka Małgorzata i jej mąż Radu mieszkają w Rumunii. Od lat, dzięki prywatnej fundacji, próbują przywrócić rodzinie dawną pozycję. Zwieńczeniem ich starań jest wznowienie tradycji podróży po kraju królewskim pociągiem. 21:55 POWRÓT DO BOŚNI (RETURN TO BOSNIA) Film dokumentalny, 54 min, Australia, 2016 Reżyseria: Wes Greene Film dokumentalny o wojnie domowej w Bośni i tym co się tam dzieje teraz, 25 lat od konfliktu (1992 - 1995). Damir Mitric wraca, by spotykać się z rodziną, przyjaciółmi i osobami pracującymi nad odbudową kraju i narodu podzielonego etnicznie i religijnie. Odwiedza Sarajewo, dom z dzieciństwa, w którym Serbowie rozpoczęli oblężenie byłego obozu koncentracyjnego i masowe groby ofiar konfliktu. Dlaczego w ogóle doszło do takiej tragedii? Dlaczego sąsiedzi stali się zabójcami? Wydaje się, że ludzie mogą być tu bezpieczni pod jednym warunkiem dopóki nie przełamią zmowy milczenia. Właśnie to stanowi główne zagrożenie dla przyszłości Bośni. Milczenie trzeba przerwać, by można było szczerze rozmawiać o tym, kto co komu zrobił. 22:55 BUCZA PRZEBACZENIA NIE BĘDZIE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jan Piasecki Zdjęcia: Jacek Roczniak, Jakub Szymuś Filmowa opowieść o zbrodni wojennej dokonanej w marcu 2022 roku w podkijowskim mieście Bucza przez Wojska Lądowe Federacji Rosyjskiej podczas inwazji Rosji na Ukrainę. W masakrze zginęło ponad 400 nieuzbrojonych ukraińskich cywilów. Narracja prowadzona jest dwutorowo, z jednej strony swoje wspomnienia z czasu okupacji miasta i dramatycznej walki o życie opowiadają mieszkańcy Buczy, z drugiej ukazane są prace ekshumacyjne prowadzone na terenie miejscowej cerkwi. O śladach bestialskich mordów odnalezionych na ciałach ofiar opowiadają miedzy innymi szef Prokuratury Rejonowej w Buczy a także Dyrektor Szpitala. 23:30 PAPARAZZI Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2011 Scenariusz i reżyseria: Piotr Bernaś Zdjęcia: Łukasz Żal, Piotr Bernaś Film Piotra Bernasia przedstawia kulisy budzącego emocje i powszechnie krytykowanego zawodu paparazzi. To pierwszy polski dokument o tej tematyce. Pokazuje jedno z najważniejszych w Polsce wydarzeń medialnych roku 2010 z punktu widzenia codziennej pracy paparazzich - od polowania na Romana Polańskiego po wydarzenia związane z tragedią smoleńską. Na pierwszym planie rozgrywa się jednak dramatyczna historia człowieka, który codziennie dokonuje kontrowersyjnych wyborów i ponosi ich konsekwencje na gruncie emocjonalnym, osobistym i etycznym. Tytułowy bohater okazuje się równie bezwzględny wobec siebie, jak wobec świata, na który poluje. "Paparazzi" to film o świecie pogubionych wartości i nagiętych zasad. Pokazuje jednak, że zawsze mamy szansę, aby zdecydować, jakim człowiekiem będziemy jutro. 00:10 BEZLITOSNY MIKE WALLACE (MIKE WALLACE IS HERE) Film dokumentalny, 87 min, USA, 2019 Secnariusz i reżyseria: Avi Belkin Miał silny, wyrazisty głos. Pobrzmiewały w nim zdecydowanie i inteligencja, a także nuta bezczelności. Ten głos stanowił jego główne narzędzie pracy. W końcu był dziennikarzem. Zadawał nim pytania nieubłaganie, jedno śmielsze od drugiego. W trakcie trwającej wiele dekad kariery Mike Wallace przepytał cały korowód prominentnych postaci, w tym Kirka Douglasa, Salvadora Dalego, Orianę Fallaci, Ruhollaha Chomeiniego, Donalda Trumpa i Władimira Putina. W dokumencie Aviego Belkina można zobaczyć fragmenty jego najważniejszych wywiadów. Szybko zmontowane, często wyświetlane na podzielonym ekranie, układają się w imponujące portfolio Wallace’a. Film skupia się na życiu zawodowym bohatera, ale pokazuje również przebłyski tego, kim był prywatnie, a był wrażliwszym człowiekiem, niż sugerowałby to jego telewizyjny wizerunek. 01:50 SYBERYJSKIE SNY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2001 Reżyseria: Ewa Misiewicz Scenariusz: Dorota Kabalewska, Ewa Misiewicz Zdjęcia: Jacek Knop Film przedstawia losy Polaków urodzonych na Syberii, których dzieciństwo zostało gwałtownie przerwane wydarzeniami związanymi z rozprzestrzenieniem się rewolucji październikowej na Daleki Wschód. 02:45 ŻYWOT MICHAŁA Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2003 Scenariusz i reżyseria: Beata Januchta Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Jak nisko trzeba upaść, by wreszcie zapragnąć podnieść się z dna? Jak silnym trzeba być, by tego dokonać? Michał Marian Pawełczyk, bohater przejmującego filmu dokumentalnego Beaty Januchty, doświadczył na własnej skórze i skrajnego upodlenia, i cudu odradzania się. Filmowa historia Michała obejmuje dwa i pół roku z jego życia. Michał pije od 30 lat, z czego od 20 lat intensywnie. To alkohol sprawił, że stracił rodzinę: żona odeszła od niego, zabierając dwuletniego wówczas synka, Maćka. Wyjechała z dzieckiem do Szwecji, gdzie Michał ma ciotkę. To ona pomogła Ninie urządzić się w nowym miejscu. Od czasu ich wyjazdu, wkrótce po stanie wojennym, Michał praktycznie nie miał z nimi kontaktu. Ledwo pamięta syna, który teraz jest już dorosły. Z czasem nałóg odebrał mu także pracę i dach nad głową. Michał mieszkał w altankach, kanałach, ruderach do rozbiórki. Bywało, że wypijał 6 - 7 butelek alkoholu dziennie. Gdy nie starczało pieniędzy na wódkę czy wino, pił to, co akurat wpadło w rękę: denaturat, borygo itp. Ten inteligentny i prawdopodobnie wykształcony mężczyzna wstydził się pokazywać na oczy dawnym znajomym, nie chciał czuć smrodu własnego ciała i spoglądać na siebie trzeźwo. Dobrze czuł się tylko wśród takich jak on, bo tylko oni go nie odtrącali. Kilkakrotnie podejmował desperackie próby wyjścia z nałogu, ale po paru tygodniach, spotkawszy się znowu z kumplami od kieliszka, wracał do punktu wyjścia. Kiedy zaczyna się film, jest czerwiec 2000 r. Brudny, zarośnięty, wiecznie zamroczony Michał, budzi bardziej odrazę niż litość. Rok później, po paromiesięcznym leczeniu w poradni AA, znów jest w melinie, praktycznie nie trzeźwieje. Ale podejmuje kolejną próbę wyjścia z matni. Zjawia się we wrocławskim Schronisku św. Brata Alberta, kierowanym przez Dariusza Dobrowolskiego. Dostaje swoje łóżko, czyste ubranie, jedzenie, lekarstwa na odtrucie, a przede wszystko życzliwość i zrozumienie. Powoli wraca do normalnego świata i coraz dotkliwiej odczuwa samotność, brak miłości. Tak bardzo tęskni za synem, tak wiele, by dał, żeby go zobaczyć. Tym razem musi wytrwać. W listopadzie 2001 r. nadal nie sięga po kieliszek. Odzyskał siły, dostał pracę w skupie złomu. Choć wciąż jeszcze balansuje między nadzieją i rozpaczą, wiarą i zwątpieniem, trwa w swoim postanowieniu. Odkłada każdy grosz na podróż do Szwecji. Z niechęcią patrzy na swych dawnych, zapijaczonych kumpli. W październiku 2002 r. składa podanie o paszport, z pomocą Darka kupuje nowe, porządne ubrania na podróż. Nie chce przynieść synowi wstydu, kiedy już dojdzie do spotkania. Bo Michał nie traci nadziei, że Maciek zechce się z nim zobaczyć, tak jak on sam zdecydował się przed laty spotkać z własnym ojcem, który go porzucił. Michał nie robi sobie złudzeń, że chłopak rzuci mu się w ramiona, ale na pewno zechce go wysłuchać, może nawet spróbuje zrozumieć i wybaczyć zmarnowane dzieciństwo? Nie uprzedził go o swoim przyjeździe, chce zobaczyć spontaniczną reakcję Maćka. O planowanej wizycie wie tylko ciotka. Obiecuje pomoc w skontaktowaniu z synem. W połowie grudnia Michał wsiada na prom. Czy spełni się jego największe marzenie? Film Beaty Januchty otrzymał Grand Prix "Białą Kobrę" na łódzkim XIII Festiwalu Mediów "Człowiek w zagrożeniu" w 2003 r. 03:40 CO DALEJ Z TOBĄ, KAROLINKO? Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2002 Scenariusz, reżyseria i zdjęcia: Karolina Bendera Już w tytule filmu "Co dalej z tobą, Karolinko" zawarty jest jego temat. Autorka dokumentu stawia to pytanie, nie mogąc na nie odpowiedzieć. Zamiast tego pokazuje, trzymając w ręku kamerę, walkę tytułowej bohaterki o godne życie dla jej rocznego synka Norwida. Bohaterką filmu jest 18 - letnia Karolina Sobczak - wychowanka Domu Dziecka i ośrodka szkolno - wychowaczego. Karolina Sobczak zagrała jedną z głównych ról w filmie Roberta Glińskiego "Cześć Tereska". Tam poznała inny świat i innych ludzi, z którymi nadal utrzymuje kontakt. Jedną z tych osób jest autorka filmu.